تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران شناخته می‌شود؟
خرید انواع خودکار و روان نویس شیک و ارزان
خرید انواع خودکار و روان نویس شیک و ارزان
تعمیرگاه امداد خودرو کرمان موتور
تعمیرگاه امداد خودرو کرمان موتور
تعمیرگاه امداد خودرو کرمان موتور
تعمیرگاه امداد خودرو کرمان موتور
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1817638588
التقاط، گلچین کردن ایده ها بدون توجه به بنیان هاست
واضح آرشیو وب فارسی:مهر: سید جواد میری در گفتگو با مهر:
التقاط، گلچین کردن ایده ها بدون توجه به بنیان هاست
شناسهٔ خبر: 3823165 - چهارشنبه ۲۶ آبان ۱۳۹۵ - ۰۸:۱۳
دین و اندیشه > اندیشمندان
.jwplayer{ display: inline-block; } سید جواد میری گفت: جنبش های التقاطی وقتی قدرت را به دست می گیرند به این دلیل که سره و ناسره را از هم جدا نکرده اند، به دیکتاتوری ها و نارضایتی های بزرگ اجتماعی و سیاسی منجر می شوند. به گزارش خبرنگار مهر، فیلم سیانور بهانه ای شد تا یک بازخوانی از موضوع التقاط و پیامدهای آن داشته باشیم. اگرچه سیانور به به موضوع تغییر ایدئولوژی سازمان مجاهدین خلق پرداخته است اما به نظر می رسد موضوع التقاط در این بین مورد غفلت واقع شده است. به نوعی می توان ریشه اقدامات خشونت طلبانه این سازمان را در همین التقاط جستجو کرد. به نوعی می توان گفت انحراف مجاهدین خلق به التقاطی اندیشیدن در حوزه نظر و دوری از مبانی و فرهنگ دینی در حوزه عمل و رفتار بر می‌گردد. برای بررسی بیشتر مفهوم التقاط و نتایج آن به سراغ سیدجواد میری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی رفتیم تا نظر وی را در این خصوص جویا شویم؛ التقاط یعنی گلچین کردن ایده ها بدون توجه به بنیان ها وی در ابتدا با بیان معنی التقاط گفت: مفهوم التقاط که در انگلیسی به آن eclecticism می گویند. این مفهوم معمولا به کسانی اطلاق می شود که به مبانی توجه نمی کنند بلکه برخی از ایده ها را گلچین می کنند و بدون اینکه به بنیان ها توجه کنند این مفاهیم را به هم درمی آمیزند. مثلا در دوره ای واژه مارکسیسم اسلامی به وجود آمد اما آیا مبانی تئوریک و نظری مارکسیسم با مبانی اسلامی قابل تجمیع است؟ میری ادامه داد: برخی می گویند مثلا یکی از جنبش های بزرگی که علیه استعمار دهه ۵۰ و ۶۰ میلادی اتفاق افتاد محصول همین التقاط و تجمیع مارکسیسم و مسیحیت بود. برخی ها نیز می گویند ممکن است در این بستر جنبش های اجتماعی درست شود اما اساسا این جنبش های اجتماعی وقتی قدرت را به دست می گیرند خود به این دلیل که مبانی را حلاجی نکرده اند و سره و ناسره را از هم جدا نکرده اند، به یکسری از دیکتاتوری ها و نارضایتی های بزرگ اجتماعی و سیاسی و فرهنگی منجر می شوند که در آمریکای لاتین ما با آن مواجه هستیم. این امر به رهایی انسان از ستم و سرکوب نهاد قدرت به معنای وسیع کلمه که قرار بود به آنجا ختم شود، منجر نشد. انسان، تبدیل به انسان رها شده نشد بلکه انسان دوباره اسیر دیکتاتوری شدید تر شد. وی افزود: اساسا یکی از نکته های کلیدی در مبانی فکری مارکس این بود که انسان باید به آگاهی برسد. انسان برای اینکه به آگاهی برسد باید یک ایدئولوژی و یک چارچوب معنایی داشته باشد. مارکس می گوید دین نمی تواند این چارچوب معنایی را بدهد. او با دسته بندی انواع آگاهی ها می گوید دین به انسان یک آگاهی کاذب می دهد. میری افزود: مثلا در جامعه چیزی به عنوان فقر داریم اگر از مبانی دینی بخواهیم به فقر نگاه کنیم، مارکس می گوید فقر و ثروت را خدا خلق کرده است. یعنی همانند آن نظمی که بر کهکشان و طبیعت حاکم است و تقدیر خداوند است، نظام اجتماعی حاکمی که یکی را فقیر می کند و دیگری را غنی می کند یا فقر را گسترده می کند یا ثروت را در دست عده ای قرار می دهد، باید گفت این هم تقدیر خداوند است. لذا چرا دین به تو نمی گوید نظام اجتماعی مبتنی بر ساختارهای تولید و توزیع است؟ وی ادامه داد: مارکس می گوید از درون دین آگاهی حقیقی بیرون نمی آید. مارکس در برابر بسیاری از سوسیالیست های قرن هجدهم و نوزدهم روشی را ابداع می کند که نام آن را سوسیالیسم علمی می گذارد. می گوید روش سوسیالیسم علمی که مبتنی بر ماتریالیسم دیالکتیک است، مجاری توزیع و تولید را در جامعه تمرکز می کند و می یابد که ثروت چگونه توزیع می شود و یا تکاثر پیدا می کند و ارزش چگونه در نظام سرمایه داری ایجاد می شود. عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی ادامه داد: او یک نکته ای را مطرح می کند که نظام اجتماعی مبتنی بر تقدیر خداوند نیست بلکه مبتنی بر تدبیر انسان و قراردادهایی است که قدرتمندان با هم می نویسند. در نظام سرمایه داری یک چارچوب سرمایه و کار وجود دارد و دیالکتیکی که بین سرمایه و کار ایجاد می شود مسئله فقر و ثروت را می تواند توضیح دهد. وی افزود: وقتی چنین دیدگاهی وجود دارد و کسی بخواهد نگاه مارکسیستی را با نگاه اسلامی تلفیق کند اساسا به این توجه نمی کند که در بنیان تفکر مارکس، دین یکی از بن بست های بشری و افیون توده ها تلقی می شود. در این حالت چگونه می توان اسلام را با مارکسیسم تلفیق کرد؟ باید روح حاکم بر قرآن را بشناسید میری گفت: برداشتی که شما از اسلام دارید و یا برداشت هایی که انسان را به بردگی می کشد را نباید با جوهر دین یکی بگیرید. در تاریخ اسلام اتفاق افتاده که زر و زور و تزویر دست به هم داده اند که نباید اسم آن را دین گذاشت. زر و زور و تزویر اگر دست به هم بدهند به تو آگاهی کاذب می دهد. باید دین را از منظر بنیادین بشناسیم و آموزه های دین را نه به صورت گزاره ای بلکه روح حاکم بر قرآن را بشناسیم. به قول علی صفایی وقتی می خواهید به قرآن و متون دینی رجوع کنید یک قسمت کار این است که شما معنی کنید یک قسمت تفسیر کنید و یک قسمت روح حاکم بر قرآن را بشناسید. آیا روح حاکم بر قرآن اشارت به این دارد که انسان را می خواهد به بند بکشد یا انسان را می خواهد آزاد کند؟ وی ادامه داد: به هر جهت از هر طرف نگاه کنیم وقتی مبانی را در نظر نمی گیریم و صرفا می خواهیم پیوندی بین مفاهیمی که فکر می کنیم مشرک است، بزنیم از دل این ممکن است التقاط به وجود بیاید. میری افزود: تمامی نحله هایی که امروز در جهان اسلام وجود دارد به گونه ای سعی کرده یک تفسیر سیاسی از دین را ارائه کند. لذا خیلی مشکل است که کسی بتواند به راحتی در متون دینی دست به یک سنتز یا ترکیب منظم بزند. وی گفت: وقتی به مبانی توجه نداشته باشیم باعث می شود بسیاری از نحله های موجود در جهان اسلام و اساسا جهان مدرن که سعی کرده بین سنت و مدرنیته ترکیبی ایجاد کند به بن بست برسد. سازمان مجاهدین، القاعده، بوکوحرام و وهابیت از این دست هستند. هر ایدئولوژی معطوف به قدرت به خشونت کشیده می شود میری افزود: واقعیت امر این است که هر جنبش و ایدئولوژی که معطوف به قدرت باشد خواهی نخواهی در صحنه ساختارهای سیاسی و اجتماعی منجر به خشونت می شود. حاکمیت دولت-ملت در نهاد خودش، مبتنی بر این است که قدرت را تماما در دست بگیرد و به هیچ وجه تقسیم قدرت نکند و مشروعیت قدرت را از نهاد بالاتری نگیرد. این در دورن خودش همانطور که چارلز تیلی می گوید اساسا دولت مدرن منوپولی یا انحصار را خودش در دست گرفته است. وی ادامه داد: پلیس می تواند خشونت را اعمال کند چون مشروعیت دارد. پس هر حرکتی که سعی می کند معطوف به قدرت باشد در درون خودش خشونت دارد. چون قدرت رقیب ساز است و سعی می کند رقبا را بیرون کند. این انحصار قدرت خواهی نخواهی در پروسه ای که دموکراسی وجود نداشته باشد و پروسه ای که تعویض قدرت در چارچوب دموکراتیک نباشد موجب خشونت می شود و حذف ایدئولوژیک و یا حتی خذف فیزیکی افراد را به همراه دارد. وی گفت: تاریخ بسیاری از نحله ها اینگونه است. واقع امر این است که آنارشیست ها معتقد بودند نهادی به نام دولت خودش ایجاد خشونت و نامتوازن بودن در جامعه می کند. میری ادامه داد: هر ایدئولوژی ای که معطوف به قدرت باشد خشونت می ورزد چون اساسا ایدئولوژی و یا رویکردهایی که معطوف به رهایی و آزادسازی انسان ها باشد قدرت را فی نفسه مقدس نمی شمارد بلکه آگاهی و تعامل افکار را در عرصه ای به نام عرصه عمومی مهم می داند و معتقد می شود اگر قرار است تغییر و تحولی رخ دهد این تغییرات باید تدریجی و به صورت آگاه محورانه باشد که افراد به این درجه از آگاهی برسند که بین آگاهی کاذب و آگاهی های راستین تمایز قائل بشوند وگرنه با فشار و زور نمی شود. وی گفت: معمولا این گونه رویکردها در تاریخ نگاری های قالب جایی ندارند و در حاشیه هستند و باید برای فهم آنها شیوه نوینی از تاریخ نگاری را اتخاذ کنید و همین طور که فوکو می گوید بتوانید بین خطوط را بخوانید و به جای گفته شده ها به ناگفته ها توجه کنید. آیا می توان اسلام را با مارکسیسم و مدرنیسم مقایسه کرد؟ سید جواد میری در پاسخ به این سوال که آیا می توان اسلام را با مارکسیسم و مدرنیسم مقایسه کرد؟ گفت: اینجا یک خلط معرفتی صورت گرفته است چراکه اولا اسلام یک دین و است و بنیان آن بر وحی است. مارکسیسم یک ایدئولوژی است که انسان آن را ساخته است. وقتی اسلام را با مارکسیسم مقایسه می کنید این باور را ایجاد می کنید که انگار اسلام یکسری گزاره ها را کنار یکدیگر گذاشته و هرکس می تواند آن گزاره ها بخواند و درونی کند و از آن منظر مثلا به مقوله ای مانند هنر نگاه کند. وی ادامه داد: آنچه شهید مطهری و شریعتی و دیگران تفسیر کرده اند نوعی تفسیر از متون و تجربه ای به نام تجربه تاریخی دینی اسلامی بوده که آنها آمده اند بر اساس منظر خودشان نگاه کرده اند. نام آن از قضا در دوران مدرن اسلام نیست بلکه اسلامیزم است. یعنی اگر مطهری می گوید منطق اسلام این را می گوید این منطق اسلام نیست. اولا ممکن است منطق های اسلامی باشد. اینکه ما بیاییم یک تفسیر را مساوی با اسلام بگیریم این خود برابر یک نوع قرائت ایدئولوژیکی و خام اندیشی است به این معنا که از منظر هرمنوتیکی کانه متون آنجا صامت اند و شما رجوع می کنید و برداشت شما هم افق با برداشت وحی و مساوی با ام الکتاب است. میری در پایان گفت: اینکه ام الکتاب نزد خداوند چه معنایی دارد، این معنا را منِ انسان نمی توانم تحدید کنم. شریعتی و مطهری و دیگران یک قرائتی نوین از اسلام و منابع اسلامی ارائه دادند. شریعتی در کتاب انسان می گوید ما با اسلام به مثابه مجموعه فرهنگ قدیم کار نداریم، چون آن اساسا انزواگراست اما اسلام به مثابه ایدئولوژی زنده است که در برابر مارکسیسم و لیبرالیسم قرار می گیرد. لذا آن قرائتی که امروز ما از اسلام داریم مساوی با اسلام «عند ربه» در «ام الکتاب» نیست. این یک چارچوب ایدئولوژی است که اسم آن اسلامیسم یا اسلامگرایی است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 106]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها