تبلیغات
تبلیغات متنی
پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1851818872
یک داستان زهرماری
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
یک داستان زهرماری خوانش‌های مختلف از یک اثر ادبی مثل نمایشنامه امری بدیهی و رایج است که سابقه‌ای به درازای تاریخ تئاتر دارد، اما این رسم بخصوص در سال‌های اخیر و با افزایش کمی محسوس و چشمگیر اهالی تئاتر در سراسر دنیا روندی جدی‌تر به خود گرفته است.
بازخوانی ها، بازنویسی ها و اجراهای دوباره و چندین باره نمایشنامه های قدیمی دو دلیل عمده دارد؛ یکی این که باوجود گذشت قرن ها از پیدایش تئاتر و آغاز کار نگارش متون نمایشی و به دلیل سختی بیش از حد کار نمایشنامه نویسی فقط بخش محدودی از آثار و نمایشنامه نویسان به ماندگاری رسیدند و بسیاری دیگر باوجود تلاش بسیار و استعداد ذاتی و اکتسابی به نام و توفیق آنچنانی دست نیافتند یا نتیجه تلاششان آنقدر چشمگیر نبوده که موجب جریان و موجی در عالم نمایشنامه نویسی شود. از این منظر و در مقایسه با دنیای نویسندگی در عرصه داستان باید پذیرفت نویسندگان رمان و کتاب های داستانی به لحاظ کمیت و کیفیت وضع به مراتب بهتری نسبت به همتایانشان در زمینه نمایشی دارند. به عبارت دیگر اگر بخواهیم فهرستی از نمایشنامه نویسان و نویسندگان ادبیات داستانی شاخص تهیه کنیم، کفه به سمت اهالی عرصه داستان سنگینی خواهد کرد. دلیل دیگر بازخوانی و مراجعه مکرر به برخی نمایشنامه نویسان و متون شاخصشان دقیقا از دلیل اول نشأت می گیرد و کارگردانان تئاتر با مطالعه و درک ارزش های پیدا و پنهان نمایشنامه های مطرح، شاخص و ماندگار ترجیح می دهند گاهی به سراغ آنها بروند. این عده که تعدادشان کم هم نیست، به جای این که به متن های متوسط و ضعیف برای اجرا رو بیاورند، متون نمایشی برتر را برای کارگردانی انتخاب می کنند. این تصمیم از آن جنبه که می توانند بنای ساختمان نمایش خود را بر پایه های استوار و بی تزلزل متنی درخشان استوار کنند، ظاهرا به سود آنها تمام می شود و تصور این که از نمایشنامه ای بی بدیل اجرایی ضعیف بیرون بیاید ضعیف به نظر می رسد، اما از سوی دیگر می تواند برای این افراد بسیار چالش برانگیز و خطرناک باشد و آنها چنانچه نتوانند انتظارات دوستداران متعصب آن اثر نمایشی و نویسنده شاخص آن را برآورده کنند، با شکست مواجه خواهند شد. اما آنچه مسلم است، ذات بلااشکال و فی نفسه خوب خوانش های دوباره متون نمایشی است، چراکه یک اثر ادبی فارغ از بحث های قانونی و حق کپی رایت بلافاصله پس از نوشتن و خلق شدن، هویت مستقلی به لحاظ معنوی پیدا می کند و دیگر فقط در جهان نویسنده و سرزمینش نمی گنجد. کارگردانان نقاط مختلف جهان مجازند با حفظ حقوق مادی و معنوی صاحبان آثار آنها را آن طور که خود دوست می دارند روی صحنه ببرند. دراماتورژی و خوانش های متفاوت یک متن نمایشی واحد و بازنویسی های فراوان از آثار از همین برداشت ها نشأت می گیرد. براین اساس تفکر نویسنده ای چون شکسپیر با اندیشه نویسنده و کارگردانی که سال ها پس از او زندگی می کند، در یک تلاقی طلایی با هم ترکیب می شود و فارغ از نتایج مثبت و منفی اتفاق جدیدی را رقم می زند. «هملت» و «اتللوی» ویلیام شکسپیر، «کرگدن» اوژن یونسکو و «باغ آلبالو»و «دایی وانیای» آنتوان چخوف تنها چند نمونه از نمونه های شاخص آثار نمایشی است که بارها مورد بازخوانی مختلف قرار گرفته و هر گروه تئاتری در هر گوشه جهان آن را با نگرش ها و دیدگاه های خود روی صحنه برده است. اما این خوانش ها و برداشت های شخصی همیشه هم از آفت و آسیب های نقد و نظرات فنی یا غرض ورزانه در امان نمی ماند و شکسپیرین ها و یونسکوبازان و یاران وفادار چخوف و دوستداران بسیاری دیگر از هر فرصتی برای تاختن و حملات بی رحمانه به کارگردانان تئاتر استفاده کرده اند. با مروری گذرا به اجراهای مختلف به نظر می رسد آثار کمدی کمتر مورد تیغ جدی نقد قرار می گیرد و روی صحنه بردن آنها به اندازه آثار برجسته تراژیک مثل همین نمونه های شاخص شکسپیر تنش زا و پرحاشیه نمی شود. این مساله البته ریشه در بی اعتنایی و بی مهری دائمی منتقدان و بسیاری از تماشاگران به کمدی دارد و آنها گرچه بارها و از ته دل به آثار طنز و کمدی می خندند و نکته های قابل تامل آن را دریافت می کنند، اما در مواقع ضروری و اظهارنظر و احتمالا برای حفظ شان اجتماعی ترجیح می دهند طرف آثار جدی را بگیرند. این مساله هنگام برخورد با بازخوانی آثار کمدی نیز بروز می کند و اگرچه ظاهرا این کارها را از گزند مخالفت هایی تعصبی و بی پایه مصون می دارد، اما در نهایت چیزی از بار نادرستی این اندیشه غلط کم نمی کند. شاید این طور به نظر برسدکه انتخاب و کارگردانی نمایشنامه های کمدی برجسته تاریخ ادبیات نمایشی جهان کار سهل تری باشد و گروه های نمایشی، هم از تیغ تیز نقدها ایمن هستند و هم در برگردان و اجرای آن با دشواری روبه رو نیستند، اما کسانی که سراغ این کارها می روند با چالش ها و خطرات بیشتری مواجهند و باید از سد موانع بزرگ تری بگذرند. یکی از مهم ترین مواردی که نویسندگان و کارگردانان بخصوص ایرانی در این زمینه با آنها دست و پنجه نرم می کنند، مربوط به حذف و تعدیل های متن است. بسیاری از آثار کمدی غربی برپایه شوخی با سیاست، دین و مذهب، جنسیت و قومیت بنا گذاشته شده و کمدی نویس ها هم با علم به خوشایند مخاطبان این نکات را به وفور در متون خود لحاظ می کنند. کارگردانان نیز با دست باز و خیالی راحت به استقبال اجرای این آثار می روند و حتی موقع روی صحنه بردن این نمایشنامه ها به اصطلاح پیازداغ ماجرا را بیشتر می کنند، اما در اینجا به دلیل حاکمیت بحث های ارزشی و اخلاقی و باورهای جامعه همه این مسائل جزو خطوط قرمز و تابوها محسوب می شود و گروه های تئاتری مجاز به استفاده از آنها نیستند. بنابراین نویسنده ها و کارگردان ها برای روی صحنه بردن این آثار باید آستین های همت را بالا و برای اجرایی پاکیزه و در عین حال خنده دار دست به معادلسازی و حذف و اضافه هایی ماهرانه بزنند. آنها در مواجهه با آثار کمدی نویس های برجسته ای مثل نیل سایمون و داریو فو ضمن حفظ طنازی کلامی و رفتاری متن و انتقال چکیده و بن مایه اثر باید تماشاگر را هم با خود همراه کنند و او را تقریبا به همان میزان بخندانند که تماشاگر غربی موقع تماشای این آثار از خنده ریسه رفته است. نمایش «آرسنیک و تور کهنه» به کارگردانی حسین پارسایی که براساس نمایشنامه کمدی، کلاسیک و البته موفق جوزف کسلرینگ این شب ها در سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه می رود، یکی از بهترین نمونه ها در بازخوانی یک نمایش کمدی است. متن این اثر سال ها پیش و در 1941 نوشته شده و همان زمان با بازیگران و عواملی سرشناس در تئاتر برادوی روی صحنه رفت و با موفقیت فراوان روبه رو شد. پس از آن خوانش های مختلفی از این اثر برجسته صورت گرفت که شاید مشهورترین آن فیلم کلاسیکی به همین نام و به کارگردانی فرانک کاپرا در سال 1944 باشد. کری گرانت، ریموند مسی، پیتر لوره، پریسیلا لین، ژوزفین هال و جک کارسون از بازیگران فیلم سینمایی «آرسنیک و تور کهنه» بودند. چیزی که اثر کسلرینگ را باوجود گذشت سال ها از نگارش آن همچنان زنده و سرپا نگه داشته، طنز سیاه جاری در آن است. داستان این نمایشنامه درباره دو خواهر پیر خوش مشرب و دوست داشتنی است که راز سربه مهری دارند که توسط برادرزاده جوانشان، مورتیمر بروستر برملا می شود. آنها طی سال ها و فقط از روی ترحم و انسان دوستی پیرمردهای به ته خط رسیده، بی کس و ناامید را برای صرف نوشیدنی به خانه خود دعوت می کنند و بعد با اضافه کردن چند قطره سم آرسنیک به زندگی این افراد نگون بخت خاتمه می دهند. در واقع تضاد اصلی این نمایشنامه برپایه همین مساله و نقطه اتصال اخلاق و ضداخلاق شکل گرفته است. نیت و قصد این خانم های پیر متشخص و مورد اعتماد گرچه خیرخواهانه و به منظور رهایی افراد به ته خط رسیده از این جهان بی رحم است، اما از سوی دیگر و باتوجه به آن سوی سکه انسانیت و با عنایت به ضوابط و قوانین آسمانی و زمینی این عمل فقط و فقط مصداق قتل و کاری شنیع و مجرمانه است و از آنجا که کمدی ها عمدتا از موقعیت های متضاد جدی به نفع خود بهره برداری می کنند، آرسنیک و تور کهنه هم از این فضای فی نفسه تلخ، برداشت بامزه ای می کند و چشم مخاطب را به جمال جهانی پر از اضداد، بی رحم و درعین حال خنده دار روشن می کند. پارسایی برای این اجرا در دو نکته هوشیاری به خرج می دهد؛ یکی وفاداری کلی به متن اصلی و پیام کار است و دیگری بهره گیری از کمدی نویس معتبر و توانایی چون پیمان قاسم خانی در سمت مشاور اجرا. قاسم خانی هم با درک درست متن آن را با جهان امروز تطبیق می دهد و جزئیات اندک و آشنایی از آن مثل جورج بوش و جنگ عراق را وارد کاری کلاسیک می کند. برگ برنده دیگر همکاری پارسایی و قاسم خانی استفاده درست از برخی از مهم ترین بازیگران سریال «پژمان» به کارگردانی سروش صحت است. مطابق آن نظریه معروف فوتبال که می گویند بهتر است مربیان به ترکیب تیم های برنده دست نزنند، پارسایی هم تقریبا از بازیگران اصلی سریال موفق تلویزیون در کنار هم استفاده می کند و نتیجه هم چیز بدی از آب در نمی آید. بهره گیری درست از پژمان جمشیدی، یکی از همان معادل سازی هایی است که در بالا به آن اشاره شد. او در این نمایش نقش شخصیت منفی به نام جاناتان را بازی می کند که براساس اشتباه دوست خلافکار جراحش، هیبتی ترسناک همچون فرانکشتاین پیدا کرده و برخلاف عمه های مهربانش با اندیشه و قلبی تاریک مرتکب قتل می شود. کارگردان اما با کمک مشاورش باتوجه به ذهنیتی که مردم از این بازیکن سابق فوتبال دارند، ماجرایی فوتبالی را به اثر تزریق می کنند که هم در داستان بخوبی جا خوش می کند و هم موجب خنده تماشاگر می شود. گرچه آرسنیک و تورکهنه با رفع برخی کاستی ها همچون افت ریتم نمایش در ابتدا و انتهای کار و حذف برخی لحظه ها، بامزه تربودن دیالوگ ها و میزانسن هایی بهتر و موثرتر به نمایشی خنده دارتر و بهتر تبدیل می شود، اما در همین وضع هم اثری قابل توصیه برای دیدن و لذت بردن است. موردی که جدا از یک کار گروهی خوب و بازی هایی بامزه و همراهی کننده، بیش از هر چیز امتیازش را از چکیده و بن مایه ایده اثر می گیرد، اگر رویه توامان دهشتناک و خنده دار اثر را کنار بزنیم، به تلخی بی پایان دنیایی می رسیم که آدم هایش به جای این که علاج جهان را بر با هم بودن ببینند، برای درمان قطعی تنهایی دست به دامان زهری می شوند که میزان تلخی اش به گرد طعم ناگوار این دنیای سیاه هم نمی رسد. قرن ها پیش عطار نیشابوری چه خوب گفته بود: زهر دارد در درون دنیا چو مار/ گرچه بینی ظاهرش نقش و نگار، می نماید خوب و زیبا در نظر/ لیک از زهرش بود جان را خطر، زهر این مار منقش قاتل است/ باشد از وی دور هر کو عاقل است. علی رستگار / گروه فرهنگ و هنر
پنج شنبه 30 مرداد 1393 2:00 بازدید:1
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 100]
-
سینما و تلویزیون
پربازدیدترینها