تبلیغات
تبلیغات متنی
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
طراحی سایت فروشگاهی فروشگاه آنلاین راه‌اندازی کسب‌وکار آنلاین طراحی فروشگاه اینترنتی وبسایت
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
محبوبترینها
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
سفر به بالی؛ جزیره‌ای که هرگز فراموش نخواهید کرد!
از بلیط تا تماشا؛ همه چیز درباره جشنواره فجر 1403
دلایل ممنوعیت استفاده از ظروف گیاهی در برخی کشورها
آیا میشود فیستول را عمل نکرد و به خودی خود خوب میشود؟
مزایای آستر مدول الیاف سرامیکی یا زد بلوک
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1860374261
انقلاب اسلامی، پروژه جهانى شدن و مسئله مهدویت
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
انقلاب اسلامی، پروژه جهانى شدن و مسئله مهدویت
انقلاب اسلامی ایران برای پرهیز از آسیب‌های جهانی شدن و مستقر کردن جهانی با الگوهای دینی باید بتواند: اولاً از میزان آسیب‌های جهانی شدن بر خود بکاهد و در مرحله بعد باید بکوشد از سد جهانی شدن بگذرد تا زمینه‌های استقرار حکومت مطلوب جهانی را که همان حکومت مهدوی است فراهم سازد.
بخش دوم و پایانی انقلاب اسلامی ایران، راهبرد و راه کار مقابله با جهانى شدن (جهانی‌سازی) جهانى شدن، چه به منزله پروسه‌ای طبیعى تاریخى، یا پروژه‌ای برنامه‌ریزى‌شده، واقعیت اجتناب ناپذیر عصر حاضر است. با وجود این دست یابى به توسعه نیازمند تعامل و مفاهمه با جامعه جهانى یا پدیده جهانى شدن است و از سوى دیگر، تعامل با جهانى شدن، خطر هضم یا دست‌کم، استحاله باورهاى دینى را به دنبال دارد. از این‌رو، باید دید جمهورى اسلامى ایران که حاصل انقلاب اسلامی است، چه راهبرد و راه‌حلى براى مقابله با جهانى شدن (جهانی‌سازی) باید برگیرد تا از آسیب هایش که بیش از مزایاى آن است، در امان بماند؟ گمان نگارنده بر این است که رویکرد مهدوی می‌تواند انقلاب اسلامی را از آسیب‌های جهانی شدن یا جهانی‌سازی غربی برهاند و آن را به زمینه‌ساز ظهور منجی عالم بشریت مبدل نماید. مواجهه با جهانی شدن یا جهانی‌سازی از دیدگاه اسلامی (رویکرد مهدوی) را باید در سه سطح زیر دید؛ سه سطحی که انقلاب اسلامی جرقه آن را زد و در نیل به آن، زمینه و بسترش را فراهم می‌آورد: سطح اول. فراهم‌آوری انگیزه ها و معیارها مصلحان اجتماعى و صاحب نظران فلسفه سیاسى، درمان دردهاى جامعه بشرى و برطرف شدن تضادها، استثمارها، استبدادها، استعمارها، فاصله کشورها و انسان ها و... را در پرتو نظام واحد و جهانى سازى مدیریت اجتماعات انسانى، امکان پذیر مى دانند؛ مدیریت واحدى که از هر گونه جانبدارى، نژادگرایى، طبقه پرورى و... دور باشد و بر پایه قانون عدل و مساوات با همه رفتار کند و نه تنها در روابط فردى و گروهى، بلکه در روابط کشورها و روابط میان ملل، قانون عدل و معیارهاى انسانى را حاکم کند. اندیشمندانى که به چنین اصولى پى بردند، در شکستن مرزهاى جغرافیایى و زبانى و... تلاش کردند تا هر آن‌چه را که مانع یکى شدن انسان ها مى شود، از سر راه بردارند. بنابراین، مى توان گفت موضوع اندیشه جهانى، پیشینه اى به درازاى تاریخ تمدن و فرهنگ انسانى دارد و در این منظر، اصل جهانى شدن پدیده اى است که روند طبیعى دارد و در آن، دنیاى انسان ها، جهانى یگانه و داراى شرایطى همسان است و جهانى شدن به مجموعه انگیزه ها، هدف ها و اندیشه ها و تلاش هاى کسانى بستگى دارد که برای این برنامه می‌کوشند و براى تحقق آن، وسایل را فراهم مى کنند، و به زمینه سازى هاى فرهنگى، سیاسى، اقتصادى آن مى پردازند یا مانع آن مى شوند. در این صورت است که نگرش مثبت و منفى به جهانى سازى به وجود مى آید و ممکن است حرکت جهانى سازى مفید و انسانى باشد یا منفى و غیرانسانى. انگیزه جهانى سازى سوق دادن انسان ها و جامعه ها به شرایط واحد اقتصادى و سطح معیشتى و بینش هاى فراگیر و رفع تبعیض در سطح همه جامعه هاى انسانى است و گاه نیز انگیزه هاى سیاست‌مداران، اقتصاددانان و جامعه شناسانى که در روند جهانى‌سازى مى کوشند جهانى نابرابر به محوریت و برترى نظام هاى فکرى و اقتصادى، سیاسى غرب بیافریند، هدفشان تسلط یک قاره یا بلوک بر کل بشریت است. (سجادی، 1382: 11) قرن هاست که مصلحان و اندیشمندان، طرح اداره اجتماعات انسانى از یک مرکز و توزیع عادلانه منابع میان همه افراد انسانى را مطرح کرده‌اند، و شاید اندیشه سازمان هاى منطقه اى، سازمان ملل متحد، بانک جهانى، یونسکو، بهداشت جهانى و... همه با استفاده از همین زمینه قبلى و تمسک به همین منطق مطرح شده باشد، ولى انگیزه کلى دعوت‌کنندگان غربى در این راستا، تأسیس نظام سرمایه دارى سودطلبانه است و در این راه، از شعارها و آرمان ها سوءاستفاده مى کنند. حتى مؤسسات جهانى چون بانک جهانى، سازمان ملل و... را براى گسترش سلطه بیش‌تر خودشان تشکیل داده و به کار گرفته اند، و از جهانى سازى مفهومى ضدانسانى اراده مى کنند که منظور آنان سلطه بلوک غرب بر دیگر بخش هاى جهان است. البته انسان هاى عدالت خواهى نیز بوده‌اند که از فاصله ها و تبعیض ها به ستوه آمده و درصدد چاره‌ای برای دردهاى انسان بوده‌اند و با طرح شعار جهانى سازى براى همه انسان ها، در این اندیشه به سر مى بردند تا تبعیض ها را محو کنند و انسان ها را به سرمنزل آرامش و آسایش برسانند. بهترین تعبیر در این‌باره سخن امام صادق(ع) است: فَإِنَّکَ إِذَا تَأَمَّلْتَ الْعَالَمَ بِفِکْرِکَ وَ خَبَرْتَهُ بِعَقْلِکَ، وَجَدْتَهُ کَالْبَیْتِ الْمَبْنِیِّ الْمُعَدِّ فِیهِ جَمِیعُ مَا یَحْتَاجُ إِلَیْهِ عِبَادُهُ... الْإِنْسَانُ کَالْمَلِکِ ذَلِکَ الْبَیْتِ وَ الْمُخَوَّلِ جَمِیعَ مَا فِیهِ؛ (حنفی، بی‌تا: 47) چنان‌چه در اندیشه خود درباره جهان تأمل کنى و به عقل خود درصدد شناخت آن برآیى، آن را همچون خانه اى خواهى دید که ساخته و پرداخته شده و هرچه مورد نیاز بندگان بوده در آن فراهم آمده است... و انسان همچون مالک این خانه شده که هر آن‌چه در آن است به خواست خدا در اختیار وى قرار گرفته است. در تعالیم اسلامى، کره زمین، به «بیت» و خانه، تعبیر شده و انسان به‌طور مطلق از هر نژاد و رنگ و زبان مالک این خانه به حساب آمده است. این تعبیر، آموزش نگرش هاى فرامنطقه اى و فراقاره اى و آموزش اصل جهان وطنى و جهان گرایى با اهداف انسانى است. این رسالت جهانى درباره پیامبر اسلام بهتر مطرح شده است: قُلْ یَاأَیُّهݧݧَا النَّاسُ إِنّݭِی رَسُولُ اللهِ إِلَیْکُمْ جَمِیعاً؛ (اعراف: 158) بگو: اى مردم، من پیامبر خدا به سوى همه شما هستم. پیامبر اسلام، حکومت ها و دولت هایى را که میان ملت ها فاصله افکنده اند و سرزمین ها را میان خود تقسیم کردند به رسمیت نمى شناسد و همه آن‌ها را به یک دین و دولت واحد فرامى خواند. در واقع، نگرش قرآن به انسان و رهبران الهى به جامعه انسانى، فراگیر و جهانى است که هیچ حد و مرز و مانعى نمى شناسد. از ویژگى ها و امتیازهاى جهانى سازى اسلامى، تبیین روشن اصول، معیارها و اندیشه هاى جهانى و انسان گرایى راستین، در عین جهان نگرى و جهانى سازى و کنار زدن هدف ها و انگیزه هاى غیرانسانى در آن است. جهانى سازى اسلامى بر محور حق و عدل استوار است و با هر گونه مانعى براى دست‌یابى به حقوق انسان ها مى ستیزد. در نتیجه امت واحده و اجتماعى یگانه از همه افراد انسانى تشکیل مى گردد. جهانى‌سازى اسلامى راهى به میانه در پیش مى گیرد و فردگرایى سرمایه دارى را اساس قرار نمى دهد، بلکه با گرایش بنیادى و اصولى به محور حق و عدل در حیات انسان، رشد و تعالى هویت فردى و آزادى هاى انسانى را با ارزش هاى جمع‌گرایى و منافع و حقوق اجتماعى همراه مى سازد. اسلام در گام هاى اولیه جهانى سازى، به فرهنگ سازى اقدام مى کند و اندیشه وحدت و نظر را میان انسان ها به وجود مى آورد، عوامل تفرقه افکن را نفى مى کند و اندیشه برادری و برابری همه انسان‌ها را ترویج مى کند. اسلام به جهانى سازى علم، دانش، دانایى، فن آورى و بیدارى فکر مى کند و پیامبران الهى به گسترش دانایى و بیدارى احساس هاى خفته در همه انسان ها پرداخته اند. از اصول جهانى سازى اسلامى، نفى هر گونه سلطه طلبى و خودکامگى انسان هاى مظلوم در سطح جهان است که قانون اساسی جمهوری اسلامی بدان اشاره دارد. از معیارهاى بسیار اصولى در جهانى سازى، جهانى سازى عدل، در روابط افراد و گروه هاست. اصول عدالت در اسلام، جهانى است و هیچ یک از حد و مرزها را نمى شناسد و در جهانى سازى اسلامى عدالت میان انسان ها به دقت عملى مى شود. (حکیمی، 1381: 105) روابط استثمارى مشکل بشریت در همه زمان ها بوده است و هر ایدئولوژى که به انسان ها مى اندیشد باید با این پدیده ویران گر در سطحى جهانى به ستیز بپردازد. پیامبران در دعوت هاى خود انسان ها را از استثمار دیگران بیم می‌دادند و هر گونه استثمار را محکوم مى کنند. اصولاً جهانى سازى که در دوران ما تبلیغ مى شود، مفهومى سلطه طلبانه و استعمارى دارد. جهانى سازى غربى شاخه هایى دارد، مثل شیوه تجارت جهانى که صنایع داخلى جهان سوم را دچار ورشکستگى مى کند و بسیارى از صنایع آن کشورها را می‌برد و از بین افکار عمومى را از طریق تبلیغات و مخارج گزافى که براى آن صرف مى شود، در اختیار مى گیرد و با نفوذ در شبکه هاى تلویزیونى و سانسور انتقادات، بر آن‌ها نظارت مى کند. از ویژگى هاى تعالیم اسلامى که در انقلاب اسلامی تبلور یافته، وعده به جهانى سازى و آینده تاریخ است. حقیقت این است که بشر با همه تضادها و جنگ ها در طول تاریخ، سرانجام به یگانگى دست پیدا مى کند. این وعده راستین، جهانى سازى در دوران عدل مهدى(عج) است. خطوط کلى این جهانى سازى از قرن ها پیش مشخص و از آغاز دعوت جهان اسلام به این جهانى‌سازى اشاره شده است. معیارها و اصول و اهداف جهانى سازى مهدوى بر پایه انسان گرایى و حقوق انسان ها و ارزش هاى والاست. از برنامه هاى امام مهدى(عج) تشکیل حکومتى فراگیر جهانى است و بدترین و ضدارزش ترین نظام هاى کنونى را پایان تاریخ مى نامند. (حکیمی، 1381: 106) سطح دوم. اسلام و ارائه تصویری از جهانى‌سازى در گام نخست، اسلام به انگیزه‌ها رویکرد به جهان‌گرایی مهدوی و معیارهای آن ارائه کرده است و در گام بعدی، نمایی از جهانی‌سازی غربی را به تصویر می‌کشد. این مطلب را می‌توان بدین شکل توضیح داد: نگرش ها و رویکردهاى متفاوتى در مورد پدیده جهانى شدن وجود دارد؛ شاید به آن علت که جهانى شدن داراى دو چهره ایدئولوژى و تکنولوژى است. اسلام و تعالیم دینى با روند تکنولوژى جهانى شدن بیش‌تر مى تواند تعامل و سازگارى داشته باشد، اما در روند ایدئولوژیک، اسلام و جهانى شدن تعارض بیش‌ترى دارند. وجوه گوناگون جهانى شدن از چهره هاى مختلف را رابرتسون و کاستلز نیز تأیید مى کنند. به گفته رابرتسون، جهانى شدن پدیده‌ای چندبعدى در ابعاد سیاسى، اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى است. کاستلز معتقد است که همه جهان جدید به صورت شبکه اى درآمده که بافت اصلى و تار و پود آن را اطلاعات و نظام ارتباطات الکترونیک تشکیل مى دهد. ریشه و عوامل شکل گیرى جهان نو یا جهان شبکه اى بر اثر تقارن تاریخى سه فرآیند مستقل پدیدار شد: انقلاب تکنولوژیک اطلاعات، بحران هاى اقتصادى و رشد سرمایه دارى. از این‌رو به عقیده کاستلز یکى از ویژگى هاى مهم جهانى شدن تکنولوژى اطلاعات، سرعت و شتاب بى سابقه اى است که سپرهاى طبیعى و فرهنگى را در معرض تغییر و تحول اساسى قرار داده است و در نتیجه برای زیست و حیات در نقاط مختلف جهان الگوى جدید ایجاد کرده است. منظور کاستلز از بُعد و چهره تکنولوژیک جهانى شدن، توسعه و گسترش تکنولوژى ارتباطى جمعى به ویژه تکنولوژى اطلاعاتى است و نیز تجارت کشورها از طریق شبکه هاى اینترنت، ماهواره و رایانه تأمین مى شود. امروزه مردم قادر هستند که اطلاعات موردنیاز خود را به صورت مستقیم از این وسایل به دست بیاورند. بنابراین، جهانى شدن تکنولوژى، توسعه ابزارهاى جدید اطلاعاتى به منظور تبادل افکار، نگرش ها و باورهاست و این تکنولوژى جدید ممکن است آثار مثبت و منفى از خود به جاى بگذارد. انقلابى که در غرب صورت گرفت ساختار اجتماعى، اقتصادى غرب را تغییر و تحول داد و تکنولوژى به صورت یک انقلاب، ساختار اجتماعى اقتصادى جوامع سنتى را نیز تغییر داد. تکنولوژى جدید داراى ماهیت فراگیر و انعطاف پذیر است. تکنولوژى یکى از دست‌آوردهاى بشرى در فرآیند جهانى شدن است و به نقاط مختلف انتقال پیدا کرده است. به هر روى، اسلام با بعد تکنولوژى جهانى شدن سازگار است و آن را قبول دارد. (شیرخانی، 1381: 15) تکنولوژى به منزله دانش فنى برای دست یابى به اهداف اقتصادى، اجتماعى، سیاسى و فرهنگى در حوزه روش هاست و این روش ها از طریق تجربه هاى جوامع انسانى به دست مى آید و جامعه اسلامى نیز مى تواند این تجربیات و فنون را به استخدام گیرد، تکنولوژى به منزله ابزار و پدیده‌ای فراارزشى است و مشروط و منوط به فرهنگ و اندیشه خاص نمى شود. البته دین به منزله مجموعه اى از احکام و عقاید همه امور زندگى را در حوزه خود قرار مى دهد و ناگزیر است که از تکنولوژى فرهنگى و اجتماعى استفاده کند. بنابراین، جهان اسلام در مسیر دست یابى به توسعه، به علم و فن آورى غربى نیازمند است ولى مسلمانان مى دانند که استفاده از علم غربى بدون اخذ ارزش اخلاقى آنان امکان پذیر نیست. بعد ایدئولوژیک جهانى شدن تعارض هاى بیش‌ترى با اسلام دارد. بعد ایدئولوژیک جهانى شدن مربوط به باید و نبایدهاى زندگى انسان هاست و جهانى شدن از نظر فرهنگ نیز بعضى از ارزش ها و آرمان ها را به جوامع بشرى مى آموزد و آن‌ها را راهنمایى مى کند. در این راستا مى توان گفت جهانى شدن سیاست، فرهنگ و... برخى از ارزش هاى غربى را با خود دارد که با باورهاى اسلام در تعارض است. به نظر نوام چامسکى متفکر معروف امریکایى، جهانى شدن به مفهوم جهانى سازى فرهنگى چیزى جز تبلیغات نیست. هدف از این جهانى شدن، سلطه بر کشورهاى دیگر است، بنابراین، جهانى شدن، جهان عرب و اسلام را تهدید مى کند. به نظر وى میان باورهاى فرهنگى جهانى شدن با فرهنگ اسلامى تعارض و تضاد وجود دارد. روژه گارودى هم در این‌باره مى گوید: وحدتى که حاکمان امریکایى و سیاست‌مداران اسرائیلى پدید آورده اند بر پایه هدف واحد ستیز با اسلام و آسیاست؛ زیرا این دو مانع سلطه جویى هاى امریکا و صهیونیسم هستند. جهان کنونى امکان دسترسى فرهنگ هاى جهان سوم به اطلاعات را ناممکن کرده است و اطلاعات به صورت یک سویه جریان دارد و کشورهاى جهان سوم به صورت مصرف‌کننده اطلاعات عمل مى کنند. شاید از این‌روست که بیش‌تر اندیشمندان مسلمان درباره پدیده جهانى شدن نگرشی انتقادى دارند، ولى نباید نادیده گرفت که جهانى شدن در آغاز با رشد و توسعه تجارت آزاد و به صورت اقتصاد واحد جهانى مطرح مى شود و به تدریج عالم‌گیر مى شود. (دهشیری، 1380: 17) پس اگر ریشه مشکلات جهانى شدن را در عدم توسعه دموکراسى و جهانى شدن را عالم‌گیر شدنِ ارزش هاى فرهنگى و الگوی اقتصادى غربى بدانند، در این میان جوامع اسلامى با تعارض باورها و آموزه‌هاى سیاسى و فرهنگى مواجه مى شوند که مهم ترین تعارض، بعد ایدئولوژیک است، بنابراین، جهانى شدن، دگرگونى هایى را نیز در شخصیت افراد ایجاد مى کند و این تغییرات و دگرگونى ها آن‌قدر وسیع است که زندگى خصوصى افراد را دچار تحول مى کند. کشورهاى اسلامى براى صنعتى شدن، تلاش زیادى در استفاده از غرب کرده‌اند، بدون اینکه به پیامدهاى جهانى شدن از بعد فرهنگى و مذهبى توجه کنند. در اصل دین و باورهاى اسلامى هویت جامعه مسلمانان مطرح است و از این‌رو، مرزى بین خودى و بیگانه وجود دارد، در حالى که در فرآیند جهانى شدن، کشورهاى اسلامى چندان به این مرزبندى توجهى نکرده اند. گسترش فرهنگ مسلط از طریق بازارهاى جهانى و شبکه ارتباطى و بین المللى شدن بر اساس ارزش هاى فرهنگى کشورهاى صنعتى در واقع همان غربى‌سازى و امریکایى‌سازى است و این دو مقوله با فرهنگ اسلامى تعارض دارند؛ چون این ها، فرهنگ دینى و نظام ارزشى را تضعیف مى کنند. (سجادی، 1381: 296) برخى نظریه‌پردازان جهانى شدن را به عنوان جهانى _ محلى شدن یاد مى کنند و معتقدند که جامعه اطلاعاتى با تضادی درونى همراه است؛ زیرا همزمان با جهانى شدن، هویت هاى مذهبى، قومى، ملى در حال اوج گیرى در برابر جهانى شدن است و جهانى شدن با هویت ملى و مذهبى در تعارض است. پیام انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی آن است که حقیقت جهانى شدن از غرب آغاز شد و با توسعه اندیشه، ارزش و تکنولوژى غرب در ارتباط است. تقلید کورکورانه جوامع مسلمانان، از غرب باعث وابستگى و همبستگى به فرهنگ غرب شده و بدین سبب این جوامع هویت اسلامى خود را از دست داده اند. از نظر پیشینه تاریخى نهضت اصلاح و احیاى اندیشه اسلامى در جوامع اسلامى به تأثیر از انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی اغلب در واکنش با گسترش استعمار فرانوین غربى، در جهان شرق به وجود آمده است. (آقایی، 1381: 13) سطح سوم. مهدویت، جهانى شدن اسلامى انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی در فراهم‌آوری انگیزه‌ها و معیارهای جهانی شدن یا جهانی‌سازی اسلامی و ارائه نمایی از جهانی‌سازی غربی و اینک و در گام سوم، در ارائه الگوی مهدوی به منزله شکل عالی جهانی‌سازی یا جهانی شدن مهدوی مؤثر است، به واقع، مهدویت و جهانى شدن هر دو از مباحث مهم روزگار ماست. اعتقاد به ظهور منجى و مهدویت در یک معناى عام، باوری دینى در بین همه انسان هاست و از منجى تعابیر مختلفى چون کاکلى در آیین هندو، مسیحا در یهود و مسیحیت و مهدى(عج) در فرهنگ اسلامى یاد شده است. منجى یعنى گشودن یک راه جدید براى رسیدن به سعادت ابدى، اما از طرف دیگر با پدیده دیگرى به نام جهانى شدن، یا به نظر مارشال مک لوهان، دهکده جهانى روبه‌رو هستیم. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم تحت‌تأثیر چنین پدیده اى در قرن 21 خواهیم بود و این پدیده با مهدویت و ظهور منجى موعود ارتباط دارد. در واقع نسبتى بین جهانى شدن و حکومت حضرت(عج) وجود دارد و شاید جهانى شدن براى ما درک بهتر و روشن ترى را از حکومت جهانى موعود ایجاد مى کند. البته جهانى شدن در معرض انتقادهایى قرار مى گیرد که لزوماً جهانى شدن در تمامى قرائت هاى خود با مهدویت اسلامى سازگارى ندارد. البته در سنت اسلامى ما تعبیر جهانى شدن به کار نرفته اما تعابیرى چون حکومت جهانى اسلام، حکومت جهانى حضرت مهدى(عج) و... به کار رفته است. (دهشیری، 1382: 72) کشورگشایى هاى پیشین امپراتورى ها و سلاطین نیز در حقیقت با نگاهى به جهانى شدن بوده است. مالکوم واترز هم عقیده دارد که جهانى شدن از زمان شروع تاریخ بشریت بوده است، ولى آن را بیش‌تر همزاد تجدد مى داند؛ چون با فرآیندهاى اجتماعى و صنعتى همراه بوده است. تامیلنسون نیز معتقد است که جهانى شدن، شبکه اى است که به سرعت گسترش پیدا کرده و مشخصه امروز آن، زندگى اجتماعى مدرن است. از این‌رو، این دو بر یک وضعیت ارتباطى خاص و فشرده در پدیده جهانى شدن تأکید دارند. تطبیق مهدویت اسلامى و جهانى شدن ضرورت بسیارى دارد. باید بر بعد فکرى و فرهنگى تأکید کرد تا بتوان به آسانى اندیشه جامعه فاضله را با جهانى شدن امروزین مقایسه نمود. نتیجه این مقایسه، غربى بودن جهانى شدن است. در حالى‌که جهانى شدن از طریق ماهواره و تکنولوژى ارتباطات غسل تعمید داده شده است، ولى جنبش اسلام گرایى با درک واقعیات، در ستیز با غرب است و عقیده دارد مدینه فاضله اسلامى مهدوى به هیچ وجه با آن‌چه در غرب است، سازگارى ندارد، نگرش اسلام از معرفت و اعتقاد به انسان بر اصول منطقى قرار دارد و با نگرش مدرن یا با نگرش جهانى شدن بیگانه است. در جهانى شدن غربى، روش سکولاریسم حاکم است و در آن فهم بشریت در عقلانیت ابزارى خلاصه شده و آن نیز، حکم به مرگ خدا نموده و امر قدسى را از زندگى بشرى جدا کرده است. جهانى شدن به دلیل رشد تکنولوژى ارتباطى در قرن 21 به صورت کامل صورت گرفته و شاید به‌زودی به حد کمال خود برسد. در دوره هاى قبل کلام وسیله ارتباط بوده و انسان ها مى توانستند از طریق لفظى و کتبى با دیگران ارتباط برقرار کنند، اما با تحولاتى که امروزه صورت گرفته ارتباط به صورت کمى و کیفى انجام مى شود. در گذشته افراد آگاهى چندانى به محیط پیرامون خود نداشتند، اما در حال حاضر این آگاهى به علت رشد جهانى شدن فزونى پیدا کرده است. در دوره هاى گذشته قبایل و اقوام به دلیل تعلق مکانى و زمانى داراى هویت هاى مختلفى بودند، اما پدیده جهانى شدن باعث بحرانی در هویت آنان شده است. (سیدنورانی، 1379: 158) از نگرش اسلامى سرانجام تاریخ بشرى تحقق وعده الهى، حاکمیت حق و مدینه فاضله اسلامى است. عصر مهدوى به قوم و قبیله و نژاد خاصى تعلق ندارد و این تدبیر الهى براى همه انسان هاست. انتظار کشیدن ظهور منجى موعود، همان انتظار بشریت است که بر جهان حاکم است. مهدویت اسلامى بر فطرت بشرى تأکید مى کند. انسان ها فطرتاً هویت الهى دارند و از این‌رو، طالب جامعه اى جهانى و عادلانه اند. امام در جامعه مهدوى، امام لطف الهى است و مردم را هدایت مى کند و به سوى سعادت دعوت مى کند و ویژگى عصر مهدوى بر خلاف عصر جدید تأکید بر فضیلت و سعادت بشر است. علم در عصر ظهور حضرت مهدى(عج) پیشرفت مى کند و فهم و آگاهى انسان دوچندان مى شود. روایت شده است زمانى که امام ظهور کند دست خود را بر سر انسان ها مى کشد و فهم و آگاهى آن‌ها را تکامل مى دهد. علت تأخیر حکومت جهانى آن حضرت هم عدم شرایط و لوازم یا جهل و ناآگاهى مردم است. اما اگر جهانى شدن را به معناى غربى شدن یا امریکایى شدن بدانیم با آموزه دینى مهدویت اسلامى سازگارى ندارد. مهم ترین وجه تمایز آن‌ها در ایده ها و نظرات است. اگر جهانى شدن با اقتصاد و گسترش نظام سرمایه دارى غربى همراه و همگام باشد با مهدویت سازگارى ندارد، اما اگر جهانى شدن، همان فرآیند گسترش تکنولوژى ارتباطى باشد، با مهدویت اسلامى سازگارى دارد. پس جهانى شدن مى تواند در راستاى مهدویت قرار گیرد هر چند وضعیت فعلى جهانى شدن از چنین کار ویژه اى برخوردار نیست، اما با ظهور و گسترش مهدویت محتواى چنین توانایى در وضعیت جهانى فراهم خواهد شد. این امر در سه دهه اخیر توسط انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی دنبال میشود. تأکید انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی آن است که از صدر اسلام تا پیش از انقلاب اسلامی را دوره شکل‌گیری انگیزه‌ها و ارائه معیارها در جهت رویکرد مهدوی تعیین و تبلیغ نماید و سی سال پس از آن را دوره نشان دادن چهره زشت جهانی شدن و جهانی‌سازی غربی و همزمان و البته پس از آن،با تصویرسازی از جهانی شدن و جهانی‌سازی مهدوی، میل به تحقق آن را فراهم آورد. (بهروزلک، 1381: 138) نتیجه جهانی شدن یا جهانی‌سازی پروژه‌ای است که کشورهای غربی به سردمداری امریکا برای چپاول جهان غیرغرب به راه انداخته‌اند و البته برای فریب دادن جهان غیرغرب، آن را به رنگ و لعاب فریبنده آراسته‌اند. این رنگ و لعاب همان آثار مفید ولی اندک جهانی شدن است، ولی تجربه کوتاه جهانی شدن نشان داده که مضرات آن برای جهان غیرغرب بیش از فوایدش است. ایران و انقلاب اسلامی هم از مضرات فراوان جهانی شدن مصون نیست. به علاوه، ایران انقلابی به علت تضاد ریشه‌ای با جهانی شدن غربی در معرض آسیب‌های بیش‌تری از جهانی شدن قرار دارد. تضاد اساسی ایران پس از انقلاب با پروژه جهانی شدن (جهانی‌سازی) به تفاوت جهان‌بینی آن دو برمی‌گردد یعنی انقلاب اسلامی در پی درانداختن جهان مطلوب دینی است و جهانی شدن نیز درصدد استقرار جهانی با الگوهای زورمدارانه امپریالیستی است. لذا انقلاب اسلامی ایران در مقابل جهانی شدن قرار دارد و جهانی شدن در برابر آن. در نتیجه انقلاب اسلامی ایران برای پرهیز از آسیب‌های جهانی شدن و مستقر کردن جهانی با الگوهای دینی باید و ناچار راهبردها یا استراتژی‌هایی برگیرد که برپایه آن، تاکتیک‌ها یا راه‌حل‌هایی را بیابد تا بتواند:اولاً از میزان آسیب‌های جهانی شدن بر خود بکاهد و در مرحله بعد باید بکوشد از سد جهانی شدن بگذرد تا زمینه‌های استقرار حکومت مطلوب جهانی را که همان حکومت مهدوی است فراهم سازد. منابع 1. آقایی، مهدى، «ایران، فرصت هاى منطقه اى و جهانى شدن» هفته نامه پگاه حوزه، ش50 ، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 4/3/1381ش. 2. بهروزلک، غلام‌رضا، «مهدویت و جهانى شدن»، کتاب نقد، ش24 و 25، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پاییز و زمستان 1381ش. 3. بیگدلی، على، «جهانى شدن و امنیت ملى ایران»، فصلنامه امنیت، ش21 و 22، تهران، دانشگاه امام حسین(ع)، بهار 1380. 4. تافلر، آلوین، جابه‌جایى قدرت، ترجمه: شهین‌دخت خوارزمى، تهران، سیمرغ، 1374ش. 5. جعفری، اصغر، «جهانى شدن اقتصاد و جایگاه ایران»، فصل نامه پژوهش ها و سیاست هاى اقتصادى، ش20، تهران، وزارت اقتصاد و امور دارایی، زمستان 1380ش. 6. جعفری، محمدتقى، تکاپوگر اندیشه ها، به اهتمام: عبدالله نصرى، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، 1376ش. 7. چامسکى، نوام، «ایران و فرآیند جهانى شدن»، روزنامه حیات نو، تهران، بخش خصوصی، 6/11/1379. 8. حکیمی، محمد، «جهانى سازى اسلامى، جهانى سازى غربى»، کتاب نقد، ش24 و 25، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پاییز و زمستان 1381ش. 9. حنفی، مفضل بن عمر، توحید المفضل، قم، نشر داوری، چاپ دوم، بی‌تا. 10. دهشیار، حسین، «جهانى شدن: تک‌هنجارى طلبى ایالات متحده امریکا»، فصلنامه سیاست خارجى، ش2، تهران، وزارت امورخارجه، تابستان 1379ش. 11. دهشیری، حمیدرضا، «ایران و جهانى شدن، تهدیدها و فرصت ها»، فصلنامه مصباح، ش37، تهران، دانشگاه امام حسین(ع)، بهار 1380ش. 12. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، «جهانى شدن و ارزش‌هاى دینى»، مجموعه مقالات جهانى شدن و دین، قم، دبیرخانه دین‌پژوهان کشور، 1382ش. 13. رهدار، احمد، «جهانى شدن و خروج از تاریخ»، هفته نامه پگاه حوزه، ش90، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 10/12/1381ش. 14. زاهدانی، زاهد، «جهانى شدن و ادیان الهى»، مجموعه مقالات جهانى شدن و دین، قم، دبیرخانه دین‌پژوهان کشور، 1382ش. 15. سجادپور، محمدکاظم، «جهانى شدن و امنیت خارجى جمهورى اسلامى ایران»، فصل نامه سیاست خارجى، ش2، تهران، وزارت امورخارجه، تابستان 1379ش. 16. سجادی، عبدالقیوم، «اسلام و جهانى شدن»، کتاب نقد، ش24 و 25، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پاییز و زمستان 1381ش. 17. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، «جهانى شدن؛ چالشى بر مفاهیم ملى»، هفته‌نامه پگاه حوزه، ش45، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 31/1/1382ش. 18. سیدنورانی، محمدرضا، «جهانى شدن، کشورهاى در حال توسعه و ایران»، دوماه‌نامه سیاسى _ اقتصادى، ش155 - 156، تهران، روزنامه اطلاعات، مرداد و شهریور 1379ش. 19. شیرخانی، على، «آینده‌باورها و اعتقادات دینى در پروسه جهانى شدن»، هفته‌نامه پگاه حوزه، ش80، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 30/9/1381. 20. فاخری، مهدى، «جهانى شدن و سیاست خارجى، با تأکید بر جمهورى اسلامى ایران»، فصلنامه سیاست خارجى، ش2، تهران، وزارت امور خارجه، تابستان 1379ش. 21. مارکوزه، هربرت، انسان تک‌ساختى، ترجمه: محسن مؤیدى، تهران، نشر پایان، 1359ش. 22. محمدی، منوچهر، اصول سیاست خارجى جمهورى اسلامى ایران، تهران، امیرکبیر، 1366. 23. ولایتى، علی‌اکبر و دیگران، «فرآیند جهانى شدن، آثار و پیامدهاى آن»، ماه‌نامه معرفت، ش44، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، مرداد 1380ش. مرتضی شیرودی منبع: فصلنامه مشرق موعود شماره 17 انتهای متن/
93/12/01 - 00:10
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 153]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها