محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831626375
قنبری:نظریه رویای رسولانه بدیع است/یثربی:سروش مشکلی را حل نمی کند
واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش نشست «قرآن؛ کلام خدا یا رویای نبی»؛
قنبری:نظریه رویای رسولانه بدیع است/یثربی:سروش مشکلی را حل نمی کند
شناسهٔ خبر: 3713177 - پنجشنبه ۲۴ تیر ۱۳۹۵ - ۱۰:۲۲
دین و اندیشه > همایش ها و میزگردها
.jwplayer{ display: inline-block; } نشست «قرآن؛ کلام خدا یا رویای نبی» با حضور خلیل قنبری، عضو انجمن مباحثات قرآنی قم و یحیی یثربی، استاد فلسفه در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. به گزارش خبرنگار مهر، دومین میزگرد انجمن اندیشه و قلم با عنوان «قرآن کلام خدا یا رویای نبی» چهارشنبه ۲۳ تیرماه، با حضور سید یحیی یثربی، استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی و خلیل قنبری استاد دانشگاه ادیان و مذاهب و عضو انجمن مباحثات قرآنی قم در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. قنبری: پرسش سروش تازه نیست ولی پاسخ او بدیع است در ابتدای این میزگرد خلیل قنبری، به طرح بحث خود پرداخت و گفت: نخست به پیشینه بحث اشاره ای دارم و بعد منطق فهم اندیشه آقای عبدالکریم سروش را می گویم و بیان خواهم کرد که با چه منطقی باید اندیشه ایشان را فهم کرد. سه نکته ای که به عقیده من دارای اهمیت در ارتباط با نسبت بین نظریه رویا و علوم دین است، را می گویم. وی ادامه داد: اولین پرسشی که باید به آن پاسخ بدهیم این است که آیا این بحث پیشینه ای دارد؟ آیا آقای سروش این بحث را برای اولین بار طرح کرده است یا اینکه پیش از ایشان حداقل در دنیای مدرن فیلسوفان و الهی دانانی بودند که به طرح این بحث بپردازند؟ اگر به اختصار بخواهیم به این پرسش، پاسخ دهیم باید بگوییم که مشکلی را که آقای دکتر سروش مطرح کردند اولین بار از جانب وی طرح نشده، بلکه پیش از او در مغرب زمین فیلسوفانی بودند که این بحث را داشته اند. استاد دانشگاه ادیان و مذاهب تصریح کرد: اما پاسخ، راه حل یا نظریه ای که سروش در حل مشکل ارائه داده است، آیا بدیع بوده یا سابقه تاریخی داشته است؟ که در پاسخ به این پرسش باید بگویم که به عقیده من شما سرنخ و ردپای این نظریه را در اندیشه های دیگران نمی توانید پیدا کنید. پاسخی که وی گفته است تازه است و جای تأمل دارد، اگرچه پرسش و مسئله تازه نبوده است. قنبری اظهار کرد: فیلسوفان و کسانی که دل مشغولی به مباحث الهی و دینی داشتند به این نتیجه رسیدند که گزاره های دینی به خصوص گزاره های مادر، گزاره های متناقضی اند. به خصوص به فرهنگ عرفانی وقتی مراجعه کنید، می بینید هم گزاره هایی دارید که محمولی را به موضوعی به نام خداوند نسبت می دهد و در عین حال شما گزاره هایی دارید که همین محمول را از موضوع سلب می کند. وی گفت: به عبارت زبان الهیاتی، آنان نشان می دادند که الهیات تنزیهی و الهیات تشریحی رو در روی هم قرار می گیرند و گزاره های متناقض را می سازند. در این میان مثالی بزنم که والنر استیس موضوعی را از هیوم نقل می کند، آیا خدا قادر به جلوگیری از شرع هست یا قادر به آن نیست؟ اگر اینگونه باشد، پس خدا ناتوان است. سوال بعدی اینکه آیا قادر است ولی مایل نیست؟ پس باید بگوییم که خدا بدخواه است. آیا هم قادر است و هم مایل؟ پس شرع از کجا آمده است که هیوم می گوید این موضوعات همچنان بی پاسخ مانده اند. از همین رو استیس می گوید که گزاره های دینی، گزاره های متناقض اند. این استاد دانشگاه تصریح کرد: خلاصه موضوع سروش این است که عالمان دینی وقتی درصدد فهم متن دینی برمی آیند با فهمی متناقض مواجه می شوند. یعنی با گزاره هایی مواجه می شوند که نمی توانند حل کنند به دلیل تناقضی که در دل گزاره ها وجود دارد. این همه مدعیات آقای سروش است. یعنی وقتی تمام علوم انسانی یا علوم دینی را می کاود، می بیند عالمان دینی در یک مخمصه تفسیری رهایی ناپذیری گرفتار آمده اند. وی در ادامه افزود: اما سخن اینجاست که اگر ما گزاره های متناقضی داریم، اگر تفسیرهای دینی داریم که تن به تناقض داده است راه حلی هم برای اینها داریم؟ در مغرب زمین راه حل های مختلفی ارائه دادند. آنها می گفتند علت اینکه مفسران دینی در مواجه با متن به گزاره های متناقضی برخوردند، این است که گزاره های دینی را گزاره های شناختاری فرض کردند وقتی ما گزاره ها را شناختاری فرض کنیم با متناقض روبه رو خواهیم شد. آنان می گفتند که باید این مسئله را تغییر دهیم که گزاره های دینی را شناختاری ندانیم. وقتی شناختاری ندانستیم خود به خود همه این تناقض ها که در نگاه نخست در پیش رو ما قرار دارد، همه رخت بر می بندد. عضو انجمن مباحثات قرآنی قم اظهار کرد: پاسخی دیگری که در این زمینه وجود دارد، این است که آنجایی گزاره های متناقض عیب است که مواجه با عالم کثرات باشد. زیرا عالم وحدت درست است متناقض است، ولی عیب نیست. گزاره های دینی گزاره های شناختاری اند بلکه غیر شناختاری نیستند اما گزاره های شناختاری متناقض در دنیا و عالم کثرات است که امری غیرمعمول و ناپذیرفتنی است. فقط در دنیای وحدت است که تناقض اشکال ندارد، منطق برای دنیای کثرات است. قنبری بیان کرد: پاسخی دیگری در کنار دو پاسخ قبلی که عرض کردم این است که گزاره های دینی به ظاهر در نگاه نخست ناظر به حقیقت اند پس از تأمل درمی یابیم که اینها ناظر به عالم واقع نیستند. گزاره هایی که ما به عنوان گزاره های تنزیهی و تشریحی فرض گرفتیم حقیقتا ناظر به امر واقعی نیستند بلکه اینها محصول مواجهه پدیداری عالمان دینی اند. لذا آنان به جای اینکه آن حقیقت و خدا را بازتاب بدهند، بیشتر ساختار ذهنی انسان را بازتاب می دهند. از این رو در فرهنگ شرقی و فرهنگ ثانوی تجربیات مختلفی وجود دارد. مسلما ساختار ذهنی مومنان و دین داران شرقی و غربی با همدیگر فرق می کند. وی تصریح کرد: حال باید بگویم که آقای سروش تمام این مباحثی که گفتم را و تمام مشکلات را بازخوانی می کند و پاسخ این ۳ پاسخی را که گفته ام نمی پذیرد. او اشاره به این پاسخ ها نمی کند، بلکه پاسخ او این است که هر سه این سه راه حل در یک نقطه به هم می رسند. از همین رو معتقد است که فرض کنیم زبان دینی، زبان بیداری است که راه حل اول زبان دینی را غیرشناختاری می داند، راه حل دوم زبان دینی را شناختاری می داند اما معتقد است که در دنیای وحدت، متناقض بودن ذات دنیای وحدت است. آقای سروش این نقطه را قبول ندارد. قنبری: نظریه رویای رسولانه به دنبال حل متناقض بودن گزاره های دینی است خلیل قنبری ادامه داد: آقای سروش می گوید، مادامی که ما فرض گرفتیم که زبان دینی، زبان بیداری است به هیچ وجه ما قادر نخواهیم بود که گره های موجود را باز کنیم. این گره را با هیچ حیلتی نمی توان گشود. اگر بخواهیم از این مشکل و مخمصه رهایی پیدا کنیم و متناقض بودن گزاره های دینی در ما هراس ایجاد نکند، بایستی با این فرض به سراغ متون دینی برویم که متون دینی را متونی خواب آلود و زبان دین را زبان رویا و زبان خواب بدانیم. استاد دانشگاه ادیان و مذاهب اذعان کرد: زبان رویا می تواند، زبان متناقض باشد، در عین حال هم پذیرفتنی باشد. اگرچه زبان بیداری می تواند متناقض باشد، اما اگر زبان بیداری، زبان متناقض باشد، آنگاه ناپذیرفتنی است، چون نشانه این است که در آن سخن عیب و نقصی وجود دارد، اما اگر در عالم رویا بیان شود، اگر چنین ویژگی ای را در متن پیدا کنیم دال بر عیب نیست، بلکه حسن هم هست. یثربی: هیچ کدام از صحبت های سروش نظریه نیست، زیرا راه به جایی نمی برد در ادامه یحیی یثربی به بحث پرداخت و اظهار کرد: بنده از زمان بسیار دور آقای سروش را می شناختم. با آقای دکتر شبستری هم در ارتباط بودم. من در تمام این مدت که فعالیت دارم هیچ مقاله ای در خصوص این موضوعات ننوشته ام. حتی در آن دورانی که آقای سروش گفت، قرآن انشای حضرت محمد(ص) است و خودشان این انشاء را نوشته است. وی ادامه داد: اگر این سوال را از من بپرسند که نظر بنده در این خصوص چیست، می گویم گاهی سخن به مرحله ای از اضمحلال می رسد که آدم نمی داند، قصد این افراد چیست؟ شما فرض کنید که هزاران تناقض در قرآن وجود دارد، مثلا اینکه آیه ای را که گفته است مردم باید یک پنجم دارایی خود را به عنوان خمس بدهند و عده ای هم این اعتقاد را ندارند. یثربی با اشاره به این موضوع که اگر ما بگوییم قرآن، خواب است، تمام مشکلات حل می شود؟ تصریح کرد: ببینید یکی از مشکلات مسیحیت که باعث شد مردم علیهش قیام کردند این بود که مفاهیم انجیل را کسی متوجه نمی شد، فقط پاپ و کلیسا می فهمید. هنوز هم کاتولیک ها اعتقاد دارند هیچ کس فهم انجیل را ندارد و فقط پاپ می فهمد. حال قرآن می گوید که مردم زبان من آشکار است، همه می توانید از آن فهم داشته باشید، زیرا زبان روشنی است. یثربی: در اروپا روشنفکر افق جدیدی در ذهن مردم ایجاد کرد اما در کشور ما روشنفکران تنها خرافه را بسط دادند استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی، گفت: آقای سروش! شما که می گوید قرآن خواب است، خواب گذار کیست؟ شما فکر کنید گروهی در اروپا ایجاد شدند به عنوان روشنفکر که افق تازه ای را در ذهن مردم ایجاد کردند. اما ببینید که ما چه کار کردیم؟ کسانی به عنوان روشنفکر داریم که متاسفانه تهی هستند. من تصور می کنم که خرافه در قدیم خیلی کمتر از امروز بود. وی با اشاره به اینکه گذر از دوران قاجار برای کشور راه گشا بود اما دوران پهلوی باز هم نتوانست خواسته های مردم را برآورده کند، گفت: متاسفانه حکومت هایی که روی کار آمدند جامعه را بدبخت تر کردند. جامعه مدنی هیچ گاه با تفنگ ایجاد نمی شود بلکه با مغز دانشمندان و افرادی همچون ژان ژاک روسو ساخته می شود. به گفته یثربی، کسی که می گوید نماز، قرآن و دین را قبول دارد و بعد می گوید که قرآن خواب و رویا است، مسلما اهل تفکر نیست که چنین سخنانی بر زبان می آورد. پیامبر هزاران مسئله از جبرئیل نقل می کند، چرا یک بار را نگفته است که در خواب این مسائل را دیده است. یثربی: آقای سروش! با این حرف ها هیچ مشکلی را حل نمی‌کنید، تنها مشکل می‌تراشید استاد دانشگاه علامه طباطبایی خطاب به عبدالکریم سروش، گفت: آقای سروش شما چه مشکلی با قرآن دارید؟ شما مشکل می تراشید! اگر ما به گفته شما بگوییم که این خواب نامه است، جبر یا اختیار حل می شود؟ وقتی که به خواب و بیهوشی بروید اینها متناقض نامه نیست؟ وی با اشاره به سخنان دکتر قنبری گفت: این موضوعات نظریه نیستند، نظریه باید ۳ ویژگی داشته باشد؛ یک) مشکل جدی را حل کند، دو) نظریه باید توجیه عقلانی داشته باشد، سه) برای آینده راه تازه ای باز کند. حال آقای سروش با طرح این مسائل کدام مشکل را حل کردند؟ آیا با خواب نامه دانستن قرآن تناقض حل می شود؟ قنبری: عبدالکریم سروش دارای دو شخصیت، متاله مدرن و فیلسوف علوم دینی است در ادامه این میزگرد، خلیل قنبری به منطق فهم اندیشه سروش اشاره کرد و عبدالکریم سروش را دارای دو شخصیت دانست و گفت: به عقیده من آقای سروش، دو شخصیت علمی دارد که این دو جنبه از شخصیت ها را باید از هم تمییز نهاد؛ شخصیت اول ایشان الهی دان و متاله مدرن است که در حوزه مدرن اندیشه ورزی می کند. شخصیت دیگر ایشان که تاکید می کنم رویای رسولانه مربوط به این شخصیت است، شخصیت فیلسوف علوم دینی است. وی ادامه داد: باید بگویم که علوم درجه اول همانند فقه، الهیات، شیمی، علوم اجتماعی، ناظر به عالم واقع هستند اما بحث رویای رسولانه ناظر به علوم درجه دوم است. برای مثال اگر علم فیزیک وجود دارد، یا فلسفه فیزیک وجود دارد که ناظر به ماده نیست؛ فلسفه علم شیمی، فلسفه علوم اجتماعی و ...نیز اینگونه است. این قیاس در علوم دینی نیز وجود دارد و همانگونه که علوم دینی چون، فقه، اخلاق، عرفان پدید آمده است، علوم درجه دومی چون فلسفه عرفان، فلسفه اخلاق نیز وجود دارد که عالمان دینی آن را بنیان نهادند. قنبری با بیان اینکه مبحث رویای رسولانه جزء علوم درجه دوم است، افزود: اگر فیلسوف علوم دینی تئوری ارائه دهد، تئوری او با تئوری دانشمند علوم درجه یک متفاوت است. آقای سروش قصد نظریه‌پردازی در علوم درجه یک را ندارد، بلکه می‌خواهد بداند علوم دینی که عالمان دینی از آغاز تا به امروز ساخته اند بر چه پیش فرض‌هایی مبتنی است. آیا این روش‌ها را می‌توان عوض کرد و توصیه کرد که روش دیگری را جایگزین روش قبلی کرد. آیا می‌توان پیش فرض‌هایی که تا به امروز عالمان دینی بر اساس آن تفکر و نظریه‌پردازی می‌کردند را کنار گذاشت؟ وی ادامه داد: آقای سروش وقتی فلسفه تاریخ می نویسد به فلسفه تاریخ درجه دوم می پردازد، اما شهید مطهری و مارکس فلسفه تاریخ درجه یک می نویسند که اینها با هم متفاوت است. او هیچ یک از کار اینها را انجام نمی دهد. بلکه روش خودش را دارد. وی با اشاره به پاسخ عبدالکریم سروش، اظهار کرد: علوم دینی سنتی ومدرن و الهیاتی هر دو در یک نقطه مشترک‌ا هستند و پیش فرض واحدی دارند و آن پیش فرض این است که مبتنی بر زبان بیداری‌اند و نه زبان رویا و تعبیر و معتقد است علت اینکه علوم دینی پاسخ برخی از پرسش‌ها را ندارد این است که این علوم از دیروز تاکنون بر بیداری مبتنی است در حالی که زبان وحی زبان رویاست. هرگاه زبان، زبان بیداری باشد، نمی توانیم مشکلات را برطرف کنیم. قنبری: سروش نمی‌خواهد تفسیر کند بلکه تئوری تفسیر ارائه می‌دهد به گفته قنبری، سروش فیلسوف علوم دینی است و فیلسوف علوم دینی فقط می تواند بگوید علوم بر قوانین و روشی مبتنی هستند. کسانی باید خواب گذاری و تعبیر انجام دهند که عالمان دینی‌اند. ما نیز باید تفسیرمان در خصوص سروش را تغییر دهیم. زیرا او فیلسوف علوم دینی است، نه روشنفکر دینی. بلکه خودش هم در این زمینه اذعان دارد که من نمی خواهم تفسیر کنم بلکه می خواهم تئوری تفسیر بدهم. پس از فیلسوف علوم دینی کار درجه یک نخواهید. این دو را باید از هم تفکیک کنیم. استاد دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: ما باید منطق اندیشه آقای سروش را دریابیم. خلاصه تمام عرایضم این است، دکتر سروش دو شخصیت دارد چه قابل دفاع باشد چه نباشد. یک شخصیت، شخصیت متافیزیسینی و الهیاتی اوست. اما این یک ضلع از اضلاع شخصیتی اوست که عالمان دینی می توانند این را نقد کنند. شخصیت دوم او فیلسوف علوم دینی است. وی با ارزیابی پرسش هایی که در زمینه رویای رسولانه شده است، تصریح کرد: آیا ناقدان درست فهم کردند؟ آیا موافقان هم درست این مباحث را درک کردند؟ نکته آخری که می خواهم بگویم این است که ۳ پرسش اساسی در باب علوم دینی داریم؛ سروش می خواهد به عنوان فیلسوف علوم دینی به این ۳ پرسش پاسخ بدهد. رویای رسولانه چه نسبتی با علوم دینی دارد؟ علوم دینی میدان و معرکه ای برای دو رویکرد است، در مبحث دینی یا رویکرد تاویل گرایانه دارید یا ظاهرگرایانه. عالمان علوم دینی وقتی درصدد فهم متن دینی برآیند، یا با رویکرد تاویل گرایانه با متن مواجه شده اند یا ظاهر گرایانه. قنبری: نظریه رویای رسولانه نه رویکرد ظاهرگرایانه دارد و نه رویکرد تأویل گرایانه قنبری افزود: وقتی ما وارد علوم دینی می شویم به نظر در هر مسلکی این دو رویکرد (تاویل گرایانه و ظاهرگرایانه) را می بینید که دارند با هم زورآزمایی می کنند. یا شما تاویل گرا هستید یا ظاهرگرا. سخن اینجاست که اگر می خواهید فهم درستی از رویاهای رسولانه داشته باشد، باید به این پرسش پاسخ دهیم که رویای رسولانه در کدام یک از این جبهه قرار گرفته است. پاسخ من در این زمینه این است، رویاهای رسولانه نه در جبهه ظاهرگرایان ایستاده است و نه تاویل گرایان. شما نه می توانید ببینید رویکرد تاویل گرایانه دارد و نه ظاهرگرایانه. بلکه او سخن تازه ای را طرح می کند. این استاد دانشگاه گفت: ما باید نسبت رویاهای رسولانه با علوم دینی را پیدا کنیم و ببینیم رویاهای رسولانه با همان روشی که علوم دینی بر آنها مبتنی اند می تواند حیات داشته باشد و نفس بکشد یا نه رویاهای رسولانه روش تازه ای را مطرح می کند؟ در آخرین سطر اولین مقاله رویای رسولانه، آقای سروش مطرح می کند که شیفت پارادایمی از تفسیر به تعبیر، انجام می دهد. یثربی: زبان دینی زبان علمی است یثربی در ادامه در مقابل سخنان قنبری، بیان کرد: من موافق این گونه بحث های مطرح شده نیستم که به صورت مبالغه آمیز زده می شود. حرف صحیح و درست باید به سادگی بیان شود، به سادگی فهم شود و در آخر هم به سادگی نتایج کارش دیده شود وگرنه با این حرف ها که این فیلسوف چه کرده و در چه جایی عملی انجام داده است، راه به جایی نمی بریم. این توصیفاتی که آقای قنبری از آقای سروش کردند را خودش هم در حال حاضر قبول ندارد و می گوید که