محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1832285980
آوردن چند آيه قرآن يك فيلم را ديني نمي‌كند/ درباره دين نمي‌شود فقط حرف‌هاي ژورناليستي زد
واضح آرشیو وب فارسی:مهر: آوردن چند آيه قرآن يك فيلم را ديني نمي‌كند/ درباره دين نمي‌شود فقط حرف‌هاي ژورناليستي زد
منوچهر محمدي تهيه‌كننده سينماي ايران معتقدست سينماي ديني با آوردن چند آيه قرآن در يك فيلم يا ساخت آثار درباره شخصيت‌هاي ديني محقق نمي‌شود و اين در حالي است كه ما منابع ديني سرشاري داريم كه وقتي فيلمساز به آن مراجعه كند مي‌تواند با استفاده از حداقل مباني درام هم زاويه ورود صحيحي به حوزه دغدغه‌هاي ديني پيدا كند.
خبرگزاري مهر-گروه فرهنگ و هنر: يكي از بزرگترين پرسش‌هاي فرهنگي كه پس از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران پيش روي مسئولان نظام بود مساله برخورد با سينما بود و اينكه آيا اين هنر مي‌تواند به حيات خود در ساختار جديد حكومتي ادامه دهد يا خير. طولي نكشيد كه سينماگران توانستند با تطبيق خود با شرايط جديد نه تنها از مرگ هنر سينما در ايران جلوگيري كنند بلكه بلافاصله خود را با انقلاب و به ويژه دفاع مقدس در جنگي 8 ساله مقابل رژيم عراق همراه كنند و هنوز هم مي‌توان درخشان‌ترين آثار سينماي ايران را در ژانر جنگي يا همان دفاع مقدس جستجو كرد.
گرچه در دو دهه اول انقلاب سينما و سينماگران در همراهي با اهداف انقلاب اسلامي همسو حركت كردند ولي با فاصله كردن از جنگ رنگ و بوي پرداختن به ارزش‌ها متفاوت شد و توليدات سينمايي بعضا مورد اين انتقاد قرار گرفتند كه با آموزه‌هاي انقلابي و دين اسلام همسو نيستند.
اين رويكرد تا آنجا پيش رفت كه اختلاف‌هايي بر سر تعريف سينما ديني و اساسا در نظر گرفتن عنوان "سينماي ديني" ايجاد شد. حاصل اين بحث‌ها و جدل‌ها هرچه باشد ولي مساله اينجاست كه سينماي ايران ناگزير است در ايام مذهبي به ويژه در عزاداري‌هاي آنچنان دست‌خالي باشد كه حتي سالن‌هاي خود را تعطيل كند؛ در حاليكه اگر آثار مناسب در اين عرصه داشته باشيم مي‌توان از مناسبت‌ها هم براي ارائه پيام ديني از طريق سينما استفاده كرد.
در سينماي ايران فيلمسازان و تهيه‌كنندگان معدودي هستند كه در اين حوزه به طور مستمر كارهاي تاثيرگذاري ساخته‌اند. از اين رو به سراغ منوچهر محمدي يكي از تهيه كنندگان مطرح سينماي ديني رفتيم تا در ارتباط با پرداختن سينماي ايران پس از انقلاب به مضامين ديني با وي گفتگو كنيم.
در بخش اول گفتگو با اين تهيه‌كننده درباره تقسيم‌بندي‌ها در سينماي ايران، نزديكي دو حوزه دين و سينما، استفاده از احاديث و روايت‌ها در فيلم‌هاي ايراني و ... صحبت كرديم.
*سينماي ايران بعد از انقلاب رويه‌اي را دنبال كرد كه امروز مي‌تواند در دنيا و خصوصا در كشورهاي خاورمينه داعيه‌دار سينماي اسلامي باشد. ما فيلم‌هاي قابل دفاعي داريم كه هم نگاهي به مذهب دارند هم مسايل اجتماعي را به خوبي مطرح مي‌كنند. همين نزديكي پرداختن به مسايل اجتماعي و ديني باعث مناقشاتي شده است. شما با اين تقسيم‌بندي‌ها موافق هستيد؟
- از دو زاويه مي‌شود به پرسش شما پاسخ داد. زاويه اول اين است كه دين يكي از عناصر اصلي و اساسي فرهنگ هر جامعه و ملت است. اگر فرهنگ را به عنوان عنصري بدانيم كه هويت يك كشور و جامعه را شكل مي دهد بر اساس همين ديدگاه نقش دين در ايجاد هويت‌هاي شخصي، اجتماعي و ملي به‌خوبي روشن مي‌شود.
بگذاريد با مثالي روشن‌تر منظور خود را بيان كنم؛ شما با نگاهي به تقويم هر كشور و مناسبت‌هاي آن متوجه مي‌شويم مهمترين روزها در تاريخ و تقويم يك ملت چه عيد باشد چه عزا ريشه و منشاء مذهبي و ديني دارد. عيد پاك، كريسمس، عيد پسح، عيد قربان، عيد فطر، عيد غدير و... همگي حكايت از تاثير عميق، ريشه‌دار و نهادينه شده دين در حيات اجتماعي دارد.
بنابراين وقتي ما از امر ديني سخن مي گوييم از يك موضوع انتزاعي و تخيلي حرف نمي زنيم بلكه از امري سخن مي‌گوييم كه ريشه در تمامي اجزاي حيات بشر دارد. عناصر آييني، تولد، ازدواج و مرگ نيز متاثر از امر ديني است. بنابراين از اين زاويه و با نگاه علمي و سخت‌گيرانه حتي جامعه شناسان غير ديندار، امر و تاثير دين در حيات اجتماعي و فردي و تاريخي افراد و ملت ها را قابل حذف شدن و ناديده گرفتن نمي‌دانند.
از زاويه ديگر و بنا به آموزه‌هاي ديني ما، امر ديني يك امر نظري است. بدين معني كه فطرت انسان بر اساس دين قوام و شكل يافته است چنانچه گفته مي‌شود "فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا". از اين زاويه سخن گفتن از امر ديني سخن گفتن بي واسطه، بي حجاب و رادع و مانع با ذات فطرت انساني است، تا بدان درجه كه اگر بدرستي و هنرمندانه و با درك درست از مخاطب هر سخن و حرفي از نگاه و منظر ديني و بدور از قشري گري و تجسس و آداب ظاهريه و مبتني بر عقل و حكمت بيان گردد نه تنها فرد در مقابل آن موضع نمي گيرد و لجاجت نمي‌ورزد بلكه با جان و دل پذيراي آن مي شود.
حال به دلايلي كه بعدتر درباره آن سخن خواهم گفت هنر بيشترين قرابت را با ابلاغ پيام ديني دارد.
نخست از اسلام سخن بگوييم. پيامبران الهي معجزات بسياري دارند اما در بيان معجزه رسول اسلام گفته مي‌شود كه قرآن اصلي‌ترين معجزه ايشان است. به همين خاطر است كه در قرآن به اعراب جاهلي كه مي گفتند پيامبر شاعر است و اين سخنان شعر گفته مي‌شد اگر مي توانيد يك آيه همچون قرآن بياوريد كه البته نمي‌توانستند.
آنها سخنوران و شاعران را جمع مي كنند ولي آنها هم نمي توانند به صلابت و محكمي قرآن جمله اي بياورند. پس از آن اعراب جاهلي اتهام جديدي مطرح مي كنند و مي گويند پيامبر ساحر است.
توصيفات هنرمندانه و لطيف كه از زاويه سخن گفتن با فطرت انسانها است در قرآن فراوان وجود دارد. اتفاقا از معجزات قرآن همين بس كه وقتي به اسامي سوره ها توجه كنيم به اسامي همچون گاو، عنكبوت، فيل، عصر، فلق، ماه، آهن و ... بر مي خوريم يا در متن قرآن با آياتي مواجه مي شويم كه انگار وجود خدا را نه تنها در متافيزيك و انسانها بلكه در روي زمين و اطرافمان هم دلالت مي‌كند.
اين معنا شايد با كمي مسامحه ترجمه همان شعر معروف سهراب سپهري است كه مي گويد "چشم ها را بايد شست جور ديگر بايد ديد". آن جور ديگر همان نگاه نظري است كه نه از متافيزيك به فيزيك بلكه از جهان طبيعي و ملموس و مادي اطراف ما به معنايي بزرگ و عظيم در پس آن مي رسد.
يا وقتي استاد سخن سعدي مي گويد "مزرع سبز فلك ديدم و داس مه نو/ يادم از كِشته خويش آمد و هنگام درو" ببينيد در مصرع نخست چه تلفيق هنرمندانه اي منبعث از بيان و حكمت قرآني عناصري همچون مزرعه و سبزي حيات و هلال ماه را با كِشته و داس تركيب كرده و در موجزترين شكل در مصرع دوم آن را با دنياي عقبي و روز محشر و هنگام پاسخگويي پيوند مي زند.
از ديگر سو آنچه كه امروز بشر علي رغم همه پيشرفت هاي تكنولوژيك و علمي كه داشته است بدان مي نازد و مي بالد، ميراث فرهنگي و هنري عظيمي است كه چه در شرق و چه در غرب عالم از هنرمندان بجاي مانده است كه قريب به اتفاق اين آثار ريشه و منشاء ديني و مذهبي دارند.
به روشني مشخص است كه تمامي ميراث بشري در عرصه معماري، ادبيات، نقاشي، مجسمه سازي الهام گرفته از متون ديني و مذهبي است، به واقع دين منشاء الهام هنرمندان براي خلق اين آثار بوده است. بنابراين اساس پرسش شما كه مي شود ميان سينما و دين پيوندي وجود داشته باشد قطعا پاسخ مثبتي دارد حال اسم آن را هر چه مي خواهند بگذارند؛ سينماي ديني، سينماي معناگرا، سينماي ماوراء. به نظرم اسم ها شايد خيلي مهم نباشد. مهم اين است كه قرابت ميان حوزه دين و هنر يك رابطه دوسويه است بنابراين فيلمسازان نبايد از اينكه در آثارشان از معارف ديني بهره بگيرند، هراس داشته باشند.
* پس از كليت بحث شما اينگونه نتيجه مي‌گيريم كه سينما هم مي تواند حامل مفاهيم ديني و مذهبي باشد.
- بله دقيقا. اما بايد در نظر داشت كه نوعي سلطه فني، تكنيكي، تجاري و اقتصادي در سينماي غرب غالب شده‌است. هم‌زمان با تولد سينما در غرب، منطقي به وجود آمد كه براساس آن مباني و اصول كار صنعتي سينما در غرب، تئوريزه شد اما يادمان باشد سينما با فاصله معناداري به ايران آمد و به همين دليل اينگونه تلقي شد كه پاره‌اي از اين قبيل نظريه‌ها و يا تئوري‌هاي غربي درباره سينما غيرقابل تغيير و وحي منزل است.
قبل از انقلاب منهاي برخي آثار كه تلاش كردند به سينماي ملي و بومي ما نزديك شوند (كه طبيعتا در آنها مي‌شد آثار و نگاه فرهنگي را ديد) مابقي آثار تقليد از همان تئوري‌ها و نظريه‌ها بود؛ تئوري‌هايي كه حتي پاره‌اي اوقات در اشكال سخيف و مبتذل، نمود بيشتري هم پيدا مي‌كرد. اينكه صرفا فكر كنيم كه در پايان يك فيلم يك پيام اخلاقي داده شود كه مثلا "دزدي كار بدي است" و يا "آدم خلافكار به سزاي عمل خود مي‌رسد" بدين معني نيست كه ما مسير را درست رفته‌ايم. اين آموزه‌ها هيچ وقت تبديل به فرآيند تفكر نمي‌شود و يا برگرفته از خود فيلمساز و نگاه وي نيست بلكه فقط سطحي بوده و روي مخاطب هم تاثير نمي‌گذارد.
اما پس از انقلاب ديدگاه‌هاي تجاري و يا متعلق به سينماي سخيف كنار گذاشته شد. هم پتانسيل جديدي كه در انقلاب شكل گرفته بود وارد سينما شد و هم نيروهاي قديمي‌تر احساس كردند آن مدل كپي كردن و تقليد از آثار خارجي هيچ هويت و شخصيتي برايشان به همراه نمي‌آورد به همين دليل آن ها هم براي تغيير به تكاپو افتادند. كم‌كم اين باور به وجود آمد كه مي‌شود فيلم ساخت و قصه گفت، بدون اينكه مسائل جنسي در آن محور باشد. فهميديم مي‌شود يك حرف عميق را در سطح سينما كه يك هنر مردمي است و با عامه ارتباط دارد، مطرح كرد. براساس همين ذهنيت در اين راستا تلاش‌هايي آغاز شد.
به عقيده من در مسير اين تلاش‌ها ما با دو آسيب جدي مواجه بوده و كماكان هم هستيم. يكي مربوط مي‌شود به حوزه‌هايي كه متولي مباحث و مباني تفكري در حوزه دين هستند كه محتاطانه با سينما برخورد مي‌كردند؛ مثل حوزه علميه. عمدتا اين حوزه‌ها با فاصله به سينما نگاه كرده‌اند و نگاهشان همواره با شك و ترديد همراه بوده‌است. از ديگر سو عدم تلاش سينماگران ما براي قرابت بيشتر با مفاهيم ديني هم باعث شد كه كمتر وارد اين حوزه‌ها شوند و حتي دست به آزمون و خطا هم نزدند. در اين ميان مديريت سينمايي هم همواره ترجيح داده براي اينكه بين اين دو حوزه مختلف خودش را به عنوان مدير اجرايي راحت كند، فرمان را به سمت يك نوع سينماي ايدئولوژيك بگرداند؛ سينمايي كه بيشتر جنبه شعاري دارد و خيلي از مسائل را رو و سطحي بيان مي‌كند. اين آسيب‌ها كماكان با سينماي ما همراه است.
* البته در سال‌هاي اخير هم اين دو حوزه به يكديگر نزديك‌تر شده‌اند. كما اينكه در جشنواره فيلم فجر ما شاهد حضور داوراني از حوزه‌هاي ديني بوده‌ايم.
- بله در چند سال گذشته ما شاهد بارقه‌هاي اميدي بوده‌ايم كه من را هم اميدوار مي‌كند. اميدوارم در سال‌هاي آتي ما شاهد نزديك شدن بيشتر اين دو حوزه به يكديگر باشيم. اينكه ما مي‌شنويم جشنواره‌هايي در قم برگزار مي‌شود، روحانياني فيلم ساخته‌اند و در آن شركت مي‌كنند، همايش‌هايي در ارتباط با مسائل ديني و سينما برگزار مي‌شود و... به عقيده من يك گام مثبت و رو به جلو است. از طرف ديگر مي‌بينيم كه برخي از فيلمسازان ما دغدغه اين مباحث را پيدا كرده‌اند.
اين تلاش دو سويه بايد با هم تركيب شود تا يك اتفاق درست بيفتد. بنده نه به‌عنوان يك فيلسماز بلكه به عنوان يك دانشجوي ساده جامعه شناسي معتقدم كه دين و مباني ديني و بخشي كه مربوط به مباحث تاريخ دين مي‌شود به اندازه‌اي عناصر دراماتيك و جذاب دارد كه هم با فرهنگ ما تطبيق دارد و هم مردم ما آن را دوست دارند. خوب است كه فيلمسازان ما در اين زمينه فعاليت كنند و البته بايد در اين زمينه مطالعه بيشتري داشته باشند. نمي‌شود سراغ دين رفت و به حرف‌هاي ژورناليستي اكتفا كرد. اساسا آشنايي با مباني ديني ما مي‌تواند فيلمسازان را كمك كند. اين كمك نه به اين معني كه سريعا به دنبال يك مسئله از دين برويم و آن را فيلم كنيم. بلكه مطالعه در اين زمينه مي‌تواند تاثير زيادي روي شخصيت، نگاه و جهان‌بيني وي بگذارد و مي‌تواند در آثارش تجلي ديگري داشته باشد.
*بله. عمدتا اين تصور وجود دارد كه استفاده مستقيم از يكي از احدايث، داستان‌ها و روايت‌هاي ديني و يا حتي ساخت فيلم از زندگي يك شخصيت ديني براي رسيدن به سينماي ديني كفايت مي‌كند!
-سينماي ديني به اين معني نيست كه يك سوره از قرآن و يا يك شخصيت ديني را تبديل به فيلم كنيم. گاه ممكن است كه اين كار را هم درست انجام ندهيم و به معني و اثر عكس برسيم. به همين دليل همواره تأكيد كرده‌ام كه ما منابع ديني سرشاري داريم كه وقتي فيلمساز به آن مراجعه كند مي‌تواند با استفاده از حداقل مباني درام زاويه ورود صحيح به حوزه دغدغه‌هاي ديني را پيدا كند.
اساسا وقتي فيلمساز به دين به شكل روش و يا يك جهان‌بيني نگاه كند، فكر مي‌كنم كه آن مفهوم به طور طبيعي اثرش را روي وي مي‌گذارد. وقتي فيلمساز به اين امر برسد كه ما عالمي به نام غيب و شهود داريم (همان چيزي كه در غرب به عنوان فيزيك و متافيزيك ياد مي‌شود) يا اين مفهوم كه در پايان اين حيات، حيات ديگري هست، قطعا اين جهان‌بيني روي هنرمند كه حساس‌تر از باقي افراد است تاثير بيشتري مي‌گذارد. به‌عنوان مثال من در مورد فيلم "مارمولك" از يكي از جملات قصار اميرالمومنين(ع) در نهج‌البلاغه تاثير گرفتم. حضرت امير فرموده اند: "راه‌هاي رسيدن به خدا به عدد آدم‌هايي است كه روي زمين وجود دارد." در اين فيلم هم اين جمله عنوان و روي آن كار شد. درست است كه شخصيت دزد در فيلم از نگاه خودش موضوع را نگاه مي‌كند اما وقتي لحظه لحظه اين موضوع در وي ته‌نشين مي‌شود ما مي‌بينيم كه دچار چه تغييري شده است.
لازم است فيلمسازان ما به اين مباني كمي بيشتر توجه كنند. من يقين دارم وقتي فيلمسازي سراغ ساخت فيلم "كد داوينچي" مي‌رود حتما يكبار انجيل را كامل مطالعه كرده‌است و حتما تاريخ مربوط به انجيل را هم خوانده است. ما فيلم‌هاي مهمي درباره مسيحيت داريم كه كارگردانان بزرگي با نگاه‌هاي مختلف هم آنها را ساخته‌اند. محال است اين كارگردانان انجيل را نخوانده باشند. لازم است ما اين فضا را فراهم كنيم تا فيلمسازان‌مان به سراغ خواندن اين كتاب‌ها بروند، حتي كتاب‌هايي كه شايد به ظاهر دشوار باشند. اما در حال حاضر ترجمه‌هاي بسيار سليس و روان از متون ديني مذهب شيعه وجود دارد كه مي‌تواند منابع خوبي باشد. به طور نمونه ترجمه بسيار زيباي دكتر شهيدي از نهج‌البلاغه موجود است كه من توصيه مي‌كنم دوستان هنرمند من حتما اين كتاب را مطالعه كنند كه از جمله آثار نفيسي است كه در حوزه ترجمه مي‌توان از آن نام برد. رجوع به اين كتاب‌ها مي تواند منابع الهام خوبي براي هنرمندان باشد.
ادامه دارد....
كد خبر: 2200190
تاريخ مخابره : ۱۳۹۲/۱۰/۲ - ۱۰:۳۲
دوشنبه 2 دي 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 93]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها