محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826420414
راه‌کارهای فرهنگی دولت زمینه‌ساز در رویارویی با جنگ نرم
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
راه‌کارهای فرهنگی دولت زمینه‌ساز در رویارویی با جنگ نرم
دولت زمینه‌ساز باید همان اقدام اصلاحی اساسی امام (عج) را در پیش گیرد، یعنی بصیرت‌دهی و روشن‌گری به همراه معرفت‌بخشی دربارة امام(عج) را در رأس برنامه‌های فرهنگی خود قرار دهد.
بخش اول چکیده این نوشتار با تأمل در روایات، وضعیت فرهنگی جهان در عصر ظهور را ترسیم می‌کند و از آن رهگذر، به اقدامات اصلاحی امام مهدی(عج) در عرصة فرهنگ و نیز روش امام(عج) در رویارویی با ناهنجاری‌های فرهنگی و ایجاد انقلاب فرهنگی اشاره می‌کند. در ادامه، وضعیت فرهنگی جهان در عصر حاضر و پدیدة جنگ نرم بازنگری می‌شود و از کنار هم قرار دادن و مقایسه این دو وضعیت با هم و نیز با الهام از عملکرد و روش امام(عج)، دو راه‌برد اساسی بصیرت‌دهی و معرفت‌بخشی برای مقابله با انواع هجمه‌های فرهنگی دشمنان و نیز راه‌کارهای عملیاتی کردن آنها پیشنهاد شده است که البته اجرای آنها بر عهدة دولت زمینه‌ساز خواهد بود. مقدمه پروردگار حکیم و دانا انسان را برای رسیدن به کمال و سعادت جاودانه آفریده است و لطف و فیض بی‌نهایتش اقتضا داشته که شرایط و مقدمات لازم را برای نیل به این هدف متعالی برای انسان فراهم نماید. از مهم‌ترین این مقدمات، فرستادن رسولان و راهنمایانی است که راه سعادت را در مسیر پر پیچ و خم زندگی به بشر نشان دهند و با اقدامات اصلاح‌گرایانه خود جهان را از پلیدی‌ها و انحرافات بپیرایند، لکن ایشان فقط توانستند به صورت نسبی به موفقیت‌هایی دست یابند و ارادة الهی بر این تعلق گرفته است که پاک‌سازی جهان از بدی‌ها و ظلم‌ها و برقراری کامل حق و عدالت به دست منجی موعود(عج)انجام شود، هم‌چنان‌که در قرآن نیز به این امر اشاره شده است: وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ. (انبیاء: 105) تحقق انقلاب جهانی این نجات‌بخش بزرگ نیز مانند هر نهضت و انقلاب دیگری در صورتی امکان پیروزی و نتیجه‌بخشی دارد که قبلاً در ابعاد مختلف برای آن زمینه‌سازی شود و شرایط برای به ثمر رسیدن آن فراهم گردد. روایات معتبر نیز این مطلب را تأیید می‌کند. پیامبر اسلام(ص) فرمود:یخرج ناس من المشرق فیوطئون للمهدی یعنی سلطانه؛ (ابن‌ماجه، بی‌تا: ج2، 1368، ح4088؛ مجلسی، 1403: ج51، 87)مردمی از مشرق زمین قیام می‌کنند و برای [حاکمیت] حضرت مهدی(عج) زمینه‌سازی می‌نمایند. امام علی(ع) فرمود:ثم تخرج [رایة] من خراسان ... یهزمون أصحاب السّفیانی حتّی ینزل بیت المقدس یوطیء للمهدی سلطانه؛ (ابن‌طاووس، 1416: 117)پرچمی از خراسان (ایران) بیرون می‌آید [حاملان این پرچم] اصحاب سفیانی را شکست می‌دهند تا اینکه به بیت‌المقدس می‌رسند و زمینة حکومت مهدی(عج) را فراهم می‌سازند. روایات مذکور بیان‌گر این مطلب است که تحقق حکومت جهانی منجی، منوط به مقدمه‌چینی و زمینه‌سازی قیام‌کنندگان مشرق و حرکت پرچم‌های خراسان است. زمینه‌سازی رسالت حاکمیت صالحان فراهم آوردن مقدمات ظهور تنها وظیفة گروه یا فرد خاصی نیست، بلکه همة دولت‌ها و ملت‌هایی که خواهان برقراری حکومت صالحان در جهان هستند، باید در این زمینه نقش مؤثری ایفا کنند. لکن در این میان وظیفة دولت‌ها حساس‌تر و مهم‌تر است. مقصود از دولت، جریان سیاسی حاکم بر کشورهاست که تنظیم روابط انسانی و تعاملات اجتماعی را در سطح داخلی و بین‌المللی برعهده دارد. اهمیت نقش دولت‌ها در زمینه‌سازی ظهور از این جهت است که آنها می‌توانند آمادگی پذیرش منجی را در جوامع ایجاد کنند. در این میان دولت‌های اسلامی و شیعی به طور خاص می‌توانند با تبلیغ عملی فرهنگ مهدویت افق آیندة حکومت مهدوی را به تصویر بکشند و از این طریق جامعه را پذیرای ظهور مهدی موعود(عج)سازند. برای این منظور، دولت‌های اسلامی باید دکترین ظهور را اساس کار خود قرار دهند و به لحاظ مبانی، اهداف، سیاست‌ها، رسالت‌ها و راه‌بردها، با دولت کریمة مهدوی هم‌سو باشند. بنابراین، ترسیم دولت امام مهدی(عج) نباید صرفاً به هدف پیش‌بینی و الگوسازی برای آینده باشد؛ بلکه باید کوشید که آن را مدل و الگوی زندگی امروزی قرار داد تا از آن برای رفع کاستی‌ها و نابسامانی‌های جوامع در تمامی عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، علمی و... الگوبرداری شود. عرصة فرهنگی از عرصه‌های مهم برای فعالیت دولت است، مفهوم واژة «فرهنگ» از مفاهیم بسیار پیچیده است که تعاریف بسیاری برای آن بیان شده است. در این مقاله مقصود از فرهنگ «مجموعه باورها، بینش‌ها، ارزش‌ها، آداب و رسوم، اخلاق و اندیشه‌های پذیرفته شده و حاکم بر یک جامعه» است که افکار، احساسات و رفتار جمعی افراد را شکل می‌دهد. دولت زمینه‌ساز باید در عرصة فرهنگی نیز هم‌چون سایر عرصه‌ها، دکترین ظهور را ملاک و اساس کار خود قرار دهد. برای رسیدن به این نکته باید وضعیت فرهنگی جوامع در دوران ظهور، اقدامات اصلاحی امام در این زمینه و چگونگی مواجهه امام با ناهنجاری‌های فرهنگی را مطالعة عمیق کرد تا از رهگذر این مطالعه و بررسی، خط و مشی فعالیت‌های فرهنگی دولت زمینه‌ساز روشن گردد. چشم‌اندازی به وضعیت فرهنگی جهان در عصر ظهور بدون تردید انقلاب جهانی حضرت مهدی(عج) فقط دارای ابعاد سیاسی، نظامی و اجتماعی نخواهد بود، بلکه بر اساس روایات تحولات فرهنگی مهم‌ترین بُعد آن است. در نظام مهدوی تطور و دگرگونی عمیقی در عرصة فرهنگ حاصل خواهد شد و تعمیق «فرهنگ دینی» در رأس برنامه‌های دولت قرار خواهد گرفت. کارویژة اصلی دولت امام(عج) تأمین کمال مطلوب انسانی و رشد و بالندگی فرهنگ بشری در تمامی ابعاد است. شکل و سرشت دولت مهدی(عج) همان صورت و سرشت دولت پیامبر(ص) و امام علی(ع) است، همان‌گونه که رسول خدا(ص) جامعة مرده را زنده کرد، حضرت ولی‌عصر(عج) نیز جهان مرده را زنده می‌کند و برای احیای آن، معارف و حقایق حقیقی را اعطا می‌فرماید. دولت مهدی(عج) نمونة کامل دولت نبوی و علوی و استمرار روش و منش و احیای آموزه‌ها و قوانین آنهاست. امام علی(ع) می‌فرماید: واعلموا أنّکم إن اتّبعتُم طالعَ المشرقِ سَلَکَ بکم مِنهاجَ الرّسول(ص) فتداویتم من العمی والصَّمَمِ والبَکَم...؛ (مجلسی، همان، 123)بدانید اگر شما از طلوع‌کنندة مشرق پیروی کنید، او شما را به راه و روش پیامبر راهنمایی می‌کند و از بیماری کوری و کری و گنگی نجات می‌دهد. بدیهی است که منظور درمان کوری و کری و گنگی ظاهری نیست، بلکه تداوی روحی منظور است؛ یعنی چشم و گوش و زبان روح گشوده می‌شود و روش درست زندگی و مسئولیت‌ها و تعهدات فردی و اجتماعی شناسانده و راه از بی‌راهه مشخص می‌گردد و انسان‌ها در همة مسائل زندگی متعهد و تکلیف‌شناس خواهند شد. (حکیمی، 1374: 207 ـ 208) در این راستا کارکرد دولت مهدوی را می‌توان در سه محور مورد بررسی قرار داد: 1. رشد عقل و اندیشه و تکامل علم در پرتو ارشاد و هدایت امام مهدی(عج) افکار و استعدادها در مسیر کمال به حرکت درمی‌آیند، اندیشه‌ها شکوفا می‌گردند و مردمی بلندنظر با افکاری باز و بینشی وسیع پرورش می‌یابند که بسیاری از مشکلات اجتماعی را حل می‌کنند و جهانی را آباد و متکامل می‌سازند. بشر در دوران ظهور، به مرز نهایی شناخت و خردمندی دست می‌یابد. در روایت زیبایی از امام باقر(ع) نقل شده است:إذا قامَ قائمنا وضع یده علی رءوس العباد فجمع به عقولهم و کملت به أحلامهم... ؛ (کلینی، 1363: ج1، 25؛ حر عاملی، بی‌تا: ج3، 495)وقتی قائم ما قیام کند دست عنایتش را بر سر بندگان می‌نهد و بدین‌وسیله عقل آنها زیاد می‌شود و فهمشان کامل می‌گردد. هم‌چنین در دولت امام مهدی(عج) دانش و علم نیز به حد نهایی خود می‌رسد؛ حضرت از حقایق مادی و معنوی جهان پرده برمی‌دارد و مجهولات و نادانسته‌ها را برای همگان روشن می‌سازد. در نتیجة گسترش شناخت و دانایی تکامل علوم مادی، پایه‌های خداشناسی، حق‌باوری و کمال‌گرایی استوار می‌گردد و جامعه‌ای پیش‌رفته و سامان‌یافته تشکیل می‌شود. روایات، جهان را در روزگار امام عصر(عج) جهانی متمدن و در اوج قدرت و پیش‌رفت علمی معرفی می‌کند، چنان‌که رسول گرامی اسلام(ص) می‌فرماید:یملأ الله عزّوجلّ به الأرض نوراً بعد ظلمتها و عدلاً بعد جورها و علماً بعد جهلها؛ (صدوق، بی‌تا: ج1، 260؛ طبرسی، 1417: ج2، 185)خدای عزّوجل به وسیلة او (قائم) زمین را پس از تاریکی، از نور آکنده می‌سازد و پس از ستم، از داد پر می‌کند و پس از جهل و نادانی، از دانش آکنده می‌سازد. تفاوت بنیادین پیش‌رفت علم در دوران حکومت مهدی(عج) با عصر کنونی در این است که در این زمان پیش‌رفت علم و صنعت در جهت سقوط فرهنگ و اخلاق جامعه بشری است، ولی در روزگار مهدی(عج) بشر در عین اینکه به بالاترین رشد علمی و صنعتی می‌رسد به همان اندازه به تعالی اخلاقی و کمال انسانی نزدیک‌تر می‌گردد و علم و صنعت و تمدن را برای معرفت خدا، پرورش فضایل اخلاقی و رسیدن به هدف آفرینش خود (عبودیت و عبادت) به کار می‌برد. (کارگر، 1383: 333) بنابراین، رساندن افکار، عقول و دانش بشری به اوج تکامل از مهم‌ترین برنامه‌های فرهنگی حکومت مهدوی است. او با هدایت بشر به دانش‌های یقینی و گسترش معرفت و دانایی، پایه‌های خداشناسی را استوار می‌کند و جامعه‌ای آرمانی را سامان می‌دهد. 2. رشد معرفت دینی و بدعت‌ستیزی تردیدی نیست که دگرگونی‌هایی در مفاهیم قرآنی و آموزه‌های اسلامی در طول سال‌های متمادی غیبت امام عصر(عج) رخ داده است و انگیزه‌ها و عوامل گوناگون ضد اسلامی، افکار انحرافی و منافع قدرت‌های سیاسی و... در این امر نقش داشته‌اند. البته جریان خودرأیی (تفسیر به رأی) در مورد قرآن و احکام الهی مخصوص دوران خاصی نیست، بلکه از زمان رحلت رسول اکرم(ص) آغاز شد و حکومت‌گران بخشی از تعالیم قرآنی و نبوی را برای استقرار حاکمیت خویش دگروار و واژگونه تفسیر کردند. بدین ترتیب، باب تفسیر به رأی و برداشت‌های نادرست از تعالیم وحی گشوده شد و هم‌چنان ادامه یافت و در طول قرن‌های متمادی در ذهن جامعة اسلامی رسوخ و نفوذ کرد تا جایی که در بسیاری از تعالیم وحی، اصل دین و احکام سرة اسلام ناشناخته ماند و تفسیرها و برداشت‌های غلط و ضددینی به نام دین جای گرفت و باور گشت. این مسئله در زمان ظهور مفسر واقعی قرآن مسئله‌ای جدی و چالش‌برانگیز است. لذا اصلاح و تبیین معارف دینی، احیای کتاب و سنت، بدعت‌ستیزی و تحریف‌زدایی از دین، از اقدامات مهم و بایستۀ دولت مهدوی است. امام تمامی اندیشه‌ها و ادیان غیرتوحیدی و انحرافی را از بین می‌برد، بطلان و پوچی افکار و آرای الحادی، فریب‌کارانه و دنیاگرایانه را برای مردم آشکار می‌گرداند، قانون خدا (قرآن) را تنها مبنای قوانین قرار می‌دهد و با تبیین و تفسیر صحیح، دین خدا را احیا می‌کند. او نظام جهان را بر اساس معارف ناب و حقیقی اسلام سامان می‌دهد و تکالیف فراموش شده را برای مردم بیان می‌کند، آن‌چنان‌که پنداشته می‌شود حضرت، کتاب تازه و آیین جدید آورده است. این مطلب در روایات چنین بیان شده است:إذا قام القائم(عج) جاءَ بأمرٍ جدید کما دعا رسول الله(ص) بدوّ الإسلام إلی أمر جدید؛ (مفید، 1414: ج2، 384؛ اربلی، 1381: ج2، 465)هنگامی که قائم(عج) قیام می‌کند با امر جدیدی می‌آید، چنان‌که رسول خدا(ص) در آغاز اسلام به امری جدید دعوت کرد. هم‌چنین می‌فرماید:إذا خرج [القائم] یقوم بأمر جدید و کتاب جدید و سنّة جدیدة و قضاء جدید... ؛ (نعمانی، 1422: 238؛ حر عاملی، بی‌تا: ج3، 540)هنگامی که قائم خروج می‌کند، امر تازه، کتاب تازه، روش تازه و داوری تازه‌ای را برپا می‌کند... . در روایتی دیگر آمده است:لا یترک بدعة إلاّ أزالها و لا سنّة إلاّ أقامها؛ (حر عاملی، 1414: ج25، 436؛ مفید، 1414: ج2، 385)هیچ بدعتی نمی‌ماند، مگر آن‌که آن را از بین می‌برد و هیچ سنتی نمی‌ماند، مگر اینکه آن را به پا می‌دارد. بنابراین، ارتقای سطح معارف دینی و شناساندن بیش‌تر و بهتر احکام و حقایق راستین دین، از دیگر برنامه‌های فرهنگی ـ تبلیغی امام مهدی(عج) به شمار می‌رود. 3. رشد تربیتی و تعالی اخلاقی و معنوی انسان‌ها امام معصوم(ع) دارای ولایت‌ها و مسئولیت‌های مختلفی است، از جمله ولایت تشریعی، ولایت قضا، ولایت اجرای احکام و حدود، ولایت اطاعت و فرمان‌بری، ولایت نظارت در شئون اجتماعی، ولایت سیاسی و ولایت هدایت و نفوذ و پرورش معنوی و ولایت تکوینی. (کارگر، همان، 224 ـ 225) امام بر اساس ولایت هدایت و نفوذ و پرورش معنوی، به تزکیة نفوس، پرورش قلوب و تربیت روحی انسان‌ها می‌پردازد و تغییر و تکامل در رفتارها و باورهای انسان‌ها را در اولویت برنامه‌های فرهنگی خود قرار می‌دهد و همة کاستی‌های اخلاقی و معنوی را از بین می‌برد. بنابراین، کارویژة بنیادین و کمال‌گرایانه زعامت و حکومت حضرت مهدی(عج) برنامه‌ریزی صحیح و تلاش برای تربیت دینی و معنوی جامعه و بالندگی فضایل و گسترش تقواست. البته توجه به اموری مانند برقراری عدالت اجتماعی، تأمین بهداشت، آموزش، امنیت و... جایگاه خود را دارد. حضرت جامعه را به سوی تأمین سعادت پایا و فناناپذیر رهبری می‌کند و عوامل سقوط شخصیت حقیقی آدمی و موانع رشد و کمال انسانیت را برطرف می‌گرداند. قرآن مجید در ترسیم سیمای معنوی حکومت صالحان که وعدة تحقق آن به دست مهدی موعود(عج)داده شده است، می‌فرماید:الَّذِینَ إِن مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلاَةَ وَآتَوُا الزَّکَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنکَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُور؛ (حج: 41)همان کسانى که چون در زمین به آنان توانایى دهیم، نماز برپا مىدارند و زکات مىدهند و به کارهاى پسندیده وامىدارند، و از کارهاى ناپسند باز مىدارند، و فرجام همة کارها از آنِ خداست. این آیه در بعضی تفسیرها به امام مهدی(عج) و یاران ایشان تأویل شده است. (قمی، 1387: ج2، 78؛ مجلسی، همان: 47) در روایات متعدد نیز به اهمیت و محوریت اخلاق و رشد معنوی و تربیتی انسان‌ها در دولت مهدوی اشاره شده است. امام باقر(ع) می‌فرماید:... ان یصلح الامة بعد فسادها؛ (اربلی، همان: ج2، 473)او این امت را پس از آن‌که تباه و فاسد شده‌اند اصلاح می‌کند. براساس این روایت اصلاح مردم بعد از فساد اخلاق آنان و تغییر بنیادین در رفتارها، گفتارها و پندارهای غیراخلاقی، مهم‌ترین و درخشان‌ترین اقدام دولت امام مهدی(عج) خواهد بود و این احیاگری و اصلاح، مطلق و فراگیر است و پس از آن فساد و انحرافی وجود نخواهد داشت و زمین نورانی و پر از معنویت خواهد شد. امام صادق(ع) فرمود:إنّ قائمنا إذا قام أشرقت الأرض بنور ربّها و استغنی النّاس (العباد)؛ (طوسی، 1411: 468؛ مجلسی، همان: ج52، 330)و چون قائم ما، قیام کند زمین به نور پروردگارش روشن می‌گردد و مردم بی‌نیاز می‌شوند.این روایات به خوبی نشان می‌دهد که از اقدامات اساسی حضرت مهدی برنامه‌های اخلاقی، تربیتی و رساندن بشر به کمال معنوی و روحی است. دورنمایی از اقدامات اصلاحی امام در عرصة فرهنگ به صورت مختصر بیان گردید. حال باید دید امام مهدی(عج) برای اجرای این تحولات از چه روش‌هایی بهره خواهد جست و از چه راه‌هایی به آشفتگی‌های فرهنگی جهان سامان خواهد داد. سیره و روش امام مهدی(عج) در اصلاحات فرهنگی تحولات فرهنگی نخست باید از درون انسان آغاز گردد و در حوزة وجودی او صورت پذیرد و سپس به برون جامعه سرایت کند. بر این اساس، امام ابتدا به سیرت و فطرت انسان‌ها توجه می‌کند و با ولایت تکوینی خود و هدایت‌ها و ارشادات فراوان چشم بصیرت مردم را باز می‌کند و در درون انسان‌ها تحولی بنیادین به وجود می‌آورد تا جایی که انسان‌ها حیاتشان را در هدایت و کمال و مرگشان را در هوا و هوس و انحرافات فکری و اخلاقی می‌بینند. بنابراین، رویکرد اصلی امام در به ثمر رساندن انقلاب فرهنگی، ایجاد تحول بنیادین در درون افراد جامعه است. از این رو، اگر میزان فهم و بصیرت تک‌تک افراد جامعه افزایش یابد، حق و باطل، ارزش و ضدارزش و اخلاق و ضداخلاق رخ می‌نماید و فرد آگاه و بصیر در دام انحرافات و ناهنجاری‌های فکری و عملی گرفتار نمی‌شود. امام(عج) برای اجرای این طرح از روش‌های زیر بهره می‌جوید: 1. ابطال تفسیرها و برداشت‌های نادرست از دین ابطال تفسیرها و برداشت‌های نادرست از دین و تبیین صحیح آیات قرآن و احکام اسلام امام(عج) برای حذف برداشت‌های نادرستی که به نام دین به اذهان القا شده و موجب ایجاد شبهات فکری و انحرافات دینی گردیده است، ابتدا به ابطال آن تفسیرها و تأویل‌ها می‌پردازد و همة پیرایه‌ها را از چهرة حقیقی اسلام می‌زداید، سپس با تفسیر صحیح و خالص قرآن و تعالیم وحیانی، اسلام ناب محمدی و علوی را به مردم آموزش می‌دهد. احادیثی که دربارة امام موعود(عج)رسیده و از آیین جدید، کتاب جدید و تعالیم جدید سخن گفته، ناظر به همین مطلب است. 2. استفاده از منطق و برهان امام از طریق رهبری فکری و روشن‌گری در همة زمینه‌ها، به ترویج و تبلیغ دین اسلام می‌پردازد. امر به معروف و نهی از منکر، ارشاد و هدایت، پاسخ‌گویی به شبهات با تکیه بر برهان و بهره‌گیری از منطق گفت‌وگو و ارشاد، از بارزترین شاخصه‌های دولت مهدوی به شمار می‌رود. بدیهی است که اگر تعالیم اسلامی با منطق صحیح و استدلال عقلی بیان گردد، نافذ و فراگیر خواهد شد تا جایی که هر کسی که کم‌ترین آمادگی برای پذیرش آیین حق را داشته باشد متحول می‌گردد و در مسیر سعادت و کمال قرار می‌گیرد. اما در برخورد با گروهی که جز از طریق توسل به زور و خشونت اصلاح‌پذیر نیستند، با قدرت و شدت برخورد می‌کند؛ چرا که رسالت امام تنها روشن‌گری و ارائة راه نیست، بلکه علاوه بر آن، باید انقلاب تکاملی اسلام را به مطلوب برساند. لذا سخت‌گیری و جنگ در مرحلة بعد از تبلیغ و روشن‌گری قرار دارد. در روایتی از فضیل بن زبیر نقل شده است:... امام مهدی(عج)، حجت را بر همة مردم تمام می‌کند تا کسی را بر او حجتی نباشد. (مجلسی، همان: ج51، 35) 3. قاطعیت و سازش‌ناپذیری حضرت مهدی(عج) در قاطعیت و شجاعت همانند رسول خداست. در روایتی آمده است:یصنع کما صنع رسول الله(ص) یهدم ما کان قبله کما هَدَم رسول الله(ص) أمر الجاهلیة... ؛ (مجلسی، همان: ج52، 352)همان‌طور که رسول خدا(ص) عمل کرد، عمل می‌کند. آن‌چه را پیش از او بوده (سنت‌های غلط و انحرافی) نابود می‌کند، چنان‌که رسول خدا(ص) جاهلیت را از بین برد. قاطعیت، خصلت همة رهبران راستین الهی است و در امام مهدی(عج) این خصلت در حد اوج و کمال است. اساساً معیار پاک‌سازی جوامع از پلیدی و فساد همین قاطعیت است. تجربه نشان داده که سازش، ارفاق و مسامحه هماره موجب شده که پس از گذشت اندک‌زمانی عوامل کژی و نادرستی دوباره سازمان می‌یابند و وارد عمل می‌گردند. امام این واقعیت را نادیده نمی‌گیرد. لذا برای از ریشه نابود کردن همة عوامل فساد و جریان‌های فاسد، هیچ‌گونه مسامحه‌ای در راه و روش نمی‌کند و تبلیغات دشمنان داخلی و خارجی و تکفیرهای داخلی و ارتجاعی در او هیچ تأثیری نمی‌گذارد و او را به مصلحت‌سنجی مجبور نمی‌سازد. این روش در عین دشواری‌های فراوانی که همراه دارد، از جهتی نیز کارها را آسان می‌کند؛ زیرا آنان که اندیشة رخنه کردن در صفوف نهضت و انقلاب جدید را در سر می‌پرورانند و شیوة فتنه‌گری را در پیش می‌گیرند، هنگامی که با قاطعیتی خلل‌ناپذیر روبه‌رو می‌گردند و راهی برای نیرنگ بازی در مقابل خود نمی‌بینند، دست از انحراف برمی‌دارند و از هرگونه حرکت‌های مخفیانه و کارشکنی‌های پنهانی و سرمایه‌گذاری‌های مرموز دست می‌شویند. (حکیمی، همان: 77 ـ 78) بنابراین، امام برای اصلاح جامعه با قاطعیت تمام در برابر هرگونه فساد و انحراف می‌ایستد و علل و عوامل آن را نابود می‌کند. امام علی(ع) در این زمینه می‌فرمایند:لایُقیمُ أمر الله سبحانَه الاّ مَن لایُصَانِعُ ولا یُضارِعُ ولا تَتَّبِعُ المَطامعَ؛ (نهج‌البلاغه، حکمت110)فرمان خدا را برپا ندارد، مگر کسی که سازش‌کار نباشد و با روش اهل باطل هم‌سو نشود و دل در گرو طمع نداشته باشد. ناگفته نماند که اقتدار عام و فراگیر و وضع مقررات و قوانین آمرانه از شاخصه‌های اساسی دولت‌هاست؛ یعنی دولت باید از قدرت تأیید شده به منظور تصمیم‌گیری‌های الزام‌آور و صدور فرمان‌های الزامی برخوردار باشد و این مسئله با اقتدارگرایی و خشونت تفاوت اساسی دارد. (کارگر، همان: 189) 4. عدم خشونت و اقتدارگرایی با روایات و قراین مختلف ثابت می‌شود که روش حضرت مهدی(عج) روش پیامبر اسلام(ص) است. (صدوق، همان: ج2، 351؛ مجلسی، همان: ج51، 224) بر این اساس، روایاتی که سیرة آن حضرت را مخالف با سیرة پیامبر(ص) و امام علی(ع) قلمداد می‌کند، معارض با احادیث صحیح و معتبری است که بر مفهوم مقابل آن دلالت دارد. این احادیث به صراحت، گویای این مطلب است که روش حکومتی حضرت ولیّ‌عصر(عج) همانند روش حکومتی رسول خدا(ص) و امیرمؤمنان(ع) است. امام باقر(ع) فرموده است:... یهدم ما قبله کما صنع رسول الله(ص) و یستأنف الإسلام جدیداً؛ (نعمانی، 1422: 233؛ مجلسی، همان: ج53، 354)... همان‌طور که رسول خدا(ص) پس بعثت تمامی آن چیزهای قبلی را بی‌اعتبار اعلام کرد، مهدی(عج) نیز چنین خواهد کرد. او اسلام واقعی را دوباره برپا خواهد نمود. در روایتی از رسول خدا(ص) نقل شده است:التّاسع منهم قائم أهل بیتی و مهدیّ امّتی، أشبه الناس بی فی شمائله و أقواله و أفعاله؛ (اربلی، همان: ج2، 510)نهمین از آنها قائم اهل‌بیت و مهدی امت من و شبیه‌ترین فرد به من از لحاظ ظاهر، سخنان و اعمال است. لذا با توجه به اینکه حکومت پیامبر(ص) بر پایة خشونت و متکی به سلاح و زور نبود، دولت مهدوی نیز مبتنی بر قدرت فیزیکی و اقتدارگرایی نخواهد بود، هرچند هم‌چون رسول خدا(ص) در مواقع مقتضی و لازم، جنگ و سلاح نیز به کار خواهد آمد. در نتیجه، دولت امام دولتی ضعیف و انعطاف‌پذیر و مسامحه‌کار نیست، بلکه از اقتدار و نفوذی کامل و قاطعیتی بی‌نظیر برخوردار است. رابطة امام با مردم، صمیمانه و همراه با ملاطفت و نرمی و ولایت‌مدارانه است، اما در برابر سردمداران کفر و فساد سازش‌ناپذیر و سخت‌گیر است. به عبارت دیگر، اقدامات اصلاحی امام قاطعانه و جدی است، با وجود اینکه مبتنی بر جنگ و خشونت نیست و تا زمانی که راهی به جز جنگ وجود داشته باشد، امام دست به شمشیر نخواهد شد. از این رو، دولت امام، ظلم‌ستیز، کفرستیز، ضد فساد و ضد خشونت است. این مطلب در روایتی بیان شده است: ... الْقَائِمِ(عج) إِذَا خَرَجَ بِالْیَهُودِ وَ النَّصَارَى وَ الصَّابِئِینَ وَ الزَّنَادِقَةِ وَ أَهْلِ الرِّدَّةِ وَ الْکُفَّارِ فِی شَرْقِ الْأَرْضِ وَ غَرْبِهَا فَعَرَضَ عَلَیْهِمُ الْإِسْلَامَ فَمَنْ أَسْلَمَ طَوْعاً أَمَرَهُ بِالصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ مَا یُؤْمَرُ بِهِ الْمُسْلِمُ وَ یَجِبُ لِلَّهِ عَلَیْهِ وَ مَنْ لَمْ یُسْلِمْ ضَرَبَ عُنُقَهُ حَتَّى لَا یَبْقَى فِی الْمَشَارِقِ وَ الْمَغَارِبِ أَحَدٌ إِلَّا وَحَّدَ اللَّه... ؛ (عیاشی، 1380: ج1، 183؛ مجلسی، همان: ج52، 340) هنگامی که قائم خروج می‌کند، اسلام را بر یهود، مسیحیان، صائبان، بی‌دینان، مرتدان و کافران در شرق و غرب زمین عرضه می‌دارد. پس اگر کسی با علاقه اسلام آورد، او را به نماز و زکات و آن‌چه در اسلام هست و خداوند آن را واجب کرده، امر می‌کند. اما اگر مسلمان نشد، گردن او را می‌زند تا اینکه در دنیا کسی نباشد که خدا را به وحدانیت نشناسد.این سخت‌گیری در برابر افرادی است که به‌رغم ارشادات و راهنمایی‌های حضرت مهدی(عج) دست از لجاجت و دشمنی برنمی‌دارند و برای جامعة دینی خطرناک هستند. (کارگر، همان: 327) 5. الگو بودن مسئولان در دولت امام کارآمدترین روش در تعلیم و تربیت انسان‌ها و ارتقای سطح فرهنگ جامعه، عامل بودن مربّی به گفته‌های خود است. رمز توفیق انبیا و امامان معصوم(ع) در امر تبلیغ دین، شیوة رفتاری آن بزرگواران بوده است. رفتار و حرکات امام مهدی(عج) نیز بالاترین آموزش و تعلیم عملی معارف قرآن و اهل‌بیت(ع) به شمار می‌رود؛ زیرا وجود امام(ع) جلوة تمام‌عیار دستورهای الهی است. امام رضا(ع) در مورد ویژگی‌های امام زمان(عج) می‌فرماید: امام داناترین، حکیم‌ترین، پارساترین، حلیم‌ترین، شجاع‌ترین و بخشنده‌ترین مردم است. او برای مردم از خودشان سزاوارتر، از پدر و مادرشان مهربان‌تر و در برابر خداوند از همه متواضع‌تر است. آن‌چه به مردم فرمان دهد، خود بیش از دیگران به آن عمل می‌کند و خود بیش از همگان از چیزی که نهی می‌کند، می‌پرهیزد. (صدوق، 1413: ج4، 418) این ویژگی در کارگزاران و یاران امام نیز که از طرف امام به عنوان حاکم مناطق مختلف اسلامی منصوب می‌شوند وجود دارد؛ چرا که امام کارگزاران خود را از میان یاران صالح و مخلص خود که واجد برترین صفات اخلاقی و فضایل انسانی باشند انتخاب خواهد کرد؛ کسانی که در واقع الگوی عملی دین‌داری و نمونة عینی ارزش‌های الهی و اسلامی هستند و با عمل و رفتار خود همة ارزش‌ها را به مردم خواهند آموخت و اگر برخی مجریان حکومتی در وظایف خود مرتکب خطا یا کردار زشتی گردند با سخت‌گیری و مؤاخذة امام روبه‌رو خواهند شد، چنان‌که در روایتی از لیث بن طاووس نقل شده: ... المهدیّ(عج) ان یکون شدیداً علی العمّال جواداً بالمال، رحیماً بالمساکین؛ (مروزی، 1414: 221)مهدی(عج) نسبت به کارگزاران [دولت خویش] بسیار سخت‌گیر، نسبت به دارایی بخشنده و نسبت به تهی‌دستان بسیار مهربان است. امام علی(ع) نیز می‌فرماید:... یَأْخُذُ الْوَالِی مِنْ غَیْرِهَا عُمَّالَهَا عَلَى مَسَاوِئِ أَعْمَالِهَا... ؛ (نهج‌البلاغه، خطبة 138)او مسئولان و کارگزاران را به جرم کردار زشتشان مجازات خواهد کرد. 6. استفاده از تمامی امکانات برای اصلاحات اگرچه بشر به پیش‌رفت حیرت‌انگیزی در زمینه‌های اقتصادی، صنعت، فن‌آوری و علوم مختلف، ارتباطات و... رسیده است، در عصر ظهور این امر به توسعه و تکامل صدچندان می‌رسد و امام از همة این امکانات برای اقدامات اصلاح‌گرایانه خود استفاده می‌کند. حضرت همة وسایل و امکانات تربیتی را در اختیار دارد و با استفاده از آنها مردم همة جوامع را از تعلیمات شایسته و الهی بهره‌مند می‌سازد. چشم‌اندازی به وضعیت فرهنگی جهان در عصر حاضر خداوند متعال می‌فرماید:وَلاَ یَزَالُونَ یُقَاتِلُونَکُمْ حَتَّى یَرُدُّوکُمْ عَن دِینِکُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا؛ (بقره: 217)و آنان پیوسته با شما می‌جنگند تا اگر بتوانند شما را از دینتان برگردانند.واژة لاَ یَزَالُونَ در آیة شریفه دلالت بر استمرار دارد و گویای این واقعیت است که دشمنان هماره با اسلام در حال جنگ هستند و از هر طریقی که بتوانند سعی می‌کنند مسلمانان را از دینشان منحرف سازند. تاریخ نیز بر این واقعیت گواهی می‌دهد. از آغازین روزهای دعوت، تبلیغات منفی مشرکان علیه پیامبر(ص) به صورت‌های مختلف آغاز شد. ساحر و مجنون خواندن حضرت، استهزاهای مکرر، محاصرة اقتصادی در شعب، جنگ‌های نظامی، کارشکنی‌های فکری منافقان و... گویای تهاجمات گونه‌گون دشمنان به دین مبین اسلام است. در زمان امام علی(ع) نیز توطئه‌های معاویه و اقدامات حیله‌گرانة او که به فریب افکار عمومی و وقوع جنگ‌های صفین و نهروان انجامید و نیز بروز فرقه‌های انحرافی متعدد در دوران دیگر امامان(ع) که گاه آگاهانه و برای تخریب و نابودی اسلام ناب سازمان‌دهی می‌شد، بیان‌گر این حقیقت است که مسئلة تهاجم به دین اسلام امری تازه و مختص زمان حاضر نیست، بلکه پیشینه‌ای به پهنای ظهور اسلام دارد، وانگهی در هر زمان در شکل و قالبی نو و متناسب با اقتضائات همان زمان طراحی شده است. امروز نیز وقتی دشمنان اسلام به‌رغم کوشش‌های فراوان در جبهه‌های نظامی و اقتصادی با تجربة تلخ شکست مواجه شدند، تصمیم گرفتند در جبهة فرهنگ و از طریق حمله به ارزش‌ها و باورهای دینی مسلمانان وارد عمل شوند و بدین ترتیب از درون به اسلام حمله کردند. از آن‌جا که روز به روز تهاجمات آنها در این عرصه پیچیده‌تر و مرموزانه‌تر گشت، مقام معظم رهبری تعابیر دقیق‌تری را در این مورد به کار بردند؛ تعابیری چون: تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی، براندازی فرهنگی، ناتوی فرهنگی و جنگ نرم، تا هرچه بیش‌تر مردم را به خطرات این مسئله و اهمیت مقابله با آن توجه دهند. لذا تهاجم فرهنگی یا همان جنگ نرم حرکتی است مرموزانه، حساب شده با برنامه‌ریزی دقیق که با استفاده از شیوه‌ها و ابزارها و امکانات متعدد و متنوع برای سست کردن باورها، دگرگونی ارزش‌ها، انحراف اندیشه‌ها، تغییر و تبدیل آداب و سنن و نابودی اصول اخلاقی حاکم بر یک جامعه انجام می‌گیرد. رهبر معظم انقلاب در این‌باره می‌فرماید: تهاجم فرهنگی به این معناست که یک مجموعة سیاسی یا اقتصادی برای اجرای مقاصد خاص خود و اسیر کردن یک ملت، به بنیان‌های فرهنگی آن ملت هجوم می‌برد. در این هجوم باورهای تازه‌ای را به زور و به قصد جای‌گزینی با فرهنگ و باورهای ملّی آن ملت وارد کشور می‌کنند. (خامنه‌ای، 1373: 3) بنابراین، دشمن در جنگ نرم سعی دارد از طریق دگرگونی اندیشه‌ها و ارزش‌ها و در هم شکستن اصول اخلاقی و سست کردن باورهای دینی، ملت مورد نظر را به پوچی بکشاند و چون آن ملت را از لحاظ شخصیتی تضعیف کرد و روحیة استقلال و قدرت مقاومت را از او گرفت، اصول فکری خویش را القا و فرهنگ و باورهایش را بر آنها تحمیل می‌کند. انگیزة انبیا و مصلحان الهی از ایجاد تحولات فرهنگی در جامعه، الهی بوده است. ایشان قصد دارند مفاسد و انحرافاتی را اصلاح کنند که در ابعاد مختلف معرفتی، ارزشی، رفتاری و... گریبان‌گیر جوامع شده است و مردم را به سوی ارزش‌های الهی و انسانی سوق دهند و اصالتاً ایشان از طرف خداوند موظف گشته‌اند تا خطاها و انحرافات جوامع را اصلاح کنند. بنابراین، اگر در این راستا در فرهنگ تصرف شود، نه‌تنها مذموم نیست، بلکه ممدوح و شایسته است. آن‌چه هجوم فرهنگی مذموم به شمار می‌آید و دشمن درصدد انجام آن است تلاش برای تغییر بینش الهی و ارزش‌های والای معنوی و تحمیل الگوهای اخلاقی و رفتاری انحرافی و منحط به جوامع است. (مصباح یزدی، 1381: 73) اهداف دشمنان از جنگ نرم استکبار جهانی و سردمداران کفر و شرک درصددند تا با به دست گرفتن تحولات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشورها بر سراسر جهان سیطرة کامل یابند و همة عالم را مسخّر ارادة خود سازند، لکن به خوبی دریافته‌اند که بزرگ‌ترین مانع برای رسیدن به این هدف، اسلام است؛ چرا که در بینش اسلامی آموزه‌های متعالی‌ای چون ظلم‌ستیزی، عدالت‌خواهی، آزادگی، هم‌بستگی، امید، معنویت، عزت، ایثار و از خودگذشتگی و... وجود دارد که پای‌بندی به هر یک از آنها می‌تواند خواسته‌های پلید دشمنان را با چالش‌های جدی روبه‌رو سازد. لذا تمامی امکانات و توان خود را به کار گرفته‌اند تا از طریق نفوذ در فرهنگ غنی اسلامی و تغییر در باورها، رفتارها و ارزش‌ها، بنیان‌های فکری و اعتقادی مسلمانان را تخریب کنند و بذر یأس و خودکم‌بینی را در ملت‌های مسلمان شکوفا سازند و فرهنگ تهی و پوچ خود را الگوی فرهنگ برتر به جوامع تحمیل نمایند. به این ترتیب، درصدد برآمده‌اند تا مهم‌ترین مانع در برابر اهداف پلید خود یعنی آموزه‌های اسلامی را دچار استحاله کنند تا به راحتی بتوانند جوامع را به استثمار خود درآورند و بر کل جهان استیلا یابند. منابع 1. ابن‌طاووس، علی بن موسی، الملاحم و الفتن، انتشارات مؤسسه صاحب‌الامر، چاپ اول، 1416ق. 2. ابن‌ماجه، محمد بن یزید، السنن، بیروت، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بی‌تا. 3. اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی المعرفة الائمة، تبریز، انتشارات بنی‌هاشمی، 1381ش. 4. القمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح: سیدطیب موسوی جزائری، 1387ش. 5. تمیمی آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1366ش. 6. حکیمی، محمد، عصر زندگی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ ششم، 1374ش. 7. حر عاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداة، قم، مطبعة العلمیة، بی‌تا. 8. ــــــــــــــــــــــــ ، وسائل الشیعه، قم، انتشارات مؤسسة آل‌البیت، 1414ق. 9. خامنه‌ای، سیدعلی، فرهنگ و تهاجم فرهنگی، تهران، انتشارات سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، چاپ دوم، 1373ش. 10. صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، تهران، دارالکتب الاسلامیة، بی‌تا. 11. ـــــــــــــــــــــ ، من لا یحضره الفقیه، قم، انتشارات جامعة مدرسین، 1413ق. 12. طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، قم، انتشارات مؤسسة المعارف الاسلامیة، 1411ق. 13. طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، قم، انتشارات مؤسسه آل‌البیت، 1417ق. 14. عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر عیاشی، تهران، چاپخانۀ علمیه، بی‌تا. 15. کارگر، رحیم، آینده جهان، قم، انتشارات بنیاد فرهنگی مهدی موعود(عج)، چاپ اول، 1383ش. 16. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیة، 1363ش. 17. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفا، 1403ق. 18. مروزی، نعیم بن حماد، کتاب الفتن، بیروت، انتشارات دارالفکر، 1414ق. 19. مصباح یزدی، محمدتقی، تهاجم فرهنگی، قم، انتشارات مؤسسه امام خمینی، چاپ هفتم، 1381ش. 20. مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد، بیروت، انتشارات دارالمفید، 1414ق. 21. نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، قم، انتشارات انوارالهدی، 1422ق. مریم کریمی‌تبار منبع: فصلنامه مشرق موعود شماره 13 ادامه دارد/
93/05/07 - 01:15
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 67]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها