دايره المعارف آموزش عالي

واضح آرشیو وب فارسی:آفرينش: دايره المعارف آموزش عالي
دانشگاهها وجنبشهاي اجتماعي جديد

(قسمت اول )
درسطور پيشين گفته شد كه اولا بروز جنبشهاي اجتماعي نوين در كشور امري غير قابل جلوگيري است، ثانيا جنبش اصلاحات جاري در ايران با وجود فراز ونشيبهاي خود ،تنها گزينه مناسب براي تداوم آرمانها و اهداف مقدس انقلاب اسلامي وقانون اساسي است ،ثالثا بي توجهي به مسئله جنبشهاي اجتماعي جديد نه تنها اثرهاي مخرب بر آينده نظام بر جاي خواهد گذاشت،بلكه جنبش اصلاحات در كشور را نيز براي ادامه بقاي خود با مشكلاتي جدي مواجه خواهد ساخت و رابعا از آنجا كه دانشگاهها ودانشگاهيان نقش اساسي وبي بدليل در ظهور جريان اصلاح طلبي اخير در كشور داشته اند نمي توانند نسبت به موضوع مهمي همچون جنبشهاي اجتماعي جديد بي تفاوت ومنفعل باشند .
با توجه به نكات ياد شده ، ضرورت اتخاذ يك راهبرد مشخص از سوي دانشگاهها براي چگونگي مواجهه با جنبشهاي اجتماعي جديد كه اتفاقا مراكز آموزش عالي كشور يكي از خاستگاههاي اصلي بروزوشيوع آنها مي باشند ،امري بديهي و فوري است .
نگارندگان مقاله حاضر بر اين اعتقادند كه دانشگاهها با اتخاذ يك راهبر مناسب كه جزئيات آن در ادامه خواهد آمد .قادر خواهئد بود تا به ايفاي نقش خويش در هدايت جنبشهاي اجتماعي نوين در راستاي تحكيم و تثبيت جنبش اصلاحات در كشور بپردازند .
اگر اين تعريف ساده اما جامع را كه راهبرد را عبارت از تركيب وحاصل جمع اهداف ومنابع (ابزارها وشيوه ها )مي دادند ، بپذيريم مي توان عناصر راهبرد دانشگاه در چالش يا جنبشهاي اجتماعي جديد را به شرح زير توضيح داد .
الف )اهداف ،گام نخست تدوين هر راهبردي ،تعيين اهداف آن است ،زيرا با تعيين اهداف هر راهبردي اولا منابع وشيوه هاي مورد نياز در راستاي آن برآورد وجهت دهي خواهند شد ،ثانيا سطح توقعات راهبرد مورد نظر ،متناسب با اهداف آن در نظر گرفته مي شود ونهايتا اهداف ،ابزار سنجش خوبي براي ارزيابي ميزان موفقيت يا ناكامي راهبردها هستند .با اين مقدمه به نظر مي سد كه اهداف راهبرد دانشگاهها در مواجهه با جنبشهاي اجتماعي جديد به ترتيب اهميت به شرح زير مي باشند .هدايت و جهت دهي آنها در چارچوب منافع كشور وتبديل آنها به منبعي مشروعيت زا براي نظام .
بهره گيري از انها در تقويت و تعميق جنبش اصلاحات در كشور ، الگوسازي براي جنبشهاي خارج از دانشگاهها ،كادرسازي و تربيت افراد آماده مشاركت در مسائل عمومي كشور ،بالا بردن فرهنگ فعاليت هاي جمعي ومدني در بين دانشجويان وجوانان.
ب) منابع وابزارها :راهبردها براي تعقيب ودست يابي به اهداف مورد نظر ،نيازمند يك سلسله منابع هستند ومنابع اعم از انساني وغير انساني اين مكان را در اختيار طراحان راهبرد مي گذاردند تا با بهره گيري ازآنها به اهداف خويش نائل آيند .
منابع وابزارهاي موجود در دانشگاهها براي تحقق اهداف راهبرد مورد نظر به شرح ذيل مي باشند :
1- تشكلهاي دانشجويي (سياسي ،فرهنگي ،اجتماعي وصنفي )
2- تشكلهاي اعضاي هيئت علمي
3- اركان و شوراهاي دانشگاه ودانشكده ها
4- فضاهاي كالبدي دانشگاه
5- كانونها و نهادهاي فرهنگي ، ورزشي ،هنري و...)
6- رسانه هاي جمعي وتريبونهاي عمومي موجود در دانشگاه .
ج) شيوه ها وعقايد ، مهم ترين جز» يك راهبرد ، شيوه ها وعقايد است كه از طريق آنها ،چگونگي به كارگيري بهينه منابع وامكانات براي تامين اهداف تعيين مي شود .مسئله اساسي اين است كه دانشگاهها براي ايفاي رسالت خويش در مورد جنبشهاي اجتماعي از چه شيوه ها وروشهايي بايد استفاده نمايند .
امروزه ،تمايل روز افزوني در تعدادي ازجوانان ، از جمله دانشجويان كشور ،به مسائلي نظير حفاظت از محيط زيست ، دفاع از صلح ودوستي ، حمايت از جهانگردي ،گفت وگوي بين اديان ،مسائل زنان ،مسائل جوانان ،قوميتها و...ديده مي شود كه خود مي تواند متاثر از وجود چنين جنبشهايي در سطح بين المللي ويا ملي باشو ويا اينكه به طور خود جوش از درون هر دانشگاه ومنطقه جغرافيايي ايران برخاسته باشد .
اين مسائل ومطالبات بايد چگونه پاسخ داده شود واصولا دانشگاهها چه شيوه ها وتمهيداتي را براي پاسخ به اين مطالبات روز افزون پيش بيني كرده اند ؟بطور مثال ،دانشگاهي همچون دانشگاه بين المللي امام خميني (ره)كه در حال حاضر نزديك به شصت تشكل ونهاد علمي ،سياسي ،فرهنگي وهنري و...در آن مشغول به فعاليت هستند وروز به روز بر مطالبات وخواسته هاي آنها افزوده مي شود ،چگونه بايد با آنها برخورد نمايد .
دانشگاه به عنوان خاستگاه پيش قراولان جنبش اصلاح طلبي در كشور ، براي حل اين معضل كه مواجهه اصولي با آن مي تواند به ميزان فراواني به تعميق جنبش اصلاحات كمك نمايد ، بايد راه حل ها وشيوه هايي مناسب را در دستور كار خويش قرار دهند .اهميت موضوع ،ضرورت طراحي وتدوين شيوه هاي مناسب اتخاذ شده را بر اساس بهره گيري از افكار كارشناسان خبره وتجارب دست اندر كاران دلسوز در اسرع وقت گوشزدمي نمايد وطبيعتا ارائه برخي پيشنهادات در زمينه شيوه هاي مناسب براي اجراي راهبرد در مقاله حاضر صرفا در حد طرح مسئله است و انتظار مي رود با مورد عنايت وتامل واقع شدن از سوي صاحب نظران وانديشمندان دانشگاهي به اصلاح وتكميل آن مبادرت ورزيده شود .
برخي از شيوه ها وروشهاي راهبرد دانشگاهها در مواجهه با جنبشهاي اجتماعي جدي به شرح ذيل پيشنهاد مي شود .
1-طراحي وسازمان دهي متناسب ساختار واركان دانشگاهها بر اساس شرايط جديد
1- حمايت از تاسيس وراه اندازي سازمانهاي غير دولتي در دانشگاهها
2- ايجاد تسهيلات مناسب براي تعامل سازمانهاي غير دولتي موجود در دانشگاهها يا سازمانهاي مشابه خود در سطح ملي وبين المللي
3- برگزاري همايشها وميزگردها ودعوت از صاحب نظران ومتخصصان براي تبيين جنبشهاي اجتماعي جديد
4- همكاري وتعامل دانشگاههاي كشور با يكديگر در زمينه چگونگي مواجهه با جنبشهاي اجتماعي جديد
5- بهره گيري از پتانسيلهاي موجود محلي ومنطقه اي با محوريت قراردادن دانشگاهها در زمينه جنبشهاي اجتماعي جديد .
هدف اساسي اين مقاله ،طرح مسئله وارائه پيشنهادهاي اوليه براي چگونگي مواجهه دانشگاهها با پديده مهم ودر حال گسترش جنبشهاي اجتماعي جديد بوده است .اگر مقاله حاضر صرفا توانسته باشد توجه وتامل صاحب نظران اجتماعي وفرهنگي كشور وعلاقه مندان به جنبش اصلاحات را به اهميت وضرورت موضوع جلب نمايد در هدف خويش موفق بوده است .
اميد است با تعامل مسئولان محترم دانشگاههاي كشور با يكديگر ونيز عنايت وحمايت مادي ومعنوي مسئولان گرامي وزارت علوم وتحقيقات وفناوري كشور ،شاهد شكوفايي راهبرد دانشگاهها در اين زمينه باشيم .
(ادامه دارد ...)
سه شنبه 22 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفرينش]

[مشاهده در: www.afarineshdaily.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 154]