محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830501014
شماره ۶۱ و ۶۲ فصلنامه علمی پژوهشی «ذهن» منتشر شد
واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
شماره ۶۱ و ۶۲ فصلنامه علمی پژوهشی «ذهن» منتشر شد
شناسهٔ خبر: 3584075 - سه‌شنبه ۳ فروردین ۱۳۹۵ - ۱۳:۲۱
دین و اندیشه > اندیشکده ها
شماره شصت و یکم و شصت و دوم فصلنامه «ذهن» با صاحب امتیازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و سر دبیری حجت الاسلام دکتر علیرضا قائمی نیا منتشر شد. به گزارش خبرگزاری مهر، شماره شصت و یکم و شصت و دوم فصلنامه علمی پژوهشی «ذهن» با صاحب امتیازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و سر دبیری حجت الاسلام دکتر علیرضا قائمی نیا منتشر شد. در شماره ۶۱ این فصلنامه مقالاتی به شرح زیر می خوانیم؛ تحلیل معناشناختی«تقوا» با تاکید بر حوزه همنشینی «ذکر» و«خوف» در دستگاه معنایی قرآن/ محمد حسین شیرافکن، علیرضا قائمی نیا چکیده از جمله صفات تشکیل دهنده شخصیت والای انسانی تقوا می باشد. در کلام وحی نیز کمیت پرداختن به این واژه و بیان چگونگی تحصیل این صفت، کاشف از اهتمام حضرت حق به حصول این صفت در آدمی است؛ لذا برای تحصیل این مهم نیاز به بازشناسی تقوا در متن وحی وجود دارد. دانش معناشناسی که عهدهدار پرداختن به متن و تحلیل واژگان آن متن می باشد، می تواند در واکاوی معنای تقوا و جایگاه آن ما را یاری کند. در این نگاشته برآنیم به کمک دانش معناشناسی با تحلیل متن قرآن کریم و در حوزه همنشینی «ذکر» و «خوف» تحلیلی از موقف و جایگاه «تقوا» ارائه دهیم. با بررسی وجه ارتباط این واژه ها به مرحله ای بودن آنان در ارتباط با تقوا دست می یابیم. در این مقاله با بررسی نظام معنایی «ذکر» و «خوف» و رابطه آن با «تقوا» جایگاه تقوا را در مکانیسم معنایی قرآن در مراحل مختلف ارزیابی کرده و به نتیجه این مراحل که مقام ذکر است، رسیده ایم. علیت؛ عینیت یا ذهنیت (بررسی تطبیقی آرای ملاصدرا و هیوم)/سعید متقی فر چکیده مبحث علیت همواره به عنوان ام‌المسائلی در مباحث فلسفی مورد توجه اندیشمندان بوده است. ازآنجاکه انکار یا پذیرش علیت تأثیر مستقیمی در انکار یا پذیرش وجود خدا به عنوان علة‌العللدارد هر دو گروه از فیلسوفان ملحد و موحد برای انکار یا اثبات وجود خدا مبحث علیت را به طورجدی بررسی كرده‌اند. ملاصدرا بر اساساصالة‌الوجود، وجود حقیقی را مخصوص واجب الوجود می‌داند که سایر موجودات موجودیت خود را از آن دارند و هیوم برای انکار وجود خدا، ناچار به انکار حقیقت علیت است. وی با رد حقیقت علیت معتقد شد آنچه انسان از علیت می‌داند چیزی جز تخیلات و تداعی معانی و عادات ذهنی بشری نیست. بر این اساس وجود خدا نیز از ساخته‌های ذهن بشر تلقی می‌گردد. انکار وجود خدا به طورمنطقی و عقلی، اولا‍ً موجب انکار اصل بدیهی علیت شده، صدفه را در هستی وجودات اثبات می‌کند که این خود منجر به انکار واقعیت، عینیت و هستی خارجی جهان ممکنات و در نتیجه قول به سفسطه و پوچ‌انگاری خواهد شد. اشکال عمده هیوم در تحلیل علیت این است که وی منفک از عالم عین و با ذهنیت محض به تحلیل علیت می‌پردازد؛ درحالی که برای اثبات و تحلیل صحیح علیت لازم است به پیوند عمیق مباحث هستی‌شناختی با معرفت‌شناختی و رابطه عالم عین و عالم ذهن در معرفت توجه ویژه داشت. در دفاع از استدلال و تسلسل بر مبناگروی/مهدی عبداللهی چکیده مبناگروی دیدگاه کلاسیک در مسئله توجیه است و «استدلال از راه دور و تسلسل» مهمترین استدلالی است که از طرفداران مبناگروی در فلسفه اسلامی و فلسفه غرب اقامه کرده اند؛ ازاین رو مخالفان مبناگروی در صدد برآمدهاند اشکالاتی بر این استدلال وارد کنند. برخی دور در توجیه را پذیرفته‌اند و شماری دیگر بر ناتوانی این استدلال از اثبات ویژگی‌های باورهای پایه دست گذاشته اند. اشکال دیگر آن است که همه باورها نیاز به موجه‌سازی ندارند تا فرایند موجه‌سازی گرفتار تسلسل شود و دیگر آن که، بر فرض تحقق تسلسل، چنین تسلسلی محال نیست؛ چراکه حلقات سلسله به تدریج موجود می‌شوند. مقاله حاضر در پاسخ به این اشکالات از استدلال یادشده دفاع کرده، نشان می‌دهد استدلال مزبور خالی از اشکال بوده، لزوم پذیرش مبناگروی در مسئله توجیه را اثبات می‌کند. بررسی تحلیلی عناصر معرفتی در نظریه سنت های پژوهشی لایودن/زهره عبدخدایی،قاسم پور حسن، حسین کلباسی اشتری چکیده دو موضوع کاملاً جدای از هم، موجب تحولی عمیق در مطالعه معرفت گردید: نخست آنکه معرفت یقینی نيست و اصلاحپذیر مي‌باشد. دومین تحول گسترش این طرز فکر که حقیقت معرفت همان حقیقت علوم طبیعی است. این نگرش نقش عناصری نظیر منطق، متافیزیک، اخلاق و الهیات یا به تعبیری عناصر معرفتی یا «غیرعلمی» در نظریه پردازی را کمرنگ نمود. در این میان لری لائودن نگرشی بینابینی اتخاذ نموده و رویکردی جدید تحت عنوان سنت پژوهشی را ارائه می دهد. از نظر او مهمترین چالش فيلسوفان علم اعم از پوزيتویستهای منطقی و همچنین طرفداران نظریه انقلابهای علمی، نادیده انگاشتن عناصری است که طی قرون متمادی در فرهنگ جامعه رخنه کرده، با تغییرات دفعی قابل تبدیل و تبدل نیستند؛ آن عناصر «غیرعلمی» و «مسائل مفهومی» می باشند نوشتار حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که آیا عناصر معرفتی در نظریه سنتهای پژوهشی لائودن جایگاه و نقش حقیقی خویش را در ارزیابی و عقلانیت نظریه ها یافته اند یا خیر؟ عقلانیت در علم و تکنولوژی/ علیرضا منصوری چکیده اصلاح و کنترل تکنولوژی یکی از موضوعات پرمناقشه در فلسفۀ تکنولوژی است که از امکان تا چگونگی کنترل تکنولوژی را دربر می‌گیرد. مقالۀ حاضر به ویژگی‌ها و پيامدهاي نظریۀ عقلانیت دربارۀ تکنولوژی می‌پردازد. نشان می‌دهیم تمایزی که در عقل‌گرایی انتقادی بین واقعیات و معیارها گذاشته می‌شود همچنین تفاوتی که نظریۀ عقلانیت در عقل‌گرایی انتقادی بین علم و تکنولوژی از نظر موجه‌سازی قائل است، توجه به اهمیت ملاحظات بومی و محلی در کنترل و اصلاح