واضح آرشیو وب فارسی:جام نیوز:

علامه مجلسی؛
شیخالاسلامی که از میراث حدیثی شیعه پاسداری کرد
در سالروز رحلت علامه محمدباقر مجلسی،صاحب بحارالانوار نگاهی به زندگی این عالم برجسته شیعی داشته ایم.
به گزارش سرویس دینی جام نیوز، 27 رمضان، سالروز وفات علامه محمد باقر مجلسی، صاحب کتب بحارالنوار و مرآه العقول است. وی یکی از برجستهترین علمای شیعه به حساب می آید وحدود 40 عنوان تالیف مهم در حوزه علوم دینی به وی نسبت داده شده است. نوزادی که وقف خدمت به اسلام شد از مجلسی پدر نقل شده است: در نیمه شب جمعه ای که برای نماز شب از خواب بیدار شدم، در آخر شب مناجات با خدا در من انقلابی ایجاد کرد و درآن حال یقین کردم که هرچه از خدا بخواهم مستجاب خواهد شد؛ با خودم فکر میکردم که از خدا چه بخواهم! چراکه چنین موقعیت های حساسی به ندرت در زندگی پیش می آید، ناگهان صدای گریه فرزند خردسالم از میان گهواره توجه مرا به خود جلب کرد .در دم از خدا خواستم این نونهال زندگی ام را از خدمتگزاران دین و مومنین قرار دهد. عالمی که روزی پنجاه و سه سطر کتاب نوشته است البته امور خارق العاده ای که از محمد باقر مجلسی دیده شده، نشانگر این موضوع است که وی مورد عنایات خاصه الهی بوده. زیرا در اوج قدرت پادشاهان صفوی به منصب شیخ السلامی منصوب شده و در عین حال به تمام مرافعات و دعواهای مردم به شخصه رسیدگی می کرد. نماز جماعت و نماز میت و میهمانی های مفصل و عباداتش که هرکدام زمان زیادی می طلبید از او ترک نمی شد و وقتی مشغول تدریس می شد؛ حدود هزار دانشمند در جلسه درسش حضور مىیافتند و شگفت تر این که اگر کتابهای وی را به روزهای عمر هفتاد و سه ساله اش تقسیم کنیم از ولادت تا مرگ روزی پنجاه و سه سطر کتاب نوشته است. علامه مجلسی؛ شیخ الاسلام روزگار صفوی منصب شیخ الإسلامى از مهمترین مناصب در روزگار صفوى بود و بزرگترین عالمان عصر این سمت را به عهده می گرفتند. در واقع شیخ الإسلامی عالى ترین و مطّلع ترین مقام قضائى به شمار می رفته که دارای جنبه مذهبى و مقام افتاء و در حقیقت، مجرى احکام دین بوده است و شاه، امر به معروف و نهى از منکر و اجراى احکام شرعى و سنن دینى و ...... و به صورت کلی اقامه قوانین شرع، را از او توقّع داشته است. شیخ الإسلامى در واقع یکى از روزنه هاى اثرگذارى عالمان دین بر دربار صفوى بود. از این رو، عالمان صفوى- با همه خودداری شان از پیوند با دربار و مناصب دولتى، براى جهت دهى دولت صفوى در مسیر شرع و لو به حدّى که در قدرت و حوزه نفوذ ایشان مى گنجید، به این منصب تن مى دادند. از خود علّامه مجلسى گزارشهائى مبنى بر میل او به دورى از این دستگاه منقول است. یکى از کارهاى معروف علّامه مجلسى اینست که وى متصدى شکستن بتهاى هندوها در دولتخانه شاهى بود. سید نعمت اللَّه جزائرى در این باره مینویسد: به استاد ما خبر دادند که بتى در اصفهان هست که کفار هند آن را پنهانى می پرستند. استاد هم دستور داد آن را خرد کنند. بُت پرستان هند حاضر شدند، مبالغ هنگفتى به شاه ایران بدهند که نگذارد آن بُت شکسته شود و اجازه دهد آنها بُت مزبور را به هندوستان ببرند، ولى شاه صفوی نپذیرفت. وقتى بت شکسته شد، خادمى که مراقب آن بت بود، تحمل نکرد و با طنابی خود را به دارآویخت و خودکشی کرد.
دیدم مردم زمان ما براى کسب دانش دریوزه یونانیان و معتکف آستان دانشمندان یونان زمین شدند مرحوم علّامه ملا محمد باقر مجلسى سعى زیادى در نشر آثار اهل بیت داشت، چنانچه در وصیتنامه اش مرقوم داشته که "من دیدم مردم زمان ما براى کسب فضیلت و دانش دریوزه یونانیان، و معتکف آستان دانشمندان یونان زمین شدند. خواستم آنها را به سوى دین و مرام و مسلک اهل بیت علیهم السّلام سوق دهم تا آنچه خواهند از خوان احسان این بزرگواران برگیرند، و در این جهت نهایت کوشش خویش را مبذول داشته ، همه را گرد آورده و عرضه نمودم." نکته اى که از حیث شناخت مایه هاى علمى و گرایش هاى علامه مجلسى حائز اهمّیّت است، پیوند علمى- فکرى او با طائفهاى از عالمان جبل عامل است که در روزگار صفوى به ایران کوچیدند، و روى هم رفته، نمودار یک نوع نگرش و دریافت علمى و دینى ویژه اند. حتّى غور مجلسى در حدیث شناسى و حدیث پژوهى، بى گمان، با کوشش ها و گرایش هاى حدیث پژوهانه پدرش بىپیوند نبود، و پدرش در این شاخه از ارشاد و هدایت شیخ بهائى، تأثیر پذیرفته است. حتّى یک عمل مباح از علّامه مجلسى سرنمی زد علّامه سیّد نعمة اللَّه جزائرى (ره) که چهار سال در منزل علّامه مجلسى سکونت داشته و دستیار علمى ایشان هم بوده، مى گوید که در این مدّت حتّى یک عمل مباح از علّامه مجلسى ندیده است؛ تا چه رسد به این که عمل مکروهى از آن بزرگوار سر زده باشد؛ هر چه از آن بزرگوار سر مى زده است، همانا مستحب یا واجب بوده و همه در مسیر الهى، با نیّتى خدایی، بوده است. علامه مجلسی برای تالیف بحارالانوار همه جا در جستجوی کتب قدیمی بود؛ به نحوی که وقتی به او خبر دادند کتاب «مدینة العلم» شیخ صدوق در یکى از شهرهاى یمن است علامه مجلسی هم موضوع را به اطلاع شاه رساند، شاه هم فرستاده ای برای به دست آوردن آن کتاب همراه با هدایایی به یمن فرستاد؛ علاوه بر این پادشاه صفوی قسمتی از املاک مخصوصه خود را وقف تألیف بحار الانوار و هزینه طلاب علوم دینی کرده بود. خوش نیامدن اقدامات علامه مجلسی به مذاق ادوارد برون شاید براى یک بار هم که شده نام ادوارد برون انگلیسى را شنیده باشید، این مرد از مستشرقین معروف است که چندى در ایران توقف داشته و کتابها بسیارى به فارسى و انگلیسى درباره ادبیات ایران و اخلاق و آداب زندگى ایرانیان نوشته است. ادوارد برون در جلد چهارم تاریخ ادبیات خود تحت عنوان «غلبه ملاها که فرد اکمل آنها ملّا محمد باقر مجلسى بوده است» مىنویسد: «در عهد شاه سلطان حسین صفوى که مردى خوش نیت و بدبخت بود، علاوه بر خواجه سرایان یک طبقه دیگر نیز نشو و نما یافت و قوى شد. اقتدار این طبقه چندان براى مصالح ملى نافع نبود! این طبقه عبارت بود از علماى روحانى بزرگ که ملا محمد باقر مجلسى، قاتل صوفیه و کفار که شخصى مهیب و هول انگیز بود بر آنها ریاست و برترى داشت. گویی اقتدار و نفوذ علما و مراجع دینی به مذاق ادوارد برون انگلیسی خوش نمی آید و آن را در تضاد با مصالح و منافع نظام می داند. چرا که علامه سخت مخالف صوفیه و بت پرستان و یهود و نصارى و هموطنان ادوارد برون بوده که در زمان مجلسى با همان نیرنگ و تزویرى که وارد هندوستان شدند و بنام «کمپانى هند شرقى» کم کم آن کشور پهناور و پر نعمت را تصاحب کردند، تازه به داخل ایران نیز راه یافته بودند. منابع :
1. شیعه در پیشگاه قرآن و اهل بیت علیهم السلام ( ترجمه جلد 65 بحار الأنوار) ؛ ص8
2. فرحة الغری / ترجمه علامه مجلسى، ص: 26
3.نهج الفصاحة (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول صلى الله علیه و آله) ؛ ص109
4. مهدى موعود ( ترجمه جلد 51 بحار الأنوار)، مقدمه، ص: 112 نسیم
۲۳/۰۴/۱۳۹۴ - ۱۹:۳۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 99]