واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
دیپلماسی فرهنگی سینمای ایران در جهان امروز فرهنگ برخلاف نظر مارکس، رو بنا، بازتاب و انعکاسی از نظام معیشتی و اقتصادی نیست. فرهنگ خود به زیربنای نظم نوین جهانی بدل شده که حتی اقتصاد و مناسبات آن را نیز طبق معادلات خود صورتبندی میکند، به طوری که آنچه بر جهان امروز استیلا یافته اقتصاد فرهنگ است نه فرهنگ اقتصادی!
شاید بیش ازاقتصاد این سیاست باشد که امروز درساحت فرهنگ به بازتولید خود دست می زند و قدرت خویش را از بازوان ستبر فرهنگ می گیرد. به عبارت دیگر فرهنگ به عنوان یک ابزار تاثیرگذار و قدرتمند بر مناسبات سیاسی، خود به یک دیپلماسی بدل شده که فارغ از برکات فرهنگی واجد کارکرد و کارآمدی سیاسی هم شده است. چه بسا قابلیت ها و موفقیت های فرهنگی یک کشور به عنوان امتیازی در عرصه سیاسی و بین المللی مورد بهره برداری قرار بگیرد. ابزار تاثیرگذار سینما در میان ابزارهای گوناگون فرهنگی شاید هیچ چیز به اندازه سینما در جهان تصویری امروز قابلیت و ظرفیت تبدیل شدن به دیپلماسی فرهنگی را نداشته باشد. بتازگی درخبرها آمده بود فیلم «درباره الی» اصغر فرهادی به عنوان ده فیلم برتر سینمای جهان در سال 2015 انتخاب شده است. درباره الی که سال 1387 (2009) در ایران اکران شد و امسال پس از گذشت نزدیک به شش سال از تاریخ هشتم آوریل در سینماهای آمریکای شمالی روی پرده رفت در فهرست برترین فیلم های خارجی (غیرانگلیسی) سال 2015، رتبه هشتم را به خود اختصاص داده است. این فهرست براساس فیلم هایی تهیه شده است که امسال در سینماهای آمریکای شمالی اکران شدند. درباره الی که در شصت و دومین جشنواره فیلم برلین در سال 2009 موفق به کسب جایزه خرس نقره ای بهترین فیلم کارگردانی برای فرهادی شد، در هشتاد و دومین دوره جوایز سینمایی اسکار نیز نماینده سینمای ایران بود. این اتفاق فارغ از موفقیت سینمای ایران در عرصه بین المللی نام کشور ما را در افکار عمومی جهان اعتبار بخشیده و به نوعی یک اعتبار دیپلماتیک نیز در عرصه بین المللی به ارمغان می آورد. این اتفاق با فیلم جدایی نادر از سیمین برای اولین بار تجربه شد. اتفاقی که نام ایران را در عرصه جهانی با افتخار به ثبت رساند. افزایش قدرت سیاسی امروزه درعلوم سیاسی این مساله بشدت مورد توجه قرار گرفته که افتخارات فرهنگی، هنری و ورزشی به قدرت سیاسی یک کشور در عرصه بین المللی افزوده و وزن سیاسی آن را زیاد می کند. ضمن این که امروزه حتی در عرصه سیاسی نیز افکار عمومی و ذهنیت مردم جهان از هم به عنوان بالاترین قدرت سیاسی شناخته می شود که می تواند تاثیر زیادی بر مناسبات بین المللی بگذارد. پیش از فرهادی کسانی مثل کیارستمی و مجید مجیدی هم با درخشش در عرصه های بین المللی موفق شدند فارغ از افتخارات سینمایی ـ هنری بر اعتبار سیاسی ایران در جهان بیفزایند. همین که نام ایران در رسانه های کشورهای مختلف دنیا با ارجاع به موفقیت ها و افتخاراتش برده می شود یک سرمایه اجتماعی جهانی به وجود می آید که نمی توان ارزش و قدرت آن را در مناسبات سیاسی بین المللی دست کم گرفت. فیلم فرهادی تاکنون در نقدهای سینمایی نمره A را به خود اختصاص داده است و بسیاری از نشریات سینمایی بین المللی مطالبی را در ستایش این درام پیچیده منتشر کرده اند. در این فهرست که براساس نقدهای شبکه منتقدان سینمایی نشریه ایندی وایر شامل بیش از 500 کارشناس سینمایی بین المللی منتشر شده، فیلم «تیمبوکتو» ساخته عبدالرحمان سیساکو برنده جایزه کلیسای معنوی جشنواره کن در سال 2014 و یکی از نامزدهای نهایی اسکار بهترین فیلم خارجی اسکار سال گذشته در مکان نخست جای گرفته است. ظرفیت های فراسینمایی این موفقیت ها و موفقیت سینماگران و هنرمندان دیگر در جشنواره های مختلف جهانی، واجد ظرفیت های فراسینمایی است که باید متوجه آن بود و تلاش کرد از این ظرفیت به عنوان یک دیپلماسی فرهنگی حسن استفاده را کرد. ممکن است در داخل یا از منظر نقد سینمایی به فیلمی اشکال وارد کرد یا آن را دوست نداشت، اما وقتی آن اثر درعرصه جهانی صاحب رتبه و مقامی می شود افتخار و اعتبار آن برای همه ملت ایران بوده و یک افتخار ملی به حساب می آید. کسب پرستیژ جهانی مثل این می ماند که طرفداران پیروزی و استقلال وقتی هر یک از این دو تیم در مسابقات آسیایی شرکت می کنند تعصبات هوادارانه خود را رها و با نگاه ملی به تیم رقیب خود نگاه می کنند. در این موقعیت مثلا استقلالی ها به تشویق پرسپولیسی ها پرداخته و آن را نه رقیب تیم محبوب خود که نماینده ملت خود می دانند. همین نگاه به سینما هم می تواند پشتوانه مردمی و معنوی خوبی برای سینمای ما باشد و از قابلیت های بالقوه و بالفعل این هنر ـ صنعت عظیم در کسب پرستیژ و اعتبار بین المللی باید استفاده کرد. البته باید بین سیاسی کردن عرصه فرهنگ با اعتبارآفرینی سیاسی از طریق فرهنگ تمایز قائل شد تا فرهنگ زیر سایه سیاست و بازی های آن قرار نگیرد، بلکه سیاست بر بالین فرهنگ بنشیند و بر قدرت نفوذ خود بیفزاید. از دل سینما می توان به سیاستی کارآمد دست یافت که در جهان امروز پاشنه آشیل سیاست، فرهنگ است. دیپلمات های سینما فیلم «محمد(ص)» ساخته مجید مجیدی بتازگی اکران خود را در سینماهای کشور آغاز کرده است و بزودی طبق هماهنگی هاو قراردادهای منعقدشده یا در راه انعقاد پخش کننده های جهانی، فیلم در برخی نقاط جهان ازجمله کشورهای اروپایی و آمریکایی به نمایش عمومی درمی آید. این فیلم هفته گذشته در مراسم افتتاحیه جشنواره بین المللی مونترال کانادا به نمایش درآمد؛ رویدادی که مجیدی سه بار و برای فیلم های «بچه های آسمان»، «رنگ خدا» و «باران» جایزه بهترین فیلم را به دست آورد. در واقع همه این حضورهای افتخارآمیز سینمایی و دیگر حضورهای فرهنگی و هنری و در عرصه های دیگر مثل ورزش یا اجتماعی بر آبرو و اعتبار بین المللی ایران می افزاید. با استناد به همین دیدگاه و موقعیت افراد افتخارآفرینی چون مجیدی را باید دیپلمات های فرهنگی ایران نامید و قدر و ارزش آنها را دانست. اکران جهانی فیلم مجیدی و موفقیت های احتمالی این اثر بار دیگر ما را به اهمیت و جایگاه دیپلماسی فرهنگی نقش پررنگ حوزه فرهنگ در وجاهت سیاسی در عرصه جهانی ارجاع می دهد و این بحث را پیش می کشد که افتخارات فرهنگی چگونه می تواند قدرت سیاسی یک کشور را افزایش دهد؟ سیدرضا صائمی جام جم
 
یکشنبه 8 شهریور 1394 ساعت 01:45
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 106]