محبوبترینها
با چاپ روی وسایل یک کسب و کار پرسود بسازید
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1798683685
چرا قرآن را حفظ کنيم؟
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
چرا قرآن را حفظ کنيم؟ نويسنده : سيد مصطفي حسيني انس با قرآن يکي از ضروري ترين نيازهاي هر مسلمان به شمار مي رود. قرآن به عنوان ضامن هدايت و راهنمايي بشر، پاسخ گوي تمامي نيازها و مسائل اوست. قرآن بهترين ذکر است: إن هو إلا ذکرٌ و قرآنٌ مبين يس / 69؛ و اگر انسان با قرآن مأنوس باشد؛ با آن آرامش مي يابد ألا بذکر الله تطمئن القلوب رعد/ 28. تکيه گاهي مي يابد تا در دل واپسي ها و اضطراب ها، به آن رو آورد، پرسش ها و دغدغه هايش را با آن برطرف کند و از آن سرچشمه زلال، رفع عطش نمايد. لکن انس با قرآن، يک باره پديد نمي آيد؛ يک شبه طلوع نمي کند، بلکه مقدمات و تمهيدات بر مي تابد، فرصت ها و مؤانسات را طلب مي کند، راه هاي گوناگون را بر مي طلبد، تا با پيمودن آن، قرآن رفيق خلوت شود و همدم ايام راحت و عسرت گردد. قرائت قرآن، پيش نياز نخستين انس با قرآن است. با تداوم تلاوت مي توان به قرآن انس بست؛ با آن، غم دل زدود و صفاي درون پيدا کرد. با قرائت مستمر، مي توان با قرآن هم نوا شد و از موسيقاي معنوي آن، طربناک گرديد و غم از جان ربود و جلا به جهان داد. حفظ قرآن يکي از مهم ترين راه هاي انس با قرآن کريم است. اما در اين مسير مشکلاتي وجود دارد و عواملي دست به دست هم مي دهند تا حافظ را از ادامه مسير منصرف سازند. سختي ها و دشواري هاي کار، جاذبه هاي جانبي ديگر، وسوسه ها و نظرات اطرافيان، ايجاد شبهه و سؤال نسبت به اهميت يا ضرورت کار، از جمله اين عوامل است. پاسخ به سؤالات قرآن آموزان در مورد اهميت و ضرورت حفظ قرآن، بيان جاي گاه حفظ قرآن در اسلام و در نزد ائمه عليهم السلام و در يک جمله پاسخ به اين سؤال که چرا قرآن را حفظ کنيم مي تواند بزرگ ترين کمک به قرآن آموزان در اين مسير باشد. و اين امري است که نياز به کار به روز و نو دارد. اگرچه در بسياري از تفاسير و منابع حديثي، مباحث جامع و کاملي در اين خصوص ارائه شده است، اما غريبه بودن نسل جديد با اين منابع، گاه مسأله را به عنوان شبهه اي لا ينحل، مطرح نموده است. در ابتداي مطرح شدن مسأله حفظ در کشور در سال هاي پس از انقلاب، به دليل نو بودن آن و خلأ موجود، استقبال بسيار خوب و قابل توجهي، خصوصاً از جانب نسل جوان از آن صورت گرفت و در حال حاضر نيز با تمهيدات و حمايت هاي صورت گرفته، کم و بيش اين حرکت ادامه دارد، لکن مسأله اي که چندي است حتي از رسانه ملي، توسط برخي از گويندگان مطرح شده است، زير سؤال بردن ضرورت و فائده اين کار است و حتي در بعضي محافل شنيده شده است که برخي، گسترش برنامه هاي حفظ و مسابقات قرآني را به دشمنان نسبت داده و هدف از اين کار را باز داشتن مسلمانان از پرداختن به معارف قرآن مطرح مي نمايند. از جمله مسائل ديگري که ممکن است در اين مورد طرح گردد، موارد ذيل مي باشد: برخي فلسفه حفظ قرآن را در صدر اسلام، صرفاً جلوگيري از تحريف قرآن پنداشته اند، لذا ممکن است اين سؤال برايشان به وجود آيد که در اين عصر که تجهيزاتي مانند چاپ خانه ها، کامپيوتر و ... به وجود آمده است و امکان محافظت از قرآن به طرق گوناگون مقدور است، ديگر چه نيازي به صرف وقت جهت از بر کردن قرآن مي باشد؟ ديگر اين که هدف از نزول قرآن کريم تدبر در آيات اين کتاب آسماني مي باشد، پس با وجود اين، ديگر حفظ قرآن و پرداختن به الفاظ قرآن چه لزومي دارد؟ از ديگر سؤالات اين است که در برخي از احاديث، افرادي که قرآن را حفظ نموده و سپس فراموش نمايند، مذمت شده اند، پس آيا بهتر نيست افرادي که احتمال مي دهند پس از حفظ، آيات را فراموش نمايند، از ابتدا اقدام به حفظ ننمايند؟ آيا بهتر نيست وقتي را که انسان صرف حفظ کردن مي نمايد، صرف مطالعه تفسير و معارف قرآن کند؟ مجموع سؤالات و عوامل مذکور، ما را بر اين داشت تا با مراجعه به منابع، تحقيقي در اين زمينه انجام دهيم، باشد که مرضي حضرت حق و مورد استفاده خوانندگان قرار گيرد. منابع مورد نياز جهت بررسي مسأله در اين سلسله مقالات در نظر داريم با مراجعه به منابع ذيل جايگاه حفظ قرآن کريم را در اسلام استخراج نماييم. 1. قرآن کريم: قرآن بزرگ ترين و قابل اعتماد ترين منبع استخراج احکام مي باشد و طبعاً براي آگاهي از جاي گاه مسائل مختلف در اسلام بايد ابتدا به اين منبع مراجعه کرد. قرآن به عنوان اصلي ترين منبع شناخت احکام الهي است و در اين حقيقت هيچ اختلاف نظري ميان انديشمندان شيعه و سني نيست. البته استفاده از اين منبع عظيم و لايزال نيازمند به شناخت هايي است که بدون آن شناخت ها حرکت در مسير استنباط احکام از قرآن ميسر و صائب نخواهد بود. مفسرين بزرگ قرآن کريم آياتي را در ارتباط با اهميت حفظ قرآن، مطرح نموده اند که به برخي از آن ها اشاره خواهد شد. 2. سنت: سنت يعني گفتار، کردار يا تأييد معصوم. بديهي است که اگر در سخنان رسول اکرم يا امامان معصوم عليهم السلام حکمي بيان شده باشد يا ثابت شود که ايشان عملاً وظيفه اي ديني را چگونه انجام مي داده است کافي است که يک فقيه بدان استناد کند( آشنايي با علوم اسلامي، 22،3). سنت بايد با وسائط مؤثق و معتبر رسيده باشد. احاديث وارده از پيامبر و امامان اهل بيت عليهم السلام در مجامعي خاص گردآوري شده است که در ضمن اشاره به احاديث حفظ قرآن کريم، به طور اجمالي به معرفي برخي از اين مجامع خواهيم پرداخت. 3. حفظ قرآن در انديشه علما و بزرگان: ائمه معصومين سلام الله عليهم اجمعين مفسران واقعي قرآن کريم اند و در زمان غيبت با توجه به عدم دست رسي مستقيم مسلمانان به امام معصوم، عالمان ديني، نائبان عام ايشان محسوب مي گردند. عالمان ديني هستند که با تحقيق و مطالعه فراوان معارف قرآن و اهل بيت عليهم السلام را استخراج نموده و در اختيار عموم قرار مي دهند. در اين نوشتار سعي بر اين بوده است که از اظهارنظرهاي فردي و برداشت هاي سليقه اي از کلام نوراني « ثقلين» خودداري به عمل آمده و مطالب براساس ديدگاه هاي بزرگان ديني مطرح گردد. اولين حافظ قرآن پيامبر مأمور به ابلاغ آيات بر مسلمانان بود و براي انجام دادن اين مهم، از جانب پروردگار دستور داشت، آيات نازل شده را به خاطر سپرده و آن ها را فراموش ننمايد. پيامبر سرور و بزرگ حفاظ و اولين کسي بود که قرآن را در قلبش جمع آوري کرد و همواره مسلمانان را به پافشاري در حفظ قرآن، تمرين و از بر کردن آن تشويق مي کرد. هرگاه آيه اي بر ايشان نازل مي گشت، ايشان آن را به سرعت حفظ نموده و به خاطر مي سپردند( التبيان، 213،7) و هر مهاجر جديدي را به يکي از صحابه ارجاع مي داد تا به او قرآن بياموزد. ايشان از اسلوب هاي مختلفي براي گسترش حفظ قرآن و تلاوت آن استفاده مي کردند، به طوري که مسجد الرسول صلي الله عليه و آله به مرکز تلاوت قرآن تبديل شد و همواره صداي قاريان قرآن از آن به گوش مي رسيد. حافظان قرآن در صدر اسلام در عصر نبوي، حفظ قرآن چنان اهميت داشت که حتي غلامان حافظ نيز بر مردم عادي مقدم شمرده مي شدند. مسلمانان سخت به يادگرفتن و حفظ قرآن اهميت مي دادند و اصولاً شخصيت افراد در آن عصر تا حد زيادي به اين شناخته مي شد که تا چه اندازه از آيات قرآن را حفظ کرده بودند( تفسير نمونه، 17،11). وقتي مهاجران به مدينه هجرت کردند، سالم غلام ابوحذيفه، به دليل اين که از همه به فنون قرائت و حفظ قرآن آشناتر بود، امامت جماعت آن ها را بر عهده داشت( معجم حفاظ القرآن عبر التاريخ، 257،1). قرآن کريم براساس فرهنگي که در بر دارد، به حافظ خود امتياز اجتماعي ويژه اي را در ميان مردم اعطا مي کرد، شبيه امتيازي که علما در عصر حاضر به آن دست مي يابند. اين جاي گاه اجتماعي يکي از عوامل مهم پرداختن به علوم و تحصيل آن در تمام زمان ها بوده است. پس طبيعي است که يکي از عناصر مؤثر در حفظ کردن قرآن کريم باشد( علوم القرآن، 110). بر کساني که اطلاعي از تاريخ دارند، منزلت بلند قاريان و حافظان قرآن و مقام رفيع ايشان در ميان مردم، پوشيده نيست. با توجه به همين جاي گاه رفيع بوده است که تاريخ نام حافظان قرآن در عصر پيامبر را ثبت نموده است و نام مولاي متقيان علي عليه السلام در صدر آن مي درخشد( کشاف الفهارس، 133). بسياري از منصب ها و مسئوليت ها چون فرماندهي و امامت جماعت به حسب ميزان آشنايي و حفظ اشخاص از قرآن کريم، محول مي گرديد که تاريخ شاهدهاي بسياري بر آن اقامه کرده است. روايت شده است که رسول اکرم جمعيتي را به مکاني فرستاد. سپس خودش به دنبال آنان رفت و از يک يک آنان پرسيد که از قرآن چه مقدار و کدام سوره را حفظ داري؟ تا به جواني که از همه سنش کم تر بود رسيد. او در جواب اين سؤال گفت: قسمتي از قرآن و سوره بقره. حضرت رو به جمعيت کرد و فرمود: اکنون برويد و اين جوان امير بر شما است. گفتند: يا رسول الله او از همه ما کم سن تر است. حضرت فرمود: آري ولي سوره بقره را حفظ دارد( ترجمه مجمع البيان، 55،1). پيامبر صلي الله عليه و آله هيأتي را به يمن فرستاد و از ميان آن ها، کم سال ترين فرد را به رياست شان برگزيد. چند روزي گذشت و آن هيأت راهي نشد. مردي به پيامبر عرض کرد: اي رسول خدا! او را که از همه ما سنش کم تر است، رئيس ما کرده اي؟ پيامبر( در بيان علت اين کار) قاري قرآن بودن او را يادآور شد( ميزان الحکمه، 2524،3). هم چنين در هنگام خاک سپاري شهداي احد، فرمود: ببينيد، کدام يک از آن ها بيش تر از قرآن حفظ کرده است، پس او را پيش روي ديگران در قبر قرار دهيد( همان، 2523). در صدر اسلام، و عصر صحابه و تابعين، حفظ قرآن به عنوان عملي مستحب که تأکيد بسياري از ناحيه پيامبر و ائمه معصومين سلام الله عليهم اجمعين بر انجام آن صورت مي گرفت از اهميت ويژه اي در ميان مسلمانان برخوردار بود و کسي که چيزي از قرآن را در ذهن نداشت در ميان مسلمانان موهون بود. حفظ قرآن در زمان غيبت مسأله حفظ قرآن از عصر پيامبر صلي الله عليه و آله و به دستور و تأکيد خود آن حضرت که در روايات زيادي وارد شده به عنوان يک سنت و يک عبادت در تمام قرون و اعصار ادامه داشته است. حتي پس از آن که قرآن به صورت يک کتاب تکثير شد و در همه جا پخش گرديد و حتي بعد از پيدايش صنعت چاپ که سبب شد اين کتاب به عنوان پر نسخه ترين کتاب در کشورهاي اسلامي چاپ و نشر گردد، باز مسأله حفظ قرآن به عنوان يک سنت ديرينه و افتخار بزرگ موقعيت خود را حفظ کرد، به طوري که در هر شهر و ديار هميشه جمعي حافظ قرآن بوده و هستند( تفسير نمونه، 17،11). بسياري از شخصيت هاي نامدار جهان اسلام همچون بوعلي سينا، سيد بن طاووس و شهيد ثاني در همان سنين کودکي حافظ کل قرآن بودند و اولين گام هاي خود به سمت تکامل و تعالي را با فراگيري و حفظ قرآن مي پيمودند. لکن گذشت زمان و ارتحال ائمه و تابعين ايشان و مواجه شدن جامعه اسلامي با بحران ها و فتنه هاي مختلف، قدري از پرداختن به اين مقوله که در گذشته تأثير ويژه اي در حضور عملي قرآن در ميان مسلمانان داشت، کاسته است. نظام آموزشي و مکتب خانه اي در گذشته سير آموزشي خود را با تعليم قرآن و حفظ آن آغاز مي نمود؛ در نتيجه غالب افرادي که در اين دوره ها شرکت مي نمودند، از حفظ آيات و سوري از قرآن بهره مند بودند. امروزه نيز در بسياري از کشورهاي اسلامي حفظ قرآن يک فرهنگ اصيل و ثابت به حساب مي آيد. به عنوان مثال در کشور سودان، 70 درصد مردم، حافظ کل يا بخش قابل توجهي از قرآن مي باشند. در ذيل به برخي از عوامل اين گرايش شديد به حفظ قرآن اشاره مي شود: 1. قرآن کريم سنگ بناي فرهنگ و افکار و عقيده مسلمانان را تشکيل مي دهد. چنانچه اهميت اين موضوع، پيامبر صلي الله عليه و آله را بر آن داشت که براي محافظت اين کتاب از فراموشي و تحريف، آن را مدون کند. هم چنين مسلمانان را تشويق به حفظ قرآن مي کرد تا خطوط فکري و فرهنگي و مفاهيم قرآن محفوظ بماند و مسلمانان از سنت ها و تشريع هاي اسلامي که در قرآن آمده آگاه شوند( علوم القرآن، 109). 2. پيامبر صلي الله عليه و آله پيشواي مسلمانان بود و آنان را به سوي حفظ قرآن و از بر کردن آن سوق مي داد و آنان را بر اين کار تشويق مي نمود. محبت و مودت بسيار عميق مسلمانان به رسول اکرم صلي الله عليه و آله و تأثيري که ايشان در حيات و سلوک مسلمانان داشتند عامل تبعيت مسلمانان در بسياري از مسائل از ايشان بود، بدون اينکه توجه به لزوم شرعي آن داشته باشند( همان، 110). سيطره و سلطه کامل از آن پيامبر بود و اقتضاء عادت اين است که اگر رهبري، به حفظ يا قرائت کتابي ابراز رغبت کند، سبب رواج آن بين تابعين او خواهد شد. کساني که طالب رضايت او هستند، خواه براي دين يا دنيا ( البيان في التفسير القرآن، 253). 3. ثواب بسياري که خداوند سبحان براي قاريان و حافظان قرآن قرار داده است و رغبت بسياري از مسلمانان براي کسب ثواب بيش تر در اين زمينه، عامل ديگري براي روي آوردن مسلمانان به حفظ قرآن بوده است( همان). 4. سيره عملي اهل بيت عليهم السلام که سند و حجتي براي مسلمانان است و ده ها حديث که در فضل حفظ و حافظ قرآن از ناحيه ايشان صادر شده است، خود عاملي بزرگ براي گرايش مسلمانان که شيفته و سرسپرده اين خاندان بودند، به حفظ قرآن بوده است. 5. عرب اهتمام زيادي به حفظ کلام بليغ داشت، فلذا ايشان اشعار و خطبه هاي جاهليت را مورد حفظ قرار مي دادند، چه رسد به قرآن که با بلاغتش هر بليغي را مورد تحدي قرار مي دهد و با فصاحتش هر خطيب سخن وري را به سکوت وا مي دارد. تمامي عرب، متوجه قرآن بودند و در اين خصوصيت، مؤمن و کافر مشترک بود چرا که مؤمن به علت ايمانش و کافر براي معارضه و ابطال، آن را حفظ مي کرد. 6. همواره مسلمانان اين گونه مي پنداشتند که جهت بهره برداري از اين کتاب آسماني بايد آيات آن را به ذهن بسپارند تا تلاوت و عمل به آن برايشان آسان گردد. بدين جهت علماي سلف و حوزه هاي ديني متصل يا نزديک به عهد معصومين نيز اهميت شاياني به حفظ قرآن قائل بودند تا اين حد که شرط حضور در بعضي از دروس حوزوي و مدارس علميه، حفظ قرآن بوده است. عوامل ياد شده تأثير به سزايي در حيات مسلمين داشته است. تاريخ اسلامي از جاي گاه و نقش به سزايي که جماعتي از مسلمانان که به نام حفاظ و قرّاء قرآن ناميده مي شدند، در حيات اجتماعي مسلمانان داشته اند پرده بر مي دارد. ايشان از نيروي فکري و معنوي خاصي برخوردار بودند و در اختلافات سياسي که جامعه اسلامي با آن مواجه بود جانب حق را براي مسلمانان ترسيم مي نمودند. منبع: نسيم وحي، شماره 23 ae
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 646]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها