واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
آداب تلاوت قرآن فاش مي گويم آنچه در دل مضمر است اين کتابي نيست چيزي ديگر است چونکه در جان رفت جان ديگر شودجان چو ديگر شد جهان ديگر شود (1) پاک ترين کتاب هستيقرآن پاک ترين کتاب ، از مبدأ پاکي و طهارت ، بر پاک ترين قلب عالم هستي ، تلاوت و از لبان پاک ترين مخلوق الهي ، بر عالم وجود عرضه گرديد . و به همين خاطر ، تنها کساني مي توانند به اين مصحف مطهر نزديک شده ، و از نور پرفيض آن بهره مند گردند که ظاهر و باطني پاک و طاهر داشته ، و از هر گونه آلودگي جسم و روح منزه باشند. «انه لقرآن کريم في کتاب مکنون ، لا يمسه الا المطهرون»(2) با توجه به حساسيت موضوع ، خوب است که مصاديق طهارت را يک به يک برشمرده ، و پيرامون آنها ، اندکي درنگ کنيم ؛ طهارت کلي جسماولين شرط براي تماس با قرآن ، پاک بودن از جنابت و داشتن وضو است و بنابر فتواي حضرت امام خميني (ره) «مس نمودن خط قرآني يا رساندن جايي از بدن به خط قرآن ، براي کسي که وضو ندارد حرام است .»(3) و اما براي اينکه گرفتن وضو ، ذهنمان را از تخيلات پراکنده خالي سازد ، و ما را در هاله اي از معنويت و عرفان قرار دهد ، لحظاتي قبل از شروع به آن ، به ياد کلام شيرين حضرت امام صادق (ع) بيفتيم ، و ضمن عرض ارادت به آن ستاره هدايت ، اين حالت روحاني را در خود بوجود آوريم «چون قصد وضو کني ، به آب نزديک شو ، مانند کسي که مي خواهد خود را به رحمت پروردگار متعال نزديک کند. زيرا خداوند آب را وسيله مناجات و قرب خود قرار داده است .» (4) روي ناشسته نبيند روي حورلا صلوه گفت الا بالطهورطهارت دهاندر چند حديث شريف که از ائمه معصومين (عليهم السلام) نقل شده ، از دهان به عنوان «راه قرآن» و «يکي از راههاي پروردگار» ياد شده است . «امام صادق (ع) فرمود : پيامبر (ص) فرمودند : - راه قرآن را پاکيزه سازيدپرسيدند : اي رسول خدا ! راه قرآن چيست؟فرمود : دهانهاي شما.پرسيدند : به چه پاکيزه کنيم ؟فرمود : «به مسواک زدن» (5)و در حديثي ديگر چنين آمده است .امام رضا (ع) از پدرانش (عليهم السلام ) از پيامبر (ص) فرمود : - دهانهاي شما راههايي از راههاي پرودگاران است ، آن را پاکيزه سازيد.» (6) دهان بي حفاظي که غذاي مشکوک و حرام وارد آن مي شود ،دهاني که گناهان بزرگي چون دروغ و تهمت و غيبت را مرتکب مي شود ، دهاني که براي شکستن دل دردمندي به حرکت در مي آيد ، دهاني که پيوسته مسلمانان از شر آن در واهمه و عذاب هستند ، چگونه مي تواند محل تلفظ آيات قرآن باشد ؟! آري تلاوت قرآن بايد از دهاني پاک بگذرد و گرنه آب صاف در يک نهر آلوده ، بالاخره آلوده خواهد شد. اگر قرآن از دهان ناپاک بيرون آيد ، «رب تال للقران و القران يلعنه» (7) طهارت چشم«از رسول اکرم (ص) نقل شده که فرمودند : «اعط العين حقها» حق چشم را ادا کنيد. عرض کردند : حق چشم چيست يا رسول الله؟ فرمود : «النظر الي المصحف» نگاه کردن به قرآن . زيرا تلاوت قرآن از روي قرآن ، طبق حديث ، عبادت است . اگر چشم پاک نباشد ، توفيق نظر به قرآن را پيدا نمي کند.» (8) چشم هرزه اي که به دنبال معصيت و خطا مي چرخد ، و چشم افسار گسيخته اي که ديگر در کنترل صاحبش نيست ، اگر هم بر روي خطوط قرآن قرار بگيرد ، همچون کوري است که جمال نوراني حق را هرگز مشاهده نخواهد کرد و به مصداق : آنچه ما کرديم با خود هيچ نابينا نکرددر ميان خانه گم کرديم صاحبخانه راجز خطوطي پي در پي ، چيز ديگري از قرآن نخواهد يافت . اين نظر از دور چون تير است و سم عشقت افزون مي شود صبر تو کمطهارت روح روح ناپاکي که اسير انديشه هاي شيطاني است ، روح پژمرده اي که لطافت و ظرافت خود را از دست داده ، و در برخورد با مظاهر معنويت ، سرد و بي تفاوت است ، روح تيره اي که زنگار گناه و معصيت ، تمامي زواياي آن را پوشانده است ، روح کوچک و حقيري که فقط خود را مي بيند ، و سرگرم بازيچه هاي خويش است ، چگونه مي تواند معنويت قرآن را به هنگام تلاوت ، درک و لمس نمايد ؟!اما روح پاک و وارسته اي که از علائق مادي فاصله گرفته ، و بر اثر خودسازي هاي پيوسته ، نوراني و پرجلا شده است ؛ روح بلندي که با عبادتهاي خالص و ناب و توجهات روحاني حرکات شرک آلود و انديشه هاي شيطاني را از خود دور ساخته است ؛ اين روح با صفا و رحماني ، به هنگام تلاوت قرآن ، نورانيت عظيم و فراگير قرآن را ، به خوبي احساس مي کند ، و هم در پرتو نور آن ، حقايق ديگر را...[هست قرآن مر تو را همچون عصاکفرها را در کشد چون اژدها]طهارت ساير اعضاي بدن بنابر تعبير آيت الله جوادي آملي : «گوش و چشم و دست و ساير اعضا نيز راههاي قرآن است .» (9) گوشي که صوت ملکوتي قرآن را مي شنود و متأثر نمي شود ، گوشي که در مسير خطابهاي قرآن قرار مي گيرد ، اما گويا هرگز کلامي و يا خطايي نشنيده است ، گوشي که از شنيدن غيبت و دروغ و تهمت ، لذت مي برد ، اين گوش طهارت ندارد . دستي که ناپاک است و طهارت ندارد ، نبايد به سوي قرآن دراز شود «لا يمسه الا مطهرون» (10) جز دست ناپاکان بدان نرسد. پس بايد تمامي اعضاي بدن را ، که راه هاي قرآن هستند ، پاک و مطهر نمائيم تا انوار الهي ، وجودمان را نورانيت و روشنايي و صفا بخشد. هر که کاه و جو خورد قربان شدهر که نور حق خورد قرآن شودو اما لحظه اي درنگ !طهارت کلي جسم ، بسيار آسان است . با يک نيت و مقداري آب ، مي توان خود را از آلودگي هاي ظاهري پاک کرد ، و به آساني قرآن را به لب گذاشت و بوسيد و خطوط آن را لمس کرد .اما طهارت ديگر اعضا از جمله : دهان و گوش و چشم و روح ، به يکباره امکان پذير نيست ، و بايد ضمن توکل بر خداوند بزرگ با جديت و تمرين و ممارست ، رذائل اخلاقي را از جسم و روح زدوده ، و آنچنان پاک و طاهر کنيم که شايستگي انس و مجالست با کلام وحي «قرآن» را بيابيم . ان شاالله.خون پليد است و به آبي مي رودليک باطن را نجاست ها بودآداب شنوندگان آيات قرآن شايسته است هنگام شنيدن آواي قرآن و آيات الهي با سکوت عميق و توجه دقيق موارد زير را رعايت کنيم : - احترام قلبي خويش را نسبت به کلام الهي ابراز داريم .- در مقابل اين بارقه رحمت سر تعظيم و تواضع فرود آوريم .- براي شنيدن اين خبر بزرگ آسماني اعلام آمادگي کنيم .- با توجه کامل به معاني آن زمينه تدبر و تفکر را در خودمان ايجاد کنيم .- با سکوت و تمرکز فکر ، جان خود را در معرض تابش اين آفتاب حيات بخش قرار دهيم . - قلب و روح خسته و پريشانمان را شاداب و پرتحرک نمائيم. (11) قاريان قرآن از منظر امام باقر (ع) امام پنجم باقر العلوم (ع) قاريان را به سه دسته تقسيم فرموده و انگيزه هر کدام را بيان فرموده اند : 1- کساني که قرائت قرآن را وسيله امرار معاش و تقرب به ملوک و فزون طلبي نسبت به مردم قرار داده اند. 2- کساني که قرآن را مي خوانند و فقط حروف آن را گرفته و حدود آن را ضايع کرده اند.3- کساني که قرآن را تلاوت مي کنند و با دستورات شفا بخش آن بيماري هاي قلبي و فکري خود را درمان مي کنند . شب ها با تلاوت قرآن مأنوس هستند و روزها در صحنه هاي زندگي از آنها الهام مي گيرند و به خاطر انس با قرآن پهلو از رخت خواب ناز تهي مي کنند.پس خداوند به خاطر اين گروه از حاملان معارف قرآن رحمت خود را فرود مي آورد . به خدا قسم اين دسته در جامعه ، از کبريت احمر کمياب ترند. (12) تلاوت کنندگان از منظر امام صادق (ع) امام صادق (ع) تلاوت کنندگان قرآن را به سه گروه تقسيم فرموده و نتيجه عمل آنان را بيان مي فرمايند : 1- عده اي براي نزديک شدن به سلاطين و زورمندان و براي سلطه يافتن بر مردم (قرآن مي خوانند) اين دسته اهل آتش اند.2- قارياني که الفاظ قرآن را از بر کرده خوب مي خوانند وليکن حدود آن را ضايع کرده اند اينان هم اهل آتش اند. 3- و گروهي که قرآن مي خوانند تا زير پوشش آن قرار گيرند. اينان به محکم و متشابه آن اعتقاد دارند فرايض را به جاي مي آورند ، حلال آن را حلال و حرام آن را حرام دانسته و در مقام عمل تسليم قوانين قرآنند. اين دسته همان کساني هستند که دست رحمت الهي آنان را از هر سقوطي نجات مي دهند و آنان اهل بهشت اند و درباره هر که بخواهند حق شفاعت دارند. آداب حفظ قرآن1- حفظ قرآن را از کودکي به فرزندانمان بياموزيم ؛ 2- هنگام حفظ ، روخواني قرآن را به درستي آشنا باشيم : 3- آيات را با لحن و لهجه عربي همراه با تأمل و دقت حفظ کنيم :4- روش ترتيل را بياموزيم و با همين روش آيات را فراگيريم : 5- از يک جلد قرآن خوش خط و معين استفاده کنيم : 6- روزي نيم ساعت تمرين داشته باشيم و کم کم مدت آن را زياد کنيم : 7- در اوقات منظم مثلا هر روز ساعت 7 صبح به حفظ بپردازيم : 8- حفظ را با سوره هاي کوچک آغاز کنيم : 9- يک بار به صورت کند ، يک بار به صورت متوسط و بار ديگر به صورت تند تمرين کنيم : 10- هنگام عصبانيت ، گرسنگي ، تشنگي و خواب آلودگي حفظ نکنيم : 11- شماره آيات و صفحه را به خاطر داشته باشيم : 12- حفظ قرآن نياز به تکرار مداوم دارد : 13- در مسافرت ها مي توانيم بيشتر به تکرار بپردازيم : 14- براي حفظ ، از قرآن هاي ترجمه شده استفاده نکنيم : 15- آيه هاي طولاني و سوره طولاني را مي توانيم بخش بخش کنيم : 16- در حفظ آيات شبيه به هم حفظ شماره آيات و دقت بيشتر لازم است : 17- حفظ قرآن به صورت مباحثه دو نفري آسان تر و مفيد تر است .پي نوشت ها:1- ديوان اقبال.2- واقعه .77-79.3- توضيح المسائل – مسئله.317.4- مصباح الشريعه ، باب دهم.5- الحيات ، ج ، 2 ص.162-161.6- همان.7- چه بسا تلاوت کننده قرآن که قرآن او را لعن مي کند – مستدرک ج1 ص...2918- آداب قرآن ، مهدي مشايخي ، ص.104.9- همان ، ص105.10- واقعه.79 ، 11- آداب قرآن ، مهدي مشايخي ، ص.166.12- امالي صدوق ، ص179 والحيات ج ، 2 ص.171.منبع: فصلنامه يادگاران ماندگار/خ
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 639]