آن سروش دیگر وجود ندارد. وی با اشاره به کتاب فلسفه چیست و موضوعات مطرح شده علامه طباطبایی که علم نمی تواند با فلسفه درآمیخته شود، گفت: اینکه سروش می گوید علم با فلسفه اگر ارتباط برقرار کند، فاجعه ای رخ می دهد، حرف صحیحی نیست. اصلا تا شما فیزیک ندانید چگونه می توانید متافیزیک بدانید! فلسفه یعنی فهم جهان. استاد دانشگاه علامه طباطبایی، تصریح کرد: باید بگویم که این حرف را خود قرآن گفته است که من وحی آسمانی هستم. پیغمبر(ص) هزاران بار فرموده است که جبرئیل این را به من گفته است. همه مردم به این اعتقاد دارند، آن وقت یک نفر بگوید که پیامبر(ص) خواب نما شده و این موضوعات را در خواب دیده است. خب، باید برای این حرف ها دلیل داشته باشد. در ادامه، قنبری گفت: عالمان دینی معتقد بودند که زبان دینی، زبان علمی است. یعنی عالم دینی که فلسفی مشرب بود با این پیش فرض سراغ متون دینی رفت. لذا تلاش می کرد با تئوری فلسفی، آیات قرآن را فهم کند. آنکه جامعه شناس بود همانند دکتر شریعتی، تلاش می کرد براساس تئوری های جامعه شناسه متون دینی، را فهم کند. شما کتاب دکتر شریعتی را که بخوانید در واقع نشان می دهد که تشیع ایدئولوژی است، یعنی همه مولفه های ایدئولوژی را در شیعه به عنوان حزب تمام پیدا می کند. ولی فیلسوف علوم دینی می گوید که زبان دینی، زبان علمی است. این استاد دانشگاه بیان کرد: علامه طباطبایی با اینکه جامعه شناس نبود، قائل به علوم طبیعی نبود ولی صدرایی بود. ولی این پیش فرض را که زبان دینی، زبان علمی است را پذیرفته بود. سعی می کرد از منظر متافیزیسین، اصالت وجود را فهم کند. حتی آنهایی که اگزیستانسیالیست بودند با این فرض که زبان دینی، زبان علمی است سعی کردند، آیات را فهم کنند. یعنی قبض و بسط تئوریک شریعت این پیش فرض را آشکار می کند. با مباحثی را که عالمان دینی سر سفره علوم دینی گرد آوردند، همه قبول دارند که زبان دینی، زبان علمی است. قنبری: دین، غیر از معرفت دینی است قنبری در ادامه این نشست اظهار داشت: اگر عالمان دینی می خواهند علوم دینی داشته باشند، باید این معرفت بشری کهن و قدیمی را کنار بگذارند و به معرفت بشری مدرن تمسک داشته باشند. اگر که آن پیش فرض را قبول دارید و اگر زبان دینی، زبان علمی است باید به علمی تمسک کنید که آن علم اعتبار داشته باشد. بنابراین می گوییم که فلسفه مدرن معتبر است و باید موضوعات را به یکدیگر شیفت بدهیم، فلسفه صدرایی را به فلسفه اگزیستانسیالیست شیفت دهیم و تغییر دهیم. یا جامعه شناسی ابن خلدون را به جامعه شناسی وبری تغییر دهیم. وی در پایان گفت: قبض و بسط تئوریک شریعت بر یک پیش فرضی مبتنی است که آن هم از نگاه عالمان دینی استخراج شده است، تفکیک بین دین و معرفت دینی. دین غیر از معرفت دینی است. دین جاودانه است. اما معرفت دینی سراپا انسانی و خطاپذیر است. اما سروش وقتی وارد بحث تجربه نبوی می شود گویی پیش فرض دیگری را مطرح می کند و می گوید متن دینی را پیامبر(ص) نوشته است، خداوند، مولف پیامبر(ص) است و پیامبر مولف قرآن است. نظریه رویای رسولانه، برنامه پژوهشی تازه ای ارائه می شود و نظریه هسته ای تازه ای را جانشین نظریه هسته ای کهن می کند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 219]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها