تور لحظه آخری
امروز : شنبه ، 7 مهر 1403    احادیث و روایات:  امام صادق (ع):راست ترين سخن و رساترين پند و بهترين داستان، كتاب خداست.
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1818864199




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

عدالت در حكومت علوی


واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
عدالت در حكومت علوی
عدالت در حكومت علوی نويسنده:ابراهیم چراغیمنبع:مجله ديدار آشنا هر كس كه اندكی با نهج البلاغه آشنا باشد، حساسیت‏حضرت علی (علیه السلام) درباره حكومت و عدالت را مشاهده خواهد كرد كه چگونه اهمیت و ارزش فراوانی برای آنها قایل است . قطعا برای كسانی كه با اسلام آشنایی ندارند و بر عكس، با تعلیمات سایر ادیان ادیان جهانی آشنا هستند ; تعجب برانگیز خواهد بود كه چرا یك پیشوای دینی این قدر به این گونه مسایل اهتمام می‏ورزد . خواهید پرسید كه مگر اینها مربوط به دنیا و زندگی دنیا نیست؟ آخر یك پیشوای دینی را با دنیا و زندگی و مسائل اجتماعی چه كار؟ ! به عكس، كسی كه با تعلیمات اسلامی آشناست زندگی علی (علیه السلام) را نیك می‏داند كه در دامان مقدس پیامبر مكرم اسلام صلی الله علیه وآله پرورش یافته است، و همو ایشان را در كودكی از پدرش گرفته، در خانه خود و روی دامان خود بزرگ كرده است . با تربیت الهی او را پرورش داده است . اصول و فروع اسلام را در جان او كاشته است، هرگز متعجب نخواهد شد . همان طوری كه در اكثر آیات الهی آمده است، برقراری عدالت‏به عنوان هدف بعثت همه انبیاء معرفی شده است . حضرت علی (علیه السلام) مكررا لزوم یك حكومت مقتدر را تصریح كرده است و با افكار خوارج كه در آغاز مدعی بودند با وجود قرآن از حكومت‏بی نیازیم، مبارزه كرده است . خوارج شعارشان «لا حكم الا الله‏» بود . هر چند این شعار از قرآن مجید اقتباس شده است و مفادش آن است كه فرمان و قانون تنها از ناحیه خداوند و یا از ناحیه كسانی كه خداوند به آنان اجازه قانون گذاری داده است، باید وضع بشود . ولی خوارج این جمله را در ابتدا به گونه‏ای تعبیر می‏كردند كه به تعبیر امیرالمؤمنین (علیه السلام) از این كلمه حق، معنی باطلی را در نظر می‏گرفتند . حاصل تعبیر آنها این بود كه بشر حق حكومت ندارد، حكومت منحصرا از آن خداست . حضرت علی (علیه السلام) می‏فرمایند: من هم می‏گویم «لا حكم الا الله‏» اما به این معنی كه اختیار وضع قانون با خداست . اما اینها می‏گویند، حكومت و زعامت هم با خداست، و این شعار باطلی است . قانون خدا بایستی به وسیله افراد بشر اجرا شود . مردم را از فرمانروایی «نیك‏» یا «بد» (1) چاره‏ای نیست . در سایه حكومت است كه مؤمن برای خدا كار می‏كند و كافر بهره دنیای خود را می‏برد و كارها سامان می‏گیرند . به وسیله حكومت است كه مالیات‏ها جمع آوری، و با دشمن نبرد، و راهها امن، و حق ضعیف از قوی باز ستانده می‏شود، تا آن وقتی كه نیكان راحت گردند و از شر بدان راحتی بدست آید . (2) حضرت علی (علیه السلام) مانند هر مرد الهی، حكومت و زعامت را به عنوان یك پست و مقام دنیوی، كه اشباع كننده حس جاه‏طلبی بشر است و به عنوان هدف و ایده آل زندگی، سخت تحقیر می‏كند و آن را پشیزی نمی‏شمارد و آن را مانند سایر مظاهر مادی دنیا از استخوان خوكی كه در دست انسان خوره داری باشد بی مقدارتر می‏شمارد . اما همین حكومت و زعامت را در مسیر اصلی و واقعی‏اش یعنی به عنوان وسیله‏ای برای اجرای عدالت و احقاق حق و خدمت‏به اجتماع، بسیار مهم و مقدس می‏شمارد و مانع دست‏یافتن حریف و رقیب فرصت طلب و سود جو می‏گردد، از شمشیر زدن برای حفظ و نگهداری‏اش از دستبرد چپاولگران دریغ نمی‏ورزد . (3) ایشان در خطبه 207 نهج البلاغه در مورد حقوق می‏فرمایند: حقوق همواره طرفینی است . از جمله حقوق الهی حقوقی است كه برای مردم بر مردم قرار داده است; آنها را چنان وضع كرده كه هر حقی در برابر حقی دیگر قرار می‏گیرد . هر حقی به نفع یك فرد و یا یك جمعیت موجب حقی دیگر است كه آنها را متعهد می‏كند ; هر حقی آنگاه الزام آور می‏گردد كه دیگری هم وظیفه خود را در مورد حقوقی كه بر عهده دارد انجام دهد . آموزه‏های دینی اولین تاثیری كه از خود بر جای گذاشت، بر اندیشه‏ها و تفكرات گروندگان آن بود ; نه تنها تعلیمات جدیدی در زمینه جهان و انسان و اجتماع آورد بلكه طرز تفكر و نحوه اندیشه‏ها را عوض كرد . عدالت‏یكی از مسائلی است كه به وسیله اسلام حیات و زندگی را از سر گرفت و ارزش فوق العاده یافت . اسلام به عدالت، تنها توصیه نكرد و یا تنها به اجرای آن قناعت نكرد، بلكه عمده این است كه ارزش آن را بالا برد . عدالت، رعایت‏حقوق دیگران و تجاوز نكردن به حدود و حقوق آنهاست، عدالت این است كه استحقاق‏های طبیعی و واقعی در نظر گرفته شود و به هر كس مطابق آنچه بر حسب كار و استعداد لیاقت دارد داده شود . اجتماع حكم ماشینی را پیدا می‏كند كه هر جز آن در جای خودش قرار گرفته است . از نظر علی (علیه السلام) آن اصلی كه می‏تواند تعادل اجتماع را حفظ كند و همه را راضی نگهدارد، به پیكر اجتماع سلامت و به روح اجتماع آرامش بدهد، عدالت است . ظلم و جور و تبعیض قادر نیست‏حتی روح خود ستمگر و روح آن كسی كه به نفع او ستمگری می‏شود، راضی و آرام نگهدارد تا چه رسد به ستمدیدگان و پایمان شدگان ; عدالت‏بزرگ راهی است عمومی كه همه را می‏تواند در خود جای دهد و همه بدون هیچ مشكلی از آن عبور كنند . اما ظلم و جور كوره راهی است كه حتی فرد ستمگر را به مقصد نمی‏رساند . حضرت علی (علیه السلام) می‏فرماید: «پس از میان عدالت و جود (بخشش) آن كه اشرف و افضل است، عدالت است‏» (4) عدالت چیزی است كه می‏توان به آن به عنوان یك مرز ایمان داشت و به حدود آن راضی و قانع بود . اما اگر این مرز شكسته و این ایمان گرفته شود و پای بشر به آن طرف مرز برسد، دیگر حدی برای خود نمی‏شناسد، به هر حدی كه برسد به مقتضای طبیعت و شهرت سیری‏ناپذیر خود تشنه حد دیگر می‏گردد و بیشتر احساس نارضایتی خواهند كرد . علی (علیه السلام) عدالت را یك تكلیف در وظیفه الهی، بلكه یك ناموس الهی می‏داند، هرگز روا نمی‏شمارد كه یك مسلمان آگاه به تعلیمات اسلامی