معرفی انواع تجهیزات آتش نشانی

تجهیزات آتش نشانی چیست و کاربرد آن

تجهیزات آتش نشانی یکی از مهمترین و ضروری‌ترین تجهیزات ایمنی ساختمان می‌باشد. استفاده از این تجهیزات باعث جلوگیری از از گسترش آتش شده و خسارات و صدمات آتش سوزی را کاهش می‌دهد. هر یک از تجهیزات آتش نشانی نقش خاصی را در برابر حریق برعهده دارد. این تجهیزات شامل تجهیزات ایمنی فردی، تجهیزات سیستم اعلام حریق و تجهیزات سیستم اطفا حریق می‌باشد.

تجهیزات ایمنی فردی شامل لباس کار آتش نشانی، دستکش ایمنی، کلاه ایمنی، کفش ایمنی، عینک ایمنی و ماسک اکسیژن است. تجهیزات آتش نشانی ایمنی فردی برای حفاظت از جان آتش نشانان بسیار اهمیت دارد. این تجهیزات باید کاملا با کیفیت بوده و از جنس مرغوب تهیه شده باشد. همچنین در کنار مقاومت بالا، سبک باشند تا موجب خستگی آتش نشان و جلوگیری از فعالیت او نشوند.   

وظیفه سیستم اعلام حریق آشکارسازی و اعلام آتش‌سوزی می‌باشد. تجهیزات سیستم اطفا نیز برای خاموش کردن آتش کاربرد دارد. یکی از مهمترین تجهیزات آتش نشانی برای اطفا حریق، کپسول آتش نشانی می‌باشد.

تجهیزات آتش نشانی صنعتی که در ایستگاه‌های آتش نشانی و توسط آتش نشان‌ها به کار می‌رود شامل کوپلینگ آتش نشانی، شیلنگ‌های پیشرفته آتش نشانی، جعبه آتش نشانی، شیرهیدرانت آتش نشانی، گوی ضد حریق، اسپرینکلر و مانیتور آتش نشانی است.

کپسول آتش نشانی و انواع آن

همان گونه که در قسمت قبل ذکر شد، یکی از مهمترین تجهیزات اطفا حریق کپسول آتش نشانی است. این کپسول استوانه‌ای شکل تحت فشار با مواد مخصوصی پر شده است و برای خاموش کردن آتش استفاده می‌گردد. اگر چه آتش نشانان مسئولیت اطفا حریق را برعهده دارند. اما نیاز است در ساختمان‌های ادارای، مسکونی و فروشگاه‌ها و ... کپسول آتش نشانی وجود داشته باشد تا در صورت آتش سوزی، قبل از رسیدن نیروهای امدادی آتش نشانی توسط کپسول، افراد موجود در محل آتش را تا حدودی کنترل کرد و از گسترش بیش از حد آن جلوگیری کنند.

کپسول آتش نشانی انواع مختلفی دارد. این کپسول‌ها از لحاظ ماده اطفایی، حجم و وزن با یکدیگر تفاوت دارد. مشخصاتی از قبیل نام کارخانه سازنده، نوع ماده اطفایی و روش صحیح استفاده از کپسول آتش نشانی بر روی بدنه آن درج شده است. انتخاب کپسول مناسب به محیط و نوع آتش بستگی دارد. در صورتی که کپسول آتش نشانی به درستی انتخاب نشده باشد، خسارات مالی و جانی افزایش پیدا می‌کند.

انواع کپسول آتش نشانی

کپسول آتش نشانی با توجه به مواد حاوی آن، انواع مختلف دارد. هر یک از انواع کپسول کاربرد مختلفی دارد و برای خاموش کردن آتش سوزی‌های ناشی از مواد خاصی کاربرد دارد. بنابراین قبل از استفاده از کپسول آتش نشانی باید از مناسب بودن آن اطمینان حاصل کنید. زیرا گاهی اوقات ممکن است استفاده از کپسول نامناسب صدمات جبران ناپذیری به شما وارد کند و یا باعث گسترش بیشتر آتش شود.

کپسول های آتش نشانی با توجه به مواد حاوی آن به پنج دسته کلی تقسیم می‌شوند.

کپسول آتش نشانی حاوی co2

کپسول آتش نشانی حاوی آب  (آب و گاز)

کپسول آتش نشانی حاوی کف یا فوم

کپسول آتش نشانی حاوی پودر

کپسول آتش نشانی بیوورسال

کپسول آتش نشانی حاوی co2

کپسول آتش نشانی CO2 به شکل یک سیلندر است که هیچ خط جوشی بر روی بدنه آن وجود ندارد. دهانه خروجی این کپسول به شکل قیف است. این کپسول در اماکن سربسته کاربرد دارد. از این کپسول در فضای باز استفاده نکنید، زیرا در محیط باز گاز پراکنده می‌شود و اثربخشی آن کاهش می‌یابد.

کپسول آتش نشانی حاوی Co2 برای اطفای آتش سوزی‌های الکتریکی و تجهیزات الکترونیکی مناسب است. زیرا رسانای الکتریسیته نیست و روی وسایل برقی تاثیری نمی‌گذارد. همچنین این کپسول برای خاموش کردن آتش سوزی مایعات اشتعال‌زا نیز مناسب است. کپسول آتش نشانی Co2 برای اطفای حریق نوع B و C مناسب است.

قدرت پرتاب این کپسول حدود 2 الی 4 متر است. به همین دلیل برای خاموش کردن آتش باید تا حد توان به آن نزدیک شد. حداقل زمان برای تخلیه خاموش کننده حدود 16 ثانیه است. پس از یکبار استفاده از کپسول باقی مواد قابل استفاده نیست. اما اگر کمتر از 10 درصد از حجم کپسول استفاده شده باشد، می‌توان به طور مجدد از آن استفاده کرد.

کپسول آتش نشانی حاوی آب (آب و گاز)

در کپسول آتش نشانی حاوی آب، برای تأمین فشار از گازدی اکسید کربن (CO2) در داخل یک کارتریج استفاده می‌گردد. این کپسول برای خاموش کردن آتش ناشی از مواد خشک و جامد از قبیل فرش، مبل، لوازم چوبی و کارتن مناسب است. به طور کلی می‌توان گفت از این کپسول برای اطفاء حریق نوع A استفاده می‌گردد. این کپسول برای خاموش کردن آتش سوزی تجهیزات الکتریکی به هیچ وجه مناسب نیست و ممکن است موجب برق گرفتگی افراد شود.

در صورتی که یکبار از کپسول آتش نشانی حاوی آب استفاده کنید، گاز داخل کارتریج خارج می‌شود و امکان استفاده مجدد وجود ندارد. حد اقل مدت زمان تخلیه این کپسول تقریبا 60 ثانیه است.

کپسول آتش نشانی حاوی کف یا فوم

نوع سوم از کپسول‌های آتش نشانی حاوی ماده کف یا فوم است. در اطراف این کپسول یک نوار به رنگ خردلی وجود دارد. این کپسول بهترین گزینه برای خاموش کردن آتش سوزی نوع B یعنی آتش سوزی مایعات قابل اشتعال است. فوم موجود در کپسول به سرعت روی سطح مایع را می‌پوشاند و مانع رسیدن اکسیژن به آتش می‌شود و از گسترش آن جلوگیری می‌کند.

کپسول آتش نشانی حاوی فوم همانند کپسول آبی برای اطفای حریق تجهیزات برقی و کاغذی مناسب نیست و ممکن است باعث برق گرفتگی شود.

کپسول آتش نشانی حاوی پودر (پودر و گاز)

کپسول‌های آتش نشانی حاوی پودر انواع مختلفی دارند و با توجه به پودر استفاده شده در آن تفاوت دارد. این کپسول برای اطفاء حریق انواع مخالف آتش سوزی‌های نوع A، B، C و D مناسب است. اما بیشترین کاربرد آن برای خاموش کردن آتش سوزی مایعات و فلزات است. همچنین این کپسول برای اطفا حریق آتش سوزی‌های وسیع، آتش سوزی هایی با منشأ الکتریکی و گازهای قابل اشتعال گزینه بسیار مناسبی است.

کپسول آتش نشانی بیوورسال

کپسول آتش نشانی بیوورسال برای اطفا حریق نوع A و B مناسب است. از این کپسول می‌توان برای خاموش کردن آتش سوزی مواد جامد و مایع قابل اشتعال همچمون کاغذ، پارچه، پلاستیک، چوب، روغن ها، گازوئیل و تینر استفاده نمود. این کپسول توانایی بسیار بالایی در خاموش کردن آتش‌های با حجم وسیع دارد. چهار عامل اصلی گسترش آتش حرارت، اکسیژن، سوخت و زنجیره آتش می‌باشند. کپسول آتش نشانی بیوورسال با غیر فعال کردن این چهار عامل به اطفا حریق کمک می‌کند.

یکی از مهمترین مزیت‌های این کپسول این است که دوستدار محیط زیست است و مواد مضر برای محیط زیست در آن به کار نرفته است.

انواع کپسول آتش نشانی از لحاظ وزن

انوع مختلف کپسول آتش نشانی دارای وزن مختلف می‌باشند بیوورسال این کپسول با میزان سطح پوشش آن بستگی مستقیم دارد. در واقع می‌توان گفت هر چه کپسول بزرگتر باشد قادر به خاموش کردن آتشش سوری با وسعت بیشتر خواهد بود. بنابراین در هنگام تهیه کپسول برای هر مکانی باید مساحت محل نصب را در نظر گرفت. همچنین حجم و نوع مواد قابل اشتعال موجود در این محیط نیز در انتخاب وزن و نوع کپسول آتش نشانی تاثیر دارد.

طراحی کپسول‌های آتش نشانی با وزن 12 الی 14 کیلوگرم به صورت دستی است. اما کپسول2های سنگین‌تر به دلیل اینکه جا به جایی با دست ان بسیار مشکل است، به صورت چرخدار طراحی گردیده‌اند. همچنین توجه داشته باشید که کپسول‌هایی که وزن آن‌ها از 18 کیلوگرم کمتر می‌باشد باید در ارتفاع 1 متر نصب گردند. اما کپسولهایی با وزن بیش از 18 کیلوگرم در ارتفاع 1.5 متر نصب می‌گردند.