واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: صنايع دستي كرمانشاه يار همراه گردشگران نوروزي
كرمانشاه- آثار صنايع دستي استان كرمانشاه كه در نوع خود بسيارزيبا، متنوع و كم نظيرند، همواره چشمان مشتاق گردشگران را به سوي خود فرا مي خواند و يار و همراه هميشگي آنها در سفر به ديار سنگ و آب است.
گردشگران، درسفر به كرمانشاه در هر گوشه از استان كه فرهنگها و قوميتهاي مختلف، آثار متناسب با محيط زندگي و فرهنگ آن منطقه را خلق كرده است، با به همراه بردن سوغات و صنايع دستي زيباي استان، خاطرات سفر به اين ديار رادرذهن خود جاودانه كرده ودر بازگشت به شهر و ديار خود اين آثار را زينت بخش خانه هاي خود مي كنند.
اين استان از ديرباز به علت موقعيت خاص جغرافيايي و وجود مواد اوليه مرغوب موردنياز براي توليد انواع صنايع دستي، مهد اين صنعت بوده و به همين دليل در اين منطقه مي توان ردپايي از هر نوع صنايع دستي را يافت.
هنرمندان و اساتيد چيره دست اين ديار با ذوق و ابتكارشان علاوه بر تامين مايحتاج روزمره مردم، زيبايي و نشاط را به آنان هديه مي دهند و زندگي را سرشار از طرح و رنگ مي كنند.
دراستان كرمانشاه به گفته معاون صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان، بيش از يكصد رشته صنايع دستي فعال است و بيش از 30 هزا رنفر از هنرمندان با ذوق و چيره دست اين ديار به صورت خانگي يا كارگاهي به خلق آثار زيباي صنايع دستي مشغولند.
ازجمله مهمترين صنايع دستي استان كرمانشاه مي توان گيوه بافي، گليم بافي، جاجيم بافي، چيغ بافي، ساخت سازهاي سنتي، نمد مالي، ابزار آلات فلزي، قلم زني و بسياري ديگر را نام برد.
گيوه كشي يكي از صنايع دستي استان كرمانشاه است كه از قدمت ديرينه اي برخوردار مي باشد.
گيوه را دراصطلاح محلي كلاش هم مي گويند. مناطق كوهستاني و گذرهاي صعب العبور و سنگلاخي استفاده از گيوه به عنوان پاپوش نرم، سبك، راحت و مقاوم را در كرمانشاه رواج داده است. مراكز ساخت گيوه ، پاوه ، هرسين و كرمانشاه مي باشد.
گيوه از دو قسمت كفي و رويي تشكيل مي شود، كفي معمولاً از لاستيك و چرم است ولي رويي از نخ مي باشد. تا قبل از پيدايش صنعت لاستيك سازي، گيوه كش ها در كرمانشاه زير كلاش ها را از پوست گاوميش تهيه مي كردند و رويه آن را از نخ يا ابريشم مي بافتند كه اكثر اعيان از آن استفاده مي كردند.
نوع دوم كلاش معروف به كلاش اورامي است كه گيوه باف هاي آن منطقه كه به « دوم » شهرت دارند، در نهايت استادي زير گيوه را از كهنه پارچه كه كوبيده مي شود و با روده خشك حيوانات كه تيره مي گويند به هم وصل مي كنند كه از لحاظ فرم و طرح با گيوه هاي كرمانشاه و هرسين كاملاً متفاوت است.
مهمترين انواع فرآورده هاي گيوه بافي عبارتند از دم پايي، پاشنه بلند، گيوه عاج دار، پشت بسته، كفشي، حوله اي، منجوقي، قيصري، جاوي، توري و ملكي.
گليم بافي از صنايع دستي خانگي است كه در بيشتر نقاط استان كرمانشاه رواج دارد. اكثر كارگاههاي گليم بافي در خانه هاي روستاييان هرسين به عنوان مركز عمده توليد گليم در استان و گليم هرسين از شهرتي جهاني برخوردار است.
وجود مراتع مساعد جهت پرورش دام ها كه تأمين كننده الياف لازم گليم هستند خود دليلي بر متداول بودن گليم بافي در اين نواحي است.
نقوش چشمه نظامي و نقوش تركيبي درخت و لانه گنجشك، مرغابي، مار، عروسك، قيچي، خطوط افقي، عمودي، نقش قرقره راه راه، پنجه گربه، قاچ خربزه، گل مشرفي، گل ترمه و سوزني از جمله نقوشي هستند كه در گليم هاي استان به ويژه هرسين ديده مي شود.
همچنين در زمينه گليم هاي هرسين نشانه هاي بسياري از درهم تنيدگي تمدن و فرهنگها ملاحظه مي شود.
از جمله مناطق ديگري كه در آن گليم بافته مي شود مي توان به جوانرود ، گيلانغرب و ريجاب اشاره كرد.
موج يافي يكي از هنرهاي خانگي است كه هنوز در منطقه اورامانات رواج دارد.
موج دراصطلاح محلي رختخواب پيچ و مفرش از پشم خالص بافته مي شود، موج هاي رنگين كمان در اورامانات و جوانرود از شهرتي خاص برخوردار است در جوانرود اين صنعت شكل كارگاهي پيدا كرده به طوريكه در اين كارگاهها جولاها هنوز در پشت دستگاهها به كار موج بافي مشغولند.
امروزه موج مورد استفاده قرار مي گيرد به طوري كه در مواردي هم به جاي پتو يا روانداز يا رويه كرسي، زير انداز، پرده و حتي به جاي بقچههاي بزرگ كاربرد دارد.
جانماز يا سجاده توليد ديگر كارگاه موج بافي است.
مهمترين طرحهاي موج بافان عبارتند از كشكولي، چهار خانه، سياه و سفيد، تخت قرمز، برمالي و شطرنجي ضمناً موج بافان قادرند هر گونه پيشنهاد سفارش دهندگان را بافته و ارايه دهند.
جاجيم بافي يكي ديگر از صنايع دستي كرمانشاه است كه از ديرباز بين خانوادههاي روستايي و عشاير رواج داشته است.
جاجيم به عنوان بالاپوش گرم مورد استفاده قرار مي گيرد. حتي در بين برخي از خانواده هاي روستايي جاجيم را به عنوان چشم روشني و جهيزيه نوعروسان هديه مي دهند و به عنوان يادگاري ارزنده سالها در خانوارها باقي مي ماند.
مواد اوليه جاجيم پشم است و بافت آن شبيه گليم است با اين تفاوت كه جاجيم در چهار تخته بافته مي شود و پس از بافتن به هم متصل و دوخته مي شود.
در منطقه اورامان و ثلاث، زنان جاجيم هايي را با نقوش متنوع و جنس مرغوب مي بافند كه در نوع خود كم نظير مي باشد.
قالي بافي به صورت يك فعاليت جنبي با ارزش خود مصرفي و با نقوش بومي و محلي از سال ها پيش در ميان روستاييان كرمانشاه وجود داشته است.
نقشهاي محلي شناخته شده، نام روستاهاي معيني را برخود دارد كه از جمله مي توان به نقشهاي حسين آباد و اكبر آبادي و كيوناني اشاره كرد.
امروزه تقريباً در بيشتر روستاهاي سنقر و در اغلب روستاهاي صحنه، كنگاور، دينور و بيستون قالي بافي داير است.
در ميان عشاير منطقه غربي كرمانشاه به ويژه ثلاث باباجاني اگرچه قالي بافي صنعت دستي اصلي نيست ولي در كنار گليم بافي و ساير دست بافتها قالي هم بافته مي شود.
نقشهاي شناخته شده در قالي بافي اين منطقه عبارتند از دارگل، بازوبندي، سماوري، عبداللهي، اكبر آبادي، كيوناني و حسين آبادي.
نمد مالي از جمله هنرهاي سنتي كاربردي منطقه عشايري كرمانشاه است كه از ديرباز در اين استان وجود داشته و تاريخي به قدمت دست بافي دارد.
درگذشته انواع پوششهاي پشمي و زير اندازها، حتي زين اسبها از نمد تهيه مي شد. در حال حاضر مصرف پوشش آن از قبيل كلاه نمدي، جليقه و فرجي مي باشد و چه زيباست نقشهاي رنگين اين نمدها كه هنوز در كف سياه چادرها و بر دوش چوپانان خودنمايي مي كنند.
نمدهاي زيرانداز منطقه معمولاً به دو رنگ سياه و سفيد به صورت سفيد در زمينه سياه در نقش مي باشد. البته رنگهاي سبز ، سرخ، پرتغالي و بنفش هم در زمينه سفيد براي تزئين كردن آن مي افزايند. نقشهاي متداول در روي نمدهاي نقاط مختلف كرمانشاه عبارتند از : شمشير و تپانچه ، رنگين كمان ، گل ترنج ، تبرزين ، درخت و گنجشك ، كله قوچي ، نيلوفر ، بز كوهي ، مرغ ، گل ، پله ، جقه شاهي و …
چيغ يا چيخ عبارت از حصيري به پهناي تقريبي 150 سانتي متر است كه روي آن نقش هاي متفاوتي به وسيله نخ هاي رنگارنگ پشمي ايجاد مي شود.
از چيغ براي حفاظت اطراف سياه چادرها استفاده مي شود و گاهي نيز براي تقسيم داخل چادرهاي عشايري به چند بخش جدا از هم كاربرد دارد كه امروز بيشتر به صورت تزييني در منازل كاربرد دارد.
7452/587
شنبه|ا|17|ا|اسفند|ا|1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ايرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 208]