تماشاچی صحنه‏های تبعیض و بی عدالتی باشد . تبعیض و رفیق بازی و باز سازی و دهان‏ها را با لقمه‏های بزرگ بستن و دوختن، همواره ابزار لازم سیاست قلمداد شده است . اكنون مردی زمامدار و كشتی سیاست را ناخدا شده است كه دشمن این ابراز است، هدف و ایده‏اش مبارزه با این نوع سیاست‏بازی است . طبعا از همان روز اول، ارباب توقع یعنی همان رجال سیاست رنجش پیدا می‏كنند . رنجش منحصر به خراب كاری می‏شود و درد سرهایی فراهم می‏آورند . دوستان خیراندیش به حضور علی (علیه السلام) آمدند و با نهایت‏خلوص و خیرخواهی تقاضا كردند كه به خاطر مصلحت مهم‏تر، انعطافی در سیاست‏خود پدید آورد! پیشنهاد كردند كه خودت را از دردسر این هو چی‏ها راحت كن، «دهن سگ به لقمه دوخته به‏» ; اینها افراد متنفذی هستند، بعضی از اینها از شخصیت‏های صدر اول اند ; تو فعلا در مقابل دشمنی مانند معاویه قرار داری كه ایالتی زرخیز مانند شام را در اختیار دارد . چه مانعی دارد كه به خاطر «مصلحت‏» فعلاً موضوع مساوات و برابری را مسكوت بگذاری؟ ! ! حضرت علی (علیه السلام) در پاسخ فرمودند: «شما از من می‏خواهید كه پیروزی را به قیمت تبعیض و ستمگری به دست آورم؟ ! از من می‏خواهید كه عدالت را به پای سیاست و سیادت قربانی كنم؟ خیر . سوگند به ذات خدا كه تا دنیاست چنین كاری نخواهم كرد و به گرد چنین كاری نخواهم گشت . من و تبعیض؟ ! من و پایمال كردن عدالت؟ ! اگر همه این اموال عمومی كه در اختیار من است، مال شخصی خودم و محصول دسترنج‏خودم بود و می‏خواستم میان مردم تقسیم كنم، هرگز تبعیض روا نمی‏داشتم تا چه رسد كه مال، مال خداست و من امانت دار خدایم . (5) این بود نمونه‏ای از اهتمام علی (علیه السلام) به عدالت، و این است ارزش عدالت در نظر علی (علیه السلام). (6) حال با نگاهی به حكومت و نظام كشورمان، آیا دولتمردان عزیز نیز مانند پیشوای مان مولا علی (علیه السلام) به حكومت نگاه می‏كنند و آیا عدالت و حقوق اجتماعی مردم را فدای مصلحت‏خواهند كرد؟ بر زمامداران حكومت اسلامی فرضی است كه لحظه لحظه زندگی آن بزرگوار را در عمر كوتاه و پر بركت زمامداری خویش عمیقاً مطالعه و شیوه برخورد او با متجاوزان به بیت المال، ظلم و جور، بی عدالتی، حكومت داری، انتخاب كارگزاران شایسته، برخورد با كارگزاران متخلف امور اداری، اجرایی، قضایی، قانون گذاری و . . . را نصب العین خویش قرار دهند و اجرای عدالت و حقوق مردم را با هیچ مصلحتی عوض نكنند . انشاءالله پی‏نوشت: 1 . یعنی به فرض نبودن حكومت صالح، حكومت ناصالح كه بر هر حال نظام اجتماع را از هرج و مرج حفظ می‏كند و از بی نظامی امور بهتر است . 2 . نهج البلاغه، خطبه 40 . 3 . همان، خطبه 33 . 4 . نهج البلاغه، حكمت 437 . 5 . نهج البلاغه، خطبه 126 . 6 . كتاب سیری در نهج البلاغه، استاد شهید مطهری، ص 120 - 132 .
#دین و اندیشه#





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 380]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


دین و اندیشه
پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن