جلال آل احمد؛ چرا پس از گذشت سال‌ ها همچنان الهام‌ بخش است؟

جلال آل احمد، نویسنده و روشنفکری که در دهه‌ های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ تأثیر بسزایی بر ادبیات و اندیشه ایران گذاشت، حتی پس از گذشت سال‌ ها از درگذشتش، همچنان یکی از چهره‌ های بحث‌ برانگیز و مورد توجه جامعه ایرانی است. چرا با وجود گذشت چندین دهه، آثار و اندیشه‌ های او همچنان این‌قدر مورد توجه و نقد قرار می‌گیرد؟

رازهایی در دیگ سمنو: اقتباسی جسورانه از جلال آل احمد

پریسا نوروزی، کارگردان جوان تئاتر، با اجرای نمایش "نه ماه پس از تولید" که اقتباسی از داستان "سمنوپزان" جلال آل احمد است، موجب شگفتی و گاهی حساسیت‌هایی در میان تماشاگران و اهالی تئاتر شده است.

چرا جلال؟

نوروزی علاقه شخصی خود به ادبیات و قصه را دلیل اصلی انتخاب داستان آل احمد برای اقتباس نمایشی می‌داند. او شیفته زبان و فضای داستان‌های آل احمد شده و این علاقه او را به سمت نوشتن نمایشنامه "نه ماه پس از تولید" سوق داده است. این نمایشنامه که نوشتن آن از سال ۱۳۹۵ آغاز شده بود، پس از چندین بار بازنویسی و ویرایش، در سال ۱۳۹۸ به پایان رسید و نوروزی پس از اجرای سه مونولوگ، برای اولین بار اثری با دیالوگ را به روی صحنه برد.

استقبال از نمایش

این نمایش که برای اولین بار در مرداد امسال در تالار مولوی به روی صحنه رفت، با استقبال خوبی از سوی تماشاگران مواجه شد. این استقبال نوروزی را به اجرای مجدد نمایش در سالن هما ترغیب کرد و او معتقد است که اجرای دوم نمایش، حتی از اجرای اول هم برایش لذت‌بخش‌تر بوده است. تغییر سالن و نوع تماشاگران از جمله عواملی بوده اند که بر فضای اجرا و حس و حال گروه تأثیر گذاشته اند.

زنان و رازهایشان

"نه ماه پس از تولید" نمایشی کاملا زنانه است که در فضای ادبی جلال آل احمد روایت می‌شود. داستان نمایش درباره زنانی است که در جریان پخت نذری سمنو، رازهایی از زندگی خود را برملا می‌کنند. نوروزی با اینکه به زبان خاص آل احمد در نمایشنامه وفادار مانده است، اما سعی کرده است تا مسائلی عمومی و روزمره را نیز در نمایش مطرح کند تا تماشاگران امروزی با آن ارتباط برقرار کنند.

چالش‌های اقتباس ادبی

نوروزی به کم‌توجهی بخشی از جامعه تئاتری به اقتباس از آثار ادبی، به ویژه ادبیات معاصر فارسی، اشاره می‌کند و یکی از دلایل آن را نادیده گرفتن ادبیات معاصر در کتاب‌های درسی می‌داند. او معتقد است که نگرش سیاسی به نویسندگانی مانند جلال آل احمد و صادق هدایت، باعث شده است تا جایگاه ادبی آن‌ها به درستی معرفی نشود و جوانان بیشتر به سمت نمایشنامه‌های خارجی گرایش پیدا کنند. او حتی از وجود نوعی "ممنوعیت" نسبت به نویسنده‌ای مانند صادق هدایت سخن می‌گوید.

ممیزی و نگاه انتقادی

نوروزی برای دریافت مجوز نمایش خود با چالش‌هایی مواجه بوده است و برای مجاب کردن مسئولان، تأکید کرده است که نگاه او به آل احمد، تنها یک نگاه ادبی بوده است. او همچنین با وجود ممیزی‌های مرسوم تئاتر، سعی کرده است تا نمایش آسیب جدی ندیده و در عین حال مجوز اجرا نیز دریافت کند. نوروزی به نگاه انتقادی برخی از تماشاگران که معتقدند نمایش مسائل زنان امروز را مطرح نمی‌کند نیز اشاره می‌کند و معتقد است که با توجه به سانسورهای موجود، سعی کرده است تا "حرف روز" را نیز در نمایش خود بزند.

"نه ماه پس از تولید" در یک نگاه

این نمایش که با بازی بهناز تاجیک، پارمیدا حسینی، شکوفه حیدریان و دیگر بازیگران توانمند تئاتر به روی صحنه می‌رود، نگاهی جسورانه و خلاقانه به یکی از داستان‌های جلال آل احمد دارد و با وجود همه چالش‌ها و موانع، توانسته است تا نظر مخاطبان را به خود جلب کند و گفتگو و اندیشه را برانگیزد.