محبوبترینها
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826062214
فیثاغورث یک هیأت
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
فیثاغورث یک هیأت نگاهی به سه ضلع یک مجلس عزاداری خوب ؛ مداحی ، مداح و مستمع نویسنده : سیدمحمد میرصالحی منبع : سایت راسخون از مقالات برگزیده ی مسابقه ی روایت محرم چکیده : خیلی چیزها باید جمع شوند تا مجلسی که ما برای عزاداری سید و سالاز شهیدان برگزار کردیم، مناسب حال و در شأن این بزرگان باشد. از نیت و هدف خالص گرفته تا مکان و زمان مناسب. از سخنران و منبری عالم گرفته تا مداح و روضه خوان اهل دل. از شعر زیبا و پرمحتوا گرفته تا شور سینه زنی و عزاداری. که جمع کردن همه ی این ها هنر می خواهد و برگزاری چنین مجلسی قطعاً هنرمندی. که پرداختن به فرصتی بیش از صفحات یک مقاله می طلبد. اما هر مجلس عزایی سه ظلعی دارد که به هم پیوسته و در هم بافته اند؛ مداح و مداحی و مستمع. و اگر بخواهیم این مجلس که مطمئناً از اصیل ترین هنر های اسلامی ست، تاثیر خود را بگذارد باید به شرایط هر کدام از این اضلاع توجه کنیم. این مقاله می کوشد که در حد خود به اصلی ترین ویژگی های این سه ظلع بپردازد و آن ها را تبیین کند. کلید واژه : مداح ، مداحی ، عزاداری ، هنر ، هنر اسلامی ، هنر مداحی ، هنر عزاداری ، عاشورا ، محرم ، امام حسین(ع) ، سید الشهداء ، روضه ، دیدگاه مقام معظم رهبری آیت الله خامنه ای به مداحی ، ویژگی های یک مداح خوب ، ویژگی های یک مجلس عزاداری خوب مقدمه : a : هنر راهی ست برای رسیدنِ مخاطب به درکی از مفهوم مدِ نظر ما. راهی برای درک هر چه به تر او و برداشتی هر چه زیباتر او از غایت مد نظر هنرمند. b : و مداح هنرمند است و غایتِ هنرش حضور. حضور در محضر اهل بیت، علیهم السلام. c : اهل مداحی هم سهیم است که هنر مداحی، هنری ست دو جانبه. هم صدای خوش می خواهد و هم گوش شنوا. هم دل می خواهد و هم اهل دل. هم روضه می خواهد و هم گریه. یک کلام هم هنرمند می خواهد و هم هنردوست. a2+b2=c2 : هنر و هنرمند و مخاطب ش برای خود باید هایی دارند و لابد نباید هایی. این سه ضلع باید دست به دست هم بدهند و دل در گرو اهلش، که اثری هنری - دینی خلق شود. و این آخری ، اول حرف ماست. بعضی ها می گویند هنر دو نوع است؛ دینی و غیر دینی. عده ای هم می گویند؛ نه، فقط هنری که در چهارچوب دین می گنجد، هنر است و هر به اصطلاح هنری که در چهار چوب دین نگنجد، از ریشه و اساس هنر نیست و فقط یک نام گذاری اشتباه است. مداحی شاید بارزترین و شایع ترین نمودِ هنر دینی باشد. می گوییم هنر دینی و فارغ از آنییم که حرف دسته ی اول درست است یا اعتقاد دسته ی دوم. و هنر دینی غیر از تمام قواعد و اصولِ مخصوص هنرها، بایسته های مخصوص خود را در حیطه ی دین و ظوابطش دارد. گوشه کنار احادیث مان و لابه لای حرف های بزرگان و ریش سفید های مان پر است از این قواعدِ ریز و درشت. بیایید و بنشینیم پای حرف های شان. ضلع اول : هنر * شرط اول ، شعر خوب : مایه ی اصلی مداحی شعر آن است. همین است که رهبرمان در جایی می گویند: « شرط اولش این است که شعر خوب باشد. در مورد شعر سخت گیری کنید.»1 توی شعر خیلی چیزها را می توان گنجاند. اما بایدی هایش، زندگی اهل بیت و حرف های شان و رویدادهای زندگی شان است و از همه مهم تر مرام شان است که باید در شعر گنجانده شود. جای گاه شعری که در عظمت اهل بیت باشد، محفوظ، ولی چیزی که خودشان از ما خواسته اند شعری است که ظلم ستیزی و مظلومیت و غربت اهل بیت را در بگیرد. زندگی اهل بیت پر است از ظلم ستیزی و رهبری بر ضد ظلم و رهنمود بر این که با دوستان چگونه باشید و با دشمنان چه طور. توی جامعه ی امروزی باید دنبال هم چنین شعری بود حتی اگر متاسفانه خریدار کم داشته باشد. * آهنگ خاص ، شیوه ی خاص : « هر آهنگ و آوازی به درد شما نمی خورد. آهنگ و آواز خاصی به درد شما می خورد آن هم به شیوه ی بیان خاص مداحی. اگر این کار مهم نبود من در بیان این جزییات معطل نمی شدم.»2 شاید خیلی قدمت نداشته باشد. حتی سن من و تو هم قد می دهد. قدیم ترها آهنگ ها و سبک ها محدود بود. اما این روزها هر مدلش را که بخواهی موجود داریم. نمومه هایش را شاید زیاد دیده باشی و شاید زیاد شنیده باشی. هم راه با هزار جور نقد و نظر و توجیه و استدلال. اما حقیقت همین است که رهبر مان می گوید. هر آهنگ و آوازی به درد نمی خورد. حرف این نیست که سبک جدید نشود و آهنگ به روز. نه! که اصلاً اگر هنری، هنرِ انطباق خودش را با زمانه اش نداشته باشد محکوم به فناست. حرف این است که هر کاری اصولی دارد و هر هنری حدود و اضافه کن به این ها شأن مداحی را که نباید با هر از راه رسیده ای بیالاید. * دیگر روضه ی دروغ نخوانید ! باید یکی از این دو را انتخاب کرد؛ یا اين كه با حتی يك كلمه دروغ، مجلسي را سرتا پا اشك و فرياد کرد يا اين كه مقتل را راست و مستند خواند و حتي به قیمت این که يك قطره اشك هم از چشم كسي سرازیر نشود. و هر دو راهی ای، یک امتحان است. از مردی می گویند که در خواب حضرت اباعبدالله عليه السلام را ديد. مرد دیده بود كه نسبت به حضرت بي‌ادبي و درشتی كرده. سراسیمه شد و صبح نشده رفت پيش يكي از بزرگان شهر و سیر تا پیاز جریان را گفت. جوابش چند کلمه بیش تر نبود. شما روضه‌خوان هستيد ؟ مرد گفت : بله ، ديگر روضه ی دروغ نخوانيد. روضه ای که با تاريخ و مقاتل معتبر و مشهور، هم راه نباشد، هم نشین وقايع مجعول و بي‌پايه می شود. خیلی وقت ها به بهانه ی «زبان حال» گفتن، چيزهايي گفته می شود كه وسیله ی وهن و كسر شأن حضرات ائمه، عليهم‌السلام، می شود. « ما که دل مان برای این بزرگ وارها می تپد، مبادا وسیله ی بشویم برای انتقال معارف غلط. نگاه کنید به کتاب های روایات. ببینید ائمه، علیهم اسلام، چه قدر مذمت کرده اند از کسانی که به نام دوستی آن ها، مطالب غلط را از قول آن ها نقل می کنند. روایات زیادی دارد. تن آدم می لرزد.»3 كلام آنان و نحوه ی برخورد و سلوك شان در هنگام مصيبت، اضطرار، غم، خشم، شادي و هر حال دیگری بسيار بسيار ظريف‌تر و دقيق‌تر از آن است كه ما و امثال ما بتوانيم در چهارچوب زبان حال به جاي آن بزرگواران حرفی بزنيم. چون در هر صورت زبان حال نيز اثر خود را در ذهن شنونده مي‌گذارد و حتي اگر بداند اين ها واقعيات و مسل‍ّمات تاريخي نيست و ساخته ی ذهن ماست. و همین است كه ابعاد حماسيِ شخصيتيِ مانند حضرت زينب، سلام‌الله عليها، كم‌كم از روضه‌ها و مراثي حذف مي‌شود؛ زيرا زبان حال، هرگز نمی فهمد و درک نمی کند كه چه گونه مي‌توان در عين زن بودن و سر تا پا عاطفه بودن، چه طور مي‌توان در عين مصيبت كشيدن و در زنجير دشمن اسير شدن، باز اين همه بزرگ و حماسي و عزيزالنفس بود. ضلع دوم : هنرمند * به ترین نماینده رطب خورده ای که منع رطب می کند، شده است حکایت بعضی از ما. از اخلاق و منش و اسم و رسم ائمه، عليهم‌السلام، می گوییم ولی تلاش نمی کنیم برای شبیه شدن. تاثیرات منفی یک رفتار اشتباه در یک مداح به مراتب بیش تر از دیگران است چرا که مردم، مداح را نماینده و تابلو دست گاه سید الشهدا می دانند. توقع مردم از اين قشر توقع ديگري است. يك برخورد نامناسب ممكن است پاي جواني را لااقل تا مدت ها از مجالس وعظ و روضه مان كوتاه كند، که این به خودی خود چیز کوچکی نیست و یک برخورد مناسب جوانی را پای ثابت این مجالس کند که این هم به خودی خود کار بزرگی ست. يادمان باشد عزيزترين نوكران در آستان حضرت اباعبدالله، عليه‌‌السلام، متواضع‌ترين، مهربان‌ترين، باتقواترين و بااخلاص‌ترين نوكران هستند نه خوش‌صداترين و پرجوش و خروش‌ترين و معروف‌ترين. * توجه به مسایل روز قرار بود عملیات بزرگی انجام شود. کارها جور نمی شد. فردا، فردا، فردا. شب عملیات همیشه فردا بود و هیچ وقت نمی رسید. برای خیلی ها دل و دماغی نمانده بود. بعضی ها می خواستند جبهه را ترک کنند. همه چیز داشت به هم می ریخت تا یکی از مداحان شعری خواند. از بلندگوها پخش شد. و دوباره عزم نبرد و شور شهادت بر همه ی جبهه ها حاکم شد. یک مداح با هنرش کاری کرد که خیلی ها نمی توانستند انجام دهند. « شعرایی که شما اسم های شان را شنیده اید؛ مثل فرزدق، کمیت و دیگران، این ها سلمان زمان خودشان نبوده اند. نه معرفت شان به قدر معرفت زراره و محمد بن مسلم و امثال این ها بود، نه فعالیت شان در محیط اهل بیت زیاد بود. اما شما می بینید امام از این ها تجلیلی می کند که از خیلی از اصحاب بزرگ وار خودشان نمی کند. چرا؟ به خاطر تبیین. چون این ها در یک جا حرفی زدند و نکته ای را روشن کردند که مثل خورشیدی بر ذهن ها و دل ها تابیده و حقیقتی را برای کردن روشن کرده است.»4 ترويج و اشاعه دين فردگرايانه هم يكي از آفات بعضي از محافل ديني ماست. بي‌توجهي نسبت به مسایلي مانند فقر، فساد، فقدان عدالت اجتماعي، تبعيض و در بعضي مجالس مذهبي، آفتي است كه در صورت بي‌توجهي، نوع دين‌ورزي جوانان را كاملاً دچار تحريف خواهد كرد و جوانان هيأتي را به سوي صوفي‌گري و عزلت‌گزيني كشيده خواهند شد. در زمان جنگ مملكت ما نياز به رزمنده پرشور و عاشق داشت. هيأت هاي آن روز نياز آن روز را به درستي درك كردند و از همين مساجد و هيأت ها و روضه‌ها بود كه بسيجيان عازم جبهه مي‌شدند. امروز هم ما جبهه های خودمان را داریم و به رزمنده های امروزی نیاز داریم. * ارتباط با عالمان دینی مهم ارتباط با علماء است. ارتباط با متخصصان دین، کسی که راه را از چاه بشناسد. هر چه ارتباط بیش تر، خطر سقوط کم تر. فرقی ندارد مداح باشی یا مستمع. بي‌سواد باشی و یا روشن فكر. همه در معرض سقوط اند و فرقي بين شان نيست. اگر چه مداح که باشی چون تاثیرت بیش تر است خطرت هم بیش تر است. عالم و روشن گر که نباشد پاي انواع و اقسام بدعت ها و تحریف ها در مجالس دینی مان باز می شود. امام حسين منهاي تقوا، امام حسين منهاي انجام وظايف اجتماعي و در يك كلام امام حسين منهاي دين، نتیجه ی همین جدایی ست. گاهی هم این كه علاقه ی ما جوانان به مداحان است که باعث شده تا مداحان خود را در جايگاه وعظ و افتاء و دست گيري از خلق ببينند. بعضي از مداحان امروز، هم منبري‌اند هم خطيب، هم استاد اخلاق و سير و سلوك، هم مرجع تقليد، هم كارشناس و تحليل‌گر مسایل سياسي و اقتصادي و علمي و نظامي و هم سر آخر، روضه‌خوان! و البته اگر صلاحیتش را داشتند چه خوب می شد اما چه کنیم که هر کسی را بهر کاری ساختند. ضلع سوم : هنر دوست من و تو ضلع سوم این معادله ایم. شاید بگویی به من و تو چه؟ من کجای کارم تو کجای معادله ای. اما این را بدان که تاثیر ضلع ما اگر بیش تر از دو ظلع اول نباشد مطمئن باش کم تر نیست. زمان انقلاب، تظاهرات و شعارها و مرگ بر آمریکا گفتن ها موثر بود بر شاعری که شعر می گفت، بر خطیبی که خطبه ایراد می کرد و بر مداحی که روضه می خواند. این مردم بودند که ذائقه ها را می ساختند و مسیرها را تعیین می کردند. و مردم یعنی من و تو. من باید هر چیزی را که می گویند و می خوانند با مبانی دین و با گفته های اهالی دین بسنجم و خوب و بدش را از هم جدا کنم. درهم شاید ارزان تر باشد اما چند تا پوسیده هم لابد می رود توی ظرفت. تو باید هر جایی نروی و هم راه هر گروه و کار و شعری نشوی. انتخاب مجلسی خوب و مناسب، شاید کمی سخت باشد اما خوبی اش این است که شریک هر بدعت و اشتباهی نمی شوی. ما باید به احسن لطایف امر به معروف کنیم و نهی از منکر، حتی اