تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1836306481
مثنوى طاقديس (2)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
مثنوى طاقديس (2) نویسنده : رضا بابايى مرحوم ملااحمد نراقى در چندين جاى طاقديس درباره سياستسخنگزارى خود، سخن گفته است. در جايى، همچون مولانا، قافيهانديشى و در انديشه وزن و سجع بودن را سزاوار خود نمىداند و خود را در خلوتى مىبيند كه سخن را در آن جا، جايى نيست و طبع خود مىخواهد كه «بىزبان مىگو حديث دلبران» ; زيرا «يار در بند لفظ و سجع نيست» . آنچه مىگويى گر از بهر خداست هر چه خواهى گو چه كجباشد چه راست گر سخن با ياد يار دلكش است گر به هر لفظى كه خواهى، آن خوش است او همى گويد كه اين شب كوته است قافيه منديش فرصتشد ز دست تا تو در انديشه وزنى و سجع سرزند صبح و شود خاموش شمع از براى خاطر من اى حريف قافيه بگذار و بگذر از رديف اندرين خلوت سخن بيگانه است وضع الفاظ از پى افسانه است چون تو افسانى نخوانى لفظ نيست يار ما در بند سجع و لفظ نيست بلكه بگذار اى صفايى از زبان بىزبان مىگو حديث دلبران (14) انديشه ورزى هاى فاضل نراقى در طاقديس فرزانه نكته سنج نراق، در طاقديس - همانند ديگر آثارش - نكتههاى بديع و ارزنده بسيار دارد. غير از نكات كلى و اساسى كه در ذيل عنوانهاى متعددى آمده است، هر از گاه به مناسبت، آموزههاى ريز و درشتى از مكتب عرفان را نيز بازگو مىكند. طاقديس با حكايت پادشاهى آغاز مىشود كه سختبه طوطى خويش علاقه داشت. شاه اراده مىكند كه طوطى او، چندين زبان بياموزد و او را از سر همگان با هر زبانى، آگاه سازد. بدين رو، او را به جزيره مىفرستد كه تا پايتخت، شش ماه فاصله بود. پيش از فرستادن طوطى به جزيره دوردست، از او عهد و پيمان مىگيرد كه وى را فراموش نكند و در آن جا نزد پيرى رود كه «در نصيحت گسترى جفت من است» . طوطى راهى سفر مىشود و به جزيره مىرسد; اما عهد نگاه نمىدارد و بلاها مىبيند. اين قصه پايانى خوش دارد و فاضل نراقى، ظرايف بسيارى در لا به لاى آن مىگويد. مثلا در وصف پير جزيره شرح عميقى از حديث «من مات و لم يعرف امام زمانه فقد مات ميتة الجاهلية» مىدهد و درباره علت ميل شاه به آموختن زبانهاى متفاوت از سوى طوطى، به نكات مهمى در خلقت انسان اشاره مىكند. نظير اين حكايت و نكته سنجىهاى ميانى آن در طاقديس فراوان است و فقط اشاره و نمايهسازى برخى از آنها، مقال و مجالى ديگر مىطلبد. از نكات خواندنى و دلپذير در طاقديس، جنبه انتقادى و اصلاحى آن است. مرحوم ملا احمد نراقى در جاى جاى طاقديس، از اين كه برخى عالمان دين از عمل بركنارند و مهمتر از آن، عمر خويش را صرف جزئياتى مىكنند كه به كار كسى نمىآيد، برمىآشوبد و گاه ابيات نغزى مىآفريند. چند تخييلى به هم بر مىنهى خويش را عالم نهى نام آنگهى فقه خوب آمد ولى بهر عمل نى براى بحث و تعريف و جدل پشگلى گر جست از كون بزى كور شد زآن چشم مرد هرمزى آن ديت آيا به صاحب بز بود؟ يا ديتبر قاضى هرمز بود؟ اين غلط باشد غلط اندر غلط صرف كردن عمر خود را زين نمط هم چنين از اين كه گاه نام ظن و تخييلهاى خود را فلسفه و حكمت مىنهيم، خورده مىگيرد و مىگويد: ظن و تخييلى به هم بربافتن نام آن را علم و حكمتساختن در ضمن حكايتشكمپرستى كه از قرآن كريم، فقط «كلوا واشربوا» را آموخته بود، قدح تند و تيزى نصيب اهل فلسفه مىكند و آنان را به بىمبالاتى در دين و خطاهاى آشكار در عقايد، متهم مىنمايد. او از اين كه گروهى «محو فلسفه» شدهاند و از تشريح حيوان و نبات سخن مىگويند، اما از احكام دين بىخبرند، سختبرمىآشوبد و مىگويد: نغز مىگويد اشارات شفا مبتلا ليكن به درد بىدوا سپس به طريقه علمى آنان مىتازد و استدلال بازى آنان را به مهر چينى قماربازان تشبيه مىكند: وهم و پندارى به هم آميختى شورى از چون و چرا آميختى نامش استدلال و برهان ساختى مهره چيدى و قمارى باختى چون ندانى در پس ديوار چيست يا كسى كو خانه را در كوفت كيست يا تو را امشب چه مىآيد به سر يا كجا باشد تو را فردا گذر چون شدى آگه به حال لا مكان؟ عالم ارواح و عقل قدسيان؟ (15) همين شدت و حدت را در تقبيح و تنقيص صوفيان عصر خود دارد: هيچ دانى چيست صوفى مشربى ملحدى، بنگى، مباحى مذهبى قيد شرع از دوش خود افكندهاى كهنه انبانى ز كفر آكندهاى من ندانم چيست اين صوفى گرى كش سراسر حقهاش چون بنگرى راه و رسم صوفيان خواهى تمام حلق و جلق و دلق باشد والسلام (16) سپس حكايت تلخى از سرنوشتساده مردى را مىآورد كه مريد يكى از صوفيان شده بود. (17) پس از اتمام حكايتبه سراغ فقيهان بىعمل مىرود و از آنان مىخواهد كه در كنار «فقه اعضا» به «فقه جان» نيز بپردازند. فقه اعضا را سراسر خواندهاى ليك اندر فقه جان درماندهاى (18) نراقى در طاقديس، چندين آيه و روايت را شرح و تفسير مىكند و ديدگاههاى علمى خود را درباره مسائل دينى، با زبانى روشن و گويا، بازمىگويد. وى مراد از «امانت» را در آيه «انا عرضنا الامانة..» . (19) كه در پايان سوره احزاب آمده است، بر «اختيار» حمل مىكند (20) و از اين گونه تفسيرها بسيار دارد. همچنين روايات فراوانى را به شرح مىگيرد و به طريق اهل معرفت، درباره آنها سخن مىگويد; و روايت نية المؤمن خير من عمله... (23) . در همه اين شرح و تفسيرها، كمابيش نظريهپردازىهاى محدثانه و عارفانه درهم مىآميزند و خواننده را به جهانى از معنا رهنمونند. در ذيل عنوان «شرح حديث قدسى كنت كنزا مخفيا...» مىگويد: ... جملگى عاشق ظهور خويش را در طلب مرآت نور خويش را خواست تا رزاقىاش گردد عيان آفريد آن طايفه محتاج نان تا رسد از قهر جانسوزش خبر كفر و اهريمن برآوردند سر خواست تا غفاريش گردد پديد اهل جرم و معصيت را آفريد اى گنهكاران كنون با صد اميد خانه غفاريش را در زنيد... (24) نيز درباره اهميت «تفكر» به حديث مشهور «تفكر ساعة خير من عبادة سنة» ، انديشيدن را بيدار باش دل مىخواند و طاعتى را كه عارى از انديشه و تدبر است، به سخنان مرد خواب آلوده، مانند مىكند: طاعتبىفكر و بىياد حضور مرده باشد، جاى آن گور است گور حرف بى معنى، درختبى ثمر ابر بىباران و بحر بىگهر طاعتبى فكر مىدان اى جناب آن سخنهايى كه گويد مرد خواب نى از آنها مهر مىخيزد نه كين نى به دنيا نفع مىبخشد نه دين اى برادر دل بود خواب هوس هست فكر و ياد تو بانگ جرس اى دلتخوابيده شد، وقتسحر وغ فكرت را برافشان بال و پر اين دل خوابيده را بيدار كن وقت كارت رفت، فكر كار كن... (25) ناگفته نماند كه بسامد ابيات احساسى و يا توضيحى، نسبتبه اشعار معرفتآموز در طاقديس، بيشتر يا مساوى است; ولى همين مقدار، حاوى نكات بسيار در موضوعات دينى، تاريخى و عرفانى است كه شرح و بسط و يا اشاره به همه آنها، اهتمامى ديگر مىطلبد. پي نوشت ها : 14) مقدمه طاقديس، ص 11. 15) طاقديس، ص 118- 119. 16) همان، ص 120. 17) همان، ص 120- 123. 18) همان، ص 124. 19) احزاب (32)، آيه 33. 20) طاقديس، ص 304 و 311. 21) همان، ص 206. البته ملااحمد نراقى از اين عبارت مشهور به حديثياد نمىكند; ولى در فهرست و عنوان قطعه «حديث» ذكر شده است. 22) همان، ص 303. 23) همان، ص 104. 24) همان، ص 102. 25) همان، ص 398. منبع : www.naraqi.com ادامه دارد .... ae
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 378]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها