تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1834789023
اخلاق سياسي امام علي عليه السلام (با تکيه بر برنامه مالک اشتر)(قسمت اول)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
اخلاق سياسي امام علي عليه السلام (با تکيه بر برنامه مالک اشتر)(قسمت اول) نويسنده:سيد محمد علي حسينيان مفهوم شناسي اخلاقي سياسي در اسلام اخلاق سياسي، واژه اي است که تعريف و تفسير روشني را مي طلبد. بنابراين، تبيين جداگانه هر کدام از دو مفهوم اخلاق و سياست لازم است. در تعريف مفهوم اخلاق مي توان بر اين باور بود که در هر جامعه اي اخلاق عبارت است از « فضيلت هاي مورد پذيرش عموم که از شرع و عرف و تاريخ و عقل برخاسته است.» (1) مفهوم سياست نيز به عمل « تصميم گيري و اجراي آن براي کل جامعه» (2) تعريف مي شود. بر اين اساس، مراد از اخلاقي کردن سياست تنظيم روابط سياسي، اجتماعي و اقتصادي بر پايه اخلاق و عدالت است. (3) پيام متن: مي توان پاي اخلاق را به ميدان سياست نيز کشاند، به گونه اي که : « سياست، عين ديانت و ديانت عين سياست باشد.»جايگاه اخلاقي سياسي در اسلاماخلاق سياسي در اسلام، جايگاهي ويژه دارد. پر آوازه ترين شخصي که در اسلام به اخلاق سياسي توجهي ويژه نشان داد، امام اول شيعيان حضرت علي بن ابي طالب عليه السلام است. آن حضرت براي حاکم مساختن نظام اخلاقي معتبر در هر دو زمينه فردي و اجتماعي، به مدد کارگزاران سياسي خود به اخلاقي کردن سياست همت گماشت. هدف مولاي متقيان در اخلاقي کردن سياست، اصلاح مردم و رهنمون ساختن آنان به سوي سعادت ابدي بود. (4) امام اين هدف والا را با شيوه هاي اخلاقي درست و ويژه اي پي گيري کرد. عناصر شيوه اخلاقي حضرت در حکومت و سياست مداري، نشان از تلفيق آرمان با واقعيت دارد و اعلان مي کند که امام علي عليه السلام آرمان گرايي واقع بين بود. بنابراين، شناخت عناصر عملي اخلاقي کردن سياست در دوران زمامداري حضرت، اهميتي دو چندان مي يابد. مؤلفه هاي اخلاقي کردن سياست در شيوه حکومتي امام عليه السلام، با مفاهيمي چون حق جويي، عدالت محوري، ابزار انگاري قدرت، تقواي سياسي، کرامت انساني، مردم گرايي، صلح مداري، عهد مندي و مصلحت سنجي همراه است. از اين رهگذر، هر حکومت سياسي که بدون اين مؤلفه ها باشد با حکومت علوي فاصله زيادي خواهد داشت . پيام متن:ويژگي بر جسته حکومت حضرت علي عليه السلام، حضور اخلاق در کنار سياست است؛ يعني حکومتي که به همراه حق جويي، عدالت محوري، تقواي سياسي، کرامت انسان و مردم گرايي باشد. مؤلفه هاي نه گانه اخلاقي کردن سياست، در شيوه حکومتي حضرت علي عليه السلام اخلاق و دين در حکومت حضرت علي عليه السلام جلوه اي پررنگ داشت و اين اخلاق سياسي آن امام معصوم عليه السلام، بر آمده از عناصري بود که مهم ترين آنها عبارتند از :1. حق جوييحق جويي، نخستين مؤلفه اخلاقي کردن سياست در شيوه حکومتي امير مؤمنان علي عليه السلام است. اين مؤلفه يکي از اساسي ترين رکن هاي جامعه علوي به شمار مي آيد و زير بناي چنين جامعه اي را تشکيل مي دهد. براي شناخت اين عنصر زير بنايي، بايد به سه تعريف از واژه حق اشاره کرد. در تعريف نخست، حق به عنوان نامي از باري تعالي به شمار مي آيد. دومين تعريف، حق را به معناي حقيقت و واقع، راست ودرست وضد باطل مي پندارد. در آخرين تعريف، حق به معناي توانايي و برتري است که خداوند به اشخاص عنايت کرده است و با بهره و نصيب، مترادف به کار مي رود.(5) حضرت علي عليه السلام در گفتار و کردار خود، به حق در هر سه معنا اشاره مي کند وپيروي از آنها را سرمشق جامعه خود قرار مي دهد.وقتي از حق به معناي باري تعالي سخن گفته شود، مفهوم خدا محوري به ذهن مي رسد. خدا محوري وترس از پروردگار، در بسياري از سخنان مولا آشکارا ديده مي شود. (6) و امام علي عليه السلام به اثبات رساند که در همه زندگي اش هيچ گاه از ياد خدا غافل نشد.(7) آن حضرت در پي توجه به خالق هستي ونيز مزرعه آخرت انگاشتن دنيا، دنيا و داشته هايش را به هيچ مي انگاشت و از آن، چونان راه رسيدن به مقصود بهره مي برد.(8) آخرت محوري آن امام همام، نه تنها در وجودش ريشه دوانده بود، سبب سفارش هاي آخرت مدارانه اش به زمام داران و مردم نيز شد . همچنين حق اگر به معناي حقيقت و واقع، ضد باطل و راستي ودرستي باشد، نيز بارها در سخنان حضرت علي عليه السلام بدان اشاره شده است . با توجه به اين معنا، زمامداران جامعه علوي به پرهيز از گفتار خلاف واقع و گزينش مشاوراني که به حق تذکر مي دهند، گرچه تلخ باشد، سفارش مي شوند، (9) از نمونه هاي آشکار اين معنا، نفي دروغ گويي و فريب کاري است. اين جلوه، نخستين امام را به دوري از نيرنگ زني و عوام فريبي واداشت.(10) در حالي که شم سياسي بالاي حضرت، او را از حيله و نيرنگ دشمنان آگاه مي ساخت، اعتقادش به چنين حقي (نفي فريب) مانع از مقابله به مثل وي مي شد.(11) حال اگر حق، با بهره و نصيب مترادف باشد، مي تواند حقوق الاهي و انساني از نگاه اميرمؤمنان را در برگيرد. در حقوق الاهي، مسئوليت داشتن بندگان در برابر خداوند، يکي از برترين حقوق به شمار مي آيد. در حقوق انساني نيز مي توان به حقوق متقابل مردم و زمامداران اشاره کرد و همچنين حقوق ديگر طبقه هاي جامعه چون ارتشيان، کارمندان و قاضيان را مد نظر قرار داد. حق جويي علي عليه السلام در اين معنا، با موظف شدن سياست مداران به رساندن حق همه گروه هاي جامعه، رنگ روشني به خود مي گيرد.(12) بدين ترتيب، همه افراد جامعه از حق آزادي بهره مند مي شوند، البته با مسئوليت در برابر خداوند. (13) احقاق حق آزادي افراد جامعه در نگاه امير مؤمنان علي عليه السلام چنان مهم و ضروري است که تهديد آزادي هاي مردم و نقض حقوق آنان، يکي از آسيب هاي جدي هر حکومتي به شمار مي آيد.(14) در مجموع به نظر مي رسد که وجود موازين حق با سه معناي ياد شده، در گفتار و کردار اميرالمؤمنين علي عليه السلام، سند محکمي بر حق جويي آن حضرت است. اين سند نشان مي دهد که حق طلبي يکي از اساسي ترين ارکان اخلاق سياسي امام علي عليه السلام به شمار مي رود.پيام متن: حق گويي، حق طلبي و حق محوري، از ويژگي هاي مهم حکومت حضرت علي عليه السلام بود. پس بايد در حکومت اسلامي، اين مؤلفه اخلاق سياسي آن حضرت، الگويي براي همه مسئولان باشد.2. عدالت محوريدومين مؤلفه مهم اخلاقي کردن سياست در حکومت علوي، عدالت محوري است. سخن از عدالت محوري جز با شناخت عدالت پيش نمي رود. بر اين اساس، تعريف عدالت از ديدگاه امام علي عليه السلام بسيار راه گشاست . امام علي عليه السلام عدالت را به معناي قرار دادن هر چيزي در جاي خود(15) ودادن هر حقي به صاحبش به کار مي برد.(16) همچنين در برخي موارد نيز عدالت را اين گونه مي خواند که «هر چه را براي خود مي پسندي، براي ديگران هم بپسند.»(17) امير مؤمنان علي عليه السلام به عدل، بيشتر، از جنبه هاي اجتماعي مي نگريست، نه از جنبه فردي و شخصي. (18) در اين باره جرج جرداق مسيحي مي گويد: «مسئله اي که علي بن ابي طالب عليه السلام را مجبور به پذيرش خلافت کرد، در خطر بودن عدالت اجتماعي بود». (19)آن حضرت در سفارش خود به کارگزاران سياسي اش، گسترش و استقرار عدالت در جامعه را مطرح مي کند (20) و از آنان مي خواهد که اجراي حق و عدالت و جلب رضايت افراد جامعه، در نزدشان از محبوب ترين کارها باشد. (21) امام علي عليه السلام براي اينکه بفهماند عدالت ، عنصر ذاتي و مهم ترين رکن سياست است،(22) هيچ مصلحتي را بالاتر از حق و عدالت قرار نداد. (23)عدالت محوري، از نگاه حضرت آن قدر اهميت دارد که مي فرمايد: حاضر نيستم حتي لحظه اي از سيره پيامبر که مبناي عدالت است، کناره گيرم ». (24)بنابراين، زمام دارانش را موظف مي کند تا از حکومت هاي عادله پيش از خود درس بياموزند (25) و در چيزي که با ديگران برابرند، خود را برتر نپندارند. (26) برابر انگاري حضرت تا جايي پيش رفت که در اجراي عدالت ميان دوست و دشمن ، يعني عقيل و معاويه تفاوتي ننهاد(27) و به اين باور رسيد که «الزم الحق من لزمه من القريب و البعيد.»(28) «هر که ملازم حق باشد، ملازم او باش، چه از نزديکان باشد و چه از دور دستان .»تأکيد امير مؤمنان علي عليه السلام بر عدالت امام خميني رحمه الله را بر آن داشت که در بيان جلوه هاي عدالت محوري آن حضرت اشاره کند به مبارزه هاي آن بزرگوار با ظلم و بيدادگري و برتري هاي طبقاتي، دفاع و پشتيباني بي دريغ وي از مظلومان و ستم ديدگان و همچنين دست گيري هايي که از گروه هاي محروم و رنج ديده اجتماع مي کرد. (29) پاي بندي عادل ترين مردم به موازات عدالت، سبب شد تا وي به خاطر شدت عدالتش، در محراب عبادتش به شهادت برسد. در نتيجه، به نظرمي آيد بتوان عدالت محوري امام علي عليه السلام را به عنوان عنصري اساسي در اخلاقي کردن سياست به شمار آورد.پيام متن:عدالت محوري زمام دار، دوستان را اميدوار و دشمنان را نااميد مي کند و حق را به صاحبان حق مي رساند و زمينه رويش استعدادهاي مادي و معنوي جامعه را فراهم مي کند. پی نوشت:1- سيد علي اصغر کاظمي، اخلاق و سياست انديشه سياسي در عرصه عمل، تهران، قومس، 1376، ص 72.2- حسين بشيريه، آموزش دانش سياسي، تهران، مؤسسه نگاه معاصر، 1380، ص 26.3- مقصود رنجبر، اخلاق سياسي (چشم انداز امام علي عليه السلام )، تهران، مؤسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر، 1381 ، ص 14.4-اخلاق و سياست؛ انديشه سياسي در عرصه عمل، ص 36.5- لسان العرب، ماده حق؛ فرهنگ عميد ، واژه حق.6- مترجم محمد دشتي، نهج البلاغه، قم، انشارات آل علي، 1383، حکمت 242، ص 485 و حکمت 383، ص 517.7- همان، خطبه 175 ، ص 235.8- نهج البلاغه، حکمت 462 ، ص 529.9- همان، نامه 53 ، ص 407.10- همان، خطبه 200، ص 301.11- داوود الهامي، علي ترسيم گر سياست واقعي اسلام، مکتب اسلام، ش 398 ، ص 14.12- همان ، ص 407.13- جامعه آرماني، دانش نامه امام علي عليه السلام، ج 6، ص 178.14-سيد صادق حقيقت، آسيب شناسي حکومت، دانش نامه امام علي عليه السلام، ص 89.15-همان، حکمت 437 ،ص 527 و نامه 53 ، ص 421.16-ناصر قربان نيا، عدالت حقوقي، تهران، مؤسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر، 1380، ص 29، نامه 53 ، ص 412.17-نهج البلاغه ، نامه 31 ، صص 375-377.18- مرتضي مطهري، صد گفتار (خلاصه آثار شهيد مطهري، (دفتر اول)، تهران، دانشگاه امام صادق عليه السلام، 1379، صص 1-60.19- جرج جرداق، صداي عدالت انساني، مترجم هادي خسروشاهي، نشر خرم، 1376، ج 2، ص 14.20- نهج البلاغه، نامه 53 ، ص 409 و 413.21- محمد تقي جعفري تبريزي، حکمت اصول سياسي اسلام، تهران : بنياد نهج البلاغه، 1373 ، ص 217.22- اخلاق سياسي (چشم انداز امام علي عليه السلام )، ص 37.23- اخلاق و سياست: انديشه سياسي در عرصه عمل، ص 167.24- صد گفتار، ص 61.25- نهج البلاغه، نامه 53 ، ص 421.26- همان.27- محمد صالح موسوي خويي، پيشين ، ص 88 .28- نهج البلاغه، نامه 53 ، ص 411.29- احمد رضا کشوري، اصول سياسي در عهد امام علي عليه السلام، قم، وثوق، 1379، ص 7 ، به نقل از : روح الله خميني، صحيفه نور.منبع: برگرفته از ماهنامه طوبي/خ
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 385]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها