محبوبترینها
از کجا بفهمیم قاشق چنگال اصل است | قاشق چنگال تقلبی نخرید!
با چاپ روی وسایل یک کسب و کار پرسود بسازید
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1799102525
انتظار و قانون اساسی
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
انتظار و قانون اساسی نويسنده: نفیسه روحانی چکیده انتظار مفهومی است که در نهاد همة انسانها نهفته و امید به آینده ای مطلوب را در آنان زنده نگهداشته است. که در آموزه های دین اسلام به دو معنای انتظار عام و خاص به کار رفته است. آیات و روایات زیادی در این باب وارد شده که اشاره به فضیلت انتظار و ضرروت آن دارد.معیار ارزش انسان برای سنجش میزان رشد او مقدار انتظار اوست که موجب تلاش و حرکت او برای رشد و تکامل او خواهد شد.همچنین به وظایف منتظران در عصر غیبت از زبان ائمه معصومین « علیهم السلام» اشاره شده که عبارتنداز شناخت حجت خدا، پیوند با مقام ولایت، پیراستگی از بدیها و تهذیب نفس و آراستن به خوبی ها، کسب آمادگی برای ظهور حضرتش، بزرگداشت یاد و نام حضرت و نکو داشتن روزهای منسوب به ایشان، ارتباط با فقهاء و مراجع تقلید و اطاعت از فقهاء جامع الشرایط می باشد که در عصر غیبت مسئولیت و وظیفه ولایت مطلقه شرعیه را برای حکومت و ادارة کشور و اجرای قوانین شرع و تعیین اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بر عهده دارند. چرا که قبول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران منوط بر قبول ولایت مطلقه شرعیه فقهاء جامع الشرایط می باشد.مقدمه یکی از مهم ترین ویژگیهای مکتب تشیع اعتقاد به امام مهدی (عج) به عنوان آخرین حجت خداوند، واسطة فیض الهی و نجات بخش موعود است. بر اساس این اعتقاد حضرت مهدی (عج) در حال حاضر نیز زنده، شاهد و ناظر همه جهانیان بویژه شیعیان خود، فریادرس درماندگان و در انتظار روزی است که به فرمان خدا حرکت رهایی بخش و قیام عدالت گستر خود را آغاز کند.متأسفانه با توجه به اینکه موضوع انتظار در این مکتب جایگاه خاصی داشته و بخش عمده ای از معارف شیعی را به خود اختصاص داده و با وجود سفارش فراوان پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (علیهم السلام) بر موضوع انتظار فرج، شیعیان چنان که باید و شاید به این مهم اهتمام نداشته و توجهی در خور، به ابعاد مختلف آن نکرده اند، اگر چه در چند سال اخیر اقبال مردم مخصوصاً جوانان به باور مهدی و فرهنگ انتظار چندین برابر شده اما همچنان از نبود آثار مستند، مستدل و متقن که با زبان روز و متناسب با استعداد و توانایی مخاطبان مختلف، در مورد موضوع مطرح شده، جامعة ما رنج می برد، که خوشبختانه موسسه در انتظار نور، با برنامه ریزی اساسی نیازهای مختلف نسل امروز را در این زمینه فراهم آورده است و آرزو می کنیم مورد قبول حضرت بقیه ا… الاعظم ارواحنا له الفداء واقع شود.در این اثر ابتدا به بررسی ابعاد مختلف انتظار واژة انتظار و مفهوم آن و ضرورت و فضیلت و نقش سازنده آن می پردازیم و سپس به نحوة ارتباط آن با قانون اساسی اشاره می نماییم.مفهوم انتظار« انتظار»، یعنی « چشمداشتن» و « چشم به راه بودن» . چشم داشتن یک تحوّل، چشم داشت یک رویداد خوب، یا چشم به راه یک آیندة مطلوب، چشم به راه یک عزیز سفر کرده، چشم به راه یک دستگیر، چشم به راه یک منجی و …به این معنا انتظار مفهومی است که با نهاد همة انسانها عجین شده و می توان گفت همة انسان ها به نوعی منتظرند. به بیان دیگر انتظار یا امید به آینده همزاد انسان است و اگر امید به آینده را از او بگیرند، سرنوشتی جز سکون، رکود، مرگ و تباهی نخواهد داشت، از همین روست که در کلام نورانی پیامبر گرامی اسلام (ص) آمده است. « ألأمَلُ رحمه لِأمتی و لَو لا الأمل ما ارضَعَت والِدَه وَلَدَها و لا غَرَس غارس شَجَراً.»امید برای امت من مایة رحمت است و اگر امید نبود هیچ مادری فرزندش را شیر نمیداد و هیچ باغبانی درختی نمی کاشت.در هر حال، انتظار و چشم به راه آینده بودن شعله ای است در وجود انسان که هر چه فروزان تر و پرفروغ تر باشد تحرک و پویائی او نیز بیشتر خواهد بود.با توجه به اهمیت و نقش اساسی امید به آینده و انتظار فرج در زندگی انسان ها مکتب اسلام تلاش نموده است با تقویت این روحیه، تلاش و سر زندگی جوامع اسلامی و مسلمانان را به نهایت درجة خود رسانده و آن ها را در هر زمان پویا و پایدار نگهدارد.به نظر می رسد امید به آینده و انتظار فرج به دو معنا در آموزه های دین اسلام به کار رفته است.۱- انتظار به معنای عام :با توجه به این معنا مکتب اسلام تلاش کرده که از یک سو با فضیلت بخشیدن به « انتظار گشایش» و امید به آینده و از سوی دیگر با نکوهش یأس، نا امیدی، دلسردی، روحیه تلاش و تکاپوی سازنده را در افراد جامعة اسلامی زنده نگهدارد و از ایجاد حالت یأس و ناامیدی در زندگی شخصی مسلمانان، جلوگیری کند.شاید بتوان گفت بسیاری از روایاتی که در آن ها به فضیلت « انتظار فرج» به طور کلی و بدون ذکر متعلّق فرج اشاره شده، به اصل تقویت روحیة امید به آینده و مقابله با حالت نا امیدی و بدبینی نسبت به آینده نظر داشته اند، که از آن جمله می توان به این روایات اشاره کرد :۱-۱- از رسول گرامی اسلام (ص) نقل شده است که : « مَن رَضِیَ عَنِ اللهِ بالقلیلَ مِنَ الرّزقِ رَضِیَ اللهٌ عنه بالقَلیلِ مِنَ العملِ و انتظار الفَرجِ عبادَه.» هر کس نسبت به روزی کمی که خداوند به او داده خشنود باشد، خداوند نیز نسبت به عمل کمی که او انجام می دهد خشنود می گردد و انتظار گشایش عبادت است.۲-۱- همچنین از آن حضرت روایت شده که :« افضل العبادهِ انتظارُ الفرج.»۳-۱- و باز می فرماید:« افضلُ اعمال المرءِ انتظارُ فَرَجِ الله عزّوجلّ.»برترین کارهای انسان، انتظار گشایش از سوی خداست.۲- انتظار به معنای خاص :در این معنا، انتظار گشایش و امید به آینده از حالت امری محدود، سطحی و فردی خارج شده و تبدیل به امری گسترده، عمیق و اجتماعی می گردد.در توضیح این مطلب باید گفت : تعالیم ادیان الهی و به ویژه دین اسلام، دقیقاً بر گرایش های درونی انسان ها تکیه دارد و اهداف و برنامه های آن ها بر اساس همین گرایش های درونی و ویژگیهای فطری سامان یافته است و در این میان نقش دین تنها حجت دهی، توسعه و تعمیق این گرایش-هاست.در این معنا، انتظار تنها به ظهور مردی تعلق می گیرد که اگر بیاید نهایت خوبی ها برای همه انسان ها در سراسر جهان فراهم خواهد شد. این انتظار به همان اندازه فضیلت و برتری دارد که تحقق متعلّق آن.ضرورت انتظارروایات زیادی بر لزوم انتظار حضرت قائم در دوران غیبت دلالت دارد، و به عنوان یک اصل مسلّم اعتقادی مطرح بوده و بر ضرورت انتظار تصریح شده است که از جمله می توان به روایت زیر اشاره کرد :شیخ صدوق در کتاب کمال الدین از « عبدالعظیم حسنی» روایت می کند که روزی بر آقایم محمدبن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسن بن ابی طالب (ع) وارد شدم و می خواستم که دربارة قائم از آن حضرت سؤال کنم که آیا همان مهدی است یا غیر او؟ پس خود آن حضرت آغاز به سخن فرمود:یا أبَا القاسِمِ، اِنَّ القائم مِنَّا هُوَ المهدیُّ الَّذی یجبُ ان یُنظَرُ فی غَیبَتِه و یُطاعَ فی ظهورهِ، و هو الثّالثُ مِن وُلدی.ای ابا القاسم! بدرستیکه قائم از ماست و او است مهدی که واجب است در ] زمان[ غیبتش انتظار کشیده شود و در زمان ظهورش اطاعت گردد، و او سومین امام از فرزندان من است.فضیلت انتظاردر روایات اسلامی آنچنان مقام و منزلتی برای منتظران موعود بر شمرده شده که گاه انسان را به تعجب وا می دارد که چگونه ممکن است عملی که شاید در ظاهر ساده جلوه کند از چنین فضیلتی برخوردار باشد. البته توجه به فلسفه انتظار و وظایفی که برای منتظران واقعی آن حضرت برشمرده شده سرّ این فضیلت روشن می شود که به برخی از آن ها اشاره می کنیم.۱-۱- امام سجاد (ع) منتظران را به برترین مردم همه روزگاران بر می شمارند:اِنّ اهلَ زمانِ غیبتهِ القائلونَ بامامَتِه المنتظرونَ لظهورهِ افضلُ من کلِّ اهل زمان.آن گروه از مردم عصر غیبت امام دوازدهم که امامت او را پذیرفته و منتظر ظهور او هستند برترین مردم همه روزگاران هستند.۲-۱- شیخ صدوق در کتاب کمال الدین از امام صادق (ع) روایت کرده که آن حضرت به نقل از پدر بزرگوارشان ـ که بر آن ها درود باد ـ فرمود:« المنتظَرُ لِأمرِنا کالمُتِشَحِطِ بدمه فی سبیل الله.»منتظر امر (حکومت) ما، بسان آن است که در راه خدا به خون خود غلتیده باشد.چرا این همه فضیلت؟با مشاهده روایات یاد شده برای بسیاری این پرسش پیش می آید که چرا انتظار از چنین فضیلتی برخوردار است؟ برای پاسخ به این پرسش چند نکته را باید مورد توجه قرار داد :۱- انتظار حلقة اتصال شیعه با امام معصوم :از دیدگاه شیعه پذیرش ولایت معصومین « علیهم السلام» و بطور کلی تسلیم در برابر امام و حجت عصر، سرآمد همة فضایل و شرط اساسی قبولی همة اعمال عبادی است. بنابراین « انتظار» در زمان غیبت و عدم حضور ظاهری و فیزیکی امام در جامعه به نوعی اعلام پذیرش ولایت و امامت آخرین امام از سلسلة امامان شیعه است و موجب ارتباط شیعیان با امامشان، به صورت ارتباط قلبی و معنوی می باشد که در همة اعصار از فیض وجود امامشان برخوردار می شوند.۲- انتظار، معیار ارزش انسان ها :آرزوهای انسان ها معیار خوبی برای سنجش میزان رشد، کمال و تعالی آن هاست؛ تا آنجا که برخی می گویند: « بگو چه آرزویی داری تا بگویم کیستی؟» آرزو انسان را به حرکت وا می دارد و هر چه همت، بلندتر و آرزو ارزشمندتر باشد حرکت و تلاش انسان نیز از ارش بیشتری برخوردار است.امام علی (ع) در همین زمینه می فرمایند :قدرُ الرّجلِ علی قدرِ همّته.ارزش مرد به اندازه همّت اوست.و در جای دیگر می فرماید:قِیمَهُ کُلِّ امرِیٍ ما یُحسِنُهُ.مرد را آن بهاست که در دیده اش زیباست.بنابراین ارزشمندترین آرزوها، انتظار فرج است و منتظرین از برترین ارزشها، برخوردارند. زیرا آرزوی نهائی انسان منتظر، حاکمیت نهائی دین خدا و مذهب اهل بیت (علیهم السلام) بر سراسر جهان، و استقرار حکومت صالحان و مستضعفان در سراسر گیتی، کوتاه شدن دست ظالمان و مستکبران از گوشه گوشة جهان، برقراری نظام قسط و عدالت بر پهنة زمین و گسترش امنیت و رفاه در جای جای کرة خاکی است. و چنین آرزویی از ارزش و فضیلتی وصف ناپذیر برخوردار است که به تناسب این آرزوی بلند، از تلاش و کوشش برای تحقق هر چه زودتر این آرزو کوتاهی نمی-کند.۳- انتظار عامل پویایی و سازندگی فرد و اجتماع:اگر انسان منتظر به وظایفی که برای او برشمرده شده عمل کند به الگوی مطلوب انسان دیندار دست می یابد و از جایگاه بلند و والایی برخوردار می شود.وظایف منتظراناز آنجا که تبیین همة وظایفی که شیعیان در عصر غیبت بر عهده دارند در این محدودهنمی گنجد به تعدادی از مهم ترین این وظایف اشاره می کنیم :۱-۱ شناخت حجت خدا و امام عصر (عج)این موضوع آنقدر از اهمیت والایی برخوردار است که در روایات بسیاری که به طریق شیعه و اهل سنّت از پیامبر گرامی (ص) و ائمه معصومین (علیهم السلام) نقل شده آمده است:مَن ماتَ و لَم یَعرفِ امامَ زمانِه مات میتَهً جاهلیّهً.هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلی مرده است.و امام صادق (ع) در مورد کمترین حد معرفت امام می فرمایند:ادنَی معرفه الامام أنَّه عِدلُ النّبیّ الاّ دَرَجَهَ النبوهِ و وارثُهُ و اَنَّ طاعَتُهُ طاعهُ اللهِ و طاعهُ رسولِ الله و التسلیمُ لَهُ فی کلِّ أمرٍ وَ الرّدُّ الیه و الأخذُ بقولِهِ.کمترین حد معرفت به امام آن است که بدانی امام مساوی با پیامبر (ص) است مگر در درجة نبوت، امام، وارث پیامبر است و همان اطاعت از او اطاعت از خدا و رسول اوست و باید در هر امری تسلیم او بود و به سخن و فرمان او عمل کرد.توجه به مفاد دعاهایی که خواندن آن ها در عصر غیبت مورد تأکید قرار گرفته است، نیز ما را به اهمیت موضوع شناخت حجت خدا رهنمون می سازد؛ چنانکه در یکی از دعاهای معروف و معتبری که شیخ صدوق آن را در کتاب کمال الدین نقل کرده، می خوانیم :اَلهّمَّ عَرِّفنی نفسَکَ فانک اِن لَم تعرِّفنی نَفسَک لَم اعرف نبیَّکَ، الهّمَّ عَرِّفنی نَبِیَّکَ فَاِنَّکَ اِن لَم تُعَرِّفنی نبیّکَ لَم اعرف حُجَّتَکَ، الهم عَرِّفنی حُجَّتَکَ فَاِنّک اِن لَم تُعَرِّفنی حُجَّتَکَ ضَلَلتُ عَن دینی اللّهم لا تَمتنی میتَهً جاهلیَّهً و لا تُزِغ قلبی بَعدِ اِذ هدیتَنی.بار الها، خودت را به من بشناسان که اگر خودت را به من نشناسانی پیغمبرت را نخواهم شناخت. بارالها، پیغمبرت را به من بشناسان که اگر پیغمبرت را به من نشناسانی حجت تو را نخواهم شناخت. بار الها، حجت خود را به من بشناسان که اگر حجتت را به من نشناسانی از دینم گمراه می گردم. خداوندا ! مرا به مرگ جاهلیت نمیران و دلم را از حق پس از آنکه هدایتم فرمودی منحرف مگردان. نکته ای که باید در نظر داشت این است که شناخت امام زمان (عج) از شناخت دیگر امامان معصوم (علیهم السلام) جدا نیست و اگر کسی به طور کلی به شأن و جایگاه ائمه هدی واقف شد، صفات و ویژگی های آن ها را شناخت و به مسئولیت خود در برابر آن ها پی برد، قطعاً نسبت به امام عصر « علیه السلام» نیز به شناختی شایسته می رسد. بهترین راه برای این شناخت، مطالعه و تأمّل در کتابهایی استکه در این زمینه نگاشته شده است که از جمله می توان به کتاب های زیر اشاره نمود:۱- الکافی، محمدبن یعقوب الکلینی (ج۱، کتاب الحجه) تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵/۲- معرفت حجت خدا (شرح دعای الهّمَّ عرفنی نفسک)، لطف الله الصافی الگلپایگانی، چاپ اول: قم، حضرت معصومه، ۱۳۷۵/۳- معرفت امام عصر علیه السلام، سید محمد بنی هاشمی، چاپ اول: تهران، نیک معارف، ۱۳۷۵/۲- پیراستگی از بدی ها و آراستگی به خوبی هاموضوع تهذیب نفس و دوری گزیدن از گناهان و اعمال ناشایست، به عنوان یکی از وظایف مهم در عصر غیبت شمرده شده که در توقیع شریفی که از ناحیة مقدسة حضرت صاحب الامر به مرحوم شیخ مفید، رضی الله عنه، صادر گردیده، گناهانی که از شیعیان آن حضرت سر می زند، یکی از اسباب و تنها سبب طولانی شدن غیبت و دوری شیعیان از لقای آن بدر میسر شمرده شده است.« فَما یَحبِسنا عَنهُم الاّما یَتَّصِلُ بِنا مِمّا نُکرِهُهُ، و لا نُؤثِرُهُ مِنهُم.»پس تنها چیزیکه ما را از آنان (شیعیان) پوشیده می دارد، همانا چیزهای ناخوشایندی است که از ایشان به ما می رسد و خوشایند ما نیست و از آنان انتظار نمی رود.۳- پیوند با مقام ولایتحفظ و تقویت پیوند قلبی با امام عصر « علیه السلام» و تجدید عهد و پیمان. با آن حضرت یکی دیگر از وظایف مهمی است که هر شیعه منتظر در عصر غیبت بر عهده دارد. و نباید احساس کند که در جامعه رها و بی مسئولیت رها شده و تکلیفی نسبت به امام خود ندارد.در روایتی از امام محمد باقر « علیه السلام» نقل شده که ایشان می فرمایند :إصبِروا عَلی اداء الفرایض و صابِروا عدوَّکم و رابِطوا امامَکُم (المنتظر)بر انجام واجبات صبر کنید و با دشمنانتان پایداری، و پیوند خود را با امام منتظران مستحکم نمائید.روایات دیگری نیز به همین مضمون از ائمه « علیهم السلام» وارد شده که به جهت اختصار از ذکر آن ها خودداری می کنیم که در آن شیعیان را به تجدید عهد و بیعت با امام زمان خود سفارش کرده و از آنان خواسته اند، هر روز دعای عهد را بخوانند.« الهّم اِنّی اُجَدِّدُ لَهُ فی صَبیحَهِ یَومی هذا و ما عِشتُ مِن ایام حیاتی عهداً و عقداً و بیعهً لَهُ فی عُنُقی لا احولُ عَنها و لا ازولُ ابداً، الهمَّ اجعلنی مِن انصاره و اعوانِه و الذابینَ عَنهُ …..».بار خدایا، من در بامداد این روز و تمام دوران زندگانیم، عهد و عقد و بیعتی را که از آن حضرت برگردن دارم با او تجدید می کنم، که هرگز از آن عهد و بیعت بر نگردم و بر آن پایدار بمانم، بار خدایا! مرا از انصار و یاران آن حضرت و از مدافعان حریم مقدس او، و شتابندگان در پی انجام مقاصد او قرار ده ….شیعیان منتظر علاوه بر دعای عهد، با بهره گیری از ادعیه و زیارات دیگر پیوند و ارتباط دائمی خود را با آن حضرت برقرار سازند و روز بروز آن را محکمتر کنند.۴- کسب آمادگی برای ظهور حجت حقرمز اینکه شیعه باید هر لحظه آماده یاری امام خود باشد این است که زمان ظهور برای ما مشخص نیست و هر آن که ارادة خداوند تعلق گیرد ممکن است ظهور واقع شود پس باید همواره در حال آماده باش به سر برند. امام راحل، قدس سره، با وسعت دیدی که داشتند « کسب آمادگی برای ظهور» را بسیار فراتر از آنچه گفته شده مطرح می کردند و معتقد بودند برای گسترش قدرت اسلام در جهان باید از هم اکنون تلاش کنیم تا زمینة ظهور فراهم شود و می فرمودند :« همة ما انتظار فرج داریم و باید در این انتظار خدمت کنیم، انتظار فرج قدرت اسلام است و ما باید کوشش کنیم تا قدرت اسلام در عالم تحقق پیدا کند و مقدمات ظهور ان شاء ا… تهیه شود».۵- بزرگداشت یاد و نام حضرت مهدی (علیه السلام)مومنان باید نام همه معصومین (علیهم السلام) را بزرگ بدارند. امام در این میان امام مهدی (عج) جایگاه و شأن ویژه ای دارند؛ زیرا :۱/ ایشان امام عصر و حجّت حی و حاضر و ناظر خداوندند.۲/ ایشان وارث همه فضائل خاندان رسالت می باشند.۳/ احیاء کننده مکتب اهل بیت (ع) و دین و دین باوری در سراسر جهان هستند.۴/ در بین امامان پیش از خود نیز از جایگاه ویژه ای برخوردارند. چرا که امام صادق (ع) در پاسخ کسی که از ایشان می پرسد : « آیا قائم (ع) متولد شده است؟ می فرمایند: « لا ولو أدرکتَهُ لَخَدَمتُهُ ایام حیاتی.»خیر و اما اگر او را دریابم در همة ایام زندگانی ام خدمتگزارش خواهم بود.۵/ برپاخاستن به هنگام شنیدن نام های آن حضرت مخصوصاً نام مبارک « قائم» به تبعیت از امام رضا (ع) و امام صادق (ع)۶/ نکو داشتن روزهای منسوب به آنحضرت.۷/ آغاز کردن هر روز با سلام به پیشگاه آن حضرت.۶- ارتباط با فقهاء و مراجع تقلیدما از یک سو می دانیم که در دوران غیبت هیچیک از احکام اسلام تعطیل نشده و باید تا آمدن آن حضرت به همة احکام اسلام عمل کنیم و از سوی دیگر می دانیم که امکان دسترسی به امام معصوم (ع) و فرا گرفتن مستقیم احکام دین از ایشان، برای ما وجود ندارد.حال در این شرایط چه بایدکرد؟ آیا دست روی دست بگذاریم و به هیچیک از احکام اسلام عمل نکنیم یا به هر آنچه خود احتمال می دهیم درست باشد عمل کنیم؟ قطعاً هیچیک از این دو راه ما را به مقصود نمی رساند. اما آیا امامان معصوم (ع) پیشنهادی برای شیعیان خود در زمان غیبت کبری نداده اند؟ در پاسخ این پرسش باید گفت که : ائمه معصومین « علیهم السلام» تکلیف ما را در زمان غیبت کبری و عدم دسترسی به امام معصوم مشخص نموده و به ما امر فرموده اند که به فقهای جامع الشرایط مراجعه کنیم. چنانکه در روایت مشهوره که امام حسن عسکری (ع) از امام صادق (ع) نقل می کند که چنین می خوانیم :« فَأمّا مَن کانَ مِنَ الفقهاء صائناً لنفسه، حافظاً لدینه، مخالفاً علی هواهُ، مطیعاً لِاَمرِ مولاهُ، فَلِلعَوامِ أن یُقَلِّدوهُ.»اما هر یک از فقها که نفس خود را بازدارنده، دین خود را نگهدارنده، هوای خود را پس زننده و أوامر مولای خود را اطاعت کننده بود، بر عوام لازم است که از او پیروی کنند و تنها بعضی از فقهای شیعه هستند که از این صفات برخوردارند نه همة آنها.امام عصر (عج) نیز در یکی از توقیعات خود در پاسخ « اسحاق بن یعقوب» می فرمایند:« وَ امّا الحوادث الواقعه فَارجِعوا فیها الی رواهِ حدیثنا فانّهم حجّتی علیکم و اَنَا حجّهُ اله» علیهم.»و اما در رویدادهایی که در آینده پیش می آید به راویان حدیث ما مراجعه کنید، زیرا آن ها حجت بر شما هستند و من حجت خدا بر ایشان.بنابراین بر همه منتظران امام عصر (عج) لازم است که بنا به فرمودة امامان خود با پیروی از فقهاء و مجتهدان واجد شرایط، اعمال دینی خود را انجام دهند. در زمینة امور اجتماعی و سیاسی نیز وظیفه مردم اطاعت از فقیه جامع الشرایط است که از سوی بزرگان شیعه به عنوان « ولی فقیه» انتخاب شده است.امام خمینی (ره) فقیه بزرگ معاصر، حوزة عمل فقیهان را چنین تبین می کنند:« در عصر غیبت ولی امر و سلطان عصر (عج) نایبان عام آن حضرت ـ که فقهای جامع الشرائطند ـ جانشین آن حضرتند، در اجرای سیاسات مسائل حکومتی و سایر اموری که به عهده امام « علیه السلام» است.»قیام ایشان حرکتی سیاسی بود، که ریشه در همین اصل فقهی دارد که دربارة تشکیل دولت موقت فرمودند: « من که ایشان را حاکم کردم، یک نفر آدمی هستم که بواسطة ولایتی که از طرف شارع مقدس دارم، ایشان را قرار دادم.»بعد از پیروی انقلاب اسلامی و انتشار پیش نویس قانون اساسی، عالمان دینی بر درج اصل ولایت فقیه در متن قانون اساسی تأکید کردند که مطابق مبانی و اصول اسلام باشد که به طور مثال جزو « و أمّا الحوادثُ الواقعه» می باشد.آیه ا… گلپایگانی یکی از مراجع وقت نوشتند : « اگر قانون اساسی، به طور کامل طبق قوانین شرع تدوین شود و مسأله اتکای حکومت به نظام امامت و ولایت فقیه در آن روشن نشود، حکومت بر اساس طاغوت و ظالمانه خواهد بود.»امام خمینی در پاسخ به پاره ای اظهار نظرهای ناشیانة درباره نظریه ولایت فقیه، اعلام کردند:« من به همة ملت، به همة قوای انتظامی اطمینان می دهم که امر دولت اسلامی اگر با نظارت فقیه و ولایت فقیه باشد، آسیبی به این مملکت وارد نخواهد شد. گویندگان و نویسندگان نه از حکومت اسلامی بترسند و نه از ولایت فقیه. ولایت فقیه را آن طور که اسلام مقدر فرموده است و ائمه ما (علیهم السلام) نصب فرموده اند، به کسی صدمه وارد نمی کند؛ دیکتاتوری به وجود نمی آورد؛ کاریکه برخلاف مصالح مملکت است انجام نمی دهد، کارهایی که بخواهد دولت یا رئیس جمهور یا کس دیگر بر خلاف مسیر ملت و بر خلاف مصالح کشور انجام دهد، فقیه کنترل می کند. جلوگیری می کند. شما از اسلام نترسید. از فقیه نترسید؛ از ولایت فقیه نترسید؛ ولایت فقیه، چیزی نیست که مجلس خبرگان ایجاد کرده؛ ولایت فقیه یک چیزی است که خدای تبارک و تعالی درست کرده همان ولایت رسول ا… است.»البته ولایت پیامبر (ص) و امامان (علیهم السلام) نیز محدود به ضوابطی است، زیرا حاکمیت آنان نمی تواند در تعارض با حاکمیت ارادة خدا باشد و آنان در واقع مجری احکام و حدود دینند. و ولایت مطلقه فقیه هم تعبیر دیگری از استمرار اختیارات امام معصوم (ع) در حوزه حکومت و مصالح عمومی است. امام خمینی (ره) در این باره می فرمایند: « وقتی می گوییم ولایتی را که رسول اکرم (ص) داشتند بعد از غیبت، فقیه عادل دارد، برای هیچکس این توهم نباید پیدا شود که مقام فقهاء همان مقام ائمه و رسول اکرم (ص) است؛ زیرا این جا صحبت از مقام نیست، بلکه صحبت از وظیفه است. ولایت، یعنی حکومت و ادارة کشور و اجرای قوانین شرع.»از این رو لازم است توجه شود که ولایت مطلقه در زبان فقه و حقوق ناظر به جایگاه حقوقی شخص فقیه است. و در اصل پنجم قانون اساسی آمده : « در زمان غیبت حضرت ولیعصر (عج) در جمهوری اسلامی ایران ولایت امر و امامت بر عهده فقیه عادل و با تقوی، آگاه به زمان، شجاع، مدیر و مدبر است که طبق اصل یکصد و هفتم عهده دار آن می گردد.»ولایت مطلقه در قانون اساسیدر اصل ۵۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی، همین برداشت از ولایت فقیه به صراحت آمده است :« قوای حاکم در جمهوری اسلامی ایران عبارتند از قوة مقننه، قوه مجریه، و قوه قضائیه که زیر نظر ولایت مطلقة امر و امامت امت بر طبق اصول آیندة این قانون، اعمال می گردند. این قوا مستقل از یکدیگرند.»و در اصل یکصد و نهم آمده : صلاحیت علمی لازم برای افتاء در ابواب مختلف فقه. و عدالت و تقوای لازم بینش صحیح سیاسی و اجتماعی، تدبیر، شجاعت، مدیریت و قدرت کافی برای رهبری امت اسلام هر گاه یکی از آنان را اعلم به احکام و موضوعات فقهی یا مسائل سیاسی و اجتماعی یا دارای مقبولیت عامه یا واجد برجستگی خاص در یکی از صفات مذکور در اصل یکصد و نهم تشخیص دهند او را به رهبری انتخاب می کنند و در غیر اینصورت یکی از آنان را به عنوان رهبر انتخاب و معرفی می نمایند. رهبر منتخب خبرگان، ولایت امر و همه مسئولیتهای ناشی از آن را بر عهده خواهد داشت.امّا چون در اصل ۱۱۰ قانون اساسی سخن از « اختیارات ولی فقیه» است این توهم برانگیخته می شود که حوزة اختیارات ولایت، محدود است؛ اما با مراجعه به مجموعه مذاکرات شورای بازنگری جایی برای چنین توهمی باقی نمی ماند. حضرت آیه ا… خامنه ای پیشنهاد خود را در رابطه با اهمیت ولایت مطلقه چنین مطرح می کنند :« من به یاد همه دوستانی که در جریان اجرائی کشور بودند، می آورم که آن چیزیکه گره های کور این نظام را در طول این هشت سال که ماها مسؤول بودیم باز کرده همین ولایت مطلقه امر بوده و نه چیز دیگر … اگر مسأله ولایت مطلقه امر که مبنا و قاعده این نظام است، ذره ای خدشه دار شود، ما باز گرة کور خواهیم داشت … حالا در قانون اساسی بیاوریم یا نه. من می گویم … حالا که بحث شده دیگر نمیشود نیاوریم. آن جایی که این سیستم با ضرورت ها برخورد می کند و کارایی ندارد، آن وقت ولایت مطلقه از بالا سر وارد می شود، گره راباز می کند.»ولایت مطلقه و قانون اساسیولایت مطلقه شرعیه هم مستند به ادله شرعی و هم در متن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است. بر این اساس، مقام معظّم رهبری، و ولی فقیه می تواند در جایی که مصلحت بالاتر اقتضا کند و در موارد خاص، به پشتوانة شرع و قانون از اختیارات خود در صدور حکم حکومتی استفاده کند و دستور خاصی را صادر نماید. بر مبنای ولایت فقیه، کلیه قوانین بعد از آن که مسیر نهایی خود را طی کرد، از آن جا که تحت نظارت ولی فقیه قرار دارد از مشروعیت برخوردار بوده و اطاعت از آن لازم است. بنابراین رعایت قانون، وظیفه ای شرعی است و رهبر و ولی فقیه نیز از آن جهت که خود فردی از افراد جامعه است موظف به رعایت قانون است.در فقه اسلامی نیز اشاره شده که : نقض حکم حاکم حرام است حتی بر خود حاکم عادل. زیرا رهبر و صاحب منصب ولایت، علاوه بر شخصیت حقوقی که منشأ حکومت او بر همة ارکان قدرت است، شخصیتی حقیقی نیز دارد که وی را به پیروی از قانون ملزم می کند.با وجود این، در حالت عادی، قوانین، بر طبق روال جاری میشود و تا مشکل خاصی در میان نباشد دلیلی هم برای دخالت و اعمال نفوذ نیست. اما در هر کشوری گاه وضعیت های ویژه ای پیش می آید که دخالت مرکز و قدرت بالاتر را که مسئولیت نهایی حفظ نظم و امنیت عمومی را بر عهده دارد، می طلبد. این همان اختیارات استثنایی است که معمولاً برای روسای دولت ها در نظر گرفته شده و در کشورما همان طور که احکام اولیه شرعیه، گاه بنا به ضرورت و مصلحت بالاتر، بطور موقت به احکام ثانویه متوصل می شوند. قانون نیز گاه به نفع مصلحت بالاتر مثلا جهات امنیتی به طور موقت اجرا نمی شود. البته گاه مصلحت در تغییر قوانین دولتی است، که در آن صورت از طریق متعارف و یا پیش بینی شده، صورت می پذیرد. که این بخشی از همان کارکرد ولایت مطلقه است که قانون اساسی آن را در قالب مجمع تشخیص مصلحت نظام، نهادینه کرده است.از مجموعه مطالب بالا می توان نتیجه گرفت که : مبنای قانون اساسی بر اساس اعتقاد به ولایت فقیه است و قبول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران متفرع بر قبول ولایت فقیه می باشد که اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران برگرفته از جهان بینی و نظام ارزشی اسلام ناب محمدی (ص)است. و موثق ترین منبع و سند برای تعیین اهداف این نظام مقدس؛ در عصر انتظار و غیبت کبری؛ قانون اساسی می باشد. و چون فقهاء جامع الشرایط نمایندة ولیعصر (عج) هستند پس مبنای حکومت جمهوری اسلامی ولایت فقیه است. اطاعت از ولایت فقیه جامع الشرایط، اطاعت از ولیعصر (عج) می باشد که در عین حال همه منتظر ظهور حضرتش می باشیم که و ان شاء ا… این حکومت متصل به حکومت حضرت مهدی (عج) می گردد.«اللّهمّ اجعلنا من اعوانه و انصاره »فهرست ماخذ:۱- قرآن کریم۲- نهج البلاغه۳- ابن طاووس ـ السید علی بن موسی، اقبال الاعمال، بیروت، موسسه الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۷ ق.۴- ابن طاووس، السید علی بن موسی، مصباح الزائر، قم، موسسه آل بیت علیهم السلام، لإحیاء التراث، ۱۴۱۷ ق.۵- امام خمینی، سید روح ا… الموسوی، صحیفه نور.۶- امام خمینی، سید روح ا… الموسوی، شؤون و اختیارت ولی فقیه (ترجمه مبحث ولایت فقیه از کتاب البیع)، چاپ اول، تهران، وزارت ارشاد اسلامی، ۱۳۶۵/۷- البحرانی الحسینی، السید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، دار الکتب العلمیه.۸- الحرّ العاملی، محمد بن الحسن، اثبات الهداه بالنصوص و المعجزات، ۷ ج، تصحیح سید هاشم رسولی محلاتی، مترجم احمد جفتی، چاپ اول، دار الکتب الإسلامیه، ۱۳۶۶/۹- الحرّانی، ابو محمد الحسن بن علی بن الحسین بن شعبه، تحف العقول عن آل الرسول، چاپ دوم: قم، موسسه النشر الإسلامی، ۱۳۶۳/۱۰- دستغیب، سید عبد الحسین، گناهان کبیره، ۲ ج در یک مجلد، چاپ سیزدهم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۷۹/۱۱- دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، چاپ اول از دوره جدید : تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ۱۳۷۳/۱۲- شیخ صدوق، ابی جعفر محمد بن علی بن الحسین ابن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ۲ ج در یک مجلد، قم، موسسه النشر الإسلامی، بی تا.۱۳- المجلسی، محمد باقر (علامه مجلسی)، بحار الانوار، الجامعه لدرر اخبار الائمه الأطهار، ۱۱۰ ج، چاپ سوم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق.۱۴- النعمانی، ابن ابی زینب محمد بن ابراهیم بن جعفر، کتاب الغیبه، تحقیق و تصحیح علی اکبر غفاری، مترجم محمد جواد غفاری، چاپ دوم، تهران، صدوق، ۱۳۷۶/۱۵- www.monjee.com/الف
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 698]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها