تور لحظه آخری
امروز : دوشنبه ، 5 شهریور 1403    احادیث و روایات:  حضرت مهدی (عج):من وصىّ آخرين‏ ام، به وسيله من بلا از خانواده و شيعيانم دفع مى ‏شود
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها

تبلیغات

تبلیغات متنی

تریدینگ ویو

کاشت ابرو

لمینت دندان

لیست قیمت گوشی شیائومی

صرافی ارکی چنج

صرافی rkchange

رسانه حرف تو - مقایسه و اشتراک تجربه خرید

تور دبی

دزدگیر منزل

تشریفات روناک

اجاره سند در شیراز

قیمت فنس

armanekasbokar

armanetejarat

صندوق تضمین

طراحی کاتالوگ فوری

تعمیرات مک بوک

Future Innovate Tech

پی جو مشاغل برتر شیراز

قیمت فرش

آموزش کیک پزی در تهران

لوله بازکنی تهران

میز جلو مبلی

آراد برندینگ

سایبان ماشین

بهترین وکیل تهران

دانلود رمان

وکیل کرج

خرید تیشرت مردانه

خرید یخچال خارجی

وام لوازم خانگی

نتایج انتخابات ریاست جمهوری

خرید ابزار دقیق

خرید ریبون

موسسه خیریه

خرید سی پی کالاف

واردات از چین

سلامتی راحت به دست نمی آید

حرف آخر

دستگاه تصفیه آب صنعتی

حمية السكري النوع الثاني

ناب مووی

دانلود فیلم

بانک کتاب

دریافت دیه موتورسیکلت از بیمه

کپسول پرگابالین

خوب موزیک

کرکره برقی تبریز

خرید نهال سیب سبز

قیمت پنجره دوجداره

سایت ایمالز

بازسازی ساختمان

طراحی سایت تهران سایت

دیوار سبز

irspeedy

درج اگهی ویژه

ماشین سازان

 






آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1812555439




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

معرفت امام زمان (علیه السلام) از ديدگاه شيخ صدوق –(2)


واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
معرفت امام زمان (علیه السلام) از ديدگاه شيخ صدوق –(2)
معرفت امام زمان (علیه السلام) از ديدگاه شيخ صدوق –(2) نويسنده:ابراهيم شفيعي سروستانيمنبع:ماهنامه موعود اشاره:ابوجعفر محمدبن علي‌بن حسين‌بن بابويه قمي مشهور به شيخ صدوق از فقها و محدثان بزرگ شيعه است كه بسياري از علماي اماميه كلام او را به مانند نص منقول و خبر مأثور مي‌دانند. او پس از سال 305 ق به دعاي امام مهدي (ع) به دنيا آمد و در قم نزد مشايخي همچون پدرش علي‌بن حسين بابويه (م 329 ق)، محمدبن حسن‌بن احمدبن وليد، محمدبن علي ماجيلويه و احمدبن علي‌بن ابراهيم قمي به تحصيل پرداخت. استعداد و نبوغ او در فراگيري علوم زبانزد محافل علمي قم گرديد. آنگاه به ري كه در آن زمان پايتخت آل‌بويه بود رفت و در آنجا اقامت گزيد و از محضر علماي بزرگ اين شهر استفاده كرد. از آن پس او با مسافرت به شهرهاي نيشابور، بغداد، همدان، سرخس، مرو، بلخ، سمرقند، فرغانه (در جنوب شرقي ازبكستان)، ايلاق (در اطراف تاشكند) و... هم از محضر مشايخ بزرگ حديث كه در اين شهرها مي‌زيستند استفاده كرد و هم با برقرار كردن كرسي تدريس در اين شهرها معارف شيعي را در سرتاسر جهان اسلام منتشر ساخت.تألیفات شیخ صدوق بالغ بر سیصد جلد کتاب و رساله بوده است که برخی از آنها اکنون در دسترس است.برخی از تأليفات فقهی و حدیثی موجود شيخ صدوق عبارتند از: التوحيد، كتاب من لايحضره الفقيه، الأمالي، علل الشرائع، عيون أخبارالرضا، ثواب الأ عمال و عقاب الأعمال، انحضال، كمال‌الدين و تمام النعمه، معاني الأخبار، المقنع في الفقه، الهدايه و... .او در سال 381 ق. در شهر ري ديده از جهان فرو بست و در همين شهر به خاك سپرده شد. آرامگاه وي در آنجا معروف و زيارتگاه شيعيان است.1يكي از كتاب‌هاي ارزشمند اين فقيه و محدث عالي‌مقام كتاب الهداية [في الاصول و الفروع] است كه به سبك برخي از كتاب‌هاي قدما بخشي از آن به اصول (مباحث كلامي و اعتقادي) و بخشي ديگر به فروع (مباحث فقهي) اختصاص يافته است. بخش اصول اين كتاب با وجود حجم كم آن، دربردارندة امهات معارف اسلامي و شيعي و به بيان ديگر يك دورة فشردة اعتقادات؛ شامل مباحث توحيد، نبوت، امامت و... است.با توجه به اتقان و استحكام مطالب اين كتاب و همچنين با توجه به مشي متعادل شيخ صدوق(ره) كه از ديرباز به عنوان جريان مخالف با خط غلو شناخته شده است، در اين مقاله، با محور قرار دادن مباحث امامت كتاب يادشده به تحليل و بررسي موضوع معرفت امام زمان(ع) مي‌پردازيم، باشد تا به مدد انفاس قدسي اين فقيه وارسته، همة ما بيش از پيش به معرفت امام زمان خود نائل شويم.همة ما كم و بيش تاكنون در مورد لزوم «معرفت امام زمان(ع)» مطالبي خوانده يا شنيده‌ايم و همة ما به اجمال مي‌دانيم براساس روايات قطعي و ترديدناپذيري كه از پيامبر اكرم(ص) و امامان معصوم(ع) نقل شده، نداشتن معرفت نسبت به امام زمان(ع) به منزلة مرگ در زمان جاهليت يعني مردن در حال كفر و شرك است. همچنين همة ما به اجمال از جايگاه و نقشي كه در آموزه‌هاي اسلامي براي امامان معصوم(ع) ترسيم شده است، شناخت داريم، اما شايد بسياري از ما نسبت به كم و كيف و لوازم اين معرفت چندان آگاه نباشيم و به درستي ندانيم كه ما چه شناخت تفصيلي بايد نسبت به امام عصر خود داشته باشيم، و اين هرگز براي كساني كه همة افتخار خود را درپذيرش امامان معصوم و اعتقاد به امام عصر(ع) مي‌دانند زيبنده نيست. از اين رو لازم است كه همة ما در حد توان و درك خود براي رسيدن به سطحي قابل قبول از شناخت و معرفت امام تلاش كرده و معرفت اجمالي خود را به معرفت تفصيلي تبديل كنيم.دانشوران بزرگ شيعه از ديرباز با درك عميقي كه نسبت به اهميت و جايگاه موضوع امامت در مجموع معارف اسلامي داشتند، براي تبيين ابعاد مختلف اين موضوع، به ويژه خصايص و ويژگي‌هاي امامان معصوم تلاش فراواني نموده و با بهره‌گيري از منابع متقنی كه در اختيار داشتند، به توضيح و تشريح موضوع ياد شده پرداختند، كه كتاب‌هاي ارزشمند اين عالمان پرهيزكار شاهدي بر اين مدعاست.يكي از كتاب‌هاي گرانسنگي كه درآن ابعاد مختلف معرفت امام(ع) به طور نسبتاً كامل و در عين حال به اختصار بيان شده، كتاب الهداية [في الاصول و الفروع]، اثر محدث و فقيه بزرگ شيعه شيخ صدوق(ره) است. اين عالم فرزانه در «باب الإمامه» از كتاب خود پس از بيان مباني امامت و اصول اعتقاد شيعه در اين زمينه، به موضوع معرفت امامان پرداخته و در ذيل بابي با عنوان «باب شناخت اماماني كه پس از پيامبر(ص) حجت بر مردم هستند» به تفصيل در اين زمينه سخن گفته است.در اين مقال به بررسي محتواي باب ياد شده از كتاب الهدايه پرداخته و نكاتي را كه نويسندة كتاب، دانستن آنها را در باب معرفت امام(ع) لازم و واجب دانسته، بررسي مي‌كنيم. 1. اعتقاد به امامان دوازده‌گانهشيخ صدوق(ره) در آغاز اين باب به اصل موضوع اعتقاد به امامان دوزاده‌گانه پرداخته، مي‌نويسد: [بر هر مسلمان] واجب است كه معتقد باشد حجت‌هاي خدا ـ عزّوجلّ ـ بر آفريدگانش پس از پيامبر او محمد(ص) امامان دوازده‌گانه هستند كه نخستين آنها امير مؤمنان علي، زادة ابي‌طالب است و سپس حسن، سپس حسين، سپس علي زادة حسين، سپس محمد زادة علي، سپس جعفر زادة محمد، سپس موسي زادة جعفر، سپس رضا،علي فرزند موسي، سپس محمد فرزند علي، سپس علي فرزند محمد،سپس حسن فرزند علي ، سپس علي فرزند محمد،سپس حسن فرزند علي و سپس حجت قائم، صاحب زمان، خليفة خدا در زمين که صلوات خدا بر همة آنها باد... .2موضوع امامت امامان دوازده‌گانه از عصر پيامبر(ص) به دفعات از سوي آن حضرت مورد تأكيد قرار گرفته و ايشان در شرايط و موقعيت‌هاي مختلف اين موضوع را به مردم گوشزد مي‌كردند. در منابع روايي شيعه و سني نيز روايات فراواني از آن حضرت نقل شده كه در آنها اين موضوع به صراحت بيان شده است.در اينجا براي روشن‌تر شدن موضوع برخي از رواياتي را كه از طريق شيعه و سنی در اين زمينه نقل شده، بررسي مي‌كنيم: الف) روايات سني: محدثان بزرگ اهل سنت در جوامع روايي خود، روايات مربوط به دوازده خليفه يا جانشين رسول خدا(ص) را نقل كرده‌اند، كه برخي از آنها به قرار زير است:سليمان بن داود معروف به ابوداود طياسي (م 204 ق) در مسند خود از «جابربن سمره» چنين نقل مي‌كند:از رسول خدا(ص) شنيدم كه مي‌فرمود: إنّ الإسلام لايزال عزيزاً إلي اثني عشر خليفة.اسلام پيوسته عزيز است تا دوازده خليفه [بيايند]. آنگاه سخني فرمود كه من آن را نفهميدم اين بود كه از پدرم پرسيدم: پيامبر خدا چه فرمود؟ او گفت: فرمود: كلهم من قريش.همة آنها از قريش هستند.3اسماعيل بن ابراهيم جعفي معروف به بخاري (م256 ق.) نيز در صحيح خود روايت ياد شده را با تفاوت اندكي نقل مي‌كند.4احمدبن حنبل (م 241 ق) نیز از «جابربن سمره» نقل می کند که پیامبر خدا (ص) فرمود:لايزال الدين قائماً حتي يكون اثناعشر خليفة من قريش.5اين دين پيوسته پابرجاست تا اينكه دوازده خليفه از قريش بيايند.او همچنين در مسند خود از «مسروق» چنين روايت مي‌كند:نزد عبدالله بن مسعود نشسته بوديم، در حالي كه او قرآن مي‌خواند مردي به او گفت: اي ابوعبدالرحمن! آيا از رسول خدا(ص) پرسيديد كه اين امت چند خليفه خواهد داشت؟ عبدالله گفت: از زماني كه به عراق آمده‌ام، كسي جز تو اين سؤال را از من نكرده است. سپس گفت: آري، از پيامبر خدا(ص) پرسيدم، فرمود:اثناعشر، كعدة نقباء بني‌اسرائيل.6دوازده نفر به تعداد نقباي بني‌اسرائيل.7مسلم‌بن حجاج (م 261 ق.) نيز در صحيح خود روايت زير را نقل مي‌كند:و لايزال الدين قائماً حتي تقوم الساعة، أو يكون اثناعشر خليفة كلّهم من قريش.8اين دين تا قيام قايمت پابرجا خواهد بود، يا بر شما دوازده خليفه خواهد بود كه همگي از قريش هستند.نكته‌اي كه در مورد روايات ياد شده بايد بدان توجه داشت اين است كه منظور رسول خدا(ص) از دوازده خليفة پس از خود، كساني است كه استحقاق و صلاحيت خلافت و جانشيني ايشان را دارا مي‌باشند و لازم نيست حتماً آنها بر اريكه قدرت نشسته باشند تا عنوان خليفه بر آنها بار شود. اگر چه خواست پيامبر در واقع اين بود كه همين دوازده نفر موردنظر به خلافت ظاهري برسند و قدرت را به دست گيرند.از سوي ديگر اگر احاديث خلفاي دوازده‌گانه را به معناي يادشده حمل نكنيم، حتماً بدون تفسير خواهد ماند؛ چرا كه تعداد خلفاي اموي و عباسي كه همگي از قريش بوده و به حكومت ظاهري رسيده‌اند، چندبرابر تعداد ذكر شده در اين احاديث است.9ب) روايات شيعه: علماي شيعه نيز در كتاب‌هاي خود روايت‌هاي دوازده امام را مورد توجه قرار داده و آنها را نقل كرده‌اند، كه در اينجا به برخي از آنها اشاره مي‌كنيم: علي‌بن محمد خزاز قمي (از علماي قرن چهارم) در كتاب خود از پيامبر اكرم(ص) چنين نقل مي‌كند:اهل بيتي عترتي من لحمي و دمي و هم الأئمة بعدي، عدد نقباء بني‌اسرائيل10خاندان من، عترت من از گوشت و خون من هستند، آنها امامان پس از من و به تعداد نقباي بني‌اسرائيل هستند.او همچنين از سلمان فارسي نقل مي‌كند كه پيامبر گرامي اسلام(ص) فرمود: الأئمّة بعدي اثناعشر. ثمّ قال: كلّهم من قريش، ثمّ يخرج قائمنا فيشفي صدور قومٍ مؤمنين.11امامان پس از من دوازده نفرند، آنگاه فرمود: همة آنها از قريش هستند، سپس قائم ما قيام مي‌كند و قلوب مؤمنان شفا مي‌يابد.محمدبن يعقوب كليني (م329 ق.) در «كتاب الحجة» الكافي بابي را به رواياتي كه در موضوع امامان دوزاده‌گانه وارد شده، اختصاص داده و در اين باب بيست روايت از پيامبر اكرم(ص) و امامان معصوم در اين زمينه نقل مي‌كند.12 از جمله اين روايات، روايت زير است كه مرحوم كليني آن را به سند خود از امام محمدباقر(ع) روايت مي‌كند: قال رسول‌الله(ص): من ولدي إثناعشر [احدعشر] نقباء نجباء محدّثون مفهّمون آخرهم القائم بالحقّ يملأها عدلاً كما ملئت جوراً.13پيامبر خدا(ص) فرمود: از فرزندان من دوازده نفر پيشوا، برگزيده، محدّث و مفهّم14 خواهند بود كه آخرين آنها قيام‌كننده به حق است كه زمين را از عدل پر مي‌كند چنانكه از ستم پر شده بود.شايان ذكر است كه برخي بر روايت ياد شده اشكال گرفته و گفته‌اند بر اساس اين روايت بايد تعداد جانشينان پيامبر اكرم(ص) سيزده نفر باشد، چراكه آن حضرت در اينجا مي‌فرمايد: دوازده نفر از فرزندان من به پيشوايي مي‌رسند و با توجه به اينكه نخستين پيشواي مسلمانان، امام علي(ع) از فرزندان پيامبر نبود و ما هم يقين داريم كه پيامبر اكرم (ص) ايشان را به جانشيني خود انتخاب كرده بود، در نتيجه تعداد جانشينان پيامبر و پيشوايان مردم سيزده نفر خواهند بود نه دوازده نفر. در پاسخ اين اشكال بايد گفت: ظاهراً اشتباهي از سوي نسخه‌نويسان الكافي رخ داده و به جاي كلمه «احدعشر»، «اثني‌عشر» نوشته شده است؛ چرا كه در كتاب ابوسعيد المصفري كه از جمله اصول روايي شمرده مي‌شود روايت مزبور به اين صورت نقل شده است. «من ولدي أحد عشر نقباء نجباء...»15ابن شهرآشوب (م 588 ق.) نيز به سند خود نقل مي‌كند كه پيامبر خدا(ص) در يكي از خطبه‌هاي خود فرمودند:معاشرالناس، من أراد أن يححيي حياتي و يموت ميتتي فليتولّ علي‌بن أبي‌طالب، و ليقتد بالأئمة من بعده.اي مردم! هر كس مي‌خواهد مانند من زندگي كند و مانند من از دنيا برود، سرپرستي علي‌بن ابي‌طالب را بپذيرد و از امامان پس از او پيروي كند. پرسيده شد: امامان پس از شما چند نفرند؟ فرمود: عدد الأسباط16، و انفجرت لموسي اثنتا عشرة عيناً17و18به تعداد قبايل [بني‌اسرائيل]. براي موسي دوازده چشمه جوشيدن گرفت. 2. اعتقاد به واجب الاطاعه بودن امامان شيخ صدوق(ره) پس از اشاره به اسامي دوازده امام به بيان خصايص اين امامان و آنچه مسلمانان بايد در مورد آنها معتقد باشند، پرداخته، مي‌نويسد:واجب است كه معتقد باشد آنها «اولي‌الأمر» هستند؛ همان‌ها كه خداوند امر به اطاعت آنها كرده است.كلام مرحوم صدوق اشاره به اين آيه از قرآن كريم دارد كه مي‌فرمايد:يا أيّها الذين آمنوا أطيعوا الله و أطيعوا الرسول و أولي‌الأمر منكم.19اي كساني كه ايمان آورده‌ايد، خدا را اطاعت كنيد و پيامبر و اولياي امر خود را [نيز] اطاعت كنيد.امين‌الاسلام طبرسي (468 ـ 548 ق) در ذيل اين آيه، در بيان مراد از «اولي الأمر» مي‌نويسد:در [تفسير عبارت] «أولي الأمر» دو نظر در ميان مفسران وجود دارد؛ نظر اول اين است آنها حاكمان (امرا) هستند. اين نظر ابوهريره، ابن عباس ـ در يكي از دو روايتش ـ ميمون بن مهران و... است. نظر دوم اين است كه آنها عالمان هستند، اين نظر از جابربن عبدالله، ابن عباس ـ در روايت ديگرش ـ مجاهد، حسن و... نقل شده است... اما اصحاب ما. [اماميه] از امام باقر و صادق(ع) نقل كرده‌اند كه: اولي الامر، امامان از آل محمد(ص) هستند كه خداوند اطاعتشان را به اطلاق واجب كرده است، همچنانكه اطاعت خود و اطاعت پيامبرش را واجب كرده است. جايز نيست خداوند اطاعت از كسي را به طور مطلق واجب كند مگر اينكه عصمتش ثابت شده و دانسته شده باشد كه باطن او مثل ظاهرش است و او از هر گونه اشتباه و عمل ناپسندي به دور است. و اين چيزي است كه نه در حاكمان وجود دارد و نه در عالمان...20.چنانكه در كلام مرحوم طبرسي نيز آمده بود، در روایات «اولي الأمر» به صراحت به امامان معصوم(ع) تفسير شده است. اين روايات را در بسياري از مجامع روايي مي‌توان ديد. از جمله در كتاب الكافي، كه در «باب فرض طاعة الأئمة» از «كتاب الحجة» هفده روايت در اين زمينه نقل مي‌كند.21در يكي از روايات مرحوم كليني به سند خود از حسين‌بن ابي‌العلاء چنين نقل مي‌كند:نظر خودمان را در مورد وجوب اطاعت اوصيا به ابي‌عبدالله [امام صادق](ع) عرضه داشتم، آن حضرت فرمود:نعم هم الذين قال الله تعالي: «أطيعوا الله و أطيعوا الرسول و أولي الأمر منكم» و هم الذين قال الله عزّوجلّ: «إنّما وليّكم الله و رسوله و الذين آمنوا».22و23آري، آنها كساني هستند كه خداوند تعالي درباره آنها فرمود: «خدا را اطاعت كنيد و پيامبر اولياي امر خود را [نيز] اطاعت كنيد» و همان‌ها هستند كه خداوند ـ عزّوجلّ ـ درباره ايشان فرمود:«خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیای امر خود را [نیز]اطاعت کنید».ايشان همچنين در روايت ديگري از «ابي الصباح الكناني» نقل مي‌كند كه امام صادق(ع) فرمود: نحن قوم فرض الله عزّوجلّ طاعتنا و انتم تأتمّون بمن لايعذر الناس بجهالته.24ما قومي هستيم كه خداوند ـ عزوجل ـ اطاعتشان را واجب كرده است و شما از كسي پيروي مي‌كنيد كه مردم عذري در برابر ناداني او ندارد.ادامه داردپي‌نوشت‌ها:1. زندگي‌نامه شيخ صدوق(ره) با استفاده از مقدمه مترجم كتاب كمال‌الدين و تمام‌النعمه (جناب آقاي منصور پهلوان) تنظيم شده است.2. صدوق، محمدبن علي‌بن الحسين، الهداية [في الأصول و الفروع]، ص30.3. ابوداود الطياسي، مسند، ص278، ح767.4. ر.ك: بخاري، اسماعيل بن ابراهيم، صحيح البخاري، ج4، ص264.5. ابن حنبل، احمد، مسند احمد، ج5، ص86ـ88.6. همان، ج1، ص398 و 406.7. در مورد تعداد نقباي بني‌اسرائيل در آية 12 سورة مائده چنين آمده است: «و لقد أخذ الله ميثاق بني‌إسرائيل و بعثنا منهم اثني‌عشر نقيباً؛ در حقيقت، خدا از فرزندان اسرائيل پيمان گرفت. و از آنان دوازده سركرده برانگيختيم».8. مسلم بن الحجاج، صحيح مسلم، ج2، ص19، كتاب الاماره.9. براي مطالعه بيشتر در اين زمينه ر.ك: هاشم العميدي، سيد ثامر، مهدي منتظر در انديشه اسلامي، ترجمه محمد باقر محبوب‌القلوب،‌ص121ـ125.10. الخزاز القمي، ابوالقاسم علي‌بن محمد، كفايةالاثر في النص علي الأئمة الإثني‌عشر، ص86، 49ـ51.11. همان، ص44.12. ر.ك: كليني، محمدبن يعقوب، الكافي، ج1، ص525ـ535.13. همان، ص534، ح17.14. منظور از «محدّث» و «مفهّم» بودن امامان معصوم(ع) اين است كه آنها علوم و معارف مختلف را از طريق الهام رباني دريافت مي‌كنند؛ يعني همان‌طور كه پيامبر(ص) از طريق وحي الهي به همة امور واقف مي‌شدند، آنها هم از طريق الهام بر همة آنچه بدان نياز دارند آگاه مي‌شوند. البته با اين تفاوت كه پيامبر(ص) فرشتة وحي را مي‌ديد ولي ائمه(ع) فرشتة وحي را نمي‌بينند و تنها الهامات او را دريافت مي‌كنند.در كتاب الكافي در بابي با عنوان «أن الأئمة(ع) محدّثون مفهّمون» پنج روايت در اين زمينه نقل شده است كه در يكي از آنها به نقل از امام صادق(ع) نقل شده است مي‌خوانيم: «ذكر المحدّث عند أبي عبدالله(ع) فقال: إنّه سمع الصوت ولا يري الشخص. فقلت له: جعلت فداك، كيف يعلم أنّه كلام الملك؟ قال: إنّه يعطي السكينة و الوقار حتّي يعلم أنّه كلام الملك؛ نزد ابي عبدالله [امام صادق](ع) از «محدث» بودن [امام] سخن به ميان آمد، حضرت فرمود: او سخنان را مي‌شنود ولي شخص را نمي‌بيند. پرسيدم: فدايت شوم، پس چگونه مي‌فهمد كه آن كلام فرشته است؟ فرمود: با آرامش و سكينه‌اي كه به او عطا مي‌شود مي‌فهمد كه آن كلام فرشته است» (كليني، محمدبن يعقوب، همان، ص271، ح4.)15. ر.ك: البدري، سامي، شبهات و ردود، ج1، ص63ـ64.16. در مورد تعداد اسباط در آيه 160 سورة اعراف چنين مي‌خوانيم: «و قطعناهم اثني‌عشرة أسباطاً أمماً؛ و آنان را به دوزاده عشيره، كه هر يك امتي بودند تقسيم كرديم.»17. اشاره به آيه 60 سوره بقره: «و إذ استسقي موسي لقومه فقلنا اضرب بعصاك الحجر فانفجرت منه اثنتاعشرة عيناً...؛ و هنگامي كه موسي براي قوم خود در پي آب برآمد؛ گفتيم: «با عصايت بر آن تخته سنگ بزن» پس دوازده چشمه از آن جوشيدن گرفت...18. ابن شهرآشوب، رشيد الدين محمد، مناقب آل أبي‌طالب، ج1، ص301.19. سوره نساء (4)، آيه 59.20. طبرسي، ابوعلي فضل بن حسن، مجمع البيان في تفسر القرآن، ج2، ص64.21. ر.ك: كليني، محمدبن يعقوب، همان، ص185ـ190.22. سورة مائده (5)، آية 55.23. كليني، محمدبن يعقوب، همان، ج1، ص187، ح7.24. همان، ص186، ح3.
#دین و اندیشه#





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 308]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


دین و اندیشه
پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن