واضح آرشیو وب فارسی:جام نیوز:
فلسفه وجود آیات متشابه در قرآن کریم
بسیاری از حقایق مربوط به جهان دیگر ، یا جهان ماورای طبیعت است که از افق فکر ما دور است .
به این مطلب امتیاز دهید
به گزارش سرویس دینی جام نیوز، یکی ازسوالات مطرح در علوم قرآنی اینکه چرا خداوند همه آیات را محکم نگفته است و فلسفه وجود آیات متشابه در قرآن چیست؟
پاسخ
ممکن است جهات ذیل ، فلسفه وجود آیات متشابه در قرآن باشد :
الف ) الفاظ و عباراتی که در گفتگوهای انسانها به کار میرود تنها برای نیازمندیهای روز مره به وجود آمده ، و به همین دلیل ، به محض اینکه از دایره زندگی محدود مادی بشر خارج میشویم و مثلا سخن در باره آفریدگار که نامحدود از هر جهت است به میان میآید ، به روشنی میبینیم که الفاظ ما قالب آن معانی نیست و ناچاریم کلماتی را به کار بریم که از جهات مختلفی نارسائی دارد ، همین نارساییهای کلمات ، سرچشمه قسمت قابل توجهی از متشابهات قرآن است ، آیات ید الله فوق ایدیهم یا الرحمن علی العرش استوی یا الی ربها ناظرة که تفسیر هر کدام در جای خود خواهد آمد از این نمونه است و نیز تعبیراتی همچون سمیع و بصیر همه از قبیل میباشد که با مراجعه به آیات محکم ، تفسیر آنها به خوبی روشن میشود .
ب ) بسیاری از حقایق مربوط به جهان دیگر ، یا جهان ماورای طبیعت است که از افق فکر ما دور است و ما به حکم محدود بودن در زندان زمان و مکان ، قادر به درک عمق آنها نیستیم ، این نارسائی افکار ما و بلند بودن افق آن معانی ، سبب دیگری برای تشابه قسمتی از آیات است ، مانند بعضی از آیات مربوط به قیامت و امثال آن .
و این درست به آن میماند که کسی بخواهد برای کودکی که در عالم جنین زندگی میکند ، مسائل این جهان را تشریح کند ، اگر سخنی نگوید ، کوتاهی کرده و اگر هم بگوید ناچار است مطالب را به صورت سربسته ادا کند زیرا شنونده در آن شرایط ، توانائی و استعداد بیشتر از این را ندارد .
ج ) یکی دیگر از اسرار وجود متشابه در قرآن ، به کار انداختن افکار و اندیشه ها و به وجود آوردن جنبش و نهضت فکری در مردم است ، و این درست به مسائل فکری پیچیدهای میماند که برای تقویت افکار اندیشمندان ، طرح میشود تا بیشتر به تفکر و اندیشه و دقت و بررسی در مسائل بپردازند .
د ) نکته دیگری که در ذکر متشابه در قرآن وجود دارد و اخبار اهل بیت (علیهمالسلام) آنرا تایید میکند ، این است که وجود این گونه آیات در قرآن ، نیاز شدید مردم را به پیشوایان الهی و پیامبر (ص) و اوصیای او روشن میسازد و سبب میشود که مردم به حکم نیاز علمی به سراغ آنها بروند و رهبری آنها را عملا به رسمیت بشناسند و از علوم دیگر و راهنماییهای مختلف آنان نیز استفاده کنند ، و این درست به آن میماند که در پارهای از کتب درسی ، شرح بعضی از مسائل به عهده معلم و استاد گذارده میشود ، تا شاگردان ، رابطه خود را با استاد قطع نکنند و بر اثر این نیاز ، در همه چیز از افکار او الهام بگیرند و در واقع قرآن ، مصداق وصیت معروف پیامبر (ص) است که فرمود: انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و اهل بیتی و انهما لن یتفرقا حتی یردا علی الحوض) دو چیز گرانمایه را در میان شما به یادگار میگذارم : کتاب خدا و خاندانم و این دو هرگز از هم جدا نمیشوند تا در قیامت در کنار کوثر به من برسند .
ه ) مساله آزمایش افراد و شناخته شده فتنه انگیزان از مؤمنان راستین نیز فلسفه دیگری است که در آیه به آن اشاره شده است.[1]
علامه طباطبایی در این باب مطالب ارزشمندی دارد که برای دسترسی به آنها می توانید به ترجمه تفسیر المیزان ج 3، صفحه 86 به بعد مراجعه فرمائید.
[1]تفسیر نمونه ج : 2 ص : 436و 437
۰۳/۰۸/۱۳۹۳ - ۱۲:۳۷
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 58]