محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1832961661
تواضع در رفتار شناسي معصومين (عليهم السلام)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
تواضع در رفتار شناسي معصومين (عليهم السلام) مفهوم تواضع تواضع در لغت به معناي فروتني، نرمي و خواري آمده است (1) و در اصطلاح، خود را بلند مرتبه ندانستن و کوچکي کردن در برابر خدا، پيامبر (ص) و مؤمنان و ميل به بزرگي و جاه طلبي نداشتن. (2) بنابراين، متواضع کسي است که خود را بالاتر از ديگران نداند، بلکه عيبهاي خود را همواره در نظر داشته و در رفع آن بکوشد. در مقابل، متکبر، خود را از ديگران برتر و شايسته تر مي شمارد، در نتيجه هيچگاه در مسير کمال گام بر نمي دارد. انسان متواضع، با نهاد پاکي که دارد، هميشه نيکيها را ميان خود و ديگران تقسيم مي کند و سعادت و نيک فرجامي همنوعان خويش را طالب است، چنان که امام کاظم عليه السلام فرمود:«التواضع آن تعطي الناس ما تحب أن تعطاه» (3)تواضع آن است که آن چيزي را به مردم عطا نمايي که دوست داري همان را دريافت کني. فروتني و تواضع در اسلام شريعت مقدس اسلام، تواضع را از صفات کمال انسان دانسته و پيروان خويش را بدان سفارش کرده است. قرآن مجيد فروتنان را بندگان شايسته ي خدا شمرده و فرموده است:«و عباد الرحمن الذين يمشون علي الأرض هونا... » (4)بندگان خداي رحمان، کساني هستند که در روي زمين، متواضعانه قدم بر مي دارند. و به پيامبر اسلام (ص) مي فرمايد: «و اخفض جناحک لمن اتبعک من المومنين» (5)با پيروان با ايمانت، متواضع و فروتن باش.از سوي ديگر کراهت و تنفر خويش را از تکبر که در برابر تواضع است، ابراز داشته و فرموده است: «انه لا يحب المتکبرين» (6)خداوند، متکبران را دوست ندارد. و فرجام متکبران را دوزخ دانسته است: «أ ليس في جهنم مثوي للمتکبرين» (7)آيا متکبران را در جهنم، جايگاهي نيست. رسول خدا (ص) فرمود: «ان التواضع يزيد صاحبه رفعه فتواضعوا، يرفعکم الله» (8)فروتني بر مقام صاحبش مي افزايد، پس متواضع باشيد تا خداوند، مرتبه ي شما را بلند گرداند. اميرمؤمنان علي عليه السلام نيز فرموده است: «بکثره التواضع يتکامل الشرف» (9)با تواضع فراوان، شرف، کامل مي شود. با اين وصف، روشن مي شود که اسلام بر متواضع بودن انسان تأکيد دارد و آن را يکي از ارزشهاي والاي انساني مي داند و نمي پسندد که پيروانش به جاي مزين شدن به فضيلت تواضع به رذيلت تکبر آلوده گردند.جلوه هايي از تواضع ائمه ي معصومين (ع)با توجه به جايگاه و حالت پسنديده تواضع، ترديدي نيست که رهبران فرزانه ي اسلام به آن مزين بوده و هرگز قلب و فکر پاکشان به ذره اي کبر و خودخواهي آلوده نگشته است، زيرا ايشان انسانهاي کاملي هستند که تمام صفات کمال را دارا و از صفات نقص و کاستي مبرايند. اينک بگونه اي گذرا و مختصر به نمايش گوشه اي از تواضع آن بزرگواران معصوم عليهم السلام مي پردازيم: الف - تواضع در مقابل پروردگار معصومين (ع) با معرفتي که به عظمت ذات مقدس خدا و کوچکي مخلوقات داشتند، تواضع واقعي و فراوان خويش را نسبت به او ابراز مي داشتند، بدين شکل که هيچ گاه در کوچکترين دستور نيز مخالفت با امر او نکردند و با بندگي خالصانه ي خود، مرتبه ي عالي خضوع و خشوع را در برابر خداي متعال دارا بودند.عايشه، همسر رسول خدا، نقل مي کند که به پيامبر گفتم:«اي فرستاده ي خدا به هنگام غذا خوردن، تکيه بزن که راحت باشي و غذا خوردن برايت آسان باشد، حضرت جواب داد: نه، اينکار را نمي کنم، بلکه همچون بندگان و غلامان غذا مي خورم و چون بندگان در مقابل مولايم مي نشينم. » (10)امام باقر عليه السلام فرمود: «هرگاه ذکري از خدا و نعمتهاي الهي به ميان مي آمد، پدرم، امام زين العابدين، (ع) سجده ي شکر به جاي مي آورد. » (11)همچنين آن حضرت فرمود: «وحي بر موسي (ع) به مدت سي روز، قطع شد، موسي بر فراز کوه رفت و گفت: پروردگارا چرا وحي قطع شده، ديگر با من سخن نمي گويي؟ اگر من گناهي مرتکب شده ام همين حالا قصاص کن؛ و اگر اعمال ناپسند بني اسرائيل مانع نزول وحي شده، آنها را ببخش. خطاب آمد: اي موسي! آيا مي داني چرا تو را ازميان مردم به وحي و کلام خويش اختصاص داده ام؟ موسي گفت: نمي دانم. خداوند فرمود: در رفتار و اخلاق بندگانم با دقت نگريستم، هيچ کس را از تو متواضعتر نديدم. از اين رو، اين امتياز ويژه را به تو دادم. موسي (ع) پس از نماز، تا گونه چپ و راستش را بر زمين نمي چسبانيد، بر نمي خواست. » (12)ب- تواضع در خانه معصومين (ع) در محيط خانواده، بويژه با پدر و مادر، رفتاري صميمي و متواضعانه و مناسب شأن آنان داشتند. رسول اکرم (ص) با اينکه خود در سنين کودکي، پدر و مادرش را از دست داد، ولي نمونه ي کاملي از احترام و تکريم به والدين را ارائه نمود. معصومين (ع) در داخل خانه نيز همانند ديگر اعضاي خانواده بودند. هرگز کارهاي شخصي خود را بر ديگران تحميل نکرده و خود شخصا بدانها مي پرداختند. يکي از همسران رسول خدا مي گويد:«پيامبر (ص) در خانه لباسهايش را مي دوخت، کفش خود را تعمير مي کرد و بيشتر چيزي را که دوست داشت در خانه انجام دهد، خياطي بود. (13) به همسران خود احترام مي گذاشت و خود را براي آنها مي آراست و چه بسا در ميان آنان مي نشست و آنها سر مبارک حضرت را شانه مي زدند. » (14)از حضرت امير (ع) نقل شده است که فرمود:«تشک پيامبر همان عبايش بود و متکاي حضرت پارچه اي بود از ليف خرما يک شب آن را دولا کردند (که نرمتر باشد) فردا صبح فرمود: بستر ديشب، مرا از نماز شب بازداشت و دستور داد که آن را يک لا بيندازند. » (15)حضرت امير (ع) خريد نيازمنديهاي خانه اش را خود انجام مي داد. روزي شخصي به آن حضرت گفت: اي اميرمؤمنان! بگذار اين کار را ديگران انجام دهند (و اين در شأن شما نيست. ) حضرت فرمود:«شخص متأهل، خود سزاوارتر است به بردن آنچه خريده است. » (16)ج - تواضع در اجتماع 1- رفتار با زيردستان و محرومان: پيشوايان معصوم عليهم السلام نسبت به افراد ضعيف و محروم، عنايت بيشتري داشتند و حرمت آنان را در جامعه نگه مي داشتند. اين رفتار متواضعانه و صميمي معصومين (ع) اندوه و نگراني و درد اجتماعي آنان را کاهش مي داد. رسول اکرم (ص) غلامي داشت به نام زيد که خديجه به او بخشيده بود. حضرت او را آزاد کرد و مخير نمود که در خانه ي آن حضرت بماند يا به ديار خود برگردد، ولي رفتار متواضعانه و صفا وصميميت آن حضرت، مانع رفتن زيد شد. (17)سلامت جامعه اقتضا مي کند که ميان طبقات مختلف و قشرهاي گوناگون روابط عادلانه حکمفرما باشد، تا زندگي از لطف و صفاي لازم برخوردار گردد. توصيه ي اسلام و معصومين (ع) در اين رابطه، نسبت به اقشار مختلف مردم - با هر شرايطي که دارند - اين گونه بود. رسول خدا (ص) فرمود:«بدترين مردم کساني هستند که زيردستان خود را آزار مي دهند. (18) همچنين به ديگران، توصيه مي کردند که کارهاي مشکل و طاقت فرسا را به غلامان و ضعيفان واگذار نکرده و خودشان نيز با آنها همکاري کنند. » (19)امام رضا (ع) به خدمتکارانش توصيه کرده بود که هرگاه وارد خانه شدم و شما مشغول خوردن غدا بوديد، از جا بلند نشويد. (20) نادر يکي از خدمتکاران امام رضا (ع) گفت:«امام رضا (ع) خيلي متواضعانه با ما رفتار مي کرد و لقمه حلوا (گردو و شکر) را به من مي داد. » (21)2-تواضع در مقابل دوستان: پيشوايان معصوم (ع) نسبت به اصحاب و دوستان خود، روابط بسيار خوب و متواضعانه داشتند، بطوري که: ابوذر، صحابي و يار پيامبر مي گويد: «رسول خدا (ص) در وسط دوستان و اطرافيان خود مي نشست و با آنها صحبت مي کرد. بطوري که اگر يک نفر غريبه وارد مي شد، نمي توانست بفهمد کدام يک پيامبر خداست. به همين دليل، سکويي از گل ساختيم که آن حضرت برآن بنشيند و جاي او مشخص باشد. » (22)سلمان فارسي مي گويد: «بر فرستاده خدا (ص) وارد شدم. حضرت عبايش را براي من پهن کرد تا بر آن بنشينم. سپس فرمود: هرگاه مسلماني بر برادر مسلمان خود وارد شود و او براي اکرام و احترام، فرش برايش پهن کند، خداوند گناهان او را مي بخشد. » (23)3- تواضع در مقابل رفتار ديگران: لازمه ي رفتار متواضعانه ي معصومين (ع) اين بود که با هر کس برخورد مي کردند - چه دوست و چه بيگانه - اخلاق اسلامي را ترک نمي کردند و چه بسيار مواردي که همين اخلاق و ملايمت، موجب هدايت افراد مي شد و به اسلام مي گرويدند. رسول خدا (ص) سوار بر شترش از راهي مي گذشت، که عربي بياباني جلو آمد و از حضرت خواست که با هم مسابقه ي شتر سواري دهند. حضرت هم پذيرفت و آن مرد، برنده ي مسابقه شد. (24)از سوي ديگر، آن بزرگواران از هرگونه رفتار تحقيرآميز نسبت به مردم جلوگيري مي کردند، گرچه چنين عملي از سوي خود مردم انجام مي گرفت. امام صادق (ع) فرمود:«حضرت امير (ع) با اصحاب خود به محلي رسيدند. عده اي از اهالي، پياده در پي حضرت راه افتادند. حضرت متوجه شد و پرسيد: آيا حاجتي داريد؟ گفتند: نه، رسم ما چنين است که از بزرگانمان اين گونه تجليل مي کنيم. حضرت فرمود:«و الله ما ينتفع بهذا أمراءکم و انکم لتشقون به علي أنفسکم و تشقون به في آخرتکم» (25)به خدا سوگند! بزرگانتان از چنين کاري سود نمي برند و تنها شما خودتان را (در اين جا) به سختي و در آخرت به بدبختي مي اندازيد. »امام رضا عليه السلام داخل حمام شد. شخصي جلو آمد و گفت: مرا کيسه بکش، آن حضرت بدون درنگ خواسته آن مرد را اجابت کرد. (26)عدم تواضع در ميان انسانها کساني يافت مي شوند که از رفتار متواضعانه و انساني ديگران، سوء استفاده کرده و آن را حمل بر ضعف و ناتواني مي کنند. قرآن مجيد، براي اينکه چنين راهي را بر سوء استفاده کنندگان ببندد، از مؤمناني ستايش مي کند که در برابر مسلمانان، فروتن ولي در برابر کفار بدانديش، گردن فرازند:«أذله علي المومنين أعزه علي الکافرين» (27)معصومين (ع) نيز بر اساس اين اصل قرآني اگر تشخيص مي دادند که افرادي از تواضع و فروتني آنان سوء استفاده مي کنند. از چنين کاري خودداري مي کردند، تا از گمراهي به درآيند. و به مردم نيز توصيه مي کردند که از کرنش و تواضع در برابر کساني که متکبر بوده و ارزشنهاي مادي را جايگزين ارزشهاي معنوي کرده اند، بپرهيزند.رسول خدا (ص) مي فرمايد:«من أتي ذاميسره فتخشع له طلب ما في يديه، ذهب ثلثادينه» (28)هر که نزد ثروتمندي رود و او را براي دارايي اش کرنش کند، دو سوم دينش از بين رفته است. آنچه از نظر اسلام اهميت دارد، عزت نفس مؤمن است که بايد حفظ شود. بدون شک، فروتني کردن با عزت نفس منافات ندارد، انسان مي تواند در عين اينکه نسبت به مؤمنين، متواضع است، عزت نفس خويش را حفظ کرده و خود را تحقير ننمايد. حضرت امير (ع) مي فرمايد:«چه زيباست، فروتني ثروتمندان براي فقرا به منظور کسب آنچه در نزد خداست، و از آن زيباتر و با شکوهتر بي اعتنايي فقرا نسبت به ثروتمندان دنيا طلب است، زيرا آنان به خداي قادر، توکل کرده اند. » (29)رسول خدا (ص) فرمود:«وقتي با مؤمنين متواضع برخورد کرديد، براي آنها تواضع کنيد، و اگر متکبرين را ديديد با آنها متکبرانه برخورد کنيد، که اين رفتار، موجب تحقير و ذلت متکبران است. » (30)پي نوشت ها:1. فرهنگ سياح، ج 3، ص 1800.2. بحارالانوار، ج 75، ص 132، اسلاميه.3. وسائل الشيعه، ج 2، ص 456.4. فرقان، آيه ي 63.5. شعراء، آيه ي 215.6. نحل، آيه ي 23.7. زمر، آيه ي 60.8. بحارالانوار، ج 75، ص 119.9. شرح غرر ودرر، ج 3، ص 235، دانشگاه.10. الوفا في احوال المصطفي، ج 2، ص 438، اسلاميه.11. ائمتنا، محمد علي دخيل، ج 1، ص 265، بيروت.12. بحارالانوار، ج 75، ص 122.13. بحارالانوار، ج 16، ص 230.14. همان مدرک، ص 248.15. مکارم الاخلاق، طبرسي، ص 38.16. جامع السعادات، ج 1، ص 355، داوري.17. اسدالغابه، ج 2، ص 225، داراحياء، التراث العربي.18. محاسن برقي، ص 356.19.بحارالانوار، ج 74، ص 142.20. همان مدرک، ج 49، ص102.21. همان مدرک. 22. محجه البيضاء، محدث کاشاني، ج 6، ص 151.23. بحارالانوار، ج 16، ص 235.24. همان مدرک، ج 75، ص 123.25. همان مدرک، ج 41، ص 55.26. بحارالانوار، ج 49، ص 99.27. مائده، آيه ي 54.28. بحارالانوار، ج 73، ص 169، اسلاميه.29.بحارالانوار، ج 75، ص 123.30. جامع السعادات، ملامهدي نراقي، ج 1، ص 363، چاپ نجف.منبع: کتاب سيره معصومين (عليهم السلام)/خ
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 517]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها