واضح آرشیو وب فارسی:مهر: محمد علی موحد:
مردمنامه برخلاف مناقبنویسی بدنبال خبراز مردم وحکایتهای آنهاست
شناسهٔ خبر: 3968642 - چهارشنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶ - ۱۲:۴۷
دین و اندیشه > اندیشکده ها
.jwplayer{ display: inline-block; } عضوفرهنگستان زبان و ادب فارسی در نشست رونمایی از فصلنامه مردمنامه گفت: مناقب نویسی حول محوریک شخصیت که یا قدرت مادی یا معنی داشت میچرخید اما مردمنامه بدنبال خبراز مردم وحکایتهای آنهاست. به گزارش خبرنگار مهر، نشست رونمایی از فصلنامه مردم نامه با حضور محمدعلی موحد، منصوره اتحادیه، محمد دهقانی و داریوش رحمانیان مدیرمسئول و سردبیر مردم نامه، دوشنبه گذشته در شهر کتاب مرکزی برگزار شد. در این نشست محمد علی موحد، عرفانپژوه، تاریخنگار و حقوقدان ایرانی و عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ابتدا با اشاره به دشواری کار مجله مردم نامه گفت: ما ایرانیان در تاریخ سابقه ممتدی داشته ایم. اما تاریخی که برای ما نوشته اند، تاریخ شاهان و سلاطین و بزرگان است و تاریخ مردم نیست. ما پیش از اسلام هم خداینامه داشتیم در آن جا «خدای» به معنای شاه است و در واقع همان شاهنامه است. شاهنامه نویسی در میان ما همچنان امتداد پیدا کرده است. وی در ادامه گفت: در واقع ما دو نوع مناقب نویسی داشتیم. مناقب نویسی حول محور یک شخصیت می چرخد. آن شخص یا دارای قدرت مادی است و بر زندگی مردم و بر جسمشان حکومت می راند که سلطان یا شاه یا امیر یا ... است یا کسی است که بر روح یا ضمیر و خیال مردم حکومت می کند و نامش شیخ یا حکیم یا ولی است. موحد تشریح کرد: اما آنچه مجله مردم نامه به دنبال آن است، خبر از مردم و حکایت هایی آنها است. در تاریخ های مذکور اگر خبر مردم هم آمده باشد، به صورت ناخواسته در نوشته های قدما و گزارش های تواریخ آمده است. مثلا بهترین تاریخی که در این زمینه در دست است، تاریخ بیهقی است که خیلی هم معروف است. البته تاریخ بیهقی تا حدودی درباره دایره حاکمه و میان دیوانیانی که برای هم پرونده درست می کنند افشاگری هایی هم دارد. اما در این تاریخ نیز از مردم یعنی کشاورز، بازرگان، صنعتگر، مردم روستا و ... خبری نیست. ما کتاب های دیگری نیز مانند حیات الاعیان داشتیم که به نخبگان اختصاص داشته است. ما تاریخ قضات، تاریخ کتاب(دبیران) و ... داریم، اما در این کتاب ها برای مردم حسابی باز نکرده ایم. موحد پس از اشاره به دشواری های پرداختن به تاریخ مردم گفت: منابع لازم این زمینه را باید در کتاب های دیگری که اسم تاریخ ندارند، جست. یعنی باید کوشید از اطلاعاتی که گرد می آید، زمینه ای برای تحقیقات بعدی فراهم کرد. البته یکی از منابعی که در جهت این زمینه سازی بسیار مهم است، سفرنامه ها هستند و در راس همه آن ها سفرنامه ابن بطوطه است که غنی ترین سفرنامه ها به لحاظ محتوا مبتنی بر اطلاعات مربوط به مردم و زندگی ایشان است. در این کتاب از ماتم، بزم، شادی، گورستان، مهمانی های بزرگ، انواع پوشاک و خوراک، خانقاه ها، مدارس ،روستاها، وسائل حمل و نقل، کاروان ها، اردوها و ... سخن می رود. این سفرنامه از این حیث بسیار غنی است. موحد در ادامه با اشاره به مقدمه ای که 60 سال پیش بر ترجمه ابن بطوطه نوشته است، گفت: من در آن مقدمه به این مساله تاکید کرده ام که آنچه ابن بطوطه را نزد من برجسته می کند، اطلاعاتی است که راجع به اصناف یا توده مردم دارد. وی افزود: همچنین لازم است به تنها سفرنامه فارسی که از آن زمان در دست ما است، یعنی سفرنامه ناصرخسرو اشاره کنم. ما معمولا سفرنامه ناصرخسرو را به لحاظ ادبی می خوانیم و به سبک های ادبی و ... آن توجه می کنیم. خیلی هم اگر باریک بین باشیم، به آثار باستانی ای توجه می کنیم که ناصرخسرو دیده و توصیف کرده است. اما اطلاعات مربوط به مردم هم در این کتاب وجود دارد. موحد در ادامه به کتاب های حسبه اشاره کرد و گفت: کتاب های حسبه، آثاری راجع به قواعد و مقرراتی درباره اصناف مختلف مردم اعم از کشاورز و آموزگار و قاضی و تاجر و مسافر و رستوران چی و نانواها و دوا فروش ها و ... است. اما متاسفانه در این زمینه ما به فارسی کتابی نداریم. وی در پایان یادآور شد: البته کسی که کتاب حسبه را نوشته، به خاطر مطالبی که من استنباط می کنم، ننوشته است. او برای کار خودش آن را نوشته است. مثلا جایی که می گوید اجازه ندهید در روزهای تعطیل زن ها در گورستان ها بساط کنند. آن را برای کار خودش نوشته و در واقع نهی از منکر می کند. اما ما از همین دستورالعمل متوجه می شویم که عادت چنین بوده که آدم ها واقعا این کار را می کردند. من خودم در باغ طوطی شاه عبدالعظیم این رسم را به خاطر دارم. بنابراین این نکات را به طور دقیق می توان از این کتاب ها دریافت و این ها زمینه ای برای تاریخ مردم می شود. برای این کار می توان از ادبیات و دیوان های شعر نیز بهره گرفت.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 367]