واضح آرشیو وب فارسی:مهر: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر کرد؛
کتاب تاریخ خاستگاه تاریخی ایل قاجارمنتشر شد
شناسهٔ خبر: 2926321 - سهشنبه ۷ مهر ۱۳۹۴ - ۱۵:۲۹
دین و اندیشه > اندیشکده ها
کتاب تاریخ خاستگاه تاریخی ایل قاجار با عنوان فرعی مجموعه تاریخ و شناخت جامعه معاصر ایران به همت ناصر تکمیل همایون و توسط انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شد. به گزارش خبرنگار مهر، کتاب تاریخ خاستگاه تاریخی ایل قاجار با عنوان فرعی مجموعه تاریخ و شناخت جامعه معاصر ایران، پژوهشی از دکتر ناصر تکمیل همایون است که به همت انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شده است. مولف در این کتاب معتقد است؛ تاریخ دورة معاصر ایران به واقع از آغاز دوره سلطنت قاجاریه آغاز می شود و تـا زمـانی كه تاریخ كنونی شكل ابتدایی خود را پیدا می كند، ادامه دارد. بـه همـان سـان كـه تـاریخ كنونی، یعنی آنچه امروز بر جامعه ایران میگذرد و بخش عمده اش معلـول تـاریخ معاصـر ایران است، سرگذشت تاریخ معاصر نیز معلول گذشته هایی است كه بنای تاریخ دوره مزبور را پدید می آورد.نویسنده از تقسیم بندی های موجود در تاریخ به نوع خاصی از آن معتقد است که مطالعه تاريخ ايران در چارچوب محتوای عمومی و اجتماعی (Dan L’Ensemble) به دوره های چندی تقسیم شده كه بعضی از آن دوره بندیهای سلیقه ای و برخی مبتنـی بـر عقیده و ایدئولوژی خاص است. تقسیم بندی مورد قبول نسبی نگارنده، بی آنكه تعصبی در پذیرش آن باشد، به شرح زیر است:۱-دوره پیش تاریخی (قبل از تاریخ): بررسی مطلق باستانشناسی و انسـانشناسـی باستانی۲-دوره ایران باستان (ایلامـیهـا، مـادهـا، هخامنشـیان، سـلوكیان، اشـكانیان و ساسانیان): بررسی اسناد و مدارك تاریخی گوناگون وموثر باستانی.۳-دوره ایران اسلامی (از ورود اسلام به ایران و تشكیل دولت های ایرانی و تـرك، اعم از محلی و سرتاسری): بررسی اسناد و مدارك و نوشتارهای تاریخی و یادمـان هـای گوناگون۴-دوره میانه (از ورود مغولان به ایران و تشكیل دولت های ایلخانیان و تیموریان و ملوك الطوایفی محلی): بررسـی اسـناد و مـدارك و نوشـتارها و تألیفـات و یادمـانهـای تاریخی.۵-تاریخ جدید ایران (از شكلگیری سلطنت صفوی و پدیـد آمـدن آشـنایی هـای جدید با مغرب زمین و حركت جامعه به سوی اندریافت هویت سیاسی «ملی»): بررسـی اسناد و مدارك و نوشتارهای تاریخی خودی و غیرخودی و انواع یادمانها و بازمانـده هـای مادی و غیرمادی فرهنگی.۶-تاریخ معاصر ایران (از آغـاز دوره سـلطنت قاجـار و حضـور ایـران در صـحنة سیاست های جهانی و هماهنگی و همگامی تاریخ ایران با تـاریخ كشـورهای نیرومنـد اروپایی به صورت كارا یا انفعالی): بررسـی اسـناد و مـدارك بسـیار و تألیفـات گونـاگون خودی و غیرخودی و انواع یادمان ها و بازمانده های مادی و غیرمادی فرهنگی
۷-تاریخ كنونی ایران (از زمانی كه حب و بغضهای عقیدتی نفوذ خـود را از دسـت نداده و اسناد و مدارك دقیق تاریخی نیز ناپیداست): بررسی این دوره بر پایه پـارهای از اسناد و مدارك دقیق یا غیردقیق، خاطرات، نوشـتارهای مبتنـی بـر یافتـههـای نـامطمئن جامعه شناسی (ذهنی) و پژوهشهای سیاسی اغلـب جانبدارانـه اسـت كـه گـاه در برخـی نهادهای كمتر حكومتی و دورتر از گرایش های سیاسی و عقیـدتی اعتبـار بیشـتری دیـده میشود. بررسیها و مطالعات این دوره در درازمدت (و با پایان یافتن مراحل حب و بغـض و در دسترس قرار گرفتن اسناد و مدارك داخلی و خارجی) همانند تاریخ معاصر مـی توانـدوی در ادامه فصل های کتاب را به شکل زیر فصل بندی کرده است؛ ایل قاجار یكی از ایلات ترك زبان ایران به شمار رفته كه آشنایی با آن، با توجه به آشفتگیهای یـاد شـده، پـس از شـناخت تركـان و ورود و مهـاجرتهـای گوناگونشان به ایران روشنتر میتواند باشد. به همین دلیل فصل یكم با عنـوان »نگـاهی به آشنایی ایرانیان و تركان« تهیه شـده اسـت. امـا ظهـور قاجاریـه و حضـور اجتمـاعی و سیاسی آنها در ارتباط با سلسله صفویه شكل گرفته است و این امر از حالتهای نخستین اجتماعی و شكل گیری (اویماقات قاجار) تا زمانی كه به صـورت یـك ایـل از هفـت ایـل معتبر و مقوم صفویه در پهنة سیاست پیدا شده اند، در تاریخ صـفویه مشـهود گردیـده و از این رو در فصل دوم چگونگی آن زیر عنوان «تشكیل سلسـله صـفویه و نیروهـای مقـوم آن» مورد بررسی قرار گرفته است.به دلیل حضور هماهنگ قاجاریان با ایـلات و عشـایر و نیروهـای همسـوی دیگـر بـا صفویه، از این ایل كمتر شناخته شده، زیر عنوان«اتحادیة قزلباش (سازمان و عقیده)»، در فصل سوم سخن به میان آمده به طور روشن جایگـاه آنـان در یـك كنفدراسـیون عقیدتی و نظامی بررسی شده است.در فصل چهارم با روشنی نسبی از ایل یاد شـده و تحـولات اجتمـاعی ـ تـاریخی آن گفتگو شده است و ريشه شناسی طايفه ای و تعلقات سـرزمينی و دودمـانی آن زيـر عنـوان«گذشته های تاريخی ايل قاجار» مورد بررسی قرار گرفته است.فصل پنجم معطوف به حضور قاجارها در اتحادیـة قزلبـاش و همكـاری هـای آنـان و نخستین شخصیتهای برجستة نظامی و دیوانی اویماقات و طوایف ایلی است كه با عنوان «قاجارها در اتحادیة قزلباش» فراهم آمده است.در فصل ششم از مشاغل و وظایف حكومتی قاجارها پس از شاه اسماعیل اول تـا بـه قدرت رسیدن شاه عباس اول و قلع و قمع قزلباشان، تحت عنوان «مشـاغل قاجاریـان در دیوان صفوی» سخن به میان آمده است.دسیسه ها و نیرنگها و اغتشاشات قزلباش و واكنشهای گوناگون در برابر آنهـا كـه قتلها و نابسامانیهای زیاد و ناتوانیهای خطرناك برای نهاد سلطنت صفوی پدید آورد. در فصل هفتم زیر عنوان «فرو ریختگی اتحاد قزلباش و سیمای جدید سلطنت» مـورد بررسی قرار گرفته است.در فصل هشتم، سیاسـت شـاه عبـاس اول در پراكنـدگی قزلباشـان، كشـت و كشـتار گردنكشان و شاهزادگان و ایجاد رعب و وحشت در جامعه از طریق ایجاد قشـون جدیـد و گسترش استبداد مطلق و تمكین نسبی ایل قاجار و پراكندگی آنان در سه منطقة گنجـه و ایروان، مروشاهیجان و استر آباد و مازندران زیر عنوان «سیاسـت شـاهعبـاس اول و نهـاد نوین فرمانروایی» سخن به میان آمده است.فصل نهم معطوف به تقسیم ایل قاجار و نظریات تاریخنگاران قاجـاری اسـت. در ایـن فصل از بازماندگان قاجار (زیادلو) در گنجه و قراباغ و ایروان و گسیل طوایف عزالدینلو به مروشاهیجان و سكونت طوائف قوانلو و در استرآباد و گرگان سخن به میان آمده است.در فصل دهم كه آخرین فصل كتاب است دربارة فروریختگی سلسـلة صـفویه توسـط گروهی از ساكنان منطقه های شرقی كشور (طوائف غلزایی افغان های قنـدهار) اسـت. در این فصل به عوامل درون جامعه ای و مفاسد و نقایص حكومتی صفویان نیز اشاره شـده و روشن می سازد كه در زمانهای ضعف مشروعیت سیاسی و فرهنگـی جامعـه، هـر قـدرت خارجی یا داخلی به شرط داشـتن نامنیتی، از تشكل جدید آن طوائف در استرآباد سخن به میان آمـده و تكاپوهـای نخسـتین فرمانروایی آنان را نوید میدهد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 97]