واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: چه نیازى به تهذیب نفس مىباشد؟ در این برهه از زمان که عصر تکنولوژى و صنعت است، چه نیازى به تهذیب نفس مىباشد؟ الکسیس کارل در کتاب »راه و رسم زندگى« با استدلال متین پاسخ سؤال مذکور را داده، مىگوید: تمدن جدید مغز را کاملاً تقویت کرده است و پیشرفتهاى علمى و صنعتى، نتیجه آن است، ولى قلب را که از نیرومند ساختنش، اخلاق و مذهب پایدار مىگردد، رها کرده، بلکه آن را تضعیف نموده است.(1) تمام تلاشهاى علمى و عملى انسان براى رسیدن به سعادت و خوشبختى است. انسان هر طرح و اندیشهاى براى مصداق در سعادت را داشته باشد، نیاز اصلى براى دستیابى به آن، امنیّت اجتماعى و آرامش روحى است. تا امنیت و آرامش نباشد، نه نیل به اهداف معنوى ممکن است و نه دسترسى به مقاصد مادى. به بیان دیگر: اگر علم با تزکیه و تهذیب نفس همراه نباشد، نه تنها براى بشریت امنیت و آرامش روانى و خوشبختى ایجاد نمىشود، نیز موجب رفع فقر و تبعیض و ظلم و جنایت نمىگردد، بلکه باعث افزایش آن مىشود. مشاهده مىکنید که بشر در هیچ دورهاى به اندازه امروز در علوم و فنون و صنایع پیشرفت نداشته، از طرفى، هیچ گاه به اندازه زمان ما گرفتار فساد و جنایت و بدبختى و بى رحمى نبوده است. در حقیقت باید گفت علم و هنر، عجز و ناتوانى خود را از اصلاح حال بشر عملاً اعلام کرده است و جز بازگشت به دین و تهذیب نفس، راهى امید بخش وجود ندارد.(2) قرآن کریم نیز بر این نکته تأکید دارد که: آرامش دلها و امنیت فردى و اجتماعى تنها با ذکر و یاد (قولى و عملى) خدا تحقق مىیابد.(3) آرتور کستلر، پس از بیان تکامل علم و عقل بشر در دو قرن 19 و 20 و تنزل سریع و سرسام آور سجایا و اخلاق انسانى مىنویسد: بحران عصر ما ناشى از این است که علم جاى مذهب را گرفته و قادر به انجام تمام وظایف نیست.(4) نیاز انسان جدید به آموزشهاى اخلاقى نه تنها کمتر از انسان اعصار و قرون گذشته نیست، بلکه بیشتر و عمیقتر است. در زمانهاى گذشته آدمى از امکاناتى که امروزه در اختیار دارد، بى بهره بود، از این رو در صورت سقوط و تباهى، دامنه تأثیرش محدود بود اما امکاناتى از قبیل دسترسى به وسایل ارتباط جمعى، ماهوارهها، تکنولوژى، سلاحهاى پیشرفته و مخرّب سبب شده است که تباهى آدمى دامنهاى نامحدود پیدا کند. همچنان که قدرت و امکانات او در جهت گسترش فساد اخلاق بیشتر شده، قدرت روحى و اخلاقى او جهت مهار نفس باید افزونتر شود، از این رو نیاز جهان معاصر به اخلاق، یک نیاز حیاتى و درجه اوّل است.(5) بر اساس همین نیاز است که اخیراً تلاش هایى از سوى یونسکو و کشورهاى عضو در جهت همراه ساختن آموزشهاى اخلاقى با آموزشهاى علمى صورت گرفته است.(6) خودخواهى که سرچشمه انحطاط بشرى و رذایل اخلاقى است و به صورتهاى مختلف ظهور و بروز دارد، در همه زمانها و از جمله عصر تکنولوژى و صنعت با اوضاع گوناگون همواره انسان را تهدید مىکند. اگر انسان از سیطره خودخواهى رها نشود، عقل و علم را به کار مىگیرد و از علم و هوش و ذکاوت جهت منافع شخصى و پایمال کردن حقوق دیگران استفاده مىکند. اى بسا علم و ذکاوت و فطن گشته رهرو را چو غول راهزن تهذیب نفس جز این نیست که انسان، خود را از اسارت خودخواهى و خواهشهاى نفسانى رها سازد و غرائز درونى را کنترل نماید. بر این اساس قرآن مجید پس از یازده سوگند تأکید مىکند: »رستگار کسى است که روحش را از آلودگىهاى اخلاقى پاک نماید و بدبخت کسى است که آن را آلوده سازد«.(7) پى نوشتها: 1. محمد تقى شریعتى، فایده و لزوم دین، ص ده. 2. جهت آگاهى بیشتر به کتاب ارزشمند »فایده و لزوم دین« تألیف محمد تقى شریعتى مراجعه شود. 3. الا بذکراللَّه تطمئن القلوب. 4. فایده و لزوم دین، ص یازده. 5. محمد على سادات، اخلاق اسلامى، ص 13. 6. همان. 7. شمس (91) آیه 9. http://www.pasokhgoo.ir/fa/node/1642
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 227]