محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1828671688
سپر انسان در برابر کبر و غرور علمی
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
سپر انسان در برابر کبر و غرور علمی نويسنده:جواد محدثیمنبع:مجله پرسمان پایه قرار دادن «دانستهها» برای كشف و رهبردن به «ندانستهها» ، روز به روز بر رشد علمی انسان میافزاید . آنچه به عنوان یك «مانع» ، این راه را میبندد، «غرور» نسبتبه دانستهها و «كبر» نسبتبه پرسیدن و آگاه شدن است . «احساس بینیازی» ، نه تنها در قلمرو ثروت، بلكه در گستره دانش هم فسادآور است و شخص را به «طغیان» میكشد . این كه گفتهاند: علوم بشری با این همه رشد و شكوفایی، تنها توانسته خراشی بر دیواره عظیم مجهولات بیندازد، سخن درستی است و قبول آن، «غرور شكن» است . و این كه گفتهاند: نهایت علم و دانایی انسان آن است كه به این نتیجه برسد كه چیزی نمیداند، این نیز گامی در «كبرزدایی» از دل است . گفتن «نمیدانم» ، از سپرهای حفاظتی انسان در برابر كبر و غرور علمی است . آنان كه فاقد این سپر و جوشن ضد غروراند، زود آسیب میبینند و برای حفظ وجهه موهوم و پرستیژ خیالی، به حرفهای بیمدرك و سخنان خام و نپخته روی میآورد، حتی از بافتن دروغهای بزرگ نیز پروا نمیكند . این سخن نغز از «ابن مسعود» ، صحابی بزرگوار رسول خدا (ص) نقل شده است كه: «دیوانه كسی است كه درباره هر چه از او بپرسند، نظر و فتوا دهد . «نمیدانم» سپر انسان داناست» . (1) اگر پیرو مكتب امام صادق «ع» هم باشیم، این كلام از آن حضرت است: «اذا سئل الرجل منكم عما لا یعلم، فلیقل: لا ادری؛ (2) اگر از كسی از شما چیزی پرسیدند كه نمیداند، بگوید: نمیدانم» . این آموزه و عمل به این توصیه، «شجاعت» میخواهد . هر كس طاقت و تاب تحمل بار سنگین «نمیدانم» را ندارد . این نكته از علامه طباطبایی كه از چهرههای پرفروغ دانش فلسفه وعرفان و تفسیر است، شنیدنی است . یكی از شاگردان وی در خاطراتش از استاد، میگوید: «در طول سی سال كه افتخار درك محضر ایشان را داشتم، هرگز كلمه «من» از ایشان نشنیدم . در عوض، عبارت «نمیدانم» را بارها در پاسخ سؤالات، از ایشان شنیدهام، همان عبارتی كه افراد كممایه، از گفتن آن عار دارند، ولی این دریای پرتلاطم علم و حكمت، از فرط تواضع و فروتنی به آسانی میگفت . جالب این جاست كه به دنبال آن، پاسخ سؤال را به صورت احتمال و با عبارت «به نظر میرسد» بیان میكرد .» (3) این گونه مردان خود ساخته، الگوی سلوك علمیاند، آنان كه «علم» ، مغرورشان نمیسازد و تواضع علمی زینتبخش حیات علمی آنان است . كسی كه فكر كند همه چیز را میداند و قادر به تحلیل همه چیز است و در همه زمینهها آگاهی دارد و در هر موضوعی اظهار نظر میكند و روی نظرها و دیدگاه هایش نیز جزمیت نشان میدهد و هیچ گونه انعطافپذیر نیست، علاوه بر آن كه بیظرفیتی خویش را میشناساند، از رشد و ارتقاء به درجات بالاتر هم محروم میماند . علمزدگان مغرور، همه هستی را با متراژ دانستههای خویش محاسبه میكنند . تنها چیزی را میپذیرند كه در محدوده تنگ و در فضای علمی ذهنشان بگنجد . ناچار، بسیاری از حقایق عالم را تنها به این سبب كه در محاسبات علمی آنان نمیگنجد، رد میكنند . غرور علمی، گاهی فرد را به رد و انكار روشنترین حقایق و بدیهیترین واقعیات میكشاند . عناد و لجاجت در بحث و زیر بار «حق» نرفتن در مناظرات و گفتوگوها، ریشه در همین غرور دارد . از این رو، به توجیه یك خطا و اشتباه میپذیرند، چون كه شهامت پذیرش حق و اعتراف به ضعف آگاهی ندارند . سالهای نخست ورود به محیطهای دانش (چه در مقطع ابتدایی، چه دانشگاه) همراه با این «غرور» است . اگر چه دانش بیشتر شد، تواضع هم افزوده گشت و به موازات ارتقاء سطح علمی، برای دانشجو روشن گشت كه چیزی نمیداند و دانستههایش بسیار بسیار ناچیز است، این را میتوان شاهدی بر «مسیر درست» در علم آموزی دانست . باری، گفتن «نمیدانم» ، هم نشانه شجاعت است، هم دلیل خود ساخته بودن . وقتی چیزی را نمیدانیم، بیجهت آسمان و ریسمان به هم نبافیم و دیگران را هم به اشتباه نیندازیم و اطلاعات غلط ندهیم و به «بافندگی» نپردازیم، كه چنین بافتههایی بسیار پوسیده است و زود از هم وا میرود . فروتنی، زمینه ساز رشد علمی و معنوی است . پیامبر خدا (ص) فرموده است: «تواضعوا لمن تعلمون منه، و تواضعوا لمن تعلمونه؛ (4) تواضع، هم نسبتبه استادی داشته باشید كه از او دانش میآموزید، هم نسبتبه شاگردی كه به او علم میآموزید» . این فروتنی، در پاسخ به سؤال دیگران هم خود را نشان میدهد، آن هم با گفتن «نمیدانم» . چه بسیار كسانی كه از جوابهای بیحساب و بدون تأمل خویش، پشیمان شدهاند . جواب گفتن بیدرنگ هم، نوعی خودخواهی و غرور است . . . «مزن بیتأمل به گفتار، دم» . نه انسان، دانای همه چیز است، نه بینیاز از پرسیدن . اعتراف به جهل، نوعی كمال اخلاقی است . كسی كه از گفتن «لا ادری» شرم دارد، اما بدون شرم، حرفهای حساب نكرده و نادرست میگوید، گرفتار نوعی احساس كاذب شخصیت و دچار غروری است كه گاهی صاحبش را با مغز بر زمین میكوبد . كدام یك شرم آورتر است؟ گفتن «نمیدانم» ، یا دروغ بافی و نظر دادن درباره مباحثی كه از حوزه علم و تخصص انسان بیرون است؟ دریغا كه گاهی شیطان، چگونه از انسان سواری میكشد و او را به «مردم فریبی» ، یا حتی «خود فریبی» سوق میدهد . از حضرت علی (ع) روایتشده است: هر گاه از كسی سؤالی شد، درباره چیزی كه نمیداند، از گفتن «نمیدانم» شرم نكند . (5) این گام سلوك را از یاد نبریم . این، عصایی است كه در مسیر طولانی علمآموزی، به شدت به آن محتاجیم و بدون آن، زمین میخوریم . پینوشت: 1 . محجة البیضاء، ج1، ص146 . 2 . همان، ص147 . 3 . یادنامه علامه طباطبایی (نشریه، شماره 47حزب جمهوری)، ص61 . 4 . نهج الفصاحه، كلام 1185 . 5 . غررالحكم، ج6، ص277 .
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 421]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها