واضح آرشیو وب فارسی:مهر: رئیس پژوهشگاه حوزه ودانشگاه:
ترجمههای نخستین علوم انسانی با جهتگیریهای غربی ترجمه شده اند
شناسهٔ خبر: 3561301 - شنبه ۱ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۲:۲۷
دین و اندیشه > اندیشمندان
رئیس پژوهشگاه حوزه ودانشگاه گفت: ترجمههای نخستین علوم انسانی بدون نگاه انتقادی و تنها ترجمه صرف بوده است این آثار چون نگاه نقادانه نداشته اند با جهتگیریهای غربی ترجمه شده است. به گزارش خبرگزاری مهر، برگردان و ترجمه علوم انسانی مغرب زمین به زبان فارسی یکی از بزرگترین چالشهای پیشروی تحول در علوم انسانی است، چراکه آشنایی با زبان تخصصی متون و تسلط کامل به زبان مقصد را می طلبد. علاوه براین گزینش صحیح و مناسب متون بر اساس نیازهای بومی کشور یکی دیگر از چالشها محسوب میشود که به گفته برخی از کارشناسان، ابهام در این دو مهم موجب ورود نظریات و سلایق غربی به کشورمان شده است. حجت الاسلام والمسلمین حسن آقا نظری، رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و کارشناس اقتصاد اسلامی در اینباره گفت: ترجمه علوم انسانی در ایران متأسفانه ضعیف است و علت آن این است که دانشآموختگان علوم انسانیمان بر ادبیات انگلیسی تسلط لازم را ندارند و ترجمه مفیدی که بتواند مفهوم مطلب را به زبان فارسی منتقل کند کم است، چراکه تسلط لازم در این زمینه وجود ندارد. تجاری شدن ترجمه و عدم تسلط مترجمان بر متون تخصصی وی با تأکید بر اینکه در میان درصدی از مترجمین تسلط لازم بر ترجمه تخصصی وجود ندارد افزود: در حال حاضر ترجمه شکلی تجاری پیداکرده و آنطور که باید ترجمه مفید و علمی وجود ندارد. چراکه برخی ناشران با ترجمه بهعنوان یک تجارت برخورد میکنند نه بهعنوان یک تخصص که مورداستفاده مراکز علمی باشد از سوی دیگر مترجمین ما هم بر متون علمی علوم انسانی تسلط کافی ندارند. نظری با اشاره به اینکه در دورههای اولیه ترجمه علوم انسانی از کشورهای غربی به ایران تألیف همان برگردان متن اصلی محسوب میشده است اظهار کرد: روند ورود ترجمه به ایران ضعیف بوده است، برای مثال کسانیکه در کشورهای اروپایی درس خواندند و به کشور بازگشتند، همان متونی که خوانده بودند را به فارسی برگردانند که بهاشتباه نام این کار را تألیف گذاشتند درحالیکه معنای تألیف بامعنای ترجمه متفاوت است. رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه درباره نخستین دورههای ورود علوم انسانی به ایران گفت: تمام همت مترجمان در آن دوران بر این بود که متونی ترجمه شود که در محیط و حوزه علمی خودشان تأثیر مثبتی داشته باشد اما واقعیت امر این است که زمانی که علوم انسانی به ایران وارد شد، نیازمند نقد بود. وی در ادامه افزود: اساتید ایرانی در آن زمان این قدرت را داشتند که به نقد آثار ترجمهشده بپردازند اما این مهم صورت نگرفت. عدم کارآیی علوم انسانی به دلیل بومی نبودن به گفته وی زمانی که جامعه علمی متنی را به نام تألیف و ترجمه وارد سیستم آموزشی میکند و نقدی بر آن صورت نمیگیرد؛ دانشجو بهراحتی مباحث وارداتی را قبول میکند و پس از ورود به کار میبینیم آن دانشآموخته علوم انسانی با آن محیط کاری هماهنگ نیست و نمیتواند منسجم رفتار کند. این کارشناس اقتصاد اسلامی ادامه داد: بهعبارتدیگر آموختهها در علوم انسانی که در دانشکدهها به آن پرداخت میشود کمتر در محیطهای کاری مورداستفاده قرار میگیرد. وی در پاسخ به این پرسش که آیا ترجمههای صورت گرفته در علوم انسانی پراکنده و بیهدف بوده است گفت: علم بیهدف نیست و کسانیکه معتقد به بیهدفی علم هستند علم را نشناختهاند. نظری بابیان این مثال که در زمان سوسیالیستها استراتژی علوم فنی بر صنعت نظامی بود اظهار کرد: در همه کشورها با جهت و هدفی خاصی علوم را دنبال میکنند. این کارشناس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: با این حساب ترجمههای صورت گرفته در آن زمان همجهت خاصی را دنبال میکردند، یعنی چون بدون نگاه انتقادی تنها ترجمه صرف میشدند با همان جهتگیریهای غربی ترجمهشده است. از همین رو وقتی مطالب به فارسی ترجمه میشدند، با فرهنگ بومی تطابق لازم را نداشتند و این بومی نبودن و ناهماهنگیها صدمه زده است. فضا برای بومی سازی علوم محیا است/ در بسیاری از زمینه ها نیازی به ترجمه نداریم رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بابیان اینکه در حال حاضر فضا برای بومیسازی علوم کمی بازشده است گفت: ما توان این را داریم تا با استفاده از نیروهای انسانی، علوم انسانی خود را متحول کنیم تا بافرهنگ بومی هماهنگ شود. به گفته وی با تقویت فضای به وجود آمده میتوان از ورود تئوریهای غربی که پاسخگوی نیازهای بومی ما نیست جلوگیری کرد. نظری تأکید کرد: هرچند ما میتوانیم از زحمات علمی غربی استفاده کنیم اما این استفاده کردن نباید به این معنی باشد که مغبون آن باشیم، بلکه میتوانیم با نظریات علمی آشنایی پیداکرده و با نگاه نقادانه به بازسازی آن بپردازیم. وی بابیان اینکه این استفاده مفید در ترجمه متون هم بروز پیدا میکند گفت: در بسیاری از موارد نیاز به ترجمه متون غربی نیست و اما اگر در مباحثی نیازمند ترجمه باشیم باید این ترجمه برای آشنایی با مرزهای دانش باشد و همراه نگاه انتقادی باشد. این کارشناس اقتصاد اسلامی تحول در علوم انسانی را در گرو نگاه به فرهنگ بومی و اسلامی دانست و گفت: در حال حاضر در حوزه پژوهشی اقتصاد اسلامی، بانکداری اسلامی بسیار مورد توجه قرار گرفته و در حال پژوهش در این زمینه هستیم. منبع: طلیعه
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 146]