محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831604720
رجعت
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
رجعت منبع : راسخون
نویسنده : سید قوام صادق زاده چکیده مطالب : از آنجایی که اعتقاد به رجعت یکی از اعتقادات مسلم شیعه است و سایر مذاهب اسلامی به چنین امری اعتقاد ندارند در این نوشتار سعی ما براین است تا این موضوع مهم را هر چند به صورت خلاصه برای شما عزیزان از نگاه آیات وروایات بررسی کرده تا اذهان منکرین این موضوع مهم را به نوعی قانع ساخته باشیم. واژگان کلیدی : رجعت ، ایاب ، رد ، حشر ، امکان ذاتی رجعت ، امکان وقوعی رجعت ، تکرار رجعت پیشگفتار : یکی از آرزوهای دیرینه بشر گسترش عدالت به معنای واقعی در سرتاسر گیتی است، و این آرزو به شکل نوعی اعتقاد در ادیان الهی تجلّی نموده است. در طول تاریخ کسانی که مدعی تحقق این ایده شدند، طرح ها ریختند و چاره ها اندیشیدند، ولی، نتوانستند بشر خسته دل را امیدی بخشند، آری مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، تنها چراغ فروزانی است که می تواند تاریکی ها و غبار خستگی را از انسان دور کند. روزی که او می آید و حکومت واحد جهانی تشکیل می دهد، انحراف ها و بی عدالتی ها را محو می سازد و ابرهای خودخواهی و نفاق را کنار می زند. در آستانه ظهور این شخصیت نورانی، حوادث شگفت انگیزی اتفاق می افتد که یکی از آن ها بازگشت گروهی از مؤمنان واقعی برای درک و تماشای عظمت و شوکت جهانی اسلام خواهد بود، البته عده ای از کافران بد طینت نیز در این میان پیش از آخرت به دنیا باز می گردند تا به سزای پاره ای از اعمال ننگین خود برسند. بازگشت گروهی از مؤمنان خالص و کافران ستمگر به این جهان پیش از قیامت، رجعت نامیده می شود. اعتقاد به رجعت یکی از اعتقادات شیعه است و سایر مذاهب اسلامی به چنین امری اعتقاد ندارند، از این روی پیوسته رجعت یکی از موضوعات کلامی مورد اختلاف شیعه و سنی بوده است. مقدمه : یکی از مباحثی که از دیرباز پیرامون آن سخن گفته شده و پیوسته مورد نقد و ایراد از یک سو، و پاسخگویی و دفاع از سوی دیگر بوده، مسأله رجعت است. بدین معنی که برخی از آیات قرآن شریف و روایات منقول از خاندان رسالت از بازگشت گروهی از انسان ها به دنیا پیش از برپایی رستاخیز گزارش می دهند. و پیروان آئین تشیع نیز در پذیرش آن کمترین تردید به خود راه نداده، یقین به وقوع رویدادی دارند. بدین جهت در کتب عقاید و کلام به صورت مختصر و کوتاه از این عقیده سخن به میان آمده و در صورت لزوم به دلائل و شواهدی بر صحت آن اشاره شده است. امّا برخی نویسندگان مسلمان در گذشته و حال در کتاب های خود به نقد اصل رجعت پرداخته و شبهاتی پیرامون آن مطرح کرده اند، و چه بسا اظهارداشته اند که این عقیده ریشه ی اسلامی ندارد و از اندیشه ها و عقاید مکاتب و مذاهب دیگر به اسلام سرایت کرده است.که البته عالمان بزرگ اسلامی با قلمی شیوا از آرمان های اصیل اعتقادی دفاع کرده اند، حال با توجه به این مخالفت ها و ایراد های وارد شده، در این مجموعه سعی کردیم به منظور روشن ساختن اذهان کلیه کسانی که مایلند این مسأله را با کمال بی طرفی مطالعه و بررسی کنند بحث رجعت را از حیث عقلی و نقلی در صفحات آینده بررسی کرده و در این راه از خلاصه گویی پیروی کرده ایم. معنا و مفهوم رجعت معنای لغوی : الفاظ مختلفی برای این اصل اعتقادی در قرآن کریم و روایات اسلامی به کار رفته است، مانند: رجعت، ایاب، رد، حشر و...که همه در معنای بازگشت مشترکند، ولی از بین این الفاظ، لفظ رجعت مشهورتر است،که مصدر مره و بیانگر « یکبار بازگشت » است. معنای اصطلاحی : لغت نامه دهخدا معانی اصطلاحی مختلفی را برای رجعت برشمرده است که به اختصار آن ها را نقل می کنیم. 1. اصطلاح فقهی : بازگردیدن مرد به سوی زن مطلقه خود در مدت قانونی و شرعی 2. اصطلاح نجومی 3. اصطلاح عرفانی 4. اصطلاح جامعه شناسی بدیهی است که هیچ کدام از معانی چهارگانه مذکور مورد بحث ما نیست و آنچه در این تحقیق مورد توجه است اصطلاح کلامی است. معنای کلامی : رجعت در علم کلام همان حیات و زندگی بعد از مرگ و قبل از قیامت است، و این معنا از لفظ رجعت به ذهن سبقت می جوید و همین معناست که مورد تصریح علما بوده و در این بین شیخ مفید «رحمه اﷲ علیه» تعریفی را آورده است که گویای معنای واقعی رجعت بوده و از نواقص تعریف نخست هم منزّه است.ایشان در تبیین معنای اصلاحی (کلامی) رجعت چنین می نویسد: «خداوند گروهی از اموات را به همان صورتی که در گذشته بودند، به دنیا باز می گرداند.گروهی راعزیز وگروهی دیگررا ذلیل می کند و اهل حق را بر باطل غلبه ونصرت داده و مظلومین را بر ظالمین و ستمگران غلبه می دهد، این واقعه هنگام ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) رخ خواهد داد.» رجعت در انديشه شيعه رجـعـت يـكى از مسائل پيچيده مربوط به دوران ظهور حضرت مهدى (عج ) است ,بر اساس اين عـقـيـده گروهى از مومنين به اين جهان بازمى گردند تا ظهور دولت حق را مشاهده كنند و از شـكـوفـايـى آن لذت ببرند, و نيز گروهى از منافقين بازگردانده مى شوند تا كيفر دنيوى اعمال ناشايست خويش را بچشند. رجعت يكى از عقايد ويژه مذهب تشيع است كه از ديرباز, شيعه اماميه بر آن بوده اند و بدان معروف گـشـتـه انـد و بـه واسطه اعتقاد به آن مورد طعن دشمنان قرارگرفته اند, بحثها و گفتگوهاى فراوانى در اين باره ميان بزرگان شيعه و مخالفين آنهارخ داده كه تاريخ آن را ثبت و ضبط نموده است.(1) در اين زمينه روايات بسيارى از خاندان نبوت به دست ما رسيده است . طبق گفته علامه مجلسى نـزديـك بـه دويـسـت روايـت در اين باب وجود دارد, وى بيشتر آنها رادر كتاب بحارالانوار باب رجعت گرد آورده است (2) . در قرآن مواردى وجود دارد كه امكان رجعت را در اين امت به ثبوت مى رساند.براساس قرآن كريم گروههايى با افرادى پس از مرگ زنده شده و تا مدتى به حيات مجدد خود ادامه داده اند.در ادامه مقاله به اين موارد اشاره خواهيم كرد.البته اغلب اين شواهد صرفا امكان قضيه را مى رساند, ولى دو مورد در قرآن كريم صراحتارجعت اشاره دارد: در سوره نمل مى خوانيم : (ويوم نحشر من كل امه فوجا ممن يكذب باياتنا )(النمل , 27 : 83).روزى خواهد آمد كه از هر گروهى دسته اى را برمى انگيزيم , از كسانى كه آيات ما رامورد تكذيب قرار مى دهند.ايـن آيه صراحت دارد كه دسته هايى از ستمكاران برانگيخته مى شوند, نه همه آنها,و منظور از آن برانگيخته شدن در روز قيامت نيست , چون حشر قيامت , رستاخيزى همگانى است : ((وحشرناهم فلم نغادر منهم احدا)) (الكهف , 18 : 47) آنها را برانگيختيم , هيچ كس را فروگذار ننموديم و نيز در قرآن كريم آمده است : وكل اتوه داخرين همه نزد او آيند, در حالى كه خوار و زبونند.و همچنين آيه ((ربنا امتنا اثنتين و احييتنا اثنتين)) دلالت بر رجعت دارد, زيرا از دومرگ و دو زنده شدن خبر مى دهد, ميراندن نخست , پس از حيات نخست , وميراندن دوم , پس از حيات در رجعت . امکان رجعت از دیدگاه عقل پیش از آنکه به دلائل قرآنی وحدیثی رجعت بپردازیم، باید امکان چنین پدیده ای را از نظر علمی بررسی کرد و آنگاه به سراغ قرآن می رویم. امّا نکته اول: باید بدانیم که مسأله رجعت به جهان مادی با مسأله حیات مجدد در روز رستاخیز کاملأ مشابهت دارد و رجعت و معاد دو پدیده ی همگون هستند، با این تفاوت که رجعت محدودتر بوده و قبل از قیامت به وقوع می پیوندد، امّا در قیامت همه انسان ها برانگیخته شده وزندگی ابدی خود را آغاز می کنند، بنابراین کسانی که امکان حیات مجدد را در روز رستاخیز پذیرفته اند، باید