واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نويسنده: شمس الله صفرلكي وظايف دانشجو
خبرگزاري فارس: از مهمترين وظايف دانشجو اين است كه بااشتياق و علاقه به سخنان استاد گوش فرادهد; نگاهش را بر او متمركز سازد و با تماموجود بدو روي آورده، با دقت در گفتههايوي بينديشد و آن را در حافظه خويش نگهدارد تا او را به اعاده سخن ناگزير نسازد.
پيش از آنكه به تبيين وظايف دانشجو دربرابر استاد بپردازيم، تذكر نكتهاي لازم استو آن اينكه دانشجو بايد پيش از هر چيز، درباره كسي كه سرمايه علمياش را از او بهدست ميآورد و حسن خلق و آداب و رفتارخود را تحت رهبري او فراهم ميكند، مطالعهو بررسي كند. بايد استادي را به عنوان الگوانتخاب كرد كه از اهليت و شايستگي كاملبرخوردار بوده، دينداري او محرز و پاكدامنيو صيانت نفس وي مشهور باشد. نبايددانشجو شيفته و فريفته فزوني آگاهيهايعلمي استادي گردد كه از نظر تقوا و ديانت وجهات اخلاقي و سياسي نقايص آشكاريدارد; زيرا زيان چنين استادي به دين واخلاق شاگرد، از ناداني شديدتراست. با توجهبه اين نكته، وظايف دانشجو در قبال استاد رابيان ميكنيم:
1 - تلقي استاد به عنوان پدر واقعي وروحاني.
دانشجو بايد چنان بينديشد كه استاد او -كه از سلامت دين و اخلاق برخوردار است.-پدر واقعي و روحاني او است و مسلما مقامپدر روحاني از پدر جسماني بالاتر وارجمندتر است.
2 - ارج نهادن به استاد و تجليل از مقامعلمي وي.
3 - تواضع و فروتني در برابر استاد.
رسول اكرمصلي الله عليه وآله ميفرمايد: دانش رابياموزيد وبه خاطر آن، آرامش و متانت را فرا گيريد و در برابركسي كه از او دانش ميآموزيد، فروتن باشيد.
4 - به نيكي ياد كردن از استاد.
5 - حقشناسي از استاد.
دانشجو نبايد در طول زندگانياش از دعايخير نسبتبه استاد غافل بماند.
6 - سپاسگزاري از ارشاد و هشدارهاياستاد، اگر چه با توبيخ و انتقاد و گزندگيهمراه باشد.
7 - تحمل جور و تندرويهاي استاد.
بايد در برابر جفاي استاد و تندرويهاياخلاقي او شكيبا بود.
8 - زودتر از استاد در درس حاضر شدن.
9 - رعايت ادب و نزاكت در برابر استاد.
هنگام ورود استاد به كلاس، بر دانشجولازم استبه عنوان احترام بايستد و درمحضر او به گونهاي بنشيند كه نمايانگر ادب ونزاكتباشد. پرسش و خطاب به استاد نيزبايد همواره با ادب و تكريم باشد.
10 - عدم ايجاد مزاحمتبراي استاد.
اگر استاد مشغول گفتگو، مطالعه، تحقيق،نوشتن، تلاوت قرآن يا اقامه نماز است، نبايدمزاحمش شد.
11 - عدم تحميل وقت تدريس بر استاد.
12 - مراقبت از حركات و رفتار خود درمحضر استاد.
از مهمترين وظايف دانشجو اين است كه بااشتياق و علاقه به سخنان استاد گوش فرادهد; نگاهش را بر او متمركز سازد و با تماموجود بدو روي آورده، با دقت در گفتههايوي بينديشد و آن را در حافظه خويش نگهدارد تا او را به اعاده سخن ناگزير نسازد.دانشجو بايد بي جهت نگاه خود را از استادبرنگرفته، به اين سو و آن سو ننگرد. بويژه درلحظاتي كه با استاد گفتگو ميكند و يا استاد بااو سخن ميگويد، با لباس و انگشت و .....بازي نكند و خميازه نكشد. نيز در محضراستاد با ديگران در گوشي و پنهاني صحبتنكند و نخندد.
13 - رعايت لطف بيان و تنظيم صداهنگام گفتگو با استاد.
دانشجو بايد در خطاب به استاد، دارايحسن تعبير و لطافتبيان باشد و به او نگويد:چرا، نه، قبول نداريم، چه كسي چنين گفته،اين سخني كه شما ميگوييد در كجاست و ياماخذ آن را در كجا ميتوان يافت؟ نبايدبگويد: آنچه به خاطر دارم و يا ديگران نقلكردهاند با گفتار شما مغايرت دارد.
اگر هدف دانشجو در اين چون و چراهابهرهگيري از استاد است، بايد در جلسهديگري غير از جلسه درس و يا در جلسهخصوصي آنها را مطرح كند. اگر هم ناگزيراست كه در همان جلسه، پرسشهاي خويشرا مطرح كند، شايسته استبه جاي الفاظمذكور لحن خود را تلطيف كرده، بگويد: اگر بهما چنين بگويند، اگر اين سخن را قبول نكنيميا اگر از ما بپرسند به چه دليل ميگويي، درپاسخ چه بگوييم؟ و عباراتي از اين قبيل.
14 - ناديده گرفتن اشتباهات لفظي ياعلمي استاد.
آن چه مسلم است تنها معصومانعليهم السلام ازاشتباه و لغزش مصونيت دارند و بشر عادي،گر چه داراي مراتب بالاي علمي هم باشد، گاهدچار لغزش و اشتباه خواهد شد. بنابراين،نبايد شاگرد هنگام غفلت و اشتباه استادچهره خود را دگرگون سازد و يا با اشاره بهديگران بفهماند كه شخصا راي و سخن استادرا مردود ميداند.
اگر زبان استاد به تحريف كلمهاي شتابگرفت و به علت جابه جا شدن حروف كلمه،واژه و تعبيري از زبانش خارج شد كه دارايمفهوم زنندهاي بود، شاگرد بايد آن را نشنيدهگرفته، به كلي فراموش كند و براي كسي بازنگويد.
15 - پيشدستي نكردن شاگرد به پاسخ پرسشها در محضر استاد.
البته اگر خود استاد از او خواست كه جوابپرسشي را در جلسه درس بيان كند، اشكالندارد.
16 - قطع نكردن سخنان استاد.
شاگرد نبايد در ادامه سخن استاد وقفهايجاد كند و پيوستگي كلامش را با حرف زدناز هم بگسلد.
17 - پرسش به موقع شاگرد.
نبايد بي جا و بي موقع راجع به موضوعياز استاد پرسيد. مطرح كردن پرسش در بينراه نيز صحيح نيست. بايد صبر كرد تا استادبه مقصد برسد و آنگاه پرسش را با او در ميانگذاشت.
18 - نبايد به خاطر شرم از پرسش دريغورزيد.
امام صادقعليه السلام ميفرمايد: دانش ديني وبينش الهي، همچون خانهاي است كه بر آنقفل نهادهاند; كليد اين قفل، پرسشاست. (1)
19 - تكريم استاد هنگام طي طريق با او.
بايد حركت و راه رفتن در معيت استاد،نمايانگر احترام و محبتبه او باشد. او را ازدور با صداي بلند نخواند يا از پشتسر و ازراه دور به او سلام نكند. شاگرد بايد خود رانزديك ساخته، سلام و تحيتخويش را باصداي معمولي و متعارف به استاد تقديمكند. به هر حال هر رفتاري كه نشانه تكريم واحترام استاد باشد، بر طالبان علم لازم است.اين احترامها علاوه بر آنكه كوشش اداي حقاستاد است، باعث رشد و شكوفايي صفاتنيك دانشجو و بركت در عمر علمي ويميشود.
در خاتمه، اين نوشتار را با حديثي نورانياز امير مؤمنان عليعليه السلام به پايان ميبريم. آنحضرت در خصوص بزرگداشت مقام عالمميفرمايد:
..... يكي از حقوق دانشمند بر تو اين استكه زياده از حد از او پرسش نكني و دستبهدامانش نگردي. اگر بر مجلس دانشمند واردشدي و ملاحظه كردي كه گروهي از مردم نزداو به سر ميبرند، بر همه آنها سلام كن; سلامويژه خود را بدان عالم عرضه دار و براينشستن جايگاهي در برابرش انتخاب كن ... .
با گوشه چشم و چشمك زدن يا با دستخود در حضور او اشاره مكن و در مقام ستيز ومخالفتبا سخن او، پياپي مگو كه: فلانيچنين گفت، فلاني چنان گفت. از طولهمنشيني با دانشمند دلتنگ مشو. مثلدانشمند مثل خرما است. بايد در انتظار بهسر بري تا رطبي از درختبر تو افتد. پاداشدانشمند از روزهدار و سحر خيز و شبزندهدار و جنگجوي در راه خدا فزونتراست. (2)
پينوشتها:
1 - مينةالمريد، ص114
2 - الكافي، ج1، ص46
.......................................................................
انتهاي پيام/
چهارشنبه 13 آذر 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 188]