نگاهي به شوخ‌طبعي‌هاي پيامبر اسلام(ص)

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: نگاهي به شوخ‌طبعي‌هاي پيامبر اسلام(ص)

ايسنا: آنچه در پي مي خوانيد بخشي از شوخي ها و مزاح هاي پيامبر اسلام(ص) است که به مناسبت فرارسيدن هفته وحدت و ولادت با سعادت آخرين فرستاده خدا، تقديم مي شود.* دشمن خداحضرت علي(ع) مي فرمايد: رسول الله(ص) هرگاه مردي از اصحابش را غمگين مي يافت، او را با شوخي، خرسند مي ساخت و مي فرمود: خداوند دشمن دارد، کسي را که به روي برادرش چهره درهم کشد.(1)* سفيدي در چشمزني خدمت رسول اکرم(ص) آمد و نام شوهرش را برد. حضرت فرمود: شوهرت همان است که در چشمانش سفيدي است؟ گفت: نه در چشمانش سفيدي نيست. آن زن به خانه آمد و جريان را براي شوهرش تعريف کرد. مرد گفت: آيا نمي بيني که سفيدي چشم من از سياهي آن بيشتر است.(2)* سياهان به بهشت نمي روندپيامبر به پيرزني از قبيله اشجع فرمود: پيرزنان وارد بهشت نشوند. بلال حبشي که سياه چهره بود، آن پيرزن را ناراحت ديد و جريان را به رسول الله(ص) باز گفت. پيامبر(ص) فرمود: سياه هم به بهشت نمي رود. بلال و پيرزن هر دو ناراحت بودند که ناگهان عباس، عموي پيامبر که پيرمرد بود، آن دو را ديد و حال آن دو را براي پيامبر بازگو کرد. رسول خدا(ص) فرمود: پيرمرد هم به بهشت نمي رود. همه غمگين شده بودند. پيامبر(ص) که چنين ديد، همه آنان را فراخواند، دلشان را نرم کرد و فرمود: "خداوند، پيرزنان، پيرمردان و سياهان را به نيکوترين شکل بر مي انگيزاند و آنان جوان و نوراني شده به بهشت مي روند(3 )".* عسل و پيامبر(ص)سيره رسول الله(ص) به گونه اي بود که به يارانش اجازه مي داد تا در حضور مبارکش، گفته هاي طنزآميز ادا کنند. آنان نيز به پيروي از پيامبر اکرم(ص) از شوخي هاي ناپسند پرهيز داشتند، ولي از شوخي هاي پسنديده دريغ نمي کردند. از جمله، نعيمان، مرد شوخ طبعي بود. روزي عربي را با يک خيک عسل ديد. آن را خريد و به خانه عايشه برد. رسول خدا(ص) پنداشت که به عنوان هديه آورده است. نعيمان رفت و اعرابي بر در خانه پيامبر(ص) ايستاده بود. چون انتظارش طولاني شد، صدا زد: اي صاحب خانه! اگر پول نداريد، عسل را برگردانيد. رسول خدا(ص) جريان را دريافت و قيمت عسل را به آن شخص پرداخت. پيامبر چون زماني ديگر، نعميان را ديد، فرمود: چرا چنين کردي؟ گفت: ديدم رسول خدا(ص) عسل را دوست دارد و اعرابي هم يک خيک عسل داشت. پيامبر(ص) خدا از کار نعيمان خنديد و به او هيچ گونه درشتي نکرد(4).* بهترين نشانه شادي چيست؟تبسم، بهترين نشانه شادي و نشاط است. چهره رسول الله(ص) نيز هنگام ديدار ياران بيش از ديگران شاداب و خندان مي نمود و گاه چنان مي خنديد که دندان هاي مبارکش نمايان مي شد. ابوالدرداء مي گويد: "رسول خدا(صلي الله عليه و آله) هرگاه سخني مي فرمود، سخنش با لبخند همراه بود. رسول خدا(ص) هم کلام خويش را با تبسم مي آميخت و هم چهره اي خندان داشت و هم به چهره ديگران لبخند مي زد. در حديث است: «کان اکثر الناس تبسماً و ضِحکا في وجوه اصحابه»(5). بيش از همه، لبخند داشت و بر روي يارانش لبخند مي زد.* کاش آن اعرابي مي آمدامام موسي بن جعفر(ع) مي فرمايد: "عربي بدوي نزد پيامبر(ص) مي آمد و هديه و سوغاتي به پيامبر اهدا مي کرد. بعد همان ساعت مي گفت: پول هديه و سوغات ما را بدهيد. رسول خدا(ص) نيز مي خنديد. پس از آن جريان هر وقت غمگين مي شد، مي فرمود: آن اعرابي کجاست. کاش پيش ما مي آمد(6)".شوخي و مزاح ظريف و زيباي رسول اکرم(ص) و اميرمؤمنان علي(ع) درباره خوردن خرما نيز معروف است. گفته اند روزي آن دو گرامي با هم خرما مي خوردند که پيامبر، هسته ها را جلوي علي(ع) مي گذاشت و در پايان فرمود: هر که هسته اش بيشتر باشد، پر خور بوده است! اميرمؤمنان در پاسخ گفت: هرکه با هسته خورده باشد، پرخورتر بوده است(7).همچنين از شوخ طبعي پيامبر اکرم(ص) چنين نقل مي کنند که حضرت برخي از ياران را از پشت سر بغل مي گرفت و دو دستش را بر چشمان آنان مي گذارد تا آنان را بيازمايد که آيا مي توانند با چشم بسته، طرف مقابل را تشخيص دهند يا نه(8).* غذا بخورم يا نه؟رسول خدا(ص) نه تنها خود، شوخي را آغاز مي کرد، بلکه زمينه فرح را براي ياران خود فراهم مي آورد.روزي مرد عربي بر آن حضرت که بسيار اندوهگين مي نمود وارد شد. وي مي خواست چيزي بپرسد. اصحاب گفتند: نپرس! چهره پيامبر چنان گرفته است که جرئت پرسيدن نداريم. چهره پيامبر هرگز گرفته نبود، مگر هنگام نزول آيات موعظه يا آيات قيامت. او گفت: مرا به حال خود واگذاريد. سوگند به خدايي که او را به پيامبري برانگيخت، هرگز رهايش نمي کنم تا خنده بر لبانش ظاهر شود. آنگاه به پيامبر(ص) گفت: اي رسول خدا! شنيده ام دجال با نان و غذا نزد مردم گرسنه مي آيد. پدر و مادرم به فدايت. آيا بايد غذا نخورم تا از لاغري بميرم يا بهتر است نزد دجال غذاي کافي بخورم و چون سير شدم، به خدا ايمان آورم؟ پيامبر اکرم(ص) آنقدر خنديد که دندان هاي مبارکش نمايان شد. سپس فرمود: خير! خداوند تو را به وسيله آنچه ديگر مؤمنان را بي نياز مي کند، بي نياز مي سازد(9).* خرما را با طرف ديگر مي خورم!نقل است روزي حضرت محمد(ص) به صهيب بن سنان فرمود: در حالي که از چشم درد رنج مي بري، خرما مي خوري؟ صهيب گفت: اين چشم من درد مي کند و من خرما را با طرف ديگر مي خورم(10).سيره رسول الله(ص) به گونه اي بود که به يارانش اجازه مي داد تا در حضور مبارکش، گفته هاي طنزآميز ادا کنند. آنان نيز به پيروي از پيامبر اکرم(ص) از شوخي هاي ناپسند پرهيز داشتند، ولي از شوخي هاي پسنديده دريغ نمي کردند. در مکتب رسول الله(ص) شوخي بايد به اندازه اي باشد که مايه تخريب شخصيت گوينده آن نشود. قيس بن سعد، يار جوان پيامبر(ص) پس از توصيف شوخ طبعي پيامبر مي گويد: "به خدا سوگند! آن حضرت با آن شگفتي و خنده، هيبتش از همه افزون تر بود(11)".زياده روي در شوخي، ابهت انسان را در هم مي شکند و اسلام هم براي شخصيت پيروان خود ارزش والايي قائل شده است. بنابرين، رسول خدا(ص) افراط در شوخي را نکوهش مي کرد: «لا تَمزَحْ فيُذهب بهاؤُک»؛ از شوخي [زياد] بپرهيز؛ زيرا ارزش و قداستت شکسته مي شود(12)".* شوخي و دروغدر شوخي نبايد از وسايل نامشروعي چون دروغ، براي خنداندن ديگران بهره گرفت. رسول گرامي اسلام در هشداري مي فرمايد: "وَيلٌ للذِي يُحَدِّثُ فَکذب لِيَضْحَکِ به القوم ويل له، ويل له (13)."، "واي بر کسي که کلام دروغي را نقل کند تا ديگران بخندند. واي بر او، واي بر او."* شوخي در چارچوب حقمزاح بايد از زشتي گفتار و نادرستي عاري باشد. پيامبر(ص) مي فرمود: "اني لاامزح و لااءقول الا حقا(14)."، "من شوخي نمي کنم و سخني نمي گويم، مگر آنکه در چارچوب حق باشد."يکي از ياران پيامبر از ايشان پرسيد: آيا در اينکه با دوستان خود شوخي مي کنيم و مي خنديم، اشکالي هست؟ پيامبر در پاسخ فرمود: "اگر سخني ناشايست در ميان نباشد، اشکالي ندارد(15)".* پرهيز از شوخي زياداز سوي ديگر، خنده زياد و قهقهه نيز عظمت و متانت آدمي را از بين مي برد. از اين رو، پيامبر اکرم(ص) مي فرمايد: «ايّاک و کثرة الضِحک فِانّه يميتُ القلب»؛ از خنده بسيار بر حذر باش که دل را مي راند.(16)رسول خدا(ص) خطاب به اميرالمؤمنين(ع) فرمود: ياعلي، مزاح نکن، زيرا ارزش تو زائل مي شود.(17)* پيامد مزاح با نامحرمرسول خدا (ص) فرمود: هر کس با زن نامحرم شوخي کند، براي هر کلمه اي که در دنيا با او سخن گفته است هزار سال او را در دوزخ زنداني کنند.(18)* مزاح از خوش اخلاقي استدر «مكارم» از يونس شيبانى روايت شده كه امام صادق عليه السّلام بمن فرمود: چطور است شوخى كردنتان با يكديگر؟ گفتم: كم است. فرمود: چرا با هم مزاح نمي كنيد؟ مزاح از خوش اخلاقى است، همانا با شوخى مى‏توانى برادر دينيت را مسرور نمائى، رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله با مردم شوخى مى‏كرد و منظورش اين بود كه مسرور سازد.(19)در كتاب «اخلاق» ابى القاسم كوفى از امام صادق عليه السّلام نقل شده كه فرمود: مؤمنى نيست مگر اينكه از مزاح بهره‏اى دارد. و رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله مزاح مى‏فرمود ولي جز مطالب حق چيزى نمى‏گفت.در «كافى» از معمر بن خلاد روايت شده كه گفت: از حضرت رضا عليه السّلام پرسيدم قربانت گردم انسان در ميان جمعى قرار گرفته سخنى پيش مى‏آيد، مزاح مى‏كنند و مى‏خندند! فرمود: مانعى نيست، اگر نباشد- راوى گويد من يقين كردم منظور حضرت فحش دادن و ناسزا گفتن است- بعد فرمود: مرد عربى پيش رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله مى‏آمد و براى حضرت هديه مى‏آورد، و همان جا مى‏گفت: پول هديه مرا مرحمت كن.رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله مى‏خنديد و آن حضرت هر وقت غمناك مى‏گرديد، مي فرمود: اعرابى چه شد، كاش مى‏آمد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 444]