رجعت را که زندگی دوباره در این جهان است ممکن بدانند. و ازآنجایی که روی سخن ما با مسلمانان است و مسلمانان اعتقاد به معاد را از اصول شریعت خود می دانند، به ناچار باید امکان رجعت را نیز بپذیرند. پس با توجه به اینکه بین رجعت و معاد شباهت کامل وجود دارد و هر دو عبارت از بازگشت انسان به حیات مجدد و آفرینش نوین و به دیگر سخن پیوند مجدد روح با بدن هستند امکان رجعت اثبات می گردد. زیرا وقوع معاد امری است مسلم و پذیرفته شده. وقوع رجعت امکان به دو قسمت تقسیم می شود: امکان ذاتی و امکان وقوعی امکان ذاتی رجعت : شکی نیست که رجعت به خودی خود،دارای امکان ذاتی است؛ چراکه زنده کردن مردگان ـ چه در دنیا و چه در آخرت ـ در توان خداوند است و هیچ خردمندی در آن شک ندارد. خداوند در آیات فراوانی با ردّ مخالفان، معجزه زنده شدن مردگان را به دست پیامبران خود، دلیلی بر معاد، قیامت و زنده شدن مردگان، اراده کرده است. امکان وقوعی رجعت : بهترین دلیل بر امکان یک چیز، وقوع آن است. وقوع رجعت با استفاده از بیانات نورانی قرآن و شواهد تاریخی، به روشنی تمام قابل اثبات است . وقوع رجعت در گذشته و آینده درباره ی وقوع رجعت در گذشته و نیز در آینده با یک نگاه گذرا به آیات مربوط به رجعت با سه دسته آیات مواجه می شویم. 1.آیاتی که گزارش از وقوع رجعت در امت های پیشین می دهند. در این دسته از آیات، به روشنی وقوع رجعت میان اقوام و ملل گذشته گزارش شده است , مانند داستان زنده شدن بنی اسرائیل،زنده شدن یاران حضرت موسی (علیه السلام ) ، زنده شدن عزیز نبی ومردگانی که به دست حضرت عیسی زنده شدند . 2.رجعت در آخر زمان دسته دوم از آیاتی که درباره رجعت سخن گفته اند آیاتی است که با مفهوم لغوی و ظاهر الفاظ خود بر اصل رجعت سخن گفته اند آیاتی است که با مفهوم لغوی و ظاهر الفاظ خود بر اصل رجعت دلالت می کنند و غیر از رجعت معنا و مفهوم دیگری نمی توانند داشته باشند.مرحوم حائری یزدی بیش از بیست آیه را ذکر نموده که با عموم یا نص دلالت بر رجعت می کند که ما در اینجا به چند نمونه اکتفا می کنیم . 1-2 رجعت گروهی از تکذیب کنندگان (( و یوم نحشُرُ مِن کُلِّ اَمّهٍ فوجاً مِمَّن یُکَذّبُ بآیاتنا فَهُم یُوزعُونَ )) روزی خواهد آمد که از هر گروه ، دسته ای را بر می انگیزیم ، از کسانی که آیات مارا تکذیب می کنند. خداوند در این آیه به صراحت می گوید که ما گروهی از ستمکاران را بر می انگیزیم ،نه همه آن ها را ،به طور قطع این حشر ،نمی تواند حشر روز قیامت باشد ؛ چرا که حشر روز قیامت همگانی است و احدی باقی نمی ماند ، مگر این که در روز قیامت محشور می شود و نتیجه اعمال خود را خواهد دید. این مطلب از بسیاری از آیات قران کریم قابل استفاده است ؛ مثلا خداوند در سوره کهف ، آیه 47 می فرماید : و حَشَر ناهُم فَلَم نُغَادِر مِنهُم اَحَدًا . آنها را برانگیختیم ، هیچ کس را فرو گذار ننمودیم. بنابر این ،مراد خداوند از « وَ یَومَ نَحشُرُ مِن کُلّّ اُمَّهٍ فَوجا » نمی تواند حشر روز قیامت باشد ؛ پس منظور از آن چیزی نیست ؛ مگر همان رجعتی که شیعیان به آن اعتقاد دارند . تا اینجا امکان عقلی رجعت از دیدگاه یک فرد مسلمان کاملا آشکار گشت اکنون به دلائل قرآنی و حدیثی می پردازیم. بازگشت به دنیا در امت های پیشین یکی از دلائل امکان رجعت،بلکه یکی از دلائل وقوع آن، وجود مواردی از بازگشت به دنیا در گذشته است که قرآن برخی از آنها را بیان فرموده است. از این آیات می توان دریافت که بازگشت مردگان به دنیا امری است ممکن و قابل قبول که با سنت های الهی مخالفت ندارد. بر ما روشن است که هدف از آوردن این آیات جز اثبات امکان بازگشت به جهان مادی و وقوع آن در امت های پیشین چیز دیگری نیست. به بیا ن دیگر اینکه: آیاتی که بازگشت افرادی از امت های گذشته را به دنیا اثبات می کند، گویای آن است که رجعت محال نیست و به صورت کم رنگ در امت های پیشین وجود داشته است، که از نظر شما خوانندگان عزیز مواردی می گذرد. زنده شدن گروهی از بنی اسرائیل «وَ إذ قلتم یا موسی لن نُؤمِنَ لَکَ حَتّی نَرَی اﷲَ جَهرَهً. فَأخَذَتکُمُ الصَاعِقَهُ و أنتُم تَنظُرُونَ، ثم بَعَثناکُم مِن بعدِ مَوتِکُم لَعَلَکُم تَشکُرُونَ» «سوره ی بقره، آیات55 و56» قوم گفتند: ای موسی هرگز به تو ایمان نخواهیم آورد تا آنکه خدای یکتا را آشکار ببینیم پس صاعقه ای فرا گرفت و هنگامی که شما آن را دیدید، مردید. پس شما را بعد از مرگتان زنده کردیم شاید شما شکرگذار باشید. در این آیات به داستان گروهی از پیروان حضرت موسی (علیه السلام) اشاره شده که خواستار دیدار خدا بودند و چنین خواسته ی ناروایی سبب نزول عذاب بر آن ها گردید و به مرگ آن ها انجامید. ولی خداوند آن ها را حیات دوباره بخشید. مفسران معتقدند که این آیات درباره هفتاد نفر از قوم بنی اسرائیل نازل شده است. می بینیم که این آیات یاد شده به روشنی از مرگ و زنده شدن شماری از انسان ها گفتگو به میان آمده است، امّا برای توضیح و اطمینان بیشتر گفتار برخی از مفسران را ذکر می کنیم. بیضاوی در تفسیر «انوارالتنزیل» می نویسد: «مقید کردن کلمه «بعث» به کلمه «موت» از آن روست که انسان بعد از بیهوشی یا خواب برانگیخته می شود (که آن را بعثت می گویند) و اینان هم در اثر صاعقه جان خود را از دست داده بودند. «ذیل آیه 56 بقره» زمخشری در کشاف می نویسد: «صاعقه آنان را میراند و این مرگ یک شبانه روز به طول انجامید. محمّد بن جریر طبری به نقل از مفسران نخستین اسلام چون «سدی» می گوید: صاعقه آن ها را هلاک کرد سپس برانگیخته شدند و به مقام پیامبری رسیدند.(3) دیگر مفسران از جمله مفسران مفسرین شیعی مانند شیخ طوسی در تبیان و شیخ طبرسی در مجمع البیان نیز بر همین عقیده اند، که هفتاد نفر از قوم بنی اسرائیل در اثر صاعقه ای آسمانی جان خود را از دست دادند وخدا برایشان مرحمت فرموده برای دومین بار آن ها را به دنیا بازگرداند. اختصارا به چندین مورد هم به صورت فهرست وار اشاره خواهد شد که توضیح بیشتر آن در مجال این نوشتار نیست. از جمله داستان عزیز نبی (علیه السلام).گاو بنی اسرائیل. زنده شدن مردگان به اذن خدا توسط حضرت عیسی (علیه السلام). تکرار رجعت از روایاتی که درزمینه ی رجعت وارد شده است به دو صورت میتوان در زمینه تکرار و عدم تکرار رجعت برداشت نمود . برای برخی رجعت یکبار اتفاق ی افتد اما تکرار رجعت برای عده ای نیز ثابت شده است . امیرالمومنین علی (علیه السلام )رجعتهای مختلف و متعددی خواهد داشت همانطور که فرمودند : انا صاحب الرجعات والکرات .(4) همچنین از دشمنان اهل بیت علیهم السلام ابوبکر و عمر نیز به کرات زنده می شوند و با عذاب کشته خواهند شد .(5) رجعت در آیات و روایا ت : ادله ی مختلفی را می توان برای رجعت بیان نمود : آیاتی که به صراحت دلالت بر رجعت دارند الف : روزی خواهد آمد که از هر گروهی عده ای را بر می انگیزند ، از کسانی که آیات ما را مورد تکذیب قرار می دهند.(6) این آیه صراحت دارد که دسته ای بر انگیخته می شوند ، نه همه ی آنها و منظور از آن بر انگیخته شدن در روز قیامت نیست . زیرا حشر قیامت , رستاخیزی همگانی است.(7) امام باقر علیه السلام فرمودند : اهل عراق (پیروان ابوحنیفه و بنی امیه )که منکر رجعت هستند مگر این آیه را نخوانده اند : و روزی که از هر امتی گروهی را محشور کنیم (از کسانی که آیات ما را تکذیب می کردند ). ب : بار الها , دو بار ما را میراندی و دوباره زنده کردی (8) تصریح بر رجعت دارد , زیرا از دو مرگ و دو زنده شدن خبر می دهد . میراندن نخست , و میراندن دوم , پس از حیات در رجعت است.(9) روایات مختلفی که در مورد رجعت می توان استدلال نمود . 1- تکرارسنت های پیشین رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم ) کلامی به این مضمون فرمودند : به آن خدایی که جانم در دست اوست , شما مسلمانان با هر سنتی که در امت های گذشته جریان داشته روبه رو خواهید شد و آن چه در آن امتها جریان یافته مو به مو در این امت جریان خواهد یافت به طوری که نه شما از آن سنت ها منحرف می شوید و نه آن سنت ها که در بنی اسرائیل بود سما را نادیده می گیرد .(10) این روایت دلالت می کند که آنچه در امت های گذشته رخ داده در این امت نیز رخ خواهد داد و یکی از آن وقایع مسئله رجعت را و زنده شدن مردگانی است،که اتفاق افتاده و باید در این امت نیز اتفاق بیفتد. 2- رجعت امام برای تجهیز و غسل امام . رجعت امام حسین (علیه السلام ) در روزگار ظهور، مبتنی بر یکی از اصول مسلم و قطعی نزد شیعه است به این بیان که امام را امام غسل می دهد و بر او نماز می خواند.بنابراین باید یکی از امامان رجعت نموده مراسم تغسیل و نماز و خاک سپاری امام عصر (عجل الله فرجه الشریف ) را بر عهده بگیرد که طبق روایات رسیده امام حسین (علیه السلام ) این مهم را انجام می دهد. در تفسیر عیاشی ذیل آیه ی شریفه «ثم رردنا لکم الکره علیه» آدرس از امام صادق (علیه السلام ) نقل شده است که : مقصود از زنده شدن دوباره ی امام حسین (علیه السلام ) و هفتاد نفر از اصحابش در عصر امام زمان (علیه السلام ) است، در حالی که کلاه خود های طلایی به سر دارند و به مردم رجعت و زنده شدن دوباره امام حسین (علیه السلام ) را اطلاع می دهند تا مؤمنان به شک و شبهه نیفتند و این در حالی است که حضرت مهدی (علیه السلام) در میان مردم است. هنگامی که همه ی مؤمنان امام حسین(علیه السلام ) را شناختند و تأیید کردند که او امام حسین (علیه السلام) است رحلت حضرت مهدی (علیه السلام ) فرا خواهد رسید، آنگاه امام حسین (علیه السلام ) وی را غسل و کفن و حنوط می کند .(11) 3-باقی بودن حجج الهی تا قیامت از اعتقادات شیعه این است که حجت خداوند در زمین باقی می ماند تا قیامت شود و از سویی می دانیم که امام زمان علیه السلام وفات می کنند در نتیجه ائمه اطهار (علیهم السلام ) به دنیا باز خواهند گشت و تا قیامت حکومت می کنند تا سلسله ی حجج اللهی قطع نشود (12) رجعت کنندگان در برخی روایات به طور مشخص نام افرادی که رجعت می کنند ذکر شده است. از پیامبران ، حضرت اسماعیل بن حزقیل و دانیال و یوشع و عیسی و خضر و حضرت رسول اکرم (ص) و نیز ائمه اطهار علیهم السلام و جمعی از اصحاب چون ، سلمان ، مقداد، جابربن عبداﷲ انصاری، مالک اشتر، مفضل بن عمر و حمران بن اعین و میسر بن عبدالعزیز و نیز اصحاب کهف و ... ذکر شده اند.(13) امام صادق (علیه السلام ) می فرماید: نخستین کسی که زمین برای او شکافته می شود و روی زمین باز می گردد حسین بن علی (علیه السلام ) است و به قدری حکومت می کند که از کثرت سن ابروهایش روی دیدگانش می ریزد. (14) خاص بودن رجعت به طور کلی رجعت کنندگان به دو دسته تقسیم می شوند (15) 1-انسانهایی که نهایت ایمان را درک نموده اند به طوری که لیاقت حضور در دولت حق و جهانی را دارند . این عده یا در حکومت جهانی منجی بشریت به عزت دنیایی نیز می رسند و یا اینکه در جهت استقرار حکوت جهانی حق به فوز شهادت نائل می شوند . 2-کفار و دشمنانی که گناهان و صدمات بی شماری را به اهل ایمان وارد کرده اند و در کفر و نفاق به نهایت خود رسیده باشند . این عده مجازات و حدود الهی را بعد از قیام جهانی منجی و قبل از عذاب قیامت دریافت می کنند . خداوند در سوره سجده می فرماید :به آنان که از عذاب نزدیک (عذاب این دنیا ) پیش از عذاب بزرگ (آخرت) می چشانیم ،شاید باز گردند .(16) امام صادق (علیه السلام ) درمورد این آیه فرمود: عذاب نزدیک قبر در رجعت است و عذاب اکبرعذاب روز قیامت است.(17) مناظره ای شیرین حکایتی از مومن الطاق ،از اصحاب حقیقی امام صادق (علیه السلام ) نقل شده ات که یکی از مخالفین (ابو حنیفه رئیس فرقه حنفی ) به وی گفت : آیا به رجعت عقیده مندی ؟ گفت : آری . ابوحنیفه به او گفت : پانصد دینار به من وام بده و در بازگشت ( رجعت ) آن را پس بگیر . مومن الطاق گفت : ضامنی بیاور تا ضمانت کند تو درآن زمان (رجعت ) به صورت یک انسان بزگشت میکنی ،تا بتوانم وام خود را از تو بستانم ،شاید به صورت بوزینه بازگشت کنی (18) فلسفه و حکمت رجعت با توجه به روایات اسلامی ،رجعت جنبه همگانی ندارد بلکه مخصوص مومنان صالحی است که در درجات عالی ایمان قرار دارند ،و نیز کفار و طاغیان ستمگری که به اوج تباهی و شرارت رسیده اند چنین به نظر میرسد که بازگشت مجدد این دو گروه به زندگی دنیا به منظور تکمیل حلقه ی تکامل گروه اول و چشیدن کیفر دنیوی گروه دوم است . به عبارت دیگر دیگر گروهی از مومنان خالص که در مسیر تکامل معنوی خود با موانعی در زندگی روبه رو شده اند و تکامل آنها نا تمام مانده است،بنابر حکمت الهی ، به این جهان باز خواهند گشت و به تکامل خویش ادامه خواهند داد.شاهد و ناظر جکومت جهانی حق و عدالت خواهند بود و در بنای این حکومت شرکت خواهند جست . از سوی دیگر نیز گروهی از منافقان و جباران ،علاوه بر کیفر خاص خوددر در روز قیامت باید مجازات های نیز نظیر آنچه که اقوام سرکشی مانند فرعونیان و عاد و ثمود و قوم لوط دیدند در این جهان ببینند و تنها راه تحق این دو امر ،رجعت است .(19) ظهور مهدي منتظر و رجعت برخي ناآگاهانه چنين پنداشته اند كه ظهور حضرت مهدي پس از غيبت همان رجعت است ، در حاليكه چنين نيست . زيرا غيبت از نظر شيعه جز زندگي آن حضرت در اين جهان ماده به صورت يك فرد ناشناخته چيز ديگري نيست و شيعه حضرت مهدي را زنده مي داند ودر انتظار ظهور حضرتش بسر مي برد . اما رجعت به معني زنده شدن گروهي از مؤمنان و كافران و بازگشت آنان به دنياست و به هيچ روي با غيبت ارتباط ندارد . روايات رجعت در كتب شيعه موجود است و هر كس با مراجعه به آنها در مي يابد كه هيچگاه در هيچ روايتي ، قيام امام عصر را رجعت نخوانده اند و هرگز كسي آن حضرت را مرده نمي داند تا ظهورش را بتوان رجعت خواند . گذشته از اين ، اگر رجعت همان انتظار ظهور منجي باشد ، نبايد شيعه را به خاطر داشتن چنين اعتقادي نكوهش كرد ، چرا كه برخي از فرق اسلامي ـ حتي از اهل تسنن ـ نيز بر اين عقيده بوده و چشم به راه ظهور شخصيتي از نسل رسول گرامي هستند . خلاصه آنكه : مساله رجعت و ظهور امام عصر عليه السلام دو رويداد مستقل از يكديگرند . كه يكي از آن دو ( قيام حضرت مهدي ) مورد تأئيد همه فرق اسلامي بوده ( اعم از اينكه متولد شده و هم اكنون زنده است و يا درآينده ديده به جهان خواهد گشود ) و ديگري ( رجعت ) كه چنين نيست و فقط شيعي مذهبان درباره آن بحث و گفتگو كرده اند . البته بر اساس روايات موجود ، بين ظهور مهدي منتظر و وقوع رجعت پيوند زماني وجود دارد ، ولي اين پيوند هرگز نشانه اتحاد و يگانگي دو مساله نمي باشد . رجعت امام حسين (علیه السلام ) : الف )رجعت امام حسین (علیه السلام )در قرآن كريم: همانطور كه قبلاً گفتيم در قرآن كريم پيرامون مسئله رجعت و نيز رجعت حسين بن على(ع)، آيات فراوانى وجود دارد تا بدانجا كه گفتهاند: »در قرآن 18 آيه صريح در باب رجعت هست«4 و از جمله اين آيات، آيات ششم و هفتم از سوره مباركه نازعات مىباشد: »در آن روز كه زلزلههاى وحشتناك همه چيز را به لرزه درمىآورند و به دنبال آن حادثه دومين رخ مىدهد.« اين دو آيه شريفه اشاراتى دارند به حوادثى كه قبل از وقوع قيامت و رستاخيز روى مىدهند كه از جمله آنها زلزلهاى وحشتناك است كه همه چيز را درهم ريخته و نظام جهان را دگرگون مىسازد. حضرت امام جعفر صادق(ع)، در (تأويل) اين آيه شريفه فرمودهاند: لرزاننده حسين بن على(ع)، و حادثه دومين، على بن ابيطالب(ع)، است. نخستين فردى كه (در رجعت) قبر او شكافته شده (و ازآن بيرون مىآيد) و خاك را از سر مىزدايد، حسين بن على(ع) است.(20) و نيز در اين زمينه بايد به آيه 6 از سوره مباركه اسراء اشاره كرد، كه خداوند عزيز در اين آيه مىفرمايد: ((آنگاه شما را روبهروى آنها قرار داده و بر آنها غلبه دهيم و به مال و فرزندان نيرومند، مدد بخشيم و عده جنگجويان شما را بسيار گردانيم.)) اين آيه شريفه نيز طبق روايتى كه از امام جعفر صادق(ع)، وارد گرديده، به موضوع رجعت امام حسين(ع)، اشاره دارد، چرا كه آن حضرت فرمود: اول كسى كه به دنيا برمىگردد؛ حضرت امام حسين(ع)، و اصحاب او و يزيد و اصحاب او خواهند بود. پس همه ايشان را بكشد مثل آنكه ايشان كشتهاند چنانچه حق تعالى فرموده است: ثم رددنا لكم...(21) و باز در روايت ديگرى امام صادق(ع)، در تأويل همين آيه فرمايد: »... ثم رددنا لكم الكره عليهم« اشاره است به خروج امام حسين(ع)، با هفتاد نفر از اصحابش... و به مردم گويند كه اين حسين است كه بيرون آمده است تا مؤمنان شك در او نكنند و بدانند كه دجال و شيطان نيست و حضرت قائم در آن وقت در ميان ايشان باشد....(22) با توجه به دو آيه فوقالذكر اين نكته به دست مىآيد كه امر رجعت و نيز رجعت امام حسين(ع)، از نظر اين كتاب آسمانى امرى شدنى خواهد بود و به همين دليل جاى شگفتى در آن وجود ندارد. ب)رجعت امام حسين(ع)، در روايات: يكى از منابع چهارگانه فقه اسلامى، حديث و سنت است و به همين خاطر براى اثبات بعضى از احكام، قواعد و اعتقادات دينى ناگزير از رجوع به احاديث و سنن منقول از پيامبر(ص)، و ائمه(ع)، هستيم، كه اين مطلب درباره »رجعت« نيز صادق است. يعنى براى پى بردن به كم و كيف رجعت، در كنار استدلال به قرآن كريم و عقل، بايد از احاديث و روايات نيز بهره گرفت. بايد دانست درباره امر رجعت و حوادث پيرامون آن، روايات و احاديث فراوانى در كتب روائى و حديثى مضبوط است. تا جايى كه »شيخ حر عاملى در كتاب الايقاظ منالهجعه بالبرهان على الرجعه، 600 حديث [درباره رجعت] روايت كرده است (23).ولى از آنجا كه بحث ما پيرامون رجعت امام سوم(ع)، است، فقط به برخى از رواياتى كه در آنها به رجعت آن حضرت تصريح گرديده مىپردازيم. روايت اول: قطب راوندى و ديگران از جابر ازامام محمد باقر(ع)، روايت كرده است كه حضرت امام حسين(ع)، در صحراى كربلا، پيش از شهادت فرمودند: ... اول كسى كه زمين شكافته مىشود و از زمين بيرون مىآيد من خواهم بود و بيرون آمدن من موافق مىافتد با بيرون آمدن اميرالمؤمنين و قيام قائم ما.(24) اين روايت كه علامه مجلسى آن را در حقاليقين آورده است بر اين نكته تصريح مىفرمايد كه اولين رجعت كننده در هنگامه رجعت، امام حسين(ع)، است و در اين مورد، احاديث فراوانى نقل گرديده كه نمونهاى از آن را قبلاً و در شرح آيات سوره مباركه نازعات نيز ذكر كرديم. روايت دوم: عياشى از حضرت امام جعفر صادق(ع)، روايت كرده است كه اول كسى كه به دنيا برمىگردد حضرت امام حسين(ع)، است و اصحاب او و يزيد و اصحاب او، پس همه ايشان را بكشد مثل آن كه ايشان را كشتهاند.(25) در اين روايت علاوه بر آنچه قبلاً بدان اشاره نموديم يعنى اولويت امام حسين(ع)، در رجعت، به رجعت اصحاب آن حضرت و نيز مخالفان و دشمنان ايشان هم اشاره گرديده و همانطور كه ملاحظه مىشود تصريح گرديده كه در واقعه رجعت، گوئى صحنه حماسه آفرين عاشورا بار ديگر تكرار گرديده و مجدداً مقاتلهاى بين آن حضرت و سپاه يزيد درمىگيرد كه سرانجام و عاقبت آن، پيروزى و غلبه سپاه امام(ع)، بر سپاه كفر است و در واقع انتقام فجايع حادثه عاشورا از يزيديان گرفته مىشود. و البته اين انتقامگيرى از ظالمان و ستمگران، تنها منحصر به واقعه عاشورا نبوده، بلكه مطابق روايتى كه از امام كاظم(ع)، وارد شده، در هنگامه رجعت بسيارى از مؤمنان از دشمنان خود، طلب حقوق پايمال شده خويش را مىنمايند و علاوه بر آن از عدهاى از دشمنان خود، انتقام مىگيرد. (( ارواح مؤمنان با ارواح دشمنان ايشان به سوى بدنها برمىگردند تا حق خود را از ايشان استيفاء كنند. هر كه ايشان را عذاب و شكنجه كرده باشد انتقام از او بكشند و...)) (26) روايت سوم : از حضرت امام محمد باقر(ع)، روايت گرديده كه اول كسى كه در رجعت برخواهد گشت حضرت امام حسين(ع)، خواهد بود و آن مقدار پادشاهى خواهد كرد كه از پيرى، موهاى ابروهاى او بر روى ديدهاش آويخته شود. مطابق اين روايت و روايات مشابه ديگر، در هنگامه رجعت براى برخى از ائمه(ع)، دورانى است كه در طى آن در پهنه گيتى به حكمرانى پرداخته و حكومت مىنمايند، كه از جمله آنها امام حسين(ع)، است كه دوران حاكميت آن حضرت بسيار طولانى خواهد بود. بايد دانست كه از اين روايت استفاده مىشود كه فاصله بين قيام حضرت صاحب(ع)، و رجعت تا وقوع رستاخيز و برپا شدن قيامت، فاصلهاى طولانى خواهد بود كه در اين فاصله همانطور كه گفتيم عدهاى از اولياى الهى حكومت مىكنند و دنيا، روزگارى سرشار از صلح و صفا را به خود خواهد ديد. دورانى كه نشانى از ظلم و ستم وجود ندارد و نيكان به ديدن دولت ائمه(ع) خوشحال شده و ديدههاى ايشان روشن مىگردد.(27) از آنچه گفتيم نتيجه گرفته مىشود كه اولاً امر رجعت، امرى حتمى الوقوع است و ثانياً اين امر منحصر به برخى از صلحا و اشقيا مىشود و نه همه آنها، كه از آن جملهاند، امام حسين(ع)، كه نخستين مراجعت كننده به دنيا است و پس از انتقامگيرى از پديدآورندگان فاجعه عاشورا و گستردن صلح و صفا و آرامش در عرصه گيتى، مدت بسيارى را به اداره امور عالم و حاكميت بر جهان بشريت مىپردازند. پی نوشت ها : 1 -بحارالانوار جلد 53 صفحه 107 2 -بحارالانوار جلد 53 صفحه 39-144 3- جامع البیان 4- -بصائر الدرجات ، محمد بن حسن بن فروخ ، صفار صفحه 202 5- -بحار الانوار ج 53صفحه بیروت ،موسسه الوفا 6 --نمل 83 7 -کهف آیه 47 8- غافر آیه 11 9 -بحار ج 53 صفحه 56و 116و144 10 -صدوق, محمد بن علی بن حسین ,پیشین , ج 2 صفحه 200 11- تفسیر عیاشی ج 1 صفحه 281 12- کلینی , محمد بن یعقوب ج1 صفحه 178و179 13- بحار الانوار ج 53 صفحه 61-105-108 14- البته از روایات مربوط به دابه الارض اینطور استنباط می شود که اولین امام رجعت کننده امیرالمومنین علیه السلام هستند ولی ایشان پس از امام حسین علیه السلام حکومت می کنند. حتی روایات ،رجعت حضرت زهرا سلام الله علیها در مکه به هنگام ظهور را مطرح کردند 15- تفسیر عیاشی ج2ص 282 16- سجده آیه 21 17- بحارالانوار ج 53 ص24موسسه وفا ،بیروت 18 -رجال النجاشی ،2 جلد در یک مجله ص 326 ، قم 19- تفسیر نمونه ج 9 ص 55 20-فضائل و سیره امام حسین (ع)در کلام بزرگان ،عباس عزیزی ص 69 21 -حق الیقین جلد 2 ص 12 22- حق الیقین جلد 2 ص 16 23 -حسین عمادزاده ، منتقم حقیقی ص 482 24 -علامه مجلسی ،حق الیقین جلد 2 ص 7 25 -همان صفحه 12 26 - همان ص 7 27 -همان ص 10 فهرست منابع : قرآن کریم رجعت ،مجلسی، محمد باقر ، موسسه الوفا – چاپ بیروت نوائب الدهور ، میر جهانی، جلدسوم،چاپ تهران 1380 تفسیر نمونه ، مکارم شیرازی، ناصر ، جمعی از نویسندگان، قم حق الیقین ، مجلسی ،محمد باقر، تهران سرور،1378 بحارالانوار ، مجلسی ،محمد باقر ، موسسه الوفا ،چاپ بیروت بصائرالدرجات، ابوجعفر محمد بن حسن بن فرخ صفار قمی، تهران دارالحدیث ، 1375 /ن
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 832]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها