بافت تاریخی یزد، یکی از ارزشمند ترین میراث های جهانی، به دلیل بی توجهی و مدیریت نادرست در معرض نا بودی قرار گرفته است. این وضعیت نه تنها برای ایران، بلکه برای تمام بشریت یک زنگ خطر محسوب میشود.
خطر نابودی بافت تاریخی یزد؛ زنگ خطر برای میراث جهانی
بافت تاریخی یزد، به عنوان یکی از ارزشمند ترین میراث های فرهنگی ایران و جهان، با تهدید های جدی روبرو است. نگاه غیرحرفهای، اولویتبندیهای نادرست و عدم توجه به اصول مرمت، این گنجینه تاریخی را در معرض نابودی قرار داده است. در این گزارش، به بررسی دقیقتر مشکلات موجود در بافت تاریخی یزد و راهکارهای پیشنهادی برای حفظ و احیای آن میپردازیم.
مشکلات اصلی بافت تاریخی یزد:
توسعه بیرویه گرد شگری: تمرکز بیش از حد بر گرد شگری بدون توجه به حفظ بافت تاریخی، به این بناها آسیبهای جدی وارد کرده است. عدم توجه به مرمت اصولی: مرمتهای انجام شده اغلب به صورت سطحی و بدون رعایت اصول فنی انجام شده و به جای حفظ اصالت بنا، به تخریب آن منجر شده است. تغییر کاربری بناهای تاریخی: بسیاری از بناهای تاریخی به پارکینگ، غرفه و یا اماکن تجاری تبدیل شدهاند که با کاربری اصلی آنها مغایرت دارد. عدم شفافیت در استفاده از بودجه: بودجههای اختصاص یافته به مرمت و نگهداری از بناهای تاریخی، به صورت شفاف هزینه نشده و در برخی موارد، به جای صرف در امور مربوط به میراث فرهنگی، در موارد دیگری هزینه شده است. مدیریت سیاسی و عدم حضور متخصصان: حضور مدیران سیاسی در رأس سازمانهای میراث فرهنگی و عدم دخالت متخصصان در تصمیمگیریها، به بروز مشکلات عدیده در این حوزه منجر شده است.
پیامد های این مشکلات:
تخریب بافت تاریخی: عدم توجه به اصول مرمت و تغییر کاربری بناها، به تدریج به تخریب بافت تاریخی یزد منجر میشود. از دست رفتن هویت تاریخی: با از بین رفتن بافت تاریخی، هویت فرهنگی شهر یزد نیز به خطر میافتد. کاهش جذابیت گردشگری: تخریب بافت تاریخی، به کاهش جذابیت گردشگری یزد و در نتیجه کاهش درآمدهای حاصل از گردشگری منجر میشود. خطر لغو ثبت جهانی: در صورت ادامه این روند، یونسکو ممکن است ثبت جهانی بافت تاریخی یزد را لغو کند.
راهکار های پیشنهادی:
حضور متخصصان: دخالت دادن متخصصان میراث فرهنگی در تصمیمگیریها و اجرای پروژههای مرمتی شفافیت در استفاده از بودجه: انتشار گزارشهای دقیق از نحوه هزینه کرد بودجههای اختصاص یافته به مرمت و نگهداری از بناهای تاریخی آموزش عمومی: آموزش اهمیت حفظ میراث فرهنگی به مردم و مسئولان محلی تغییر نگاه به گردشگری: توسعه گردشگری پایدار و مسئولانه که به حفظ بافت تاریخی کمک کند مشارکت جوامع محلی: جلب مشارکت جوامع محلی در حفظ و احیای بافت تاریخی تدوین برنامه جامع حفاظت: تدوین یک برنامه جامع و بلندمدت برای حفاظت و احیای بافت تاریخی یزد
بافت تاریخی یزد، به عنوان یک گنجینه ارزشمند، نیازمند توجه ویژه مسئولان و مردم است. با اتخاذ تدابیر مناسب و همکاری همه جانبه، میتوان از این میراث گرانبها محافظت کرده و برای آیندگان حفظ کرد.