تکنولوژی و ایجاد مسئولیت اخلاقی در تصمیم‌ها را نتیجه می‌دهد؛ به‌علاوه بر اساس این رویکرد بهره‌مندی مناسب از تکنولوژی مستلزم وجود بستری دموکراتیک در تمام مراحل از ساخت و طراحی تا اصلاح و کنترل است. نقدی بر نظریه انتقادی تکنولوژی/ سعیده بابایی، مصطفی تقوی چکیده در حوزه فلسفه و مطالعات تکنولوژی تا کنون رویکردهای مختلفی برای مواجهه با این پدیده اتخاذ شده است. در این مقاله ضمن معرفی و نقد اجمالی دو دیدگاه عمده در این حوزه، یعنی ذاتگرایی و ابزارگرایی، به بررسی رویکرد اندرو فینبرگ در مواجهه با تکنولوژی پرداخته خواهد شد. فینبرگ بر خلاف دیدگاه ذاتگرایان و ابزارگرایان، تکنولوژی را خودمختار یا خنثی نمی پندارد، بلکه با نقادی نظام تکنیکی موجود، آن را از طریق مشارکت عمومی در فرایند طراحی های تکنیکی تغییرپذیر می داند. وی معتقد است نظام تکنیکی موجود مبتنی بر ارزشهای سرمایه داری شکل گرفته است و افرادي اندك برای آن تصمیمگیری م یکنند؛ درحالی که عموم مردم حق مداخله در شکل گیری این نظام را دارند. راهکار فینبرگ برای برونرفت از فضای تکنیکی موجود، جایگزینی ارزشهای دموکراتیک به جای ارزشهای سرمایهداری است. اما او با وجود اهمیت غیر قابل چشم پوشی مفهوم ارزشهای دموکراتیک در نظریه اش، این مفهوم را مبهم رها می کند و تعریف دقیق و مشخصی از آن ارائه نمی دهد. این مقاله پرسشهایی را طرح می کند که در اثر ابهام مفهوم ارزشهای دموکراتیک به وجود می آید و پاسخ به آنها لازمة فراهم کردن شرایط برای دگرگونی نظام تکنیکی است. در ذهن ۶۲ نیز مقالاتی به شرح زیر می خوانیم؛ کارکردهای معنایی و توان منظوری جملات استفهامی قرآن کریم با توجه به نظریه « کنش گفتاری»/ الخاص ویسی، غلامحسن اورکی چكيده قرآن کریم که سرچشمه معارف بشری است، از جملات استفهامی (پرسشی) به عنوان یکی از پرکاربردترین و رساترین شیوه های بیان حقایق، آگاهیدادن به مخاطبان و اقناع آنان بهره جسته است. ساختار استفهام و کاربرد آن از دیرباز مورد توجه پژوهشگران در حوزه های گوناگون بوده است. پژوهش حاضر برآن است کارکرد نظریه «کنش گفتاری» جان آستین را در شناساندن نقشهای معنایی و توان منظوری جملات استفهامی قرآن کریم از متن عربی آن در نیمه دوم (۱۵ جزء دوم، ازآیه شریفه ۷۵ سوره کهف تا پایان سوره مبارکه ناس) ارزیابی کند. براي دستيابي به این هدف، اطلاعات و داده های مورد نیاز به صورت کتابخانه ای جمع آوری و به روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده اند. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که خداوند حکیم با بهره گیری از قابلیتهای زبانی در زمینه القای اندیشه های متعالی، تأثیر و تقویت کلام وحی در ذهن و اندیشه مخاطبان و ایجاد آمادگی ذهنی آنان برای فهم آموزههای اخلاقی قرآن از قالب استفهام با کارکردهای گوناگون از قبیل انکار، نفی، نهی، تحقیر، ترغیب و تهدید به طورحکیمانه بهره جسته است. مبادی ادبی دلالت فرا سیاقی قرآن/علی راد، محمد خطیبی چکیده برخی از آیات قرآن کریم افزون بر معنایی که در ضمن فضای سیاقی و بافت زبانی افاده می‌کنند، قابلیت دلالت بر معانی دیگری با چشم‌پوشی از سیاق متنی را نیز دارا هستند که از این معانی در این پژوهه به مدلول فراسیاقی یاد می شود. کشف چنین دلالت‌هایی در کنار پایبندی به اصول و ضوابط تفسیری، در سایه جداسازی و تقطیع گزاره‌های قرآنی یا فرانگری از تنگناهای سیاق متنی آیات امکانپذیر است. شیوه بیانی بی‌بدیل قرآن به دلیل برخورداری از شاخصه‌ها و مؤلفه‌هایی چون ذو وجوه بودن، جامعیت دلالی در قالب ساختارهای موجز، قابلیت چند معنایی و تکرار گزاره‌های یکسان در مجموعه‌ها و سیاق‌های معنایی متفاوت که جملگی برخاسته از ماهیت زبانی و ساختار خاص ادبی آیات قرآن کریم است، اعتبارمندی استنباط‌های فراسیاقی را فراهم می‌آورد. در این پژوهش کوشش بر آن است تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی بر پایه ویژگی‌های زبان‌شناختی و ادبی آیات قرآن با تکیه بر منابع اصیل علوم قرآن و مصادر ادبی ضمن ارائه نمونه‌ها و شواهدی عینی از آیات قرآن به اعتبارسنجی این رویکرد معناشناختی در تبیین آیات پرداخته شود. نتیجه پژوهش نشان داد که در روایات تفسیری اهل بیت(ع) نیز مدلول فراسیاقی قرآن معتبر شناخته شده است. سرشت مقوله بندی؛ اصول حاکم بر مقوله بندی منطقی، شباهت خانوادگی و پیش نمونه ای / شعبان نصرتی، محمد رکعی چکیده مقوله بندی از اساسی ترین و کارآمدترین تواناییهای ذهن بشر در شناخت پدیده ها به شمار می رود. مقوله بندی به معنای قراردادن پدیده های مشابه در گروههای کلی به منظور شناخت مصادیق آنها با سهولت بیشتر است. مقوله بندی را می توان با سه رویکرد بررسی كرد. مقوله بندی ارسطویی یا منطق کلاسیک قدیمی ترین روش مقوله بندی است که بر پایه اصول ذهن گرایی، لزوم عنصر مشترک در مصادیق، تمییز حداکثری، ساده سازی، تعین مقولات، درجهبندی یکسان بنا نهاده شده است. رویکرد دوم مقولهبندی بر اساس شباهت خانوادگی ویتگنشتاین است. این روش عین گرایی را به جای ذهنگرایی، شباهت خانوادگی را به جای ماهیت مشترک، فازی بودن را به جای تمییز حداکثری، نفی تعین خارجی مقولات و رتبه بندی مصادیق را به جای درجه بندی یکسان اصول خود قرار داده است. بدیع ترین روش مقوله بندی را باید مقولهبندیِ شناختی دانست که با تأکید بر عنصر پیش نمونه در فرایند مقوله بندی با دو روش پیش از خود در اصول تجربه گرایی در مقابل ذهن گرایی و عین گرایی و پیش نمونه به جای ماهیت مشترک متمایز است مبانی معرفت شناختی اخلاق از دیدگاه خواجه افضل الدین کاشانی/ محمد ربیع میرزایی ، علیرضا قائمی نیا چکیده در نظام معرفتی خواجه افضل‌الدین، هم به چیستی معرفت پرداخته شده و هم به امکان شناخت یا بُعد حکایت گری معرفت اشاراتی شده است. به عقیده وی واقعیت‌هایی اخلاقی وجود دارد که قابل دستیابی و شناخت است و دستیابی به این احکام و اصول اخلاقی می‌تواند قطعی و یقینی باشد. ابزارهای شناخت اصول و قواعد اخلاقی نیز مختلف است؛ برخی از آنها ابزارهای حسی و مادیاند و برخی دیگر، درونی و عقلانی و برخی نیز وحیانی. علاوه بر اینها ممکن است نوع دیگری از شناخت واقعیات اخلاقی نیز رخ دهد که مستقیماً و بدون نیاز به ابزارهای فوق باشد که شناخت حضوری یا شهودی نامیده می‌شود. تاثیر عوامل غیرمعرفتی بر معرفت در فلسفه اشراق/ مهدی عباس زاده چكيده شهاب‌الدّين سهروردي (شيخ اشراق) در آثار خويش برتأثير گسترده، عمیق و مستقيم عمل- يا ساحت رفتاريِ- انسان بر نظر (معرفت) تأکید دارد. او همة مراتب معرفت انسان را «شهودي» و بدون وساطت صورت ذهني و لذا يك‌سره از سنخ «علم حضوري» مي‌داند و چنين معرفتي را مستقيماً تحت تأثير عوامل غيرمعرفتي، بهويژه عمل انساني قرار مي‌دهد. اَعمال انسانيِ مؤثر بر معرفت به دو دستة كلّي تقسيم مي‌شوند: اعمال ارزشي و اعمال ضدّ ارزشي. مهم‌ترين عوامل غيرمعرفتي و ارزشيِ موثّر بر معرفتِ شهودي از منظر او، عبارت اند از: ترک تعلّق به دنیا و امور حسّی،ریاضت و مجاهدت و خدمت اهل مشاهده، تجريد نفس از بدن به منظور آمادگيِ تابش انوار برين،اطاعت از قیّم بر اشراق (قطب)و... . نوشتار حاضر در صدد تبيين و بررسيِ اين مطلب است كه در تفكّر سهروردي، ساحت عمل و ساحت نظر- به مثابه دو بُعد مهم از ابعاد وجودي و هويّتِ نوريِ نفس ناطقة انساني- از يكديگر جدا نيستند و با يكديگر ارتباط مستقيم دارند؛ تا آن‌جاكه حتّي تأثير عوامل غيرمعرفتي و ارزشي بر معرفت شهودي، بيشتر از عوامل نظري و شناختيِ محض است. بدين‌سان معرفتِ محض- يعني معرفتي كه از عوامل غيرمعرفتي و ارزشي تأثير نپذيرفته است- لزوماً نمي‌تواند به يقين بينجامد؛ زيرا معرفت صرفاً امری منطقي و معرفت‌شناختي نيست، بلكه مرتبه و ساحتي از وجود انسان و شايد بتوان گفت اساساً عين آن است. درنگی بر گونه شناسی تحویل گرایی/ مهدی غیاثوند چكيده در اين مقاله تلاش شده است نمونه‌ها و الگوهاي گوناگون تحويل در يك طرح جامع دسته‌بندي شوند. اين نمونه‌ها به تحويل‌گرايي سنخ‌شناختي، جوهري، ساختاري، توصيفي، نظريه‌اي و روش‌شناختي تقسيم شده‌اند. آنگاه نخست ادعا شده است که تحویل سنخ‌شناختی را باید از تحویل جوهری جدا داشت. دوم آنکه تحویل‌های سنخ‌شناختی و روش‌شناختی مستلزم یکدیگر و هیچ یک از انواع تحویل نیستند. سوم تحویل‌های جوهری و ساختاری مستلزم یکدیگر و سایر انواع تحویل اند. چهارم تحویل توصیفی که به دشواری می‌تواند فارغ از تحویل تحویل‌های سه‌گانة هستی‌شناختی قابل تحقق باشد، آشکارا مستلزم تحویل نظریه‌ای بوده و مستلزم تحویل روش‌شناختی نیست. پنجم تحویل‌های نظریه‌ای و روشی مستلزم هیچ یک از انواع تحویل نیستند. علاقمندان مي توانند جهت تکمیل اطلاعات و تهيه اين فصلنامه به سايت http://zehn.iict.ac.ir/و یا سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي به نشانيhttp://poiict.ir مراجعه كنند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 120]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها