تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1816337969
دينداران، سالمترند
واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: آيا شما فکر ميکنيد افرادي که مذهبيترند يا اخلاق بهتري دارند يا به مسائل معنوي و عرفاني بيشتر توجه دارند، کمتر بيمار ميشوند؟ مثلاً کمتر سکته مي‌کنند يا اگر سرطان بگيرند، بهتر درمان ميشوند يا اصولاً طول عمرشان بيشتر از بقيه افراد است؟ فکر ميکنيد دعا چگونه مي‌تواند در بهبود بيماري موثر باشد؟ آيا به رابطه بين توکل، صله رحم، راستگويي، نماز خواندن و آرامش رواني فکر کرده‌ايد؟ اينها همه سؤالاتي است که موضوع بحث صاحبنظران در نشست علمي سلامت و معنويت را تشکيل مي‌دهد؛ نشستي که سي‌ام تيرماه 86 در سالن اجتماعات پارک نظامي گنجوي در تهران و به همت مرکز تحقيقات فرهنگي شهرداري، برگزار شد. اين نشست علمي دو بخش داشت، يکي بخش مفاهيم که بيشتر به اصول و تعاريف معنوي و ديني مي‌پردازد و دوم بخش بيولوژي که به طور اختصاصي به رابطه سلامت و معنويت و شواهد به دست آمده در اين‌باره مي‌پردازد. مهم‌ترين موضوعات طرح شده در اين نشست را مرور مي‌کنيم. ابتداي جلسه دکتر بوالهري از اهداف همايش مي‌گويد و در مرحله بعدي، دکتر مؤذن، مشاور شهردار، از اهميت برگزاري چنين همايش‌هايي و اين که معنويت کاذب را نبايد به جاي معنويت راستين گرفت؛ معنويتي که در آن به احساسات و تجربه‌هاي شخصي بيشتر توجه مي‌شود تا نقش خدا و يک نيروي برتر. در بخش اول نشست، دکتر سيد احمد واعظي، اشاره مي‌کند که سازمان جهاني بهداشت، از سال 1998، حتي قبل از اين که اهداف بهداشت براي همه تا سال2000 را بررسي و ارزيابي کند، متوجه شده بود که از اين به بعد کارش فقط پيشگيري از بيماري‌هاي عفوني و حتي بيماري‌هاي غيرواگير نيست. دکتر واعظي اشاره مي‌کند که مفاهيمي مثل «ارتقاي سلامت» تنها به نبود بيماري اکتفا نمي‌کند؛ بلکه بايد تلاش کرد که فرد از وضعيت فعلي خود يک قدم بهتر و بالاتر رود و اصطلاحاً در مسير بهتر شدن پيش برود و اين همان چيزي است که با اتکا به معنويت قابل دسترسي است. به اين ترتيب سلامت، رفاه کامل از نظر جسمي، رواني، اجتماعي و همچنين معنوي تعريف شد. از آنجا که پيش از شروع هر بحثي، لازم است مفاهيم مورد استفاده در آن به خوبي تعريف شود تا بحث به نتيجه برسد، دکتر واعظي در ادامه، به تعريف مفاهيم 5 گانه مورد استفاده در بحث پرداخت و تعريفي از آنها، يعني از دين، معنويت، انسانيت، عرفان و اخلاق، ارائه کرد. در جستجوي معنويت از يادرفته چرا انسان به معنويت توجه نشان داد؟ اين سؤالي است که سخنران دوم، آقاي عباس رمضاني فراني صحبتش را با آن شروع مي‌كند. به گفته ايشان، موضوعات زيست‌محيطي، افزايش مشکلات اجتماعي مثل طلاق و بيماري‌هاي رفتاري مانند ايدز باعث شد که بشر توجه تازهاي به انسان معنوي و فلسفي داشته باشد. موضوع اصلي صحبت او که دانشجوي دکتراي روانشناسي باليني است، اين است که چگونه دين و معنويت مي‌تواند به ارتقاي بهداشت رواني کمک کند. يکي از مهم‌ترين تئوري‌ها را در اين زمينه، به گفته رمضاني، آلپورت ارائه داده است. آلپورت اعتقاد دارد تنها زماني مذهب مي‌تواند به ارتقاي سلامت روان کمک کند که «دروني» شده باشد. يعني تنها براي رفع نيازها و حاجت‌ها به يک نيروي ماورايي متوسل نشده باشيم، بلکه اعتقاد به مسائل معنوي و باورهاي ديني، در عمق جانمان وجود داشته باشد. رمضاني به تحقيقات متعددي اشاره مي‌كند که نشان داده بود چگونه افراد معتقد به باورهاي مذهبي و معنوي، سلامت رواني بالاتري دارند. مثلاً تحقيقات نشان داده افراد مذهبي بهتر مي‌توانند با تنش و استرس مقابله کنند و با شرايط استرس‌زا کنار بيايند و سازگاري به دست آورند. همچنين تحقيقات نشان داده اين افراد بهتر مي‌توانند هيجان‌هايي مثل خشم را در خود کنترل کنند. عزت نفس اين افراد هم بهتر است و مهارت‌هاي اجتماعي قوي‌تري دارند. حتي اثر معنويت در درمان برخي بيماري‌هاي رفتاري مانند اعتياد هم بررسي شده است. نمونه مهم آن هم گروه‌هاي NA هستند که آيين‌هاي معنوي و طراحي مراتب رشد دروني، به آنها کمک مي‌کند نه تنها درمان اعتيادشان موفقيت‌آميزتر باشد، که از لحاظ معنوي هم رشد کنند. يک متر براي اندازه‌گيري دينداري سخنران بعدي، دکتر علي‌اصغر نژادفريد است که قصد دارد حاصل مطالعات خود را در زمينه «ابزارهاي اندازه‌گيري دينداري و معنويت» به حاضران در جلسه ارائه کند. البته شايد اين موضوع در ظاهر چندان مربوط نرسد، اما وقتي اهميت اندازه‌گيري را در مطالعات علمي بدانيم، به ارتباط اين بحث با ساير مفاهيم ارائه شده در نشست، اعتراف خواهيم کرد. از آنجا که هر نوع ادعاي علمي بايد شواهد معتبر کمّي و قابل‌اندازه‌گيري داشته باشد تا بتوان درستي و غلطي آن را سنجيد، اگر بخواهيم بررسي کنيم که آيا معنويت در سلامت (يا هر فاکتور ديگري) موثر است، اول بايد يک واحد اندازه‌گيري براي سنجش ميزان معنويت فرد در دست داشته باشيم. به اين ترتيب خواهيم توانست افراد را از نظر ميزان معنويت‌شان باهم بسنجيم و مقايسه کنيم. دکتر نژادفريد، به فعاليت‌هاي انجام شده در زمينه طراحي آزمون‌هايي که بتواند ميزان دينداري و معنويت افراد را با نتايج عددي بسنجد، اشاره کرد؛ مثل کاري که آقاي مسعود آذربايجاني، از روحانيون انجام داده بودند و آزموني با عنوان «جهت‌گيري‌هاي مذهبي با تکيه بر اسلام» طراحي کرده بودند. تضرع يا افسردگي؟ در بخش دوم، موضوعات کاربردي‌تري مطرح شد. موضوعاتي از قبيل اين که چگونه دين مي‌تواند فاکتورهاي مربوط به سلامت را تغيير دهد و ديد جديدي در اين باره بدهد. اولين سخنران اين بخش، دکتر اصفهاني است که ضمن باز کردن اين بحث، اشاره مي‌كند که بدون توجه به بعد معنوي انسان، نمي‌توان جسم، روان و همين طور شخصيت اجتماعي او را شناخت و براي سلامت آن کاري کرد. دکتر اصفهاني با يک مثال جالب، سعي مي‌كند ديد تازه‌تري به رابطه معنويت و سلامت به وجود‌آورد: آيا کسي که نيمه شب از خواب بيدار شده، گريه و تضرع مي‌کند و به درگاه خدا مناجات مي‌کند، افسردگي دارد و بيمار است؟ از ديدگاه اسلام اين فرد در عين سلامت رواني است، اما اگر بدون توجه به بعد معنوي قضيه او را ارزيابي کنيم، قطعاً رأي به افسرده بودن او مي‌دهيم يا حداقل در مورد او گيج خواهيم شد و نمي‌توانيم اظهارنظري کنيم. سخنران بعدي، دکتر محمد کامران درخشان است که از انستيتو روانپزشکي تهران دعوت شده است. ايشان خلاصه‌اي از مهم‌ترين تحقيقات انجام‌شده در زمينه تاثير معنويت بر سيستم ايمني را براي ارائه در اين نشست، گردآوري کرده. به گفته ايشان، رابطه بسياري از بيماري‌هاي جسمي، با اختلال سيستم ايمني، شناخته شده؛ از بيماري‌هاي عفوني و انواع سرطان‌ها گرفته تا بيماري‌هاي پوست و مو و حتي اختلالات غدد مانند ديابت. بنابراين اگر بتوانيم به طريقي نشان دهيم که عاملي روي سيستم ايمني دخالت دارد، مي‌توانيم نشان دهيم که بر طيف گسترده‌اي از بيماري‌ها مؤثر خواهد بود. اما تاثير معنويت روي سيستم ايمني؛ دکتر درخشان، اين تاثير را به دو روش تقسيم مي‌كند. يکي تاثير مستقيم فعاليت‌هاي معنوي در روند بيماري و بهبود افراد و ديگري تاثير غيرمستقيم آنها، تاثيري که معنويات ابتدا روي مسائل رواني مانند کاهش استرس و تنش مي‌گذارند و اين کاهش استرس، مي‌تواند باعث تعادل در سيستم ايمني آنها شود. او مي‌گويد: در تحقيقي که روي تعدادي از دانشجويان آمريکايي انجام شده بود، محققان متوجه شدند اگر به اين دانشجويان فيلم «مادرترزا» را نشان بدهند (قديسي که زندگي‌اش را وقف خدمت به خدا و مردم کرده بود) ايمونوگلوبين‌هاي بزاقي (IgA) بيشتري توليد شده بود. در حالي که آنها که فيلمي درباره جنگ جهاني دوم ديده بودند از اين ماده ايمني‌زا کمتر داشتند. (توجه داشته باشيد که در اينجا معنويت به معني دين نيست و همه‌گونه احساس‌هاي ماورايي را در بر مي‌گيرد، حتي احساس‌هاي هنري و نوع‌دوستي و مانند اينها را). تحقيق ديگري در سال 1997 در آمريکا نشان داد افرادي که به طور مرتب در مراسم مذهبي شرکت داشتند، ميزان شاخص‌هاي التهابي، مانند اينترلوکين 6، در آنها کمتر از بقيه بود و سلول‌هاي نوتروفيل- نوعي از گلبول‌هاي سفيد که مسئول دفاع عليه عفونت‌هاي حاد است- بيشتري داشتند. اين نتايج در بيماران مبتلا به نقص ايمني هم به همين شکل جالب توجه بود. در يکي از اين بررسي‌ها، اثر مباحثه در زمينه مسائل معنوي، مطالعه کتاب و مقاله در اين باره، باعث مي‌شود ميزان CD 4 آنها، بيشتر شود؛ شاخصي که نشان‌دهنده سطح توان ايمني باقيمانده بدن است. همچنين در اين افراد سطح افسردگي و علائم اضطراب هم پايين‌تر آمده بود. دكتر درخشان ادامه مي‌دهد: مطالعه ديگري روي بيماران مبتلا به سرطان پستان انجام شده که نتايج آن هم جالب توجه است. از بين اين بيماران، در افرادي که به طور مرتب در فعاليت‌ها و مراسم مذهبي شرکت مي‌کردند، چند شاخص نشان‌دهنده بالا رفتن سطح فعاليت سيستم ايمني بدن بهبود پيدا کرده بود؛ شاخص‌هايي مانند گلبول‌هاي سفيد نوع T کمک‌کننده (helper)، مجموع لنفوسيت‌ها و سلول‌هاي دفاعي موسوم به «کشنده‌هاي طبيعي»، به طور قابل‌ملاحظه‌اي بالا رفته بود. تحقيقات ديگر نشان مي‌دهد متوسط طول عمر افرادي که به شرکت در مراسم مذهبي مقيد بودند، 7 سال بيشتر از ساير افراد بود. اين تاثيرها، به گفته دکتر درخشان، وابسته به مذهب يا دين خاصي نيست و در همه اقوام و مذاهب مصداق دارد. به عنوان مثال مطالعه‌اي که روي 10 هزار يهودي، به مدت 23 سال انجام شده، نشان مي‌دهد افرادي که به امور مذهبي اشتغال داشتند، 20 درصد کمتر از بقيه از بيماري‌هاي عروق کرونر قلب فوت کرده بودند. آرامش در پناه معنويت شايد اگر بخواهيم همه اين نتايج را به نوعي توجيه کنيم، يکي از مهم‌ترين توجيه‌هايمان اين باشد که پرداختن به امور معنوي مي‌تواند استرس‌مان را کم کند و باعث آرامش‌مان شود. همين کمک مي‌کند تا سيستم ايمني بدن بهتر کارش را انجام دهد. در اين باره هم مطالعات زيادي انجام شده که دکتر درخشان پاره‌اي از آنها را مرور مي‌کند: بررسي مروري روي 100 پژوهش نشان داد 79 درصد از اين پژوهش‌ها توانسته‌اند همبستگي معنادار و مثبتي را بين افزايش اشتغال به امور مذهبي و افزايش روان‌درستي مشخص کنند. در مطالعه ديگري از همين نوع که در دانشگاه دوک انجام شده، معلوم شد از 93 پژوهش، 60تاي آنها توانسته‌اند نشان دهند که در اين افراد ميزان افسردگي به طرز قابل‌ملاحظه‌اي کمتر ديده مي‌شود. مطالعات ايراني ايراني‌ها هم مطالعات خوبي در اين‌باره داشته‌اند؛ گرچه حجم آن به اندازه مطالعات غربي نيست. يکي از اين مطالعات نشان داده كه کساني که به نماز‌هاي يوميه‌شان پايبندند، اصولاً احساس ذهني (يا همان روان‌درستي) بيشتري دارند. مطالعه ديگري در سال 1380 نشان داده که رابطه معني‌داري بين توکل و احساس آرامش رواني وجود دارد. خانم دکتر آرين، از محققان ايراني ساکن کانادا، در سال 1380 نشان داده که دينداري و احساس روان‌درستي با هم رابطه مستقيمي دارند. سرگلزايي، محقق ديگر ايراني است که در همان سال تحقيق ديگري را گزارش کرد که نشان مي‌داد هر چه زمان فعاليت‌هاي مذهبي بيشتر باشد، ميزان افسردگي، استرس و همچنين سوءمصرف مواد بيشتر مي‌شود. مطالعه ديگري را هم آقاي دکتر بوالهري و همکارانشان در سال 79 در انستيتو روانپزشکي تهران انجام داده‌اند؛ به اين ترتيب که پرسشنامه‌اي را براي ارزيابي ميزان توکل افراد طراحي کردند. مقايسه نتايجي که افراد در اين پرسشنامه‌ها به دست آورده‌اند با نتايج حاصل از پرسشنامه استرس نشان داده است که هرچه توکل فرد بيشتر باشد، استرس او کمتر است. نتايج مشابهي هم در زمينه بروز رفتارهاي پرخطر و ناسالم به دست آمده. به عنوان مثال، در بررسي 138 پژوهش، مشخص شده است 90 درصد نتايج اين پژوهش‌ها به صراحت نشان مي‌دهند که افراد مذهبي، کمتر سيگار مي‌کشند، کمتر الکل مصرف مي‌کنند و رفتارهاي پرخطر جنسي کمتري داشته‌اند. چند سؤال به نظر مي‌رسد درباره تاثير دين و معنويت بر مسائل مربوط به بهداشت، سلامت و پزشکي، ابهامات زيادي وجود دارد. اين را، هم سخنراني‌هاي اين نشست نشان مي‌دهد و هم پرسش و پاسخ‌هايي که در فواصل سخنراني‌ها جريان داشت. اين‌طور به نظر مي‌رسد كه اکثر صاحبنظران هنوز به درک واحدي از معنا و مفهوم معنويت و دين نرسيده‌اند. آنها نمي‌دانند که بايد تاثير معنويت را بر بيماران بررسي کنند يا پزشکاني که قرار است اين بيماران را معاينه و درمان کنند. ضمن اين که علي‌رغم تاکيد اغلب کارشناساني که در اين همايش حضور داشتند، خطر نگاه ابزارگرايانه به مسائل معنوي و ديني، صرفاً براي درمان بهتر بيماري و نه به خاطر اصل آنها، به شدت وجود دارد. با وجود تمام اين ابهامات که در مرحله تعاريف و اصول ديده مي‌شود، در مرحله کاربرد هم با مشکلات مهمي مواجهيم و آن اين که نتايج حاصل از مطالعات کاربردي هنوز به طور کامل قابل‌توجيه نيستند. هنوز نمي‌توان به درستي در مورد چگونگي تاثيرگذاري عامل مذهب روي سلامت و بيماري افراد توضيح مشخصي ارائه داد. بسياري از عوامل هستند که همزمان و همراه با زندگي مذهبي در زندگي فرد وارد ميشوند که ممکن است اين تاثير مثبت مذهب، مربوط به اين عوامل باشد. به عنوان مثال، ممکن است اين تاثير مذهب به دلايل سيستم‌هاي حمايتي باشد که در جامعه مذهبي و بين افراد معتقد وجود دارد و آنها را به همديگر پيوند مي‌زند. ممکن است اصولاً افرادي به طرف مذهب و اعتقادات معنوي بروند که شخصيت‌هاي خاصي دارند؛ مثلا آرام‌ترند يا متعادل‌ترند. همين شخصيت ممکن است به آنها کمک کند تا استرس يا رفتارهاي ناسالم کمتري داشته باشند. ممکن است مذهب ارزيابي‌هاي شناختي فرد را از محيط اطرافش تغيير دهد و اين نوع نگاه تازه به زندگي باعث شود تا او بتواند سالم‌تر زندگي کند و بهتر با شرايط کنار بيايد و بنابراين کمتر بيمار شود. همه اينها سؤالاتي است که پژوهش‌هاي تازهاي براي پاسخ به آنها مورد نياز است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 363]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها