واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: حيوانات مأموران خدايند!حيوان، وسيلهى خداشناسى و وسيلهى آزمايش انسان مي شود. حيوان، معجزه الهى و وسيلهى قهر الهى مىشود.همانطور كه چهار پرنده سبب اطمينان ابراهيم، اژدها وسيلهى حقّانيّت موسى، نهنگ مأمور تنبيه يونس، موريانه وسيلهى كشف مرگ سليمان، سگ اصحاب كهف مأمور نگهبانى و ابابيل مأمور سركوبى فيل سواران شد.
«فَلَمَّا قَضَيْنا عَلَيْهِ الْمَوْتَ ما دَلَّهُمْ عَلى مَوْتِهِ إِلاَّ دَابَّةُ الْأَرْضِ تَأْكُلُ مِنْسَأَتَهُ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ الْجِنُّ أَنْ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ الْغَيْبَ ما لَبِثُوا فِي الْعَذابِ الْمُهِينِ» (سبا 14)پس چون مرگ را بر سليمان مقرّر داشتيم، كسى جنّيان را از مرگ او آگاه نساخت مگر جنبندهى زمين (موريانه) كه عصايش را (به تدريج) مىخورد، پس چون سليمان به زمين افتاد جنّيان دريافتند كه اگر غيب مىدانستند، در آن عذاب خوار كننده (كارهاى سخت) نمىماندند.حضرت على عليه السلام مىفرمايد: «فلو ان احدا يجد الى البقاء سلما او الى دفع الموت سبيلا لكان ذلك سليمان ابن داود الذى سخر له ملك الجن و الانس مع النبوة و عظيم الزلفة» (نهج البلاغه، خطبه 182) اگر كسى براى ماندن و بقا راهى داشت و مىتوانست از مرگ در امان بماند، همانا سليمان بود كه جن و انس در تسخير او بودند و مقام نبوت را دارا بود و قرب و منزلتى بزرگ داشت.«منسأة» به معناى عصا و به گفته روايات مراد از «الْعَذابِ الْمُهِينِ» كارهاى سختى بود كه جنّيان انجام مىدادند.(تفسير مجمع البيان)بر خلاف تورات كنونى كه حضرت سليمان را يك پادشاه جبار و بتخانه ساز و تسليم هوسهاى زنان معرفى كرده (تورات كتاب اول ملوك و پادشاهان) ،قرآن مجيد سليمان را يك پيغمبر بزرگ خدا مىشمرد، و او را به عنوان سمبل قدرت و حكومت بى نظير مطرح كرده، و در لابلاى بحثهاى مربوط به سليمان درسهاى بزرگى به انسانها داده كه هدف اصلى از ذكر اين داستانها همان عبرتها بوده استپيامهاي آيه:1ـ زمان مرگ، به دست خداست. «قَضَيْنا» 2ـ مرگ، حتّى به سراغ كسانى كه نبوت و سلطنت را يك جا دارند مىرود. «قَضَيْنا عَلَيْهِ الْمَوْتَ» 3ـ حيوانات، مأموران خدا هستند. «دَلَّهُمْ ... دَابَّةُ الْأَرْضِ» 4ـ جنّ، غيب نمىداند. (با افتادن سليمان به زمين، هم خود جنّ فهميد كه غيب نمىداند و هم مردم فهميدند كه ادّعاى جنّ مبنى بر آگاهى از غيب بيهوده است.) «تَبَيَّنَتِ ... لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ الْغَيْبَ» ...5ـ جنيان داراى احساس عزّت و ذلّت و گريز از كار سخت هستند. «ما لَبِثُوا فِي الْعَذابِ الْمُهِينِ» حيوانات مأموران خدا هستند1ـ تكّهاى از بدن گاو، مقتول را زنده مىكند و او قاتل خود را معرّفى مىكند. (در ماجراى گاو بنى اسرائيل) «إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً» (بقره، 63 73)2ـ عنكبوت، پيامبر را در غار حفظ مىكند. «إِلَّا تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ» (توبه، 40)3ـ كلاغ، معلّم بشر مىشود. «فَبَعَثَ اللَّهُ غُراباً» (مائده، 31)4ـ هدهد، مأمور رساندن نامه سليمان به بلقيس مىشود. «اذْهَبْ بِكِتابِي هذا» (نمل، 28)5ـ ابابيل، مأمور سركوبى فيل سواران مىشود. «وَ أَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْراً أَبابِيلَ»( فيل، 3)6ـ اژدها، وسيلهى حقّانيّت موسى مىشود. «هِيَ ثُعْبانٌ مُبِينٌ»( اعراف، 107)7ـ نهنگ، مأمور تنبيه يونس مىشود. «فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ» (صافات، 142)8ـ موريانه وسيلهى كشف مرگ سليمان مىشود. «تَأْكُلُ مِنْسَأَتَهُ»( سبأ، 14)9ـ سگ اصحاب كهف مأمور نگهبانى مىشود. «وَ كَلْبُهُمْ باسِطٌ ذِراعَيْهِ بِالْوَصِيدِ» (كهف، 18)10ـ چهار پرنده سبب اطمينان ابراهيم مىشود. «فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّيْرِ»( بقره، 260)11ـ الاغ، سبب يقين عُزير به معاد مىشود. «وَ انْظُرْ إِلى حِمارِكَ» (بقره، 259)12ـ شتر، گاو و گوسفند در حج، شعائر الهى مىشوند. «وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَكُمْ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ» (حج، 36)13ـ حيوان، وسيلهى خداشناسى مىشود. «أَ فَلا يَنْظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ» (غاشيه، 17)14ـ حيوان، وسيلهى آزمايش انسان مىشود. «تَنالُهُ أَيْدِيكُمْ وَ رِماحُكُمْ» (مائده، 94)15ـ حيوان، معجزه الهى مىشود. «هذِهِ ناقَةُ اللَّهِ» (اعراف، 73)16ـ حيوان، وسيلهى قهر الهى مىشود. «الْجَرادَ وَ الْقُمَّلَ وَ الضَّفادِعَ»( اعراف، 133) و نيز در قرآن چندين سوره به نام حيوانات است: بقره، انعام، نحل، نمل، عنكبوت و فيل. دور نمايى از زندگانى عبرتانگيز سليمان نبيبر خلاف تورات كنونى كه حضرت سليمان را يك پادشاه جبار و بتخانه ساز و تسليم هوسهاى زنان معرفى كرده (تورات كتاب اول ملوك و پادشاهان) ،قرآن مجيد سليمان را يك پيغمبر بزرگ خدا مىشمرد، و او را به عنوان سمبل قدرت و حكومت بى نظير مطرح كرده، و در لابلاى بحثهاى مربوط به سليمان درسهاى بزرگى به انسانها داده كه هدف اصلى از ذكر اين داستانها همان عبرتها بوده است.در آيات 12 تا 14 سوره مباركه سبا ديديم كه خداوند مواهب عظيمى به اين پيامبر بزرگ داد، مركبى بسيار سريع و تندرو كه با آن مىتوانست در مدتى كوتاه سراسر كشور پهناورش را سير كند، مواد معدنى فراوان براى انواع صنايع و نيروى فعال كافى براى شكل دادن به اين مواد معدنىچگونه موريانهاى او را بر زمين افكند، و تمام رشتههاى كشور او را به هم ريخت، آرى يك عصا نيروى فعال كشورى پهناور را به حركت در آورده بود، و يك موريانه آن را از حركت باز داشت!او با بهرهگيرى از اين وساdل معابد بزرگى ساخت، و مردم را به عبادت ترغيب نمود، و نيز براى پذيرايى از لشكريان و كارمندان حكومت و تودههاى مستضعف مردم برنامه وسيع و گستردهاى تنظيم كرد كه از نمونه ظروفش كه در آيات ذكر شده آمده است مىتوان بقيه را حدس زد.در برابر همه اين مواهب به او دستور شكرگزارى داد، با تاكيد بر اين مطلب كه حق شكر نعمتهاى خدا را كمتر كسى مىتواند بجا آورد! سپس روشن ساخت كه مردى، با اين قدرت و عظمت چقدر در برابر مرگ آسيب پذير و ناتوان بود، كه در يك لحظه به مرگ ناگهانى از دنيا رفت، آن چنان كه اجل حتى مجال نشستن و يا خوابيدن در بستر را به او نداد تا مغروران سركش گمان نكنند اگر به جايى رسيدند و قدرتى كسب كردند در واقع توانا شدهاند كه جن و انس، شيطان و پرى خدمتكار او بودند و زمين و آسمان جولانگاه او بود، در يك لحظه كوتاه همچون حبابى بر امواج دريا محو و نابود شد! و چگونه موريانهاى او را بر زمين افكند، و تمام رشتههاى كشور او را به هم ريخت، آرى يك عصا نيروى فعال كشورى پهناور را به حركت در آورده بود، و يك موريانه آن را از حركت باز داشت!.اين را نيز بايد يادآورى كنيم كه متاسفانه داستان حضرت سليمان مانند بسيارى از داستانهاى انبيا، با روايات مجعول آميخته شده، و خرافاتى به آن بستهاند كه چهره اين پيامبر بزرگ را دگرگون ساخته، و بسيارى از اين خرافات از تورات كنونى گرفته شده است اما اگر ما به آنچه قرآن گفته قناعت كنيم هيچ مشكلى پيش نخواهد آمد.آمنه اسفندياريبخش قرآن تبيانمنابع: 1- تفسير نور ج92- تفسير نمونه ج 183- نهج البلاغه، خطبه 1824- تفسير مجمع البيان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 392]