واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: خطر تكنوكراسي در كاربرديسازي علوم انساني
در فعاليت علمي هم بسيار رايج است كه دانشجويان نسبت به كار خود بيگانهاند و كساني ديگر مالك نهايي محصولات كاري آنها، يعني پروژهها و مقالات آنها بهشمار ميروند.
دانشجويان مجبورند بهجاي كنجكاويهاي ماجراجويانه شخصي روي مسائل اساتيد يا اعضاي ارشد مؤسسه يا دانشگاه كار كنند. پوپر، هم به دليل اينكه به علم كروزوئهاي اعتقادي نداشت و هم بهدليل ضديت با تكنوكراسي يا نخبهسالاري، مخالف تقسيم كار در علم بود.
پايگاه تحليلي «فرهنگ امروز» در گفتاري از عليرضا منصوري، استاديار گروه فلسفه علم و فناوري پژوهشگاه علوم انساني به مقوله كاربرديسازي علوم انساني پرداخته است.
منصوري در بخشي از اين گفتار به ضرورت نقد به منزله رگ حياتي پويايي «علم» و خطر نخبهسالاري در اين فرايند اشاره ميكند:«علم فعاليتي جمعي و دموكراتيك است كه نخبهسالاري تهديدي براي آن بهشمار ميرود. علم نيازمند تأييد نيست، بلكه بر نقد مداوم استوار است. براي ايجاد زمينه مناسب براي نهادينهشدن نقد بايد اجازه انتشار علم و دانش را در سطح وسيع جامعه بدهيم؛ بايد خبرگاني تربيت كنيم براي انتشار دانش و همچنين خبرگان و متخصصاني براي عموميسازي علم تا مردم دانش را بيشتر و بهتر و راحتتر جذب كنند. در نهايت بايد اجازه داد كه پژوهشگر به انتخاب خود تخصص خود را انتخاب كند وگرنه اين سيستم منجر به علم كروزوئهاي ميشود كه تكهتكه و منفصل است و وحدتي ندارد.»
وي همچنين فرايند نقد گريزي تكنوكراسي را پديدهاي ميداند كه در فضاي علمي كشور ما نيز دامن خود را گسترده است:«نفوذ نخبهسالاري يا تكنوكراسي در سياستگذاريهاي كلان علمي كشور خود ما بيسابقه نيست و طنز قضيه اينجاست كه متأسفانه گاهي از جانب جرياني هم ترويج ميشود كه خود را حامي دموكراسي و آزادانديشي ميداند.
در خوشبينانهترين حالت چندان اين طرز فكر واضح و مبرهن پنداشته شده است كه ميگويند پيادهكردن اين سياستهاي نخبگان علمي ممكن است با موانع پيچيده رواني در جامعه مواجه شود، ولي براي خروج از عقبماندگي بايد با قدرت از اين سد رواني عبور و اين سياستها را پياده كرد! روشن است كه برچسبهاي «سد رواني» و «موانع پيچيده رواني در جامعه» آسانترين راه براي طرد و رفض پيشيني هرگونه انتقاد احتمالي است، زيرا از اين منظر هرگونه انتقادي، صرفاً يك «مانع رواني» است، تا يك «انديشه» هر چند مخالف، ولي قابل احترام و روشن است كه شيوههاي برخورد با يك «مانع رواني» و يك «انديشه مخالف» يكسان نيست.»
دكتر عليرضا منصوري در انتهاي گفتار خود به راهكار مبارزه با اين فرايند اشاره ميكند:«براي مقابله با اين وضعيت تأسيس نهادهاي دولتي و غيردولتي و گروهها و انجمنها و قوانيني كه وظيفه اصلي آنها مقابله با نخبهسالاري باشد ضروري است. اين نهادها بايد تلاش كنند تا امتيازات انحصاري نخبگان را در قبال عموم، با اصلاح نهادها و بنيادهاي حامي نخبهگرايي، خنثي كنند. اين خنثيسازي هم تنها زماني مؤثر خواهد بود كه عموم مردم تا آن اندازه آموزش ببينند كه بتوانند تصميمهاي نخبگان را بفهمند و مانع فرار آنها از مرزهايي شوند كه از نظر دموكراتيك غيرقابل كنترل است.»
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۳ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۷:۵۸
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 40]