واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: قرباني ادبي زياد خواهيم داشت
حميدرضا شكارسري ميگويد، آنقدر سرايش شعر داريم كه جريان نقد ادبي ما پاسخگوي اين همه اثر نيست و متناسب با جريان شاعري ما رشد نكرده است.
اين شاعر و منتقد ادبي در گفتوگو با خبرنگار ادبيات خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، درباره وضعيت نقد ادبي در رسانهها و مطبوعات كشور گفت: جريان نقد ادبي در ايران يك جريان باسابقه است و به زماني برميگردد كه ما در عصر نوزايي مشروطه نه تنها در سياست و مسائل اجتماعي، كه در هر حوزه ديگري هم تلاش ميكرديم متجدد و بهروز شويم و در ادبيات هم با تأثيرپذيري از جريان ترجمه از فرانسه و تركيه - كه ادبيات تركيه هم متأثر از ادبيات روز اروپا بود - و همچنين با تأثير از ترجمه از زبانهاي ديگري چون روسي و آلماني، جريان نوزايي ادبي ما در عصر مشروطه آغاز ميشود و برخلاف چيزي كه گفته ميشود، سابقه نقد ادبي ما كم نيست. اما دچار فراز و فرود است.
او در ادامه اظهار كرد: در دهه 40 در اوج نظريهپردازي و نقد ادبي هستيم و دليل آن اين است كه هر بار دچار بحبوحههاي نهضتهاي سياسي و اجتماعي ميشويم، جريان سرايش شعر آنقدر قوي است كه فرصت پرداختن به شعر را نميدهد. اما زماني كه جريانهاي سياسي افول پيدا ميكنند، زمان پرداختن به خود شعر فينفسه فراهم ميشود. دهه 40 چنين شرايطي است. بحبوحههاي سياسي دهه 20 و 30 فروكش ميكند و توجه به خود ادبيات رونق ميگيرد و موج نظريهپردازيها آغاز ميشود. موج نو، شعر كلاسيك، شعر حجم، موج ناب و غيره. در دهه 50 و 60 ما با جريان شعرسرايي مواجهايم كه به دليل حوادث عظيمي مانند انقلاب و وقوع جنگ رخ ميدهد. مجددا شعر قدرت ميگيرد و پرداختن به خود شعر مهم ميشود. در دهه 70 هم دهه بعد از پايان جنگ و بعد روي كار آمدن دولت اصلاحات، فضا براي نقد و پژوهش ادبي مشابه دهه 40 فراهم ميشود و مجددا ما با اوج نظريهپردازي و نقدنويسي مواجهايم و خود شعر فينفسه مورد اهميت قرار ميگيرد. اين شرايط در دوره اخير هم پيش آمده و ما به لحاظ كميت با نقدهاي چنداني مواجه نيستيم، اما از لحاظ سطح كيفي، نقدهاي ما در شرايط خوبي هستند. به لحاظ كيفيت نقد ادبي از عمق و دقت بيشتري به نسبت دهه 70 برخوردار است. در دهه 70 ما دچار نوعي ذوقزدگي ادبي هستيم، چون بعد از دو دهه سرايش شعر و وجود جريانهاي شعري محتواگرا، ناگهان با فضاي باز ادبي مواجه ميشويم كه منتقدان ما را ذوقزده ميكند. در سالهاي دهه 70 جريان نهضت ترجمه از ادبيات جهان به سوي ايران روانه است و ما با آثار بسياري مواجه ميشويم و آن چيزي كه در كتاب «تأويل متن» استاد بابك احمدي در دهههاي گذشته تنها تيتروار با آن مواجه شديم، حالا در كتابهاي مختلفي به عمق ميرسد. براي همين نقدهاي ما با عجله نوشته ميشد، اما امروز ما با شرايط دهه 70 مواجه نيستيم و اگرچه نقدهاي ما كم شدهاند، ولي كيفيت بهتري دارند.
شكارسري سپس با اشاره به اهميت بحث اخلاق در نقد گفت: مسأله ديگر، وجه اخلاقي نقد است. ما هرگز از اين قضيه يعني از فاصلهگيري اخلاق نقد در ادبيات مصون نبودهايم و هميشه دچار اين معضل بودهايم كه اخلاق حرفهيي نقد رعايت ميشود يا نه و اين مسأله، مسأله تازهاي نيست و هميشه اين معضل بوده و هميشه حب و بغض در نقدنويسي ما جريان داشته و نميتوان گفت مختص حال حاضر است و اين يك اتفاق جديد براي نقد ادبي است. نقد ادبي ما در گذشته سابقه مدحنويسي و يا هجويهنويسي هم داشته است. البته جريان نقد ادبي ما در حوزه كتاب و مجلات سنگين با جريان نقد روزنامهيي كمي متفاوت است. در روزنامهها نقدها روزمرهتر و البته به روزتر و ژورناليستيتر هستند. براي همين خواهناخواه اين زمينه را دارند كه با يكسري از نزديكان و حوزه در ارتباط با صاحبان صفحه، بيشتر ارتباط داشته باشند و اين روابط بر نقد روزنامهيي اثر دارد.
او در ادامه متذكر شد: ما متأسفانه يا خوشبختانه تعداد زيادي شاعر داريم كه من نميدانم از اصطلاح خوشبختانه يا متأسفانه استفاده كنم كه اين تعداد شاعر با هيچ دورهاي در تاريخ ادبيات كشورمان قابل مقايسه نيست. حتا با دوره مشروطه يا سبك هندي كه ما با يك جمهوري شعري مواجه بوديم و آنقدر تعداد شاعران زياد بود كه شاعري وارد حوزه زندگي مردم ميشد، الآن هم ما با پررنگترين جمهوري شعري مواجهايم و تعداد آثار بسيار زياد است. اگر من ميگويم جريان نقد ادبي ما از لحاظ كمي دچار افت شده است، از اينروست كه آنقدر سرايش شعر داريم كه جريان نقد ادبي ما پاسخگوي اين همه اثر نيست و متناسب با جريان شاعري ما رشد نكرده است، البته در همه جاي دنيا چنين است. اما در كشور ما اين موضوع كمي متفاوت است، چون از طرف مردم يك رويكرد همگاني به سوي شاعري هست و به لحاظ كمي اين نسبت ناهماهنگ است، نتيجه اين روند هم اين است كه ما قرباني ادبي زياد خواهيم داشت. در هنگامي كه تعداد شاعران زياد است، افت ادبي خواهيم داشت و تعدادي از اين آثار ارزش ادبي چنداني ندارند و نتيجه اين است كه بخشي از نيروهاي ادبي و استعدادهاي ما ناديده گرفته شده و قرباني ميشوند.
انتهاي پيام
دوشنبه 25 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ايسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 63]