چگونه ريشه توكل را در خويش بپرورانيم؟

واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: نمایش پاسخ ... قبل از آن كه به پاسخ سؤال شما بپردازيم، لازم است در مورد اهميت توكل به خدا و تعريف آن به اجمال اشاره كنيم. اهميت توكل از نظر آيات و روايات خداوند در موارد متعدد توكل برخدا را از ويژگي‎هاي افراد با ايمان مي‎داند و مي‎فرمايد: و علي الله فتوكّلوا ان كنتم مؤمنين؛[1] برخدا توكل كنيد اگر ايمان داريد». و يا اين كه: «و علي الله فليتوكل المؤمنون؛[2] افراد با ايمان بايد تنها برخدا توكل كنند». در روايات نيز از «توكل» به معناي يكي از اركان ايمان ياد شده است.[3] حقيقت و معناي توكل حقيقت توكل اين است كه انسان كارهاي خودش را به خدا واگذار كند و همه چيز را از سوي خدا و مربوط به خدا بداند و تا آن جا كه توان دارد تلاش نمايد امّا آن چه از توان او بيرون است به خدا واگذارد، و از الطاف جليّه و خفيّه او مدد بطلبد.[4] پس از بيان اين مقدمه اينك به پاسخ سؤال شما مي‎پردازيم كه «چگونه ريشة توكل را در خويش بپرورانيم؟» براي پرورش ريشه توكل بايد به اين نكات توجه كنيم: 1. تقويت ايمان توكل يكي از اركان ايمان است، بنابراين رابطه عميق و تنگاتنگ با ايمان دارد، در قرآن نيز توكل در مورد افراد مؤمن مطرح شده است. پس يكي از عوامل اصلي و مهم در ايجاد ريشه توكل در خويش اين است كه «ايمان به خدا» تقويت كنيم و رفتارهايي كه ريشه در ايمان با خدا دارد مكرراً انجام شود تا هم ايمان تقويت شود و هم توكل افزايش يابد. 2. يقين به حقانيت خداوند يكي ديگر از عوامل مهم در پيدايش و شكل گيري ريشه توكل به خدا اين است كه سعي كنيم در ايمان و باورهاي اعتقادي خود به مرحلة يقين نايل شويم. يعني در حقانيت خداوند ربوبيت تكويني و تشريعي او شكلي نداشته از نظر ايمان ثابت قدم باشيم. علي ـ عليه السّلام ـ در اين باره مي‎فرمايد: «التوكّل من قوّة اليقين»[5] توكل نتيجه يقين است، و در يك كلمه رفتار‎هاي‎مان حاكي از ايمان و اعتقادمان به خدا باشد. 3. قطع طمع از ديگران نكته مهمي كه در توكل مطرح است، اين است كه از غيرخدا قطع طمع نموده و چشم اميد ما فقط به خدا باشد. زيرا در بينش توكل مدارانه همه كارها به دست خدا است و ديگران در نتيجه بخشي كارها نقش مستقلي ندارند. انسان اگر چشم اميدش به غير خدا باشد، در وي وابستگي ايجاد مي‎شود و باعث پايين آمدن حرمت و ارزش و كرامت انساني وي مي‎گردد. خداوند در قرآن مي‎فرمايد: «و من يتوكل علي الله فهو حسبه»[6] هر كه بر خداوند توكل نمايد، خداوند او را كفايت مي‎كند، در روايتي آمده است كه: پيامبر گرامي اسلام معناي توكل را از جبرئيل سؤال كرد. جبرئيل گفت: معناي توكل اين است كه انسان يقين كند، به اين كه سود و زيان عطا و منع به دست مردم نيست و بايد از مردم نااميد بود و اگر بنده‎اي به اين مقام برسد كه بداند جز براي فداكاري انجام ندهد و جز او به كسي اميدوار نباشد و از غير او نهراسد و غير از خدا چشم طمع به كسي نداشته باشد، اين همان توكل بر خداست».[7] از اين روايت استفاده مي‎شود كه اگر بخواهيم توكل را در خود پرورش دهيم، بايد از ديگران قطع طمع نماييم و فقط به خداوند اميدوار باشيم. زيرا رزق و روزي ما از سوي خداست و خداوند تضمين نموده است كه همه بندگانش را روزي دهد. علي ـ عليه السّلام ـ مي‎فرمايد: معناي توكل اين است كه انسان رزق و روزي‎اش را از سوي خدا بداند.[8] 4. از هيچ كسي جز خدا ترس و بيم نداشته باشيم يكي ديگر از عوامل مؤثر در پيدايش روحيه توكل اين است كه سعي كنيم از هيچ كس جز خدا بيم و هراس نداشته باشيم. در روايات متعدد به اين نكته اشاره شده است كه اگر مي‎خواهيد به مقام توكل نايل شويد بايد به غير از خدا از هيچ كسي بيم و هراس نداشته باشيد: «من التوكل ان لا تخاف مع الله غيره».[9] در توكل اين حقيقت نهفته است كه انسان به جز خدا از كسي هراسي نداشته باشد. اين حقيقت در زندگي پيامبران، ائمه اطهار و افراد شايسته كاملاً مشهود است كه با نيروي توكل در برابر قدرت‎هاي بزرگ مقاومت نمود و از هيچ كسي جز خدا خوف و هراسي نداشتند. 5. راضي بودن از وضع زندگي فردي كه مي‎خواهد به مقام توكل دست پيدا كند بايد از آنچه خداوند براي او مقدر داشته است، احساس رضايت داشته باشد. اگر خداي نكرده نسبت به مقدرات الهي بدبين باشيم و تصور ما اين باشد كه خداوند چرا ما را در چنين وضعيتي قرار داده است، نمي‎توانيم توكل را در خويش پرورش دهيم، در اين صورت توكل فقط به صورت سطحي و در حدّ ادّعا امكان دارد. امّا توكل واقعي كه در حالات و رفتار ما نيز اثر داشته باشد، ممكن نيست. خلاصه آن كه براي ايجاد و پرورش توكل بايد ايمان و يقين را در خويش تقويت نموده، از غير خدا قطع طمع نماييم و به جز خدا از هيچ كسي بيم و هراس نداشته باشيم. اعتماد ما فقط به خدا باشد و همه كارها را از سوي او بدانيم و نيز نسبت به مقدرات الهي راضي باشيم. نكته‎اي كه در پايان لازم است يادآوري شود اين كه: برخي فكر مي‎كنند معناي توكل اين است كه همه كارها را به خدا واگذار كنيم و خود ما از تلاش و كوشش دست برداريم. در حالي كه اين برداشت از توكل كاملاً اشتباه مي‎باشد. زيرا آيات و رواياتي فراواني وجود دارد كه ما را به تلاش و كوشش در امورات زندگي و استفاده از ابزار و امكانات طبيعي سفارش نموده است، خداوند مي‎فرمايد: «وَ أَنْ ليس للانسان الّا ما سعي»[10] و اين كه براي آدمي جز آن كه به سعي و عمل خود انجام داده، ثواب و جزايي نخواهد بود. بنابراين معناي توكل اين است كه نهايت تلاش و كوشش مان را در جهت كسب روزي و رسيدن به اهداف مورد نظر به كار گيريم، امّا نتيجه كار را به خدا واگذار نماييم معرفي كتاب. 1. ملامحسن فيض كاشاني، اخلاق حسنه، ترجمه: محمد باقر ساعدي، انتشارات پيام،‌آزادي، 1362. 2. محمد رضا مهدوي كني، نقطه‎هاي آغاز در اخلاق عملي، نشر فرهنگ اسلامي، چ چهارم، 1374. 3. آيت الله مكارم شيرازي، اخلاق در قرآن، مدرسة الامام علي ابن ابي طالب ـ عليه السّلام ـ ، چ اوّل، 1378، فصل 12 و13. -------------------------------------------------------------------------------- [1] . مائده، آية 23؛ توبه، آية 51. [2] . آل عمران، آية 122. [3] . محمدي ري شهري، ميزان الحكمة، دفتر انتشارات اسلامي، چ اوّل، 1363، ج 10، ص 674. [4] . آيت الله مكارم شيرازي، اخلاق در قرآن، مدرسة الامام علي ابن ابي طالب ـ عليه السّلام ـ ، چ اوّل، 1378، ج 2، ص 265. [5] . محمدي ري شهري، ميزان الحكمة، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، چ اوّل، 1363، ج 10، ص 680. [6] . طلاق، آية 3. [7] . محمد باقر مجلسي، بحار الانوار، چ بيروت، ج 68، ص 138. [8] . محمدي ري شهري، همان، ص 676. [9] . محمدي ري‎شهري، همان، ص 677. [10] . نجم، آية 39.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت ریسک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 284]

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب

صفحات پیشنهادی

چگونه ريشه توكل را در خويش بپرورانيم؟
نمایش پاسخ ... قبل از آن كه به پاسخ سؤال شما بپردازيم، لازم است در مورد اهميت توكل به خدا و تعريف آن به اجمال اشاره كنيم. اهميت توكل از نظر آيات و روايات خداوند در موارد ...

دین و اندیشه

یادگیری زبان انگلیسی از صفر تا صد

تخصصی مرکز انجام پاورپوینت پایان نامه دکترا

سایت‌های آموزش زبان سوئدی

قوانین دریافت بورسیه تحصیلی انگلیس برای تحصیل رایگان

بهترین ناشران کتاب کمک آموزشی برای کنکوری ها کدامند؟

اهدای جوایز ایران تایپیست ادامه دارد؛ یک سال بیمه تکمیلی ر...

چگونه برای تحصیل در انگلستان اقدام کنیم

تافل تضمینی | تافل هوم ادیشن | دولینگو تضمینی در 21 روز

افزایش تضمینی درصد کنکور تجربی با موج آزمون نشرالگو | تحلی...

درباره کتاب خاتون و قوماندان

استفاده از عطر و ادکلن در ماه مبارک رمضان