واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
اخلاق اجتماعي نويسنده:ناصر سعدمنبع: روزنامه کیهان – شماره 18971 توجه به اخلاق اسلامي در عرصه تعاملات اجتماعي نشانه ايمان و اخلاص است.اسلام به پيروان خود سفارش كرده است كه از راههاي مشروع به مقاصد و اهداف خويش برسند. بنابراين يك مومن ضمن اينكه داراي هدف مقدس است از راههاي مشروع نيز استفاده مي كند. در اين مقاله سعي شده است به اهميت اخلاق اجتماعي و حفظ حرمت ديگران پرداخته شود.اينك مطلب را با هم از نظر مي گذرانيم:ضرورت پيدايي خلق نيكو در جامعهرهبر فرزانه انقلاب اسلامي (مدظله) در سخنان نوروزي سال گذشته خويش فرمودند: «جامعه بدون برخورداري افراد از خلقيات نيكو، نمي تواند به هدف هاي بعثت پيامبر دست پيدا كند، آنچه فرد و جامعه را به مقامات عالي انساني مي رساند اخلاق نيكوست.»فرهنگ ديني ما مملو از نكات و آموزه هاي تربيتي و اخلاقي به منظور تربيت انسانها در بعد فردي و ساختن يك جامعه ايده آل در بعد اجتماعي است كه اگر به آنها عمل شود، تحقق يك مدينه فاضله دور از دسترس نخواهد بود.اصولاً هدف اصلي از برپايي نظام مقدس اسلامي تربيت انسانها جهت رسيدن به يك زندگي سعادتمند و تبديل شدن جامعه به يك امت نمونه بوده است. ترويج و نهادينه كردن مكارم اخلاق و فضيلت ها در جامعه يكي از وظايف مهم حكومت اسلامي بوده همچنانكه پيامبر گرامي اسلام(ص) و ساير پيامبران الهي براي تربيت نفوس و گسترش و حاكم نمودن اخلاق و فضيلت ها در جوامع مبعوث شده اند.يكي از تفاوت هاي اصلي اين نظام با ساير نظام هاي حاكم بر جهان در تكريم انسانها و حرمت قايل شدن براي ارزش هاي انساني است. جمله معروف شهيد بزرگوار مدرس كه فرمود سياست ما عين ديانت ماست ناظر به همين امر است. در نظام اسلامي هيچگاه هدف وسيله را توجيه نمي كند و بدين جهت دروغ، تهمت، افتراء، تحقير، توهين و تجاوز به آبرو و حيثيت ديگران براي رسيدن به هدف در اين نظام جايي نمي تواند داشته باشد.نظام جمهوري اسلامي يك لفظ نيست، جمهوري اسلامي به در و ديوار و داشتن يك ساختار نيست. تحقق عملي و عيني نظام جمهوري اسلامي زماني است كه همه ارزش ها و فضيلت هاي اين نظام كه برگرفته از مكتب انسان ساز اسلام است در كردار، گفتار و رفتار يكايك افراد جامعه اعم از مسئولان و مردم تبلور و ظهور و بروز پيدا نمايد و اين امر با شعار محقق نمي شود بلكه اين مهم فقط با تمرين و مجاهدت قابل تحقق است. رهبر معظم انقلاب اسلامي (مدظله) در اين رابطه مي فرمايند: ما به اين احتياج داريم، ما بايد در دل خود خلقيات اسلامي را روز به روز پرورش دهيم، براي اينكه اخلاق در جامعه استقرار پيدا كند دو چيز لازم است:ضرورت حفظ حرمت آبروي ديگرانيكي از آموزه هاي مهم تربيتي كه مورد تاكيد مكتب انسان ساز اسلام قرار دارد ضرورت حرمت آبروي ديگران است. اين موضوع آنقدر مهم است كه تجاوز به آبروي ديگران جزء بزرگترين گناهان محسوب شده و از طرف خداوند وعده عذاب اليم داده شده است. در اين آيين گناه تجاوز به آبروي مسلمان از گناه زناي با محارم بالاتر است. در اين مكتب آبروي مسلمان همچون مال و خون او بر مسلمانان ديگر حرام شمرده شده است. طبق تعاليم ديني اسلام نزديكترين وضعي كه بنده به كفر پيدا مي كند آن است كه با فردي برادر ديني باشد و لغزش ها و خطاهاي او را شماره كند تا روزي او را به آنها سرزنش نمايد.«مع الاسف علي رغم تاكيدات مؤكد اسلام و نهي شديد نبي گرامي و ائمه اطهار(عليهم السلام) و علي رغم گذشت بيش از ربع قرن از برقراري نظام مقدس اسلامي بايد اذعان نمود، ريختن آبروي ديگران امروزه به يك فرهنگ و عادت ناپسند بين اكثريت مردم، يك روش جاري نزد دولتمردان و كارگزاران، يك ابزار سياسي در دست سياسيون و صاحبان احزاب و به يك سرگرمي و زنگ تفريح در محافل خانوادگي و فاميلي درآمده است.»يكي تمرين و مجاهدت خود ماست و ديگري هم آموزش هاي اخلاقي كه بوسيله آموزش و پرورش، مراكز تربيتي و مراكز علمي و آموزشي بايد در همه سطوح به انسانها تعليم داده شود. ازآنجايي كه گفته شده است مردم بر آئين حكمرانان خويشند، لذا وظيفه مسئولان و دولتمردان در پرداختن به خويش بيش از ساير افراد جامعه است. همچنانكه پيامبر گرامي اسلام «ص» فرمود: اگر علما و حكمرانان اصلاح شوند جامعه نيز اصلاح خواهد شد. مسئولان و دولتمردان اين نظام مقدس بايد تمرين كنند تا باور كنند تريبونهاي گوناگون نظام كه به عنوان امانت دست آنهاست نبايد به ابزاري براي تخريب رقيبان و زير سوال بردن زحمات ديگران تبديل گردد. اثبات حقانيت خويش به قيمت تخريب ديگران نمي تواند عملي اخلاقي واسلامي باشد. جلسات، سخنراني ها، همايش ها، مصاحبه ها و خطابه ها نبايد به فرصتي براي عرض اندام افراد ضعيف النفس و كوبيدن رقيبان درآيد. كسب محبوبيت و موقعيت نبايد به قيمت مخدوش نمودن چهره ديگران تمام شود. مسئولان احزاب كه در واقع همان مسئولان ديروزي و يا دولتمردان فردا هستند، بايد در عمل و منش خويش مبلغ و منادي فضيلت ها و ارزش هاي انساني بوده كه در آن صورت نمي توانند به منظور رسيدن به قدرت از هر ابزاري همچون تهمت، افترا، دروغ و توهين براي تخريب چهره مسئولان و زير سوال بردن عملكرد آنها استفاده نمايند. از اين شيوه ناپسند هيچ كس سود نمي برد، چرا كه اگر اين رفتار ضد اخلاقي نهادينه شود همه از اين ابزار عليه رقيبان استفاده خواهند كرد و در آن صورت اين ابزار تبديل به شمشير دو لبه كه روزي با ما و روزي ديگر عليه ما خواهد شد. جلب «مشاركت مردم» و كسب «اعتماد ملي» با چنگ انداختن به چهره دولتمردان و سياه نمايي عملكرد آنان بدست نمي آيد بلكه زماني اين امر محقق مي شود كه مردم به صداقت گفتار ما و به درستي راه ما اعتماد پيدا كنند. اخلاق انتخاباتي متاسفانه اين خلق وخوي ناپسند در موقع انتخابات بيشتر خود را نشان مي دهد. فضاي انتخاباتي كشور ما علي رغم اينكه نسبت به ساير كشورها از سلامت بهتري برخوردار است اما بايد اعتراف كرد آنچه در بحبوحه انتخابات اتفاق مي افتد در شان نظام مقدس اسلامي و نامزدها نمي باشد. مجلسي كه عصاره فضايل ملت است نماينده با فضيلت مي خواهد. نامزد با فضيلت در موقع انتخابات نمي تواند براي راهيابي به مجلس از خط قرمزهاي اخلاقي و شرعي عبور كرده و به قيمت شكستن حرمت و آبروي ديگران به اين مهم دست پيدا كند. اين امر چه با تابلو وعنوان اصولگرايي و چه با تابلو و عنوان اصلاح طلبي اتفاق بيافتد مذموم و غير قابل دفاع است؛ چراكه اصولگراي واقعي كسي است كه پايبند به اصول و ارزشهاست و اصلاح طلب واقعي نيز يك فرد صالحي است كه دنبال اصلاح وضع موجود است. و اين هر دو قاعدتاً نمي توانند به اقدام هاي ضد ارزشي و اخلاقي براي رسيدن به قدرت دست بزنند. مگر اينكه اصولگرا و اصلاح طلب واقعي نباشند. حفظ حرمت آبروي ديگران از منظر روايات احاديث و روايات فراواني در اين ارتباط در مكتب ما وجود دارد كه بايد در كل نظام وجامعه اسلامي ما كاربردي شده و جاري و ساري گردد. صدا و سيما كه درواقع يك دانشگاه ملي وهمگاني است بايد در تبديل اين احاديث به يك فرهنگ و نهادينه نمودن آن در رفتار و منش جامعه وظيفه خويش را ايفا نمايد. ساير نهادهاي آموزشي، ديني و تربيتي همچون حوزه هاي علميه، آموزش و پرورش، آموزش عالي، وزارت ارشاد اسلامي لازم است در كاربردي نمودن فرمايشات رهبر معظم انقلاب اسلامي (مد ظله) جهت ترويج اخلاق حسنه و نيكو در جامعه بمنظور كسب مقامات عالي انساني تلاش كنند. جاي تاسف دارد كه در اين سه دهه عمر نظام، مسئولان، صدا و سيما ومراكز متولي دين و فرهنگ مردم اقدام مطلوبي را انجام نداده و از اين جهت مظلوميت فرهنگ را رقم زده اند . تامل و تفكر در احاديث زير در ارتباط با ضرورت حفظ حرمت آبروي ديگران براي همه اعم از مسئولان و افراد جامعه كافي است تا نسبت به ريشه كن كردن اين صفت مذموم و ناپسند كه اتفاقاً آثار مخرب و ويرانگري بر نظام و پيكره جامعه داشته و مانع رشد و تعالي ما شده است اهتمام لازم را بعمل آوريم: 1- همه چيز مسلمان، از مال، آبرو و خونش بر مسلمان ديگر حرام است. (1) 2- هرگاه مومن برادر ديني خود را متهم نمايد، ايمان او آب مي شود و از بين مي رود همان طوري كه نمك در آب حل مي شود و از بين مي رود. (2) 3- كسي كه مرد مسلمان يا زن مسلماني را غيبت كند، خداوند متعال چهل روز نماز و روزه او را قبول نمي كند، مگر آنكه غيبت شونده او را عفو كند. (3) 4- ربا هفتاد و سه قسم است و آسانتر از همه چنان است كه كسي با مادر خود زنا كند و بدتر از همه رباها تجاوز به آبروي مسلمان است. (4) 5- يكي تان «خس» را در چشم برادرش ببيند و «تنه درخت» را در چشم خويش نبيند. (5) 6- كسي كه چيز ناروايي بشنود و آنرا منتشر كند مثل اين است كه خودش آن كار زشت را انجام داده است. (6) 7- كار برادر مومنت را به نيكوترين وجهش حمل نما، مگر آنكه خلافش را يقين كني. پس تا زماني كه مي تواني كار او را حمل به خير كني، حق نداري حتي نسبت به يك كلمه كه از برادر مومنت شنيدي سوء ظن ببري. (7) 8- نزديكترين وضعي كه بنده به كفر دارد اين است كه با مردي برادر ديني باشد و لغزش ها و خطاهاي او را شماره كند. (8) 9- هر كه به عيب جويي، كسي را به صفتي كه در او نيست ياد كند خداوند او را در آتش جهنم محبوس دارد تا گفته خويش را مجري دارد. (9) پی نوشت ها: 1- پيامبر گرامي اسلام -نهج الفصاحه 2- پيامبر گرامي اسلام- كشف الريبه 3- پيامبر گرامي اسلام- جامع الاخبار 4- پيامبر گرامي اسلام- نهج الفصاحه 5 و6- همان7- پيامبر گرامي اسلام- كشف الريبه 8- امام باقر (عليه السلام)- كافي
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2217]