واضح آرشیو وب فارسی:مهر: در کتاب پوشکین و شیخالاسلام دربند؛
روابط ایران و روسیه در ژئوپلتیکِ نوین اوراسیا بررسی شد
شناسهٔ خبر: 2780592 - پنجشنبه ۴ تیر ۱۳۹۴ - ۰۹:۵۷
دین و اندیشه > سایر
نویسنده در مقدمه کتاب پوشکین و شیخالاسلام دربند: روابط ایران و روسیه در ژئوپلتیکِ نوین اواسیا گفت: دغدغه اصلی من به عنوان یک جامعهشناس «ایجاد تحول در حوزه بینش جامعهشناختی در ایران» است. به گزارش خبرنگار مهر، در ابتدا، با نگاهی به عنوان اثر پیش رو، ممکن است این پرسش در ذهن مخاطبین نقش ببندد که علت نگارش چنین اثری از سوی یک جامعهشناس چه بوده است؟ آیا در ورای این پژوهش، نگاهی تاریخی نهفته است یا آنکه شهرت و محبوبیت پوشکین به عنوان یک ادیب جهانی که در حوزه ادبیات تأثیرات بسزایی گذارده و متفکری که برای بیان پیام خویش از ادبیات بهره جسته است؛ نگارنده را به ژانرهای ادبی و پژوهش در آن مشتاق ساخته است؟ یا از آنجایی که دربند و خانات دربند زمانی جزئی از ایران بوده و در طول جنگهای ایران و روس از ایران جدا گردید و اکنون در داخل فدراسیون روسیه قرار دارد، ممکن است ذهن پرسشگرخواننده را به این سمت و سوی سوق دهد که علت نگارش این اثر، پژوهش پیرامون موضوعی تاریخی است که کمتر بدان پرداخته شده است.از سویی دیگر، ممکن است لقب «شیخالاسلام» این اندیشه را به ذهن آورد که مقصود بررسی مسئله شیعه و نقش علمای شیعی در منطقه قفقاز و ارتباط آن با حوزههای علمیه در قم، نجف و کربلا است. ممکن است برخی دیگر با نگاهی ژئوپلتیکی و با توجه به آنکه امروزه ایران یکی از قطبهای تشیع در جهان است، «بررسی عقبه تشیع در منطقه قفقاز و اوراسیا» را دال مرکزی این اثر بپندارند. اگرچه تمامی موارد فوق، از موضوعات قابل تأمل و تفکر است که نیاز به بحث و بررسی و کاوش دارند؛ اما دغدغه اصلی این پژوهش امریست دیگر. دغدغه اصلی من به عنوان یک جامعهشناس از نگارش این اثر، «ایجاد تحول در حوزه بینش جامعهشناختی در ایران» است. به این معنا که حد و حدود و مرزها در بینش جامعهشناسی، توسط چه کسی تعیین میگردد؟ چرا اینگونه باب شده است که جامعهشناسی موضوعی است که مارکس، وبر و دورکهایم چارچوبی دیسیپلینر برای آن تعریف و تبیین نمودهاند و همواره تمامی مسائل و موضوعات اجتماعی، فرهنگی و ... باید در همین چارچوب مورد بررسی قرار گیرند؟متأسفانه حوزه اندیشه و تفکر چنان درون مرزهای دیسیپلینر محدود گشته است که نهایت تلاش متفکرین، ایجاد پلی باریک میان این مرزها است تا به صورت بین رشتهای Interdisciplinary به بررسی موضوعات بپردازند. اثر پیش رو، تحولی است در نگرش و خوانش جامعهشناختی، چرا که از بالاترین و مهمترین نشانههای تفکر و بینش جامعهشناختی آن است که بتواند موضوعات به ظاهر نامرتبط را در منظومهای منسجم و درهم تنیده به نمایش گذارد. تنها افرادی که از بینش جامعهشناختی بهرهای برده باشند، قادر به ایجاد این ارتباط خواهند بود. در این پژوهش نیز از این منظر به پوشکین و شیخالاسلام دربند پرداخته شده است.از سویی دیگر، بر این باور هستم که دغدغه یک جامعهشناس فرهنگی، نباید به فرهنگ و مسائل فرهنگی درون مرزی ایران محدود گردد؛ بلکه «فرهنگ» عنصری است که میتواند در پهنه وسیع اوراسیا، ملل به ظاهر بیگانه را به هم متصل سازد. هرگاه از روابط ایران و روسیه سخن به میان میآید، در ذهنیت روسها و ایرانیان هالهای منفی نقش میبندد، چرا که تاریخ چند قرن اخیر مملوء از جنگ و نزاع بوده است. این موانع ذهنی موجب میگردد چنین پنداشته شود که از نظر فرهنگی میان ایران و روسیه تفاوتها و تمایزات بسیاری است و هیچ نقطه مشترک و ارتباط فرهنگی در این میان وجود نداشته است. این در حالی است که با بررسی و مداقه در تاریخ، اشتراکات و ارتباطات فرهنگی بسیاری نمایان میگردد.در این راستا، از دو شخصیت «شیخ الاسلام دربند» و «پوشکین» به عنوان دو محور بهره جستیم. در جامعهشناسی، گاه برای مطالعه تغییر و تحولات اجتماعی میان جوامع، به مقایسه سیستمهای اقتصادی، نظامی و ... میپردازند، اما گاه میتوان در سطحی کوچکتر، از شخصیتها بهره جست، چرا که انسان خود نمونهای از جامعه کلان است. در این اثر نیز در خلال پژوهش و صحبت پیرامون دو شخصیت فوق، به بازخوانی روابط فرهنگی ایران و روسیه پرداختهایم و از نمونههای بسیاری یاد کردهایم که بیانگر ارتباطات فرهنگی در چند قرن اخیر میان این دو کشور بودهاند. با رویکردی فرهنگی و ژئوکالچری، میتوان ارتباطات گسسته را به منظومهای منسجم تبدیل نمود و با تدوین سیاستهای نوین در این منطقه، آیندهای روشن را رقم زد.چهار فصل این کتاب عبارتند از: آشنایی زدایی، تولدی دیگر، قاره قلب، ایراسیا: قاره فرهنگی نوین.کتاب پوشکین و شیخالاسلام دربند: روابط ایران و روسیه در ژئوپلتیکِ نوین اوراسیا تألیف دکتر سیدجواد میری به همت انتشارات جامعهشناسان منتشر شد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 116]