واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: شانزدهمين حديث از چهل حديث حضرت امام خميني (ره) در باب اسارت شهوت ، صبر ، معناي صبر و درجات و دستاوردهاي آن است. امام اين بحث را با روايتي از امام صادق عليه السلام آغاز مي کند: ابوبصير مي گويد ، که از امام صادق عليه السلام چنين شنيدم : " شخص آزاد در همه حالتها آزاد است اگر مصيبتي به او برسد ، بر آن صبر مي ورزد ، و اگر مصيبت ها بر او هجوم آورند ، او را نمي شکند هر چند اسير و مقهور گردد ، و سختي را به جاي آساني بگيرد ؛ چنان که يوسف بسيار راستگو ، وقتي به بندگي گرفته شد و اسير و مقهور گرديد ، به آزادي او ضرر نرسيد و تاريکي چاه و ترس از آنچه به او رسيد به او زيان نرساند ، تا اينکه خداوند بر او منت نهاد. و جبار متکبري را بنده او قرار داد ، پس از آن که مالک بود. پس خداوند او را ( به پيامبري ) فرستاد و به خاطر او به امتي ترحم رساند ، و همين طور صبر (کرد تا) خير را به دنبالش آورد. پس شکيبايي بورزيد و خود را مهياي شکيبايي سازيد تا پاداش داده شود . " اسارت شهوت ، منشأ همه اسارت ها هر گاه انسان در چنگال شهوت و هوس هاي نفساني قرار بگيرد ، در ادامه ، کارش به جايي مي رسد که اطاعت از آنها را بر پيروي از اوامر و نواهي خداي متعال مقدم مي دارد . در اين حالت عزت و آزادگي از وجودش رخت برمي بندد. و غبار ذلت ، خواري بر او مي نشيند و پيش اهل دنيا کرنش مي کند. کساني که بنده دنيا و شهوت خودشان هستند ، نزد هر کس که دنيا را پيدا کنند يا احتمال بدهند که مي توانند نزد او به خواسته هاي خودشان برسند خضوع مي ورزند و اين بندگي و اسارت ، انسان را هميشه در رنج و تلخي قرار مي دهد. اگر نفس انسان متوجه ذات مقدس خداوند شود ، ريسمان بندگي مخلوق را ازگردن بگشايد. چنان که در روايت آمده است: بندگي خداوند ، گوهر ارزشمندي است که باطن آن آزادي است. در اين صورت ، چنان حالتي در قلب پيدا مي شود که روح ، احساس عظمت و رفعت مي کند ، و حتي در اين حالت اگر در اسارت کسي هم باشد استقلال و آزادگي نفس محفوظ خواهد ماند ، مانند حضرت يوسف و لقمان عليهما السلام . امام سجاد عليه السلام فرمود:" من عار دارم اين دنيا را از آفريدگار آن خواستار شوم ، پس چگونه آن را از مخلوقي چون خود خواهش کنم؟ " صبر ، نتيجه آزادگي از دستاوردهاي مهم خروج از اسارت نفس، شکيبايي در هنگام سختي و بلا است. مرحوم محقق طوسي ، صبر را نگه داري نفس از بي تابي در هنگام فرا رسيدن سختي و کراهت دانسته است . صبر را از مقامات متوسطين دانسته اند ، زيرا تا هنگامي که نفس ، بلاها را ناخوش بدارد ، معرفتش ناقص است ، لذا رضاي به قضاي الهي نسبت به صبر ، مقام برتري مي باشد ، اگر چه ممکن است اين را نيز از مقامات متوسطين عنوان کنيم. بر اساس اين مطلب صبر بر معاصي و صبر بر طاعات نيز از مقامات متوسطين است ؛ زيرا کسي که حقيقت عبادت را بفهمد و صورت زشت گناهان را درک کند ، صبر براي او معنا ندارد. عارف معروف ، کمال الدين عبد الرزاق کاشاني در شرح منازل مي گويد: صبر ، خودداري از شکايت نزد مخلوق است ، و الّا شکايت به حق تعالي و اظهار ناراحتي نزد خداوند با صبر منافات ندارد ، چنانکه حضرت ايوب به پروردگار شکوه کرد (سوره ص ، 41) نتايج صبر براي صبر ، دستاوردها و نتايح فراواني است که از آن جمله تربيت نفس مي باشد . زيرا وقتي که شخص ، مدتي را بر بلاها شکيبايي ورزيد و ترک لذت نمود ، کم کم نفس عادت مي کند ، از سرکشي بيرون مي آيد و به مقامات عالي مي رسد. صبر بر گناهان سرمنشأ پرهيزگاري مي شود ، صبر در طاعات منشأ انس با پرودگار و صبر در بلاها منشأ رضا به قضاي الهي مي گردد و اينها از مقامات بزرگ اهل ايمان است. امام صادق عليه السلام فرمود: " صبر نسبت به ايمان ، همچون سر نسبت به بدن است. پس زماني که سر (از بين) رفت جسد نيز برود و همين طور زماني که صبر (از بين) برود، ايمان هم خواهد رفت." شخص غير صبور ، زبان به شکايت مي گشايد ، درد دل را به هر کس مي گويد و اين کار علاوه بر اين که او را نزد خلق رسوا مي کند ، وي را از ارزش در درگاه الهي مي اندازد. بنده اي که نتواند سختي ها را تحمل کند - با وجود هزاران نعمتي که از خداوند ديده است - چه ايماني دارد. امام صادق عليه السلام مي فرمايد:" کسي که به بلايي مبتلا شود و صبر پيشه کند پاداش هزار شهيد را دارد." درجه هاي صبر براي صبر ، درجاتي است و پاداش آن بر اساس درجات و مراتب ، متفاوت مي باشد . امام علي عليه السلام به نقل از رسول الله صلي الله عليه و آله فرمود: صبر سه گونه است: صبر به هنگام مصيبت ، صبر بر طاعت و صبر در وقت گناه. پس کسي که بر مصيبت صبر کند ... خداوند براي او سيصد درجه... ، کسي که بر اطاعت صبر کند ، خداوند براي او ششصد درجه ... و کسي که بر مصيبت صبر کند خداوند براي او نهصد درجه ... بنويسد." درجات صبر اهل معرفت آنچه تا کنون در خصوص صبر گفته شد راجع به عموم مردم و متوسطين بود ؛ اما صبر اهل سلوک و اولياي کامل ، درجات ديگري دارد. اهل سلوک" صبر في الله" دارند و آن عبارت است از ثبات در مجاهدتها و ترک خويشتن. اهل حضور و مشاهده جمال خداوند" صبر مع الله" دارند و آن عبارت از خروج از جامه بشريت و متجلي شدن قلب به تجليات اسماء و صفات الهي است. همچنين عشاق و مشتاقين" صبر عن الله" دارند. گفتار امام علي عليه السلام در دعاي کميل:" فهبني يا الهي و سيدي و مولاي ..." اشاره به اين مقام از صبر دارد. اهل تمکين و استقامت نيز" صبر بالله " دارند که پس از تخلـّق به اخلاق الهي براي آنها رخ مي دهد و اين حمل براي اولياي الهي ميسر است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 333]