تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1817206070
گزارش مشروح فارس از نخستین روز همایش «فرهنگ و تکنولوژی» ضرورت ظهور شیخ بهایی‌ها برای پیوند علم، دین و هنر/مطالعات سازمان‌یافته دینی با علوم جدید تنها راه اصلاح فرهنگ است
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: گزارش مشروح فارس از نخستین روز همایش «فرهنگ و تکنولوژی»
ضرورت ظهور شیخ بهایی‌ها برای پیوند علم، دین و هنر/مطالعات سازمان‌یافته دینی با علوم جدید تنها راه اصلاح فرهنگ است
نخستین روز همایش «فرهنگ و تکنولوژی» در حالی برگزار شد که سخنرانان خواستار ظهور شیخ‌بهایی‌‌ها در جامعه امروز شدند تا بتوانند میان علم، دین و هنر پیوند داده و با مطالعات سازمان‌یافته دینی با علوم جدید این مسیر را هموار کنند.
● گزارش تصويري مرتبط
-------------------------------
به گزارش خبرنگار آیین‌و اندیشه خبرگزاری فارس، بخش نخست همایش ملی فرهنگ و تکنولوژی با حضور رضا روستاآزاد رئیس دانشگاه صنعتی شریف، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه رئیس مؤسسه حکمت و فلسفه ایران و مهدی گلشنی چهره ماندگار فیزیک در تالار جابربن حیان دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد. *خسروپناه: نحوه ارتباط تکنولوژی و اسلام/ تکنولوژی متأثر از جهان‌بینی و انسان‌شناسی است حجت‌الاسلام خسروپناه دراین همایش با موضوع رابطه اسلام و تکنولوژی به سخنرانی پرداخت و گفت: تعداد 160 مقاله به همایش فرهنگ و تکنولوژی رسید که برخی از آنها خارج از موضوع و بعضی ضعیف بودند اما حدود 20 مقاله به صورت ارائه شفاهی قابل عرضه در همایش است 30 مقاله هم به صورت پوستر آماده شد. وی در خصوص مفهوم تکنولوژی اظهار داشت: تکنولوژی یا فناوری از ریشه یونانی به معنای دانستن مهارت و کاربردی است، در مفهوم تکنولوژی هم شناخت و هم هنر نهفته است، همچنین بعد معرفتی، بعد کاربردی و بعد صنعتی و عینی نیز در تکنولوژی نهفته است. دبیر علمی همایش فرهنگ و تکنولوژی با بیان اینکه در تکنولوژی، بعد نرم‌افزار و سخت‌افزار بر ساخته بشر است، عنوان کرد: فرق شیمی و مهندسی شیمی در این است که در علوم طبیعی، دانشمند کاشف حقیقتی است که در عالم واقع وجود دارد، اما مهندس تلاش می‌کند دانشی بسازد که برساخته بشر باشد که بعدها به صنعت تبدیل شده و نیازی از نیازهای انسان را برطرف می‌کند. از این رو اگر شیمی نبود مهندسی شیمی هم معنا پیدا نمی‌کرد. وی ادامه داد: کار علوم مهندسی، جعل طبیعت و ساختن یک دانشی توسط بشر است که بعد به صنعت تبدیل می‌شود.
خسروپناه تصریح کرد: تکنولوژی و صنعت با انقلاب صنعتی شروع شد و سپس صنایع پیشرفته‌تری مانند اتومبیل و صنایع سایبری تولید شد و چه در دوره مدرن و چه دوره قبل از مدرن، همیشه فرهنگ با آن در ارتباط بود و اگر کار صنعتی هم انجام می‌شد دغدغه فرهنگ نیز وجود داشت و در واقع از نیمه دوم قرن بیستم بود که یک نوع پیوند میان تکنولوژی و فرهنگ صورت گرفت و به یک معنا می‌توان گفت تسلط تکنولوژی بر فرهنگ شکل گرفت. وی با بیان اینکه تکنولوژی بر فرهنگ اثر می‌گذارد، گفت: یک زمان، وسیله نقلیه در خدمت ما بود، اما اکنون ما در خدمت وسیله نقلیه هستیم؛ امروز به سمتی می‌رویم که تحت تأثیر حرکتی هستیم که تکنولوژی آن را بر ما تحمیل می‌کند، بنابراین اگر یک تکنولوژی در جایی وارد شود، فرهنگ را هم با خود به همراه می‌آورد. رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران با تأکید بر اینکه تکنولوژی و فرهنگ به هم تنیده‌اند، عنوان کرد: اگر کسی تصور کند که اصولاً تکنولوژی خنثی است، مشخص است که تلقی درستی از آن ندارد، چرا که تکنولوژی نه در مقام تعریف و نه در مقام تحقیق از فرهنگ جداناپذیر است و باید علوم مهندسی آمیخته به صنعت و فرهنگ باشد. وی اظهار داشت: اسلام یک دین آسمانی الهی برای هدایت انسان‌هاست که توسط پیامبر نازل شده، حقیقت این اسلام به نظر بنده این است رابطه ملک و ملکوت و رابطه دنیا و آخرت را بیان می‌کند، بدین معنا کسانی که گمان می‌کنند اسلام آمده فقط از خدا و آخرت سخن بگوید، یا افرادی که معتقدند اسلام فقط از آبادانی سخن می‌گوید، این دو تفکر در واقع نوعی سکولاریزه کردن اسلام است. * تکنولوژی و اسلام از دو نظر با هم پیوند دارند خسروپناه خاطرنشان کرد: انتظار ما از اسلام این نیست که قانون نسبیت را به ما آموزش دهد، بلکه این کار عقل بشر است که باید تحقیق و پژوهش کند، اما دین رابطه ملک و ملکوت را بیان می‌کند. وی در خصوص نوع پیوند اسلام و تکنولوژی گفت: اسلام با علوم پایه تکنولوژی پیوندی ندارد و یا اینکه حداقلی است، از این رو اسلام نیامده آن علوم و نرم‌افزاری که کشف طبیعت می‌کند و برپایه علوم مهندسی است را برای ما تبیین کند بلکه پایه علوم، فیزیک، شیمی و ریاضیات است البته تک‌گزاره‌هایی در اسلام وجود دارد که می‌توان از آن بهره برد. دبیر علمی همایش فرهنگ و تکنولوژی اظهار داشت: اسلام نیامده تعیین‌کننده علوم مهندسی باشد و علوم برساخته بشر را به ما بگوید و دین تأکید دارد بشر همواره از عقل خود استفاده کند. وی تصریح کرد: اما تکنولوژی و اسلام از دو نظر با هم پیوند دارند؛ تکنولوژی متأثر از جهان‌بینی و انسان‌شناسی است، قطعاً اگر کسی تأملی بر تاریخ تکنولوژی کند متوجه می‌شود تمام بشر به سوی تکنولوژی‌ای می‌رود که نیازی از نیازهای بشر باشد و هر تلقی از انسان و نیازهای انسان او را به سمت نوعی از تکنولوژی سوق می‌دهد. خسروپناه یادآور شد: نسبت انسان با طبیعت، پرسش مهمی است که اگر حقوقی برای طبیعت قائل باشیم، نوع تعامل ما با طبیعت تغییر خواهد کرد، بشری که جهان‌بینی او جهان‌بینی ماتریالیستی باشد و فقط برای انسان حقی قائل باشد و حقوق طبیعت را نادیده بگیرد به یک تکنولوژی و انسانی که به حقوق طبیعت معتقد باشد به وجه دیگری از تکنولوژی دست می‌یابد. وی گفت: محیط‌زیست و اجزای آن از نظر اسلام نعمت الهی‌اند و حقوقی دارند، به تصرف معقولانه و انسانی از طبیعت که حق طبیعت هم ادا شود، صحیح بوده و از این رو حق تعرض بر طبیعت را نداریم. *گلشنی:فرهنگ حاکم بر تکنولوژی دنیامحور است/ اصلاح فرهنگ آثار مخرب تکنولوژی را از بین می‌برد مهدی گلشنی چهره ماندگار فیزیک در همایش ملی فرهنگ و تکنولوژی که در دانشگاه شریف در حال برگزاری است، طی سخنرانی خود به این سؤال پاسخ داد که چرا تکنولوژی در فرهنگ مهم است. وی گفت: اجمالاً فرهنگ عبارت است از باورها، عادات، اخلاق و خصلت‌های بومی و اگر به فرهنگ ایرانی قبل و بعد از اسلام نگاه کنیم، بخش عمده آن معارف دینی است و در واقع معارف دینی، اخلاق و حکمت بخش‌های اصلی یک فرهنگ به شمار می‌روند و فرهنگ حکم می‌کند که جامعه به چه سمتی رفته و چه چیزهایی را در اولویت قرار دهد. رئیس گروه فلسفه علم دانشگاه شریف عنوان کرد: متأسفانه در وضعیت فعلی جامعه ما فرهنگ یک بخش فراموش‌شده است و علم و تکنولوژی اولویت‌های اولیه به حساب می‌آیند بدون اینکه توجه شود که جهت‌گیری این علم و تکنولوژی به شدت متأثر از فرهنگ جامعه است و این سؤال مطرح می‌شود که اصولاً ما علم و تکنولوژی را برای چه می‌خواهیم، هدف ما چیست و به کدام سمت در حرکت هستیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: اگر به زمان گذشته نگاه کنیم، تکنولوژی به دنبال رفع نیازهای بشر بود که آثار آن هم بسیار محدود بود، اما در عصر جدید، تکنولوژی به دنبال تسخیر طبیعت است. بنابراین وضعیت تکنولوژی در علم جدید و قرون اخیر تغییر کرده و همین موضوع دانشمندان را بیدار کرده و بر همین اساس، سر و صدای برخی از دانشمندان نیز در راستای آثار سوء تکنولوژی بلند شده است. وی با اشاره به نظر برتراند راسل درباره تأثیر تکنولوژی بر جامعه گفت: راسل شدیداً طرفدار علم تجربی بود، بعد از جنگ جهانی شدیداً احساس نارضایتی از نتیجه جنگ جهانی اول دارد و احساس می‌کند اگر تکنولوژی فقط در اختیار ثروتمندان قرار گیرد، آینده تمدن بشری در خطر خواهد بود. گلشنی عنوان کرد: در پایان جنگ جهانی دوم، نارضایتی دانشمندان را بیشتر می‌بینیم، از این رو «ماکس برن» نامه‌ای به انیشتین می‌نویسد که اگر من بار دیگر به دنیا می‌آمدم به سراغ علم فیزیک نمی‌رفتم، لذا واقعاً عده‌ای از دانشمندان از کاربرد تکنولوژی بسیار احساس خطر می‌کردند. وی ادامه داد: آقای نیکولاس مکس در حدود 5 ـ6 سال پیش در مقاله‌ای در مجله بیوشیمی نوشت که در نگاه ما نسبت به علم باید انقلاب شود و گفت که 50 درصد از پول تحقیقات در امریکا صرف تجهیزات نظامی می‌شود، همچنین در انگلیس نیز مباحث نظامی 30 درصد از تحقیقات دانشمندان را به خود اختصاص داده است و آقای نیکولاس اظهار تأسف کرد که دانشمندان با آنها همکاری می‌کنند و هیچ نگرانی در این زمینه ندارند. عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در غرب روشن شد که تکنولوژی، ابزار تخریب هم می‌تواند باشد هر چند شاید تکنولوژی علاج بسیاری از بیماری‌ها بود خدماتی را به بشر ارائه داده اما از طرفی دیگر نیز تهدیدکننده آینده بشریت است و جهت خوب یا بد کارکرد تکنولوژی در دست کسانی است که آن را به کار می‌گیرند. وی خاطرنشان کرد: خلاصه تکنولوژی امروزه طوری شده است که انسان‌ها را ربات فرض کرده و محصولات محیط‌های علمی نیز انسان‌ها را ربات می‌پندارند و فارغ‌التحصیلان هم ابعاد مهم انسانی که انسان را از سایر مخلوقات متمایز می‌کند فراموش کرده‌اند. گلشنی با بیان اینکه تکنولوژی بر فرهنگ هم اثر گذاشته است، گفت: فرهنگ حاکم بر تکنولوژی، یک فرهنگ دنیاگرایانه و صرفاً دنیایی است که نتیجه آن تولید سلاح‌های مخرب، آلودگی محیط‌زیست، افزایش شکاف بین فقیر و غنی است، اما از آنجا که غرب خود را ارزیابی و نقد می‌کند، در بسیاری از موارد در مقام اصلاح قضایا برآمده است. وی گفت: برای اینکه از آثار منفی تکنولوژی جلوگیری کنیم باید فرهنگ را اصلاح کنیم، لذا باید توجه داشت که هر چیز نو، لزوماً خوب و پسندیده نیست و دانشگاه های مهندسی ما در معلومات خود غرق شده‌اند و اینکه آنها با انسان‌ها سرو کار دارند را به فراموشی سپرده‌اند. رئیس گروه فلسفه علم دانشگاه شریف اظهار داشت: چند سال پیش وقتی به آقای وزیر علوم پیشنهاد دادیم که پژوهشکده علم و دین تأسیس شود، پاسخ داد: این دانشگاه جای کارهای تخصصی در حوزه دین نیست، باید این پژوهشکده را در دانشکده علامه طباطبایی برپا کنیم و اکنون سؤال من این است که مگر دانشگاه MIT امریکا گروه فلسفه ندارد؟ وی با تأکید بر اینکه واقعاً الگوی ما غرب است و کارهای مثبتی که غرب به آنها می‌رسد را توجه نمی‌کنیم، اظهار داشت: غیر از بعد تخصصی، آیا مسئله دیگری از دانشکده فنی ما مطرح است، در حالی نیازهای انسان فقط نیازهای مادی نیستند! گلشنی گفت: دانشگاه MIT امریکا در بیش از 60 سال پیش بخش علوم انسانی و اجتماعی را راه انداخت و چند سال پیش بخش هنر را راه‌اندازی کرد، همچنین برخی از علما را برای سخنرانی در حوزه دین دعوت می‌کند، رشته‌های بین رشته‌ای میان علوم انسانی و علوم مهندسی طراحی کرد، آنها همه این کارها را انجام می‌دهند، اما چه کار کرده‌ایم. وی تصریح کرد: رشد و جهت‌گیری تکنولوژی، فرهنگ می‌خواهد که محیط آن باید از مدارس، دبیرستان تا دانشگاه شروع شود و دانشجویان مهندسی هم باید واحدهایی را در خصوص علوم انسانی بگذرانند. همچنین رشته‌های میان‌رشته‌ای میان علوم انسانی و مهندسی باید شکل گیرد و در این صورت است که دغدغه افراد بیشتر خواهد شد. *رفیعی‌آتاتی: شعار امسال برای بازگرداندن تحولات اقتصادی بر مدار فرهنگ انقلاب است بخش سوم همایش ملی «فرهنگ و تکنولوژی» در دانشکده شیمی دانشگاه صنعتی شریف با حضور عطاء‌الله رفیعی‌آتاتی عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و دبیر کنگره علوم انسانی، حسن بنیانیان عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و رئیس مؤسسه پیوست‌نگاری فرهنگی در شورای عالی انقلاب فرهنگی، ابراهیم فیاض عضو هیأت علمی علوم اجتماعی دانشگاه تهران و علیرضا شجاعی‌زند عضو هیأت علمی علوم اجتماعی دانشکده تربیت مدرس برگزار شد. در این بخش سخنران به این سؤال پاسخ دادند که جمهوری اسلامی ایران که صورت عینیت یافته راه تا کنون آمده ماست، چنانچه با طراز انقلاب اسلامی که صورت باطنی راه آرمانی ماست سنجیده می‌شود، خود را چالشی بزرگ می‌یابد و آن نسبت میان خواست بزرگ و ملی توسعه‌یافتگی، صنعتی شدن و رشد اقتصادی است و طلب تمدنی تأسیس فرهنگ و جامعه متفاوت بر مبنای دین برای تعالی و تکامل الهی فردی و جمعی چالش «ابراز و متن» یا «سخت‌افراز و نرم‌افزار» در لسان مقام معظم رهبری که شاید مهم‌ترین چالش پیشرو مسیر اسلامی ایرانی ماست، جمهوری اسلامی با این چالش چه کرده و چه خواهد کرد؟! به همین منظور عطاء‌الله رفیعی‌آتاتی عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و دبیر کنگره علوم انسانی به عنوان نخستین سخنران بخش سوم این همایش به تبیین «جمهوری اسلامی و چالش توسعه‌گرایی غیرفرهنگی» پرداخت. وی نخست به تعریف توسعه پرداخت و گفت: در ادبیات متعارف توسعه و توسعه‌یافتگی به مثابه غرب است و فرآیند توسعه هم به مثابه غربی شدن است، به علاوه توسعه به مثابه توسعه اقتصادی است و سایر وجوه توسعه شامل توسعه فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و ... می‌شود. رفیعی آتاتی با طرح این سؤال که چرا غرب چنین شد، بیان داشت: غرب جدید محصول انسان جدید در غرب است که ماهیت او از قرن 14تا 15 به تدریج تحول بنیادی شده است، در این شرایط مفهوم اومانیسم که مفهومی پایه‌ای است که می‌تواند به خوبی این تحولات انسان جدید را توضیح دهد، مطرح شد. وی با بیان اینکه انسان در اومانیسم مبنا قرار گرفته است، ادامه داد: در این دوره اومانیسم نسبت انسان را که محور بود و 4 مقوله خدا، جامعه، طبیعت و خودش ساماندهی می‌کرد، در مفهوم اومانیستی نسبت انسان با خدا در قالب انکار ربوبیت الهی مطرح است، همچنین در نسبت انسان با طبیعت برابرانگاری انسان و طبیعت نمایان است و توجه به جامعه در چارچوب مفهوم لیبرالیسم به نفی وجود جامعه و فردگرایی منتهی شده است. عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی فایده‌گرایی و منفعت‌طلبی فردی را دیگر ویژگی منفی اومانیسم خواند و ابراز داشت: اگر همه این معانی را به طور یکجا در نظر بگیریم انسان به یک موجود اقتصادی تبدیل شده که چیزی جز اقتصاد و منفعت اقتصادی برایش اهمیت ندارد، در واقع انسان فرد جدا شده از خدا، تنزل یافته در سطح طبیعت و منفعت طلب است، بنابراین نتیجه تمام تحولات اجتماعی مطلوب را به تحولات اقتصادی از قبیل انقلاب صنعتی تبدیل کرد.
وی برابر دانستن غربی شدن با توسعه اقتصادی مضر خواند و افزود: نتیجه این مبنا این شد که به تدریج فهم کنند که توسعه اقتصادی میوه‌ای است که بر ریشه و تنه درخت تحولات فرهنگی می‌روید، البته باید توجه داشت که جوامع غیر غربی برای نیل به توسعه اقتصادی دچار یک تحول فرهنگی شدند. رفیعی‌آتاتی با بیان اینکه تقابل فرهنگ با توسعه اقتصادی از سال 68 و بعد از هشت سال دفاع مقدس رخ داده است، اظهار داشت: همه خواسته های مردم در این شرایط اقتصادی قلمداد شد و اهداف اقتصادی با برنامه‌های متعارف توسعه پیگیری شد، به عبارت دیگر واقعیت توسعه به مثابه توسعه اقتصادی دست به کار تحول در لایه‌های فرهنگی زندگی وارد شد، به درستی این واقعیت تهاجم فرهنگی نام گرفت. وی ادامه داد: قرار بود فرهنگ بسترساز توسعه اقتصادی باشد، تمام ایده‌ها، آرمان‌ها و آرم‌های سالیان گذشته که توسط مقام معظم رهبری و دیگران برای اقتصاد و فرهنگ ارائه شده از جمله الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت، جهاد اقتصادی، اقتصاد مقاومتی، حماسه اقتصادی،اقتصاد دانش‌بنیان و ... برای بازگرداندن تحولات و پیشرفت اقتصادی بر مدار مبنای فرهنگ اسلامی و انقلابی است. دبیر کنگره علوم انسانی بیان داشت: اگر امسال به عنوان سال اقتصاد و فرهنگ نامگذاری شده، معنای آن این است که اقتصاد مهم است ولی این اقتصاد باید بر مبنای چیز مهمتری شکل بگیرد که همان فرهنگ اسلامی - انقلابی بومی ماست، بنابراین جمهوری اسلامی یک راه بیشتر ندارد و آن هم این است که برای عینیت یافتن انسان کمال‌طلب اسلام، نظام فرهنگی به طور خاص نظام تعلیم و تربیت اسلامی به جای نظام اقتصادی به نظام مدار برنامه‌های توسعه تبدیل شود. وی افزود: بنابراین برای رسیدن به انسان کمال‌طلب اسلامی در برابر انسان منفعت‌طلب غربی به نظام تربیت اسلامی نیاز داریم تا به جای نظام تربیت غربی بنشیند و برنامه‌های توسعه ما را نباید اقتصاددانان بنویسند بلکه کسانی باید این کار را انجام دهند که عالمان فرهنگ و تربیت اسلامی هستند. *بنیانیان: نجات از زندان‌های نظام غربی راه برپایی تمدن اسلامی است/پیوند علم، دین و هنر برای توسعه فرهنگی لازم است حسن بنیانیان عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و رئیس مؤسسه پیوست‌نگاری فرهنگی در شورای عالی انقلاب فرهنگی به ارائه مقاله خود با عنوان «رسالت فراموش شده استعدادهای درخشان در نظام سازی اسلامی» پرداخت و با بیان اینکه برپایی تمدن اسلامی راهی جز نجات از زندان‌های نامرئی نظام‌های غربی و ایجاد نظامی فرهنگی دینی نیست، گفت: ما همواره یکدیگر را از شعار دادن بر حذر می‌داریم و از اینکه کسی مطلبی را مدام تکرار کند انتقاد داریم، در حالی که علت مخالفت‌های ما با شعار این است که شعار‌دهنده راه حل ندارد، در حالی که ما عصاره اهداف انقلابمان را در چند شعار مطرح کردیم. پس شعار اگر با راه حل همراه باشد، بد نیست. وی ارتقا بخشیدن به معنویت در روند توسعه اقتصادی در جامعه را خواستار شد و افزود: اگر قرار است به سمت معنویت و اخلاق حرکت کنیم، باید این ارتقا بخشی از درون اتفاق بیفتد، در واقع هدف اصلی با بالاترین اثربخشی قرار دهند تا کارکنان ارتقای اخلاقی پیدا کنند و نتیجه اثرات آن در فرهنگ جامعه نمود پیدا کند. بنیانیان با اشاره به اینکه استخراج باورها و اعتقادات منجر به منشا هنجارها و ارزش‌هایی می‌شود که در نهایت الگوی رفتاری و نمادهای را تشکیل می‌دهد، خاطرنشان کرد: «مهندسی فرهنگی» به اصلاح پیامدهای فرهنگی نظام‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و قضایی است، پس اگر نظام‌های غربی را عیناً در یک جامعه‌ای مانند ایران وارد کنید، جامعه پر از تضاد می شود و به دنبال آن پیشرفت نیز دچار مشکل خواهد شد. وی با تأکید بر اینکه برای طراحی و استقرار نظام‌های اسلامی با یکسری موانع فرهنگی روبرو می‌شویم، ادامه داد: یعنی نخبگان جامعه ما در زندان نامرئی غرب به سر می‌برند، اولین مانع فرهنگی این است که ما دچار شیفتگی بلندمدت نسبت به غرب هستیم و به تدریج این شیفتگی عمق بیشتری پیدا کرده است، در کنار آن مسأله نظام‌های استقرار یافته غربی، ظاهر جوان‌پسند غرب و درآمدهای نفتی هم مزید بر علت شده، البته فناوری غرب عمدتاً در خدمت توسعه شهوت و نیازهای حیوانی انسان است، در نتیجه این پنج مانع عمده نخبگان ما را در زندان غرب محصور کرده است که باید برای حل این مسأله فکری کرد. عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه به علت توسعه‌نیافتگی جهان سوم پرداخت و گفت: یکی از مصیبت‌های جوامع توسعه‌نیافته این است که مدت‌ها استعدادهای درخشانشان را به حوزه‌های ساده‌تر می‌فرستند و این مصیبتی است که صد سال ایران را گرفتار کرده است، زیرا وقتی چنین پدیده‌ای اتفاق می‌افتد سلسله مراتب جامعه به گونه‌ای چیده می‌شود که مدیریت عمومی کشور بسیار می‌شود. وی با اشاره به اینکه در شرایط کنونی هیچ چاره‌ای جز وحدت علم و دین در جامعه اسلامی وجود ندارد، ادامه داد: ما نیاز به شیخ بهایی‌هایی داریم که بتوانند بین علم، دین و هنر پیوند ایجاد کنند، در واقع تحقق اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی مدیریت جهادی، نیازمند نظام‌بندی اسلامی است. بنیانیان در پایان ابراز داشت: در نتیجه آنان که دل در گرو راه شهیدان انقلاب اسلامی دارند و می‌خواهند در ساخت تمدن اسلامی مشارکت کنند و استعداد و علاقه لازم برای ورود در عرصه علوم انسانی را دارند تا بیداری کامل نخبگان موجود در صحنه اتفاق بیفتد، راه خویش را از رهگذر پیوند مطالعات سازمان یافته دینی با علوم جدید دنبال کنند. *فیاض: تنها راه پیشرو بازگشت علوم انسانی به بطن جامعه است در ادامه ابراهیم فیاض عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران به طرح ارائه موضوع «آسیب‌شناسی راهبرد فرهنگ جمهوری اسلامی در نسبت با تکنولوژی» پرداخت و با اشاره به اینکه در مواجهه با مشکلات فرهنگی یا غرب را متهم می‌کنیم یا خودمان را ابراز داشت: کمتر اتفاق می‌افتد که به شکل فرآیندی و ساختاری به موضوع نگاه کنیم، باید سعی کنیم پیش از آنکه متهمی پیدا کنیم ببینیم ساختار چه تأثیری در وضعیت موجود داشته و دارد، به نظر من ساختار به صورت جبری ما را بازتولید می‌کند و ما از این غفلت می‌کنیم. وی پایبند بودن به مکتب تکامل را سیر اصلی غرب دانست و افزود: در این معنا جهان با تضاد و رقابت و بقای اصلح رو به تکامل پیش می‌رود و عناصر جهان و طبیعت یکدیگر را کامل می‌کنند. این مبنا در قرن‌های اخیر تبدیل به بحث جنگ شد، اگر چه مبنای این فرآیند در یونان هم وجود داشته است. فیاض نخستین جنگ در اندیشه و مکتب غربی را جنگ فرهنگ با طبیعت بیان کرد و گفت: در معنای غربی آنجا که فرهنگ هست، انسان‌ها اهلی هستند و آنجا که طبیعت حاکم است با انسان‌های غیرفرهنگی روبرو می‌شویم، پس معنای تضاد و جنگ کل فلسفه غرب را فرا گرفته و همه فیلسوفان-فلسفه به معنای غربی- به نوعی جنگ‌طلب هستند. وی تکنولوژی را محصول مکانیزم حمله فرهنگ و تمدن به سوی طبیعت و نگرش فلسفی دانست و ادامه داد: ماتریالیسم وقتی در بعد نظری لحاظ شود، همان ماده‌گرایی است، ولی در بعد کاربردی یعنی تکنولوژی‌محوری و این چیزی است که امروز غرب شاهد آن هستیم، در واقع غرب دنبال آن است که انسان را از جبر تاریخی خلاص کند و در پس این تاریکی برای او آزادی به همراه می‌آورد!
عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه در این نوع نگاه غرب عدالت، برابری و اخلاق مطرح نیست، بیان داشت: چنین فضایی را هم در آمریکا می‌بینیم که مبنای آن این است یا می‌کشید یا کشته می‌شوید، هم در فرانسه شاهد آن هستیم که روز به روز فاصله طبقاتی در آن بیشتر و بیشتر می‌شود، البته همه ساختاری را که توضیح دادم امروز در جامعه ما هم به نوعی وجود دارد و ما هم وارد چنین سیستم و ساختاری شده‌ایم، این ساختار یک ساختار جهانی است و گویا ما هم از آن تقلید می‌کنیم! وی تنزل جایگاه انسانی به مرتبه حیوانیت را نتیجه چنین ساختاری توصیف کرد و گفت: در این فضا دیگر متافیزیک جایگاه خود را از دست می‌دهد و همه چیز تبدیل به فیزیک و مسائل این جهانی می‌شود، به همین خاطر است که دین هم با پذیرش این ساختار عقیم می‌ماند و کاری از آن ساخته نیست، با این ساختار اگر تا 100 سال هم موشک بسازیم به جایی نمی‌رسیم زیرا تا علوم انسانی به جای خودش برنگردد، هر چقدر هم پیشرفت کنیم نهایتاً به جایی می‌رسیم که غرب رسیده است. * شجاعی‌زند: راهبرد اقلی و اکثری برای فرهنگی‌سازی توسعه لازم است علیرضا شجاعی‌زند عضو هیأت علمی علوم اجتماعی دانشکده تربیت مدرس در بخش سوم این همایش به طرح «فرهنگی‌سازی توسعه با دو راهبرد» پرداخت. وی با اشاره به اینکه منظور از فرهنگی‌سازی توسعه، تقویت و شارژ فرهنگی توسعه است، افزود: فکر می‌کنم که منظور برگزارکنندگان این همایش هم همین بوده است که ظاهراً نگران مغفول ماندن فرهنگ از مدل و برنامه‌های توسعه هستند، با اینکه این نگرانی را به جا می‌دانم، اما در عین حال به آن نقد هم دارم. شجاعی‌زند در ادامه به دو نکته در خصوص فرهنگی‌سازی توسعه اشاره کرد و گفت: نگرانی از بابت دور افتادن توسعه از شاخص‌های انسانی و تغافل از مقوله فرهنگ در مسیر رشد پر شتاب و یک جانبه اقتصادی، نه جدید است و نه اختصاص به ایران دارد. این مسأله در همه دنیا کما بیش مطرح بوده و هست. عضو هیأت علمی علوم اجتماعی دانشکده تربیت مدرس با بیان دو راهبرد اقلی و اکثری برای فرهنگی‌سازی توسعه و شارژ فرهنگی خاطرنشان کرد: «راهبرد اقلی» درباره موضوع توسعه، دچار نوعی ساده‌نگری است. بدین معنی که غیر ایدئولوژیک بودن توسعه را به نوعی پذیرفته و بر اقتباسی بودن آن صحه می‌گذارد، در پیش گرفتن این راهبرد، البته به مشق کردن دوباره تمامی مراحلی که دیگران پیش از این پیموده‌اند، رجحان دارد، در عین حال نسبت به آنچه ما از آن با عنوان «راهبرد اکثری» یاد کرده‌ایم، نامؤثر و ناتمام است. وی ادامه داد: راهبرد اقلی محصول دو موج است که در یک نقطه به هم رسیده‌اند: موج تجدیدنظر در الگوهای رایج توسعه و موج مطالعات فرهنگی، این دو موج هر یک با تأکیدات و دغدغه‌های خاص خود، به ضرورت نزدیک‌سازی و به هم‌آوری فرهنگ و توسعه رسیده‌اند، روند منتهی به ایجاد و انتشار این دو موج در غرب و در کشورهای تابع، علل خاصی دارد که باید در جای دیگری بدان پرداخت. شجاعی‌زند با اشاره به نقد‌های وارد بر راهبرد اقلی اظهار داشت: راهبرد اقلی با مقابل نشانی فرهنگ و اقتصاد، به یارگیری و رقابت‌های میان‌حوزه‌ای دامن می‌زند و به جای رفع بی‌تعادلی‌های توسعه، خود عاملی برای تشدید تنش‌های درونی و برهم خوردن انسجام و تعادل اجتماعی بدل می‌شود، راهبرد اقلی با اکتفا به افزودن برخی متغیرهای فرهنگی به شاخص‌های عمومی توسعه، به القای نوعی رضایت خاطر کاذب در میان فرهنگ‌گرایان می‌انجامد، بی آنکه تلاشی برای ایجاد تغییرات اساسی در الگوهای رایج به خرج داده باشد. وی مهم‌ترین مشکل راهبرد اقلی را مربوط به معنای کش‌دار و فاقد جهت «فرهنگ» دانست و افزود: علت شکل‌گیری نوعی اجماع برای روآوری در شرق و غرب عالم نیز همین مضمون و تعبیر خنثی از آن است، بنابراین به جای حل مسأله صرفاً آن را به عهده تعویق می‌اندازد، این رویکرد در حالی به ذم و مدح اقتصاد و فرهنگ به نحو مطلق می‌پردازد که هیچ کدام فی‌نفسه مستحق آن نیستند. عضو هیأت علمی علوم اجتماعی دانشکده تربیت مدرس بیان داشت: راهبرد اقلی توجه ندارد که ذم اقتصاد در واقع، نکوهش نوع خاصی از اقتصاد است که رایج و غالب است و نه اقتصاد به معنای یک بخش و حوزه اساسی در زندگی، بنابراین مدح فرهنگ هم باید به فرهنگ خاص و دارای جهت مشخص تعلق بگیرد و نه فرهنگ به معنای کلی آن. رویکرد اقلی در واقع یک اختلاف بنیادی و ایدئولوژیک درباره توسعه را به یک اختلاف و رقابت میان حوزه‌ای تقلیل می‌دهد. وی فرهنگی‌سازی توسعه را یک اختلاف نظر «ایدئولوژیک» مطرح کرد و گفت: راه حل آن بازنگری در مبانی توسعه و جهت‌گیری‌های آن است. در راهبرد اکثری برای توسعه از سه دسته مشکلات می‌توان نام برد که دسته نخست از مشکلات، مربوط به فاصله طبیعی میان ساحت نظر و عمل است و ناظر به مسائلی از قبیل کم‌کاری، تنبلی، حرص و تعارض منافع، این دسته از مشکلات در مقابل هر الگو و راهبردی از توسعه وجود دارد، البته بخشی از کوتاهی‌های فرهنگی در برنامه‌های توسعه، مربوط به همین دسته است. شجاعی‌زند دسته دوم مشکلات در شیوه‌ها و رویه‌های توسعه دانست و اظهار داشت: دسته سوم، مشکلات ناشی از مبانی نظری و مدل نهایی توسعه است، منظور از مبانی نظری و مدل نهایی توسعه، همان تأملاتی است که به تعریف توسعه و تعیین اهداف غایی و میان‌بُرد آن منجر می‌شود، در همین سطح از بحث است که پای دین و ایدئولوژی‌ها به ماجرای توسعه باز می‌شود. راهبرد اکثری برای فرهنگی‌سازی توسعه، به جای جرح و تعدیل الگوهای رایج و دخل و تصرف در مدل‌های اقتباسی، به دنبال بازنگری‌های اساسی در تعریف توسعه و اهداف و شیوه‌های آن است. وی با اشاره به اینکه این راهبرد به چیزی فراتر از فرهنگی‌سازی و شارژ فرهنگی توسعه می‌اندیشد و البته بدان نیاز پاسخ می‌دهد، ادامه داد: تغافل فرهنگی به مقوله توسعه بنابر نگاه اکثری، ناشی از نادیده گرفتن لااقل دو اصل اساسی لزوم حفظ پیوند و انسجام درونی میان ابعاد وجودی انسان و لزوم حفظ و تحکیم سیادت عقل بر رفتار و امیال است. عضو هیأت علمی علوم اجتماعی دانشکده تربیت مدرس بیان داشت: پس اگر دین و مشخصاً اسلام مبنای طراحی الگوی توسعه قرار گیرد، به دلیل خصلت فرهنگی دین و اعتنای بیشتر به ابعاد عقلی و روحی وجود و جاری بودن آن در تمامی سطوح و مراحل آن، این نقصان رایج در الگوهای توسعه، راحت‌تر و بهتر حل می‌شود، البته مشکل نخست، یعنی فاصله میان نظر و عمل در این الگو نیز، همچنان به قوت خود باقی است. انتهای پیام/
93/02/22 - 09:45
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 106]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها