آشنایی با آجر نسوز نما

در سالیان گذشته، به دلیل خاصیت مقاومت حرارتی بالای آجر نسوز ، در مکان‌های که حرارت بالایی دارند مانند پوشش کوره‌های صنعتی یا شومینه از آجر نسوز استفاده میکنند. اما با گذشت زمان کاربرد آجر نسوز پا را فراتر از کوره‌ها گذاشته و به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین مصالح ساختمانی مورد استقبال قرار گرفته است. 
در واقع مابین این نوع آجر با آجر معمولی تفاوت وجود دارد .

 آجر های نسوز با ترکیبی بر پایه خاک رس (خاک نسوز) در کوره پخته میشود ، این فرآیند باعث ایجاد مقاومت حرارتی بالایی (۱۵۰۰ درجه سانتیگراد) در برابر تنش‌های مکانیکی، شیمیایی یا حرارتی می شود.  به این ترتیب با وجود کانی‌های معدنی مرغوب و پوکه‌های معدنی خاص در ساخت آن، نه تنها یک ماده فوق‌العاده شکیل برای نمای ساختمان و بنا است، بلکه با وجود مقاومت در تماس با مایعات خورنده یا گازها، خاصیت و حالت فیزیک خود را حفظ کرده و طول عمر بالایی خواهد داشت. 

در این مطلب قرار است به سوالات زیر پاسخ دهیم:

• آجر نسوز چیست؟
• معایب و مزایای آجر نسوز
• مشخصات اجر نسوز کوره
• بالاترین توان حرارتی آجر نسوز
• خواص آجر نسوز
• استاندارد آجر نسوز
• نمای آجر نسوز

آجر نسوز چیست؟

آجر نسوز آجری ست که در برابر حرارت، برودت و تغییرات هوایی مقاومت بالایی دارد و به دلیل روش پخت آن، استحکام بالایی دارد. بصورت خلاصه می توان گفت، هر آجری که مقاومت حرارتی در برابر ۹۵۰ درجه سانتی‌گراد و حرارت بالاتر از 950 درجه سانتیگراد را داشته باشد آجر نسوز می‌گویند و همینطور مقاومت حرارتی معمولا ۱۳۵۰ درجه سانتی‌گراد است و حداکثر آن نیز ۳۵۰۰ درجه سانتی‌گراد است.

یکی از خصوصیات این نوع مصالح این است که با توجه به میزان آلومینا در کیفیت‌های مختلفی تولید می‌شوند و بر اساس میزان آلومینای موجود در مصالح، آجر درجه حرارتی بالایی را می تواند تحمل کند.

آجر نسوز در برابر دمای بالا و آتش‌سوزی مقاومت بیشتری نسبت به دیگر انواع آجرها دارد. این نوع مصالح در صنایعی مانند فولادسازی بصورت لاینر کوره‌های آهنی و فولادی، در صنایع گلخانه‌سازی به‌عنوان ورق‌های روکش‌ دهی شده و در صنایع پتروشیمی  و همینطور شیمیایی به‌عنوان تیرهای ساختمانی و حتی  لوله‌های خنک‌کننده استفاده می‌شوند.

این آجرها با ترکیبات و فرآیندهای خاصی تولید می شوند تا ویژگی‌های  مقاومتی بالایی در برابر حرارت را داشته باشند. برای مثال، ترکیب اجر نسوز با اکسید آلومینیوم به دلیل داشتن خاصیت عایق حرارتی، دمای بالایی را می‌تواند تحمل کند و از آسیب دیدن کوره‌های فولادسازی جلوگیری کند.

آجر نسوزها به دلیل  داشتن مقاومت بالا در مقابل فرسایش، به‌عنوان یک محافظ در مقابل رسوب و ترکیدگی به کار می‌روند. ظاهر آجرها صاف  و گل‌ آلود است و این خصوصیت باعث چسبندگی با ملات و مقاومت بالا در مقابل درجه حرارت های بالا و خوردگی می‌شود 

مشخصات فنی آجرهای نسوز

• رنگ آن‌ها سفید ، زرد و قهوه‌ای و مشکی است.
• ابعاد آجرها بمنظور استفاده در کوره معمولاً ۲۳*۱۱٫۵*۶ سانتی متر و برای نما نیز ۲٫۵*۳۲*۷ سانتی متر است.
• وزن هر آجرنسوز کوره ای ۳٫۵ کیلوگرم می باشد و برای آجر نسوز نما ۱٫۱ کیلوگرم است.
• مقاومت فشاری آجر نسوز بین ۲۰۰ الی ۲۲۰ کیلوگرم در سانتی‌متر مربع است.
• جذب آب آجرهای نسوز از ۵ الی ۱۵ درصد می باشد
• آجرهای نسوز ضد اسید و معمولی نیز در بازار وجود دارند

خواص آجر نسوز

بعضی از مهم‌ترین خواص آجرهای نسوز:

• مقاومت بالا در برابر حرارت: آجرهای نسوز در مقابل درجه حرارت های بالا مقاومت بسیار بالایی دارند. این موضوع آنها را برای استفاده در صنایع مهمی چون صنعت فولاد، سرامیک ، سیمان، شیشه و... جز گزینه های اصلی قرار می دهد.
• مقاومت بالا در برابر خوردگی: آجرهای نسوز نسبت به فرسایش و شیمیایی شدن مقاوم می باشند. به همین علت در تجهیزات صنعتی و شیمیایی نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
• وزن کم: بعضی از آجرهای نسوز مانند آجر الیافی، به دلیل وزن کم آنها، وزن کلی ساختمان و بنای ساختمان را نسبت به مصالح دیگر که در نمای ساختمان استفاده می شوند کاهش می‌دهند.
• دوام بالا: آجرهای نسوز عمر بالایی دارند و عموما سالیان طولانی قابل استفاده هستند.
• انعطاف‌پذیری: برخی از آجرهای نسوز مانند آجر الیافی، انعطاف  پذیر هستند که باعث می‌شود  در بخش صنایع و تجهیزات صنعتی که از آجر نسوز استفاده کرده اند در مقابل تغییرات دمایی و لرزش‌ها مقاوم باشند.
• عایق حرارتی: می توان گفت بسیاری از آجرهای نسوز به دلیل دارا بودن ویژگی عایق حرارتی ، در سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی مورد  استفاده قرار می گیرند.
• پایداری مکانیکی: آجرهای نسوز، پایداری مکانیکی بالایی دارند ، به این معنی ست که در برابر شکنندگی مقاوم هستند و به همین دلیل در صنایع استفاده می‌شوند.

کاربرد آجر نسوز کوره صنعتی

آجر نسوز کوره صنعتی  بر اساس نوع مواد  به کار رفته شده در تولید  آنها، مقاومت‌ها، رنگ‌بندی‌ها و ساختارهای متنوعی عرضه می شوند که آن‌ها را مناسب استفاده در صنایع مختلف کرده است. 
همانطور که قبلا گفته شد این صنایع شامل مواردی چون پوشش داخلی کوره‌های ذوب آهن، ذوب شیشه، صنایع فلزات غیر آهنی و… می باشد؛ اما تنها موضوع مهم از کاربرد آجر نسوز کوره صنعتی نمی باشد.

در حقیقت، کاربرد این آجر نسوز کوره صنعتی در نمای ساختمان و طراحی دکوراسیون داخلی که به علت سازگاری بالای آن با شرایط اقلیمی مختلف مورد توجه قرار گرفته است؛ 
در نهایت بدون نگرانی از شرایط محیطی ، حرارت، یخ‌ بندان، فرسایش و سایر موارد از تخریب کننده نما، می‌توان ساختمان‌های خود را با این نوع آجر طراحی  و اجرا کرد.

در طراحی داخلی ساختمان، عموماً انتخاب های بیشتری برای طراحی و ایجاد فضای چشم نواز وجود دارد. آجر نسوز کوره صنعتی نیز یکی از همان مواردی است که از گذشته تا کنون با رنگ‌های گرم و شکل هندسی مستطیلی خود، توانایی ایجاد دکوراسیون مدرن، سنتی یا سبک های دلخواه دیگر را داشته است. به‌عنوان  مثال این آجرها گزینه‌ای اقتصادی در طراحی و ساخت شومینه‌های مدرن، کفپوش و تزیینات سبک روستیک به حساب می آیند.

مزایا و معایب آجر نسوز

مزایای آجر نسوز

1. مقاومت بالا در برابر حرارت:  این آجرها مقاوم در برابر دماهای بسیار بالا هستند و برای ساخت سازه‌هایی که در معرض دمای بالا هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
2. پایداری شیمیایی: با توجه به ترکیب شیمیایی پایدار خود، در مقابل آب، اسیدها و بازها و خرنده های مایع دیگر مقاوم هستند.
3. عمر طولانی با توجه به مقاومت بالا در مقابل حرارت و خوردگی، عمر طولانی دارند.
4. قابلیت انعطاف‌پذیری:  به راحتی در اشکال مختلفی تنظیم شوند و به شکل دلخواه سازنده ساخته شوند.

معایب آجر نسوز

1. هزینه بالا: آجر نسوز به دلیل پروسه تولید و همچنین استفاده از مواد ارزشمنددر فرایند تولید ، قیمت بالایی دارد.
2. وزن زیاد: چگالی بالای آجر نسوز باعث افزایش وزن آنها می‌شود.

نتیجه گیری

آجر نسوز، نوعی از آجر با خصوصیات ویژه‌ است که برای مقاومت در برابر دماهای بالا و آتش ساخته می‌شود. این نوع آجر از مواد با کیفیت و ساختاری بسیار خوب ساخته می شوند که در مقابله با دماهای بالا و حرارت ، تا حد بسیار زیادی مقاومت خود را حفظ می‌کند. و بهیم خاطر ، در صنایع گوناگون همچون صنایع فولاد، شیمیایی، نفت و گاز و … استفاده می‌شود.  در برخی ساختمان‌ها نیز به‌عنوان یکی از مهم ترین اجزای سیستم حفاظتی در برابر آتش مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مقاومت آجرنسوز در برابر سطح دمای وابسته به کیفیت و نوع ساختار آن است. در واقع، آجر نسوز می‌تواند در دماهایی بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ درجه سانتیگراد مقاوم باشد. لازم به ذکر است بعضی از انواع آجر نسوزها می‌توانند در دماهای بالاتر نیز قابل استفاده باشند.