"هفتک"؛ گامی دیگر برای غنی‌ سازی زبان فارسی

فرهنگستان زبان و ادب فارسی در تلاش است تا با جایگزینی واژه‌ های فارسی به جای واژه‌ های خارجی، به غنی‌ سازی زبان فارسی کمک کند. یکی از این تلاش‌ ها، جایگزینی واژه "هفتک" به جای "تیک" است. اما آیا این تلاش‌ ها موفق خواهد بود؟ آیا مردم به راحتی واژه‌ های جدید را می‌پذیرند؟ این سوالاتی است که در این گزارش به آن پرداخته‌ایم.

هفتک یا تیک؟ نگاهی به چالش‌ های واژه‌ گزینی در زبان فارسی

فرهنگستان زبان و ادب فارسی در طول فعالیت خود، هزاران واژه جدید برای معادل‌سازی با واژه‌های خارجی ساخته است. اما این واژه‌ها همیشه با استقبال مواجه نمی‌شوند و گاهی با مخالفت و حتی تمسخر روبه‌رو می‌شوند. نمونه‌ی اخیر این موضوع، واژه‌ی "هفتک" است که فرهنگستان به عنوان معادل "تیک" به معنای "تایید مطلب" پیشنهاد داده است. این واژه با واکنش‌های طنزآمیز زیادی در فضای مجازی مواجه شده است.

قرارداد و عادت در زبان

سیدعباس امام، پژوهشگر و استاد دانشگاه، معادل‌سازی‌ها و واژه‌ها را نوعی "قرارداد" می‌داند. به گفته‌ی او، واژه‌ها ارزش ذاتی ندارند و اگر در معادل‌سازی سرعت عمل و سلیقه به کار رود، مردم از آن‌ها استفاده خواهند کرد. اما مشکل اینجاست که وقتی واژه‌ای در جامعه جا افتاد، جایگزین کردن آن با یک واژه‌ی جدید بسیار سخت خواهد بود. به عنوان مثال، او به واژه "سوبسید" اشاره می‌کند که در گذشته بسیار رایج بود و مردم به سختی با واژه‌ی "یارانه" که معادل آن پیشنهاد شده بود، کنار آمدند.

چالش‌ های فرهنگستان در واژه‌ گزینی

امام معتقد است که فرهنگستان در واژه‌گزینی با دو چالش مهم مواجه است:

سرعت عمل: فرهنگستان در معادل‌سازی واژه‌ها دیر اقدام می‌کند و در نتیجه، واژه‌های خارجی قبل از اینکه فرهنگستان برای آن‌ها معادل پیدا کند، در جامعه جا می‌افتند.
حجم زیاد واژه‌های خارجی: هر ساله هزاران واژه جدید از زبان‌های دیگر وارد زبان فارسی می‌شود و فرهنگستان با نیروی محدود خود نمی‌تواند برای همه‌ی آن‌ها معادل پیدا کند.

مقاومت در برابر واژه‌ های جدید

امام به واکنش‌های طنزآمیز در برابر واژه‌ی "هفتک" اشاره می‌کند و می‌گوید که این مقاومت در برابر واژه‌های جدید امری طبیعی است. به گفته‌ی او، واژه‌ی "تیک" بیش از 60 سال است که در زبان فارسی جا افتاده و جایگزین کردن آن با "هفتک" بسیار سخت است. او همچنین به موفقیت برخی از واژه‌های مصوب فرهنگستان مانند "دادگستری" و "شهرداری" اشاره می‌کند که در ابتدا با مقاومت مواجه شدند اما در نهایت در زبان فارسی جا افتادند.

نتیجه‌گیری

واژه‌گزینی در زبان فارسی با چالش‌های زیادی روبرو است. فرهنگستان باید با سرعت عمل بیشتر و با در نظر گرفتن سلیقه‌ی مردم، برای واژه‌های خارجی معادل‌سازی کند. همچنین، باید با استفاده از روش‌های تبلیغاتی مناسب، مردم را به استفاده از واژه‌های جدید ترغیب کند. در غیر این صورت، واژه‌های خارجی در زبان فارسی جا افتاده و جایگزین کردن آن‌ها بسیار سخت خواهد بود.