تبلیغات
تبلیغات متنی
پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1850127358
ابن مسعود صحابی قرآن شناس و مبارز
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
ابن مسعود صحابی قرآن شناس و مبارز نويسنده:جواد محدثی *باز هم در پی آنیم که با یکی از چهره های برجستۀ یاران پیامبر و نمونه های والای « ایمان » و « عمل » آشنا شویم و در مسیر الگوگیری ، از آن اسوۀ خوبی و پاکی و تعهّد ، درس بیاموزیم . آری ... .« عبدالله بن مسعود» آشنایی اجمالی عبدالله بن مسعود ، که از او بیشتر با نام « ابن مسعود » یاد می شود ، از قبیلۀ « هُذَیل » ، یکی از قبایل اطراف مکه بود . گر چه سال دقیق تولد او را ننوشته اند ، اما در سال های آغاز بعثت پیامبر ، جوانی بود که در حجاز می زیست و یک بار هم پیش از مسلمان شدن ، وقتی گوسفندان « عقبه بن معیط » را می چرانید ، با پیامبر خدا دیدار کرد . در این ملاقات ، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دستی بر یکی از گوسفندان کشید و پستان آن پر از شیر شد و همراهان همه ازآن خوردند ، سپس پیامبر آن جوان را دعا کرد . این کار موجب شد ابن مسعود به آن حضرت علاقه مند شود و به اسلام گرایش پیدا کند .1 اولین فروغ ایمان ابن مسعود خودش نقل می کند که همراه عموهایم و گروهی دیگر برای تجارت عطریّات به مکه آمدیم . ما را به عباس بن عبدالمطلب راهنمایی کردند . در این هنگام ، مردی وارد مسجد الحرام شد که جامه ای سفید بر تن داشت و محاسنی انبوه بر صورت ، دندان هایش درخشنده و چهره اش گیرا . طرف راست او نوجوانی خوش سیما و در پشت سرش بانویی که صورتش پوشیده بود .آنان کعبه را طواف کردند و به طرف حجر اسماعیل رفتند آن مرد ، دستانش را بالا آورد و تکبیر گفت : جوان در کنارش ایستاد وآن زن پشت سرش . قنوت و دعا و رکوع انجام دادند . این حرکات برای ما ناشناخته بود . نزد عباس که کنار زمزم نشسته بود ، رفتیم و پرسیدیم : این آیین و مرام را پیشتر در میان شما ندیده بودیم ؛ اینها کیانند و چه می کنند ؟ عباس گفت : او برادر زاده ام محمد بن عبدالله است و آن زن هم همسرش خدیجه و این نوجوان هم برادرزادۀ دیگرم علی بن ابی طالب می باشد . آنان آیینی دارند که اکنون روی زمین جز این سه نفر بر آن آیین نیست ... .2 با کرامتی که ابن مسعود از پیش دیده بود و با دیدن این منظرۀ نو و شگفت آور ، نخستین فروغ ایمان در قلب وی تابید و با دین جدید آشنا گردید و پس از مدتی نزد پیامبر آمد و مسلمان شد . او ششمین نفری بو دکه به اسلام روی آورد .3 منادی توحید ابن مسعود ، از همان آغاز ، با سختی های راه ایمان مواجه شد وخود را برای پذیرش هر خطر و اذیتی آماده کرد و در راه ایمانش دست به هجرت و جهاد زد ، تا لحظه ای که به دیدار خدا شتافت . روزی در همان سال های ابتدای اسلام ، پیامبر و یاران موحّدش دور هم نشسته بودند و از این که کفار قریش حاضر به شنیدن کلام خدا نیستند ، سخن می گفتند . آن حضرت فرمود : کیست که این شهامت را داشته باشد ودر جمع قریش ، آیات وحی را بر آنان بخواند و به گوششان برساند ؟ ابن مسعود اعلام آمادگی کرد . همراهان بیم داشتند که او به دلیل نداشتن قبیلۀ قدرت مند و سرشناس ، مورد آزاد قرار گیرد و جانش به خطر افتد ، اما ابن مسعود گفت : مرا آزاد بگذارید ، خدا با من است . فردای آن روز به مسجد الحرام رفت و در برابر حلقه های جماعت قریش ، شجاعانه با صدای رسا قرآن خواند . آیات اول سورۀ « الرحمن » را که بر آنان خواند ، مشرکان خشمگین شدند ، به سوی او حلمه کردند و وی را ضرب و شتم نمودند ؛ ولی او هم چنان به خواندن آیات قرآن ادامه می داد تا آن که سر و صورتش خونین گشت . هنگامی که مسلمانان او را با آن وضع دیدند ، گفتند : از هیمن بر تو می ترسیدیم . گفت : هرگز دشمنان خدا تا این اندازه در نظرم حقیر نبودند ؛ اگر بخواهید فردا باز هم می روم و علی رغم ناخوش آیندی شان ، آیات دیگری از کلام الله را بر ایشان می خوانم . گفتند : نه ، کافی است . تو آن چه را که بدشان می آمد ، به گوششان رساندی .4 ایمان و هجرت هدف دار به فرمان پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) عده از مسلمانان از جمله ابن مسعود به حبشه هجرت کردند تا از گزند شکنجه های مشرکان در امان باشند . گر چه باز گشت مهاجران در سال هفتم هجرت بود ، اما از آن جا که در منابع تاریخی ، ابن مسعود را جزء مهاجرانی به شمار می آوردند که همراه مسلمانان از مکه به یثرب رفتند و به حضور او در جنگ های صدر اسلام و نبرد بدر و اُحد اشاره کرده اند ، این نکته بر می آید که او زودتر از دیگران به مکه باز گشت و در کنار یاران پیامبر قرار گرفت . در بارۀ او مثل برخی از مسلمانان دیگر ، این افتخار را نقل کرده اند که : دوبار هجرت کرد و به دو قبله نماز خواند و پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) بر بهشتی بودن او گواهی داد .5 حضور در جبهه به اقتضای ایمان و ضرورت جهاد با مشرکان « ابن مسعود » نیز مانند دیگر موحّدان مؤمن ، در صحنه های نبرد حضور داشت . در نقل های تاریخی ، از حضور او در جبهه های بدر ، احد ، حنین و همۀ غزوات یاد شده است . حتی حضور اورا در جنگ « یرموک » نیز ذکر کرده اند ؛ جنگی که در شام و پس از وفات پیامبر خدا اتفاق افتاد .6 بارزترین نقل ، مربوط به حضورش در جنگ بدر است که سر ابوجهل را از بدنش جدا کرد . مورّخان می گویند : ابوجهل که از سران شرک بود ، بر اثر ضربت های متعدد در جنگ بدر ، در گوشه ای از میدان افتاده بود . ابن مسعود سر رسید و او را در نفس های آخر دید ، گفت : سپاس خدایی را که تو را خوار و ذلیل کرد . آن گاه پایش را روی سینه و گردن ابوجهل گذاشت . این رفتار از سوی ابن مسعود که جثّه ای کوچک و لاغر داشت ، برای سرکردۀ مشرکان ، ابوجهلِ مغرور و متکبّر گران آمد ، از این رو خطاب به وی گفت : ای گوسفند چران حقیر ! بر جای بلندی بالا رفته ای ، روزگار به سود چه کسی است ؟ ابن مسعود گفت : گردش روزگار به سود خدا و رسول اوست . آن گاه بر خلاف خواستۀ او که گفته بود سرم را چنان جدا کن که گردن من روی آن باشد تا در میان سرهای دیگر ، بزرگ تر دیده شوم ، سرش را چنان از بیخ جدا کرد که بخشی ازآن روی گردن ماند . آن گاه سلاح و زره او را برداشت و نزد پیامبر آمد و خبر کشته شدن وی را به حضرت بشارت داد .7 پایداری در ولایت در حوادث پس از رحلت پیامبر که به « خلافت » مربوط می شود ، بسیاری لغزیدند و از موضع حق فاصله گرفتند ، اما ابن مسعود از کسانی بود که بر حق امامت و ولایت علی (علیه السلام) پیوسته راسخ ماند و از عمل کرد نادرست خلفا انتقاد کرد . در روزهای نخستین ماجرای غصب خلافت ، دوازده نفر با مشورت امیر المؤمنین (علیه السلام) تصمیم گرفتند به مسجد رفته و در حضور مهاجران و انصار ، آن چه را از پیامبر دربارۀ جانشینی علی (علیه السلام) شنیده بودند ، آشکارا بگویند . « ابن مسعود » یکی از آن دوازده نفر بود که به پا خاست و در حمایت ازحق علی (علیه السلام) سخن گفت .8 در دوران عُمَر نیز با آن که در برابر خلافت او موضع مخالف داشت ، اما برای حفظ وحدت ، کمتر درگیر می شد و می کوشید اگر صحنۀ جنگی پیش آمد به جهاد برود و در عرصه های فرهنگی نیز به آموزش قرآن بپردازد . در همان زمان برای تعلیم قرآن به کوفه اعزام شد و مردم را با معارف قرآن و تلاوت کلام خدا آشنا ساخت . در دورۀ عثمان که رجعت ها و فتنه ها بیشتر و انحراف از سنّت پیامبر آشکار تر شد ، موضع روشن ابن مسعود علیه آن خلاف ها نیز صریح تر گشت . در آن زمان ، « سعد بن ابی وقّاص » والی کوفه بود و « ابن مسعود » مسئولیت خزانه داری بیت المال را برعهده داشت . روزی سعد مقداری از بیت المال قرض گرفت ، اما در پس دادن آن امروز و فردا می کرد . ابن مسعود با او شدیداً برخورد نمود و گفت و گوهای تندی میانشان ردّ وبدل شد .9 وقتی که عثمان ( خلیۀ سوم) « ولید بن عقبه » را والی کوفه قرار داد ، برخوردها شدیدتر شد ، زیراو مشرک زاده بود ، اما منافقانه اظهار اسلام می کرد و با جبهۀ حق در گیر می شد . حتی گاهی با حالت مستی به مسجد می رفت و بر مردم نماز می خواند و از هیچ خلافی پرهیز نداشت . میان ابن مسعود و ولید بر سر مسائل مالی وسوء استفادۀ حاکم از بیت المال ، برخوردهای تندی پیش آمد . ولید می خواست هر چه دلش می خواهد از بیت المال بردارد و کسی اعتراض نکند ، اما ابن مسعود مخالف بود و چون کار به بحران کشیده شد ، ابن مسعود از سرپرستی بیت المال استعفا داد و خلاف های والی را به اطلاع مردم رساند و دست به افشاگری زد .10 ابن مسعود ، از آن پس در جمع گروهی بود که از عمل کرد فاسد این والی انتقاد می کرد و مردم را بر ضدّ او تحریک می نمودند و تخلّف هایش را به مدینه و خلیفه گزارش می دادند ؛ هر چند خود خلیفه (عثمان) هم آلودگی مالی فراوانی داشت و کمتر حاضر بود به این شکایت ها و گزارش ها ترتیب اثر دهد . برخوردهای انتقادی ابن مسعود سبب شد که خلیفه دستور تبعید او را از کوفه به مکانی دیگر صادر کند . در دیداری که خلیفه با وی داشت ، به او اهانت و حمله شد و وی را با کتک از مسجد بیرون کردند . یکی از مأموران خلیفه به نام « ابن زمعه » او را کنار درب مسجد چنان با شدت به زمین کوبید که یکی از دنده هایش شکست .11 انس با قرآن ابن مسعود ، انس فراوانی با قرآن داشت و پیوسته ملازم حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) بود . آیات قرآن را از آن حضرت می شنید و می نوشت و حفظ می کرد و از گنجینۀ علوم پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) بهره های فراوان می گرفت . خود وی گفته است : من هفتاد سوره را از دهان پیامبر گرفتم ، در حالی که زید بن ثابت ( یکی از تدوین کنندگان قرآن در عصر عثمان ) هنوز کودک بود .13 ابن مسعود یکی از کسانی بود که پس از وفات پیامبر (صلی الله علیه و آله) به جمع آوری قرآن و تدوین آیات آن همت گماشت و به صورت یک جا آن را تنظیم کرد . در دورۀ عثمان که می خواستند همۀ نسخه ها را یکی کنند و از روی آن ( نسخۀ مادر ) چند نمونه بنویسند و به شهرهای دیگر بفرستند ، ابن مسعود نسخۀ خویش را در اختیار فرستادۀ عثمان قرار نداد ، زیرا به برخی قرائت ها اشکال داشت . وی می گفت : من بارها قرآن را از دهان پیامبر گرفتم ، به خدا قسم همۀ اصحاب می دانند که من داناترین آنان نسبت به قرآن هستم . در مسئلۀ اختلافات قرائات که آن زمان رایج بود ، مردم کوفه بیش از همه به نسخۀ ابن مسعود اسنتاد می کردند و چون او آموزگار وارستۀ قرآن در کوفه بود ، به او و قرائتش ایمان و اعتقاد داشتند . فرجام نورانی سرانجام این صحابی مؤمن ، جهادگر و متعهّد ، در بستر بیماری افتاد . کسالت او آن چنان که اشاره شد ، بی ارتباط با شکنجه ها و آزارهایی نبود که از سوی عثمان و مأموران او انجام گرفت. وی در همان حالت بیماری هم حق می گفت و افشاگری می کرد و مردم را با معارف قرآن آشنا می ساخت . عثمان هر چه کوشید دل او را به دست آورد ، نتوانست . در ایام بیماری اش به عیادت او رفت و پولی در اختیار وی گذاشت و گفت : اینها حقوق توست ، بگیر . ابن مسعود نپذیرفت و گفت : هنگامی که به آن نیاز داشتم از دادن حقوقم سر باز زدی ، اینک که مرا نیازی به آن نیست می پردازی !؟ من اکنون نیازی به تو و پولت ندارم . ابن مسعود تا لحظۀ مرگ از عثمان ناراضی و خشمگین بود .14 به دلیل این که ابن مسعود نمی خواست از مرگش به سود عثمان بهره برداری سیاسی شود ، مثل حضرت زهرا (سلام الله علیها) وصیت کرد او را به نحوی کفن و دفن کنند که خلیفه خبردار نشود و بر جنازه اش نماز نخواند تا این سند مظلومیت برای او همواره ماندگار و گویا باشد .سرانجام او در سال 32 هجری در گذشت و بی سرو صدا به خاک سپرده شد و چون عثمان اطلاع یافت ، به شدت ناراحت شد و اعتراض نمود . عماریاسر گفت : ابن مسعود خودش با من پیمان بسته و وصیت کرده بود که تو را خبر نکنم .15 گزیده ای از سخنان او در کتاب های تاریخی و حدیثی ، جملات حکمت آمیز بسیاری از ابن مسعود نقل شده است که برای تکمیل بهره مندی از حیات پر بار این صحابی عظیم ، به ذکر چند جمله ازسخنان او بسنده می کنیم :16 1 – بر شما باد قرآن ، که سفرۀ ضیافت خداوند است . هر که از شما بتوند از این ضیافت الهی بهره گیرد ، چنین کند . 2 – پرهیزکاران ، سرورانند و فقیهان ، پیشوایان ، و نشست و برخاست با آنان ، مایۀ فزونی ( درعلم ) است . 3 – راست ترین سخن ، قرآن است و استوارترین دست گیره ها ، تقواست و بهترین روش ها ، روش محمد (صلی الله علیه و آله) . 4 – بدترین پشیمانی ، پشیمانی در قیامت است و بدترین کوری ، کوری دل . 5 – فحش دادن به مؤمن ، فسق است و جنگ با مؤمن ، کفر . احترام مال مؤمن همچون احترام جان اوست . 6 – سعادت مند کسی است که از دیگران پند گیرد ؛ ملاک کار به پایان آن است . 7 – اگر « منکر » را دیدی و نتوانستی آن را تغییر دهی ، لااقل چنان باشد که خداوند بداند در دلت از آن بیزاری . 8 – کسیکه از صحنۀ گناه غایب باشد ، ولی در دل به آن راضی باشد ، همچون کسی است که در صحنۀ گناه بوده است . پی نوشت ها : 1. الاستیعاب ، ج 3 ، ص 987 . 2. ابن ابی الحدید ، شرح نهج البلاغه ، ج 13 ، ص 225 . 3. علامه امینی ،الغدیر ، ج 9 ، ص 11 . 4. همان . 5. مامقانی ، نتقیح المقال ، ج 2 ، ص 215 . 6. همان . 7. ابن ابی الحدید ، شرح نهج البلاغه ، ج 14 ، ص 142 . 8. بحارالانوار ، ج 28 ، ص 212 . 9. تاریخ طبری ، ج 3 ، ص 311 . 10. علامه امینی ، الغدیر ، ج 8 ،ص 271 . 11. همان ، ج 9 ، ص 403 ؛ بحارالانوار ، ج 31 ، ص 198 . 12. همان ، ص 10 . 13. همان ، ص 8 . 14. تاریخ یعقوبی ، ج 2 ، ص 170 . 15. ابن ابی الحدید ، شرح نهج البلاغه ، ج 3 ، ص 42 ؛ علامه امینی ، الغدیر ، ج 9 ، ص 19 . 16. متن عربی سخنان او را در « حیاه الضحابه » جلد سوم ، صفحات 317 تا 356 بخوانید . منبع: جله معارف اسلامی
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 218]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها