واضح آرشیو وب فارسی:آفرينش: دايره المعارف آموزش عالي
انواع ارزشيابي( قسمت چهارم )هر يك از روشهاي ارزشيابي ، در بعضي موارد مناسب وداراي نقاط قوت ، ودر موارد ديگر نامناسب است . در اين قسمت نقاط قوت روش دانشجويي تحت پنج عنوان مجزا بررسي مي شود .معتبر بودن يافته ها : با مقايسه روشهاي ارزشيابي،ودرحمايت ازروش ارزشيابي دانشجويي ، رمزدن اظهار مي دارد اجماع صاحب نظران اين است كه هيچ روشي بالقوه به اندازه ارزشيابي دانشجويي براي ارزشيابي عملكرد تدريس معتبر نيست .همچنين كلمبين يكي از صاحب نظران ارزشيابي ،پس از بررسي تحقيقات انجام شده اين گونه اظهار نظر مي كند به طور كلي ، ارزشيابي دانشجويي از نظر آماري تمايل به اين جهت دارد كه معتبر وقابل اعتماد وتقريبا ازجانبداري نيز دور باشد . البته اين نوع اظهار نظرها در مقام مقايسه است ،وگرنه تركيب روشهاي ارزشيابي نتايج معتبرتري نسبت به ارزشيابي دانشجويي ، برغم همه قوتها ، تنها يك نشانه از عملكرد تدريس است .واچتل: پژوهشهايي را كه طي هفتاد سال گذشته در مورد ارزشيابي دانشجويان از تدريس استادان انجام شده ، بررسي كرده است .وي ضمن بيان ديدگاههاي مثبت ومنفي درباره اين نوع ارزشيابي ، كه از پژوهشهاي مختلف بدست آمده ، چنين نتيجه گيري مي نمايد .با اطمينان مي توان گفت : اكثر پژوهشگران بر اين باورند كه ارزشيابي دانشجويان ، روشي معتبر ، قابل اعتماد وابزاري با ارزش براي ارزيابي تدريس است .در واقع :ارزشيابيهاي دانشجويان تنها شاخص تعيين كننده اثربخشي تدريس است .كه اعتبار آنها بطور كامل و قاطع ثابت شده است در همين زمينه كوليچ ودين اظهار داشته اند كه تحقيقات فراوان انجام شده در مورد اعتبار وپايايي نتايج ارزشيابيهاي دانشجويي ،منجر به استفاده گسترده از اين روش در دنيا شده است . همبستگي بين ارزشيابي دانشجويي وساير روشها: وجود رابطه بين نتايج ارزشيابي دانشجويي وارزشيابيهايي كه بر مبناي ساير روشها بدست آمده ، دليلي براي اعتبار ارزشيابيهاي دانشجويي است .از جمله اين تحقيقات تحقيق موري است . او گزارش كرده است كه بين ارزشيابي مشاهده گران مستقل وارزشيابي دانشجويي همبستگي بالايي وجود دارد . همچنين رمزدن ، گزارش كرده است كه رابطه مثبتي بين ارزشيابيهاي دانشجويي وپيشرفت تحصيلي دانشجويان وجود دارد . در پژوهشي ديگر،به منظور بررسي ميزان همبستگي دو روش استفاده ازسوالهاي نگرش سنج و سوالات بازپاسخ ،اظهار نظرهاي كتبي 3240 دانشجو ونظرهاي آنان روي پرسشنامه هاي بسته پاسخ ،را براس كمپ واري بررسي كردند .آنان دريافتند كه همبستگي معنادار بالايي بين دو روش مذكور وجود دارد .درتحقيقاتي كه به سبك مصاحبه عميق با پنجاه تن از استادان برجسته دانشگاه سيدني انجام شده ، آنها پذيرفته اند كه ارزشيابيهاي دانشجويي تعيين كننده ازكيفيت تدريس آنهاست.براي بررسي ميزان همبستگي ارزشيابي دانشجويان از تدريس با ساير روشها ،تحقيقي انجام دادند .آنها دريافتند كه همبستگي معنادار بالايي بين دو روش مذكور وجود دارد . درتحقيقي كه به سبك مصاحبه عميق ما پنجاه تن از استادان برجسته دانشگاه سيدني انجام شده ، آنها پذيرفته اند كه ارزشيابيهاي دانشجويي تعيين كننده از كيفيت تدريس آنهاست .مارش و روچ نيز براي بررسي ميزان همبستگي ارزشيابي دانشجويان از تدريس با ساير روشها ،تحقيقي انجام دادند .آنها دريافتند كه همبستگي بالايي بين نظرهاي دانشجويان فعلي وفارغ التحصيلان وهمچنين ،همبستگي متوسط خوبي بين نظرهاي دانشجويان وخود ارزشيابي اعضاي هيات علمي وجود دارد . اين تحقيق همچنان نشان داد كه بين ارزشيابي مشاهده گران آموزش ديده ونظرهاي دانشجويان رابطه وجود دارد .برخلاف موارد فوق بين نتايج ارزشيابي دانشجويان وارزشيابي همكاران ومديران از تدريس اعضاي هيات علمي همبستگي وجود نداشت .اما در مجموع همبستگي نسبتا خوبي بين ارزشيابي دانشجويي وساي روشها وجود داشته است .تحقق چهار هدف عمده ارزشيابي : ارزشيابي انواع واهداف مختلفي دارد كه بعضي از انواع آن مي تواند هدف خاصي را بهتر از موارد ديگر تحقق بخشد .در مورد ارزشيابي دانشجويي ،متخصصان اظهار نظر كرده اند كه اين روش براي تحقق چهار هدف عمده بهبود تدريس ، ارتقا وتشويق استادان ،انتخاب درس توسط دانشجويان وانجام تحقيقات مناسب است .با توجه به اينكه بهبود كيفيت تدريس ازطريق ارزشيابيهاي دانشجويي كاربردي ترين هدف اين نوع ارزشيابيها در كشور ماست ، توضيحات مختصري در اين مورد اشاره مي شود .چون دانشجو در مدت زمان زيادي ،از نزديك تدريس استاد را درك مي كند ، بهترين منبعي است كه مي تواند در مورد كيفيت تدريس استاد را درك مي كند ، بنابراين منبعي است كه مي تواند در مورد كيفيت تدريس او اظهار نظرهم كند . از اين رو ديدگاه دانشجو درمورد نقاط قوت يا ضعف تدريس استاد مي تواند مبناي بهبود كيفيت تدريس قرار گيرد. اگرچه براي كسب نظرهاي دانشجويان ،معمولا از پرسشنامه هاي نگرش سنج استفاده مي شود ،ولي بعضي ازموسسه ها واستادان براي دريافت نظرهاي دانشجويان معمولا از پرسشنامه هاي نگرش سنج استفاده مي كنند ، و جهت اصلاح وبهبود كيفيت تدريس خود ،سوالهاي باز را ترجيح مي دهند .دليل آنها اين است كه پاسخ اين نوع سوالها كمك زيادي به بهبود تدريس آ نان مي كند وميتواند نقاط قوت وضعف آنها رابه خوبي نشان دهد .برغم اين مزيت ،از معايب پرسشنامه هاي پاسخ باز اين است كه چه بسا بعضي دانشجويان به خاطر ترس از شناخته شدن دست خط هاي خود ،از نوشتن نكات منفي اجتناب كنند .از طرف ديگر ،كمي كردن نظرها كار دشوار و پرهزينه اي است كه موسسه ها معمولا توان انجام آن را ندارند .براي استفاده از مزاياي اين دو روش ،مناسب است كه بيشتر از پرسشنامه هاي بسته پاسخ استفاده شود ولي با طرح سوالهاي باز پاسخ ،با در نظر گرفتن محلي براي اظهار نظر ، اين امكان به دانشجو داده مي شود تا ساير اظهار نظرهاي خود را ارائه دهد . علاوه بر اين ، در مواردي كه استاد يا موسسه آموزش عالي نياز به اطلاعات بيشتري داشته باشد ، مي تواند با تعدادي از دانشجويان مصاحبه كند .استفاده از مشاهدات دست اول دانشجويان : به نظر ميرسد حمايت گسترده وجدي محققان از ارزشيابيهاي دانشجويي در موسسات آموزش عالي ، بدين خاطر است كه دانشجويان در طول يك نيمسال تحصيلي در محل تدريس استاد حضور دارند و لذا ، به همه توانمنديها وزواياي رفتاري وي پي مي برند .به گفته كروكس، دانشجويان بهترين مشاهده گر وگزارش كننده چگونگي تدريس استادان اند .از سوي ديگر،آنان بهتر از هرفرد ديگري مي توانند تشخيص دهند كه آيا استاد توانسته است بطور مستقيم يا غير مستقيم (تعيين تكاليف وفعاليت هاي كلاسي ) مطالب درسي را به آنان انتقال دهد يا خير . برغم وجود ضعفهايي در ارزشيابي دانشجويي ،بايد پذيرفت دانشجويي كه در يك درس دو واحدي حدود سي ساعت در كلاس درس استادي حضور داشته ،در ساعات راهنمايي به وي مراجعه كرده ،وتكاليف متعدد كلاس را انجام داده است ،احتمالا ازاستاد بازخورد دريافت داشته ، ودر امتحانات آن كلاس نيز شركت كرده است ،مي تواند از بعضي جهات به خوبي استاد را ارزشيابي كند .لذا مي توان گفت : دانشجو اصلي ترين ودست اول ترين منبع اطلاعات براي قضاوت در مواردي چون برخورد استاد با دانشجويان ،توانايي تدريس ،وتحقق هدفهاي آموزشي است .به همين منظور ،مك گيچي اظهار داشته است برغم ترديدهايي كه اعضاي هيات علمي درمورد توانايي دانشجويان براي بررسي و ارزشيابي تدريس خوب دارند ،تحقيقات نشان داده است كه در مجموع آنان قضاوت كننده هاي خوبي در اين مورد هستند . بنابراين استادان ،به جاي اينكه ضعيف بودن نتيجه ارزشيابي خود را همواره به ضعيف بودن قضاوت دانشجويان ووجود اشكال در فرايند ارزشيابي نسبت دهند ، بايد درباره چگونگي فعاليت هاي اموزشي خود انديشيده ودر صدد پيدا كردن نقطه ضعفها باشند . مشاوره با مدير گروه وهمكاران با تجربه ،ومطالعه پيرامون اصول ومهارتهاي تدريس ،مي تواند رهنمودهاي ارزنده اي به همراه داشته باشد .(ادامه دارد ...)
دوشنبه 6 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: آفرينش]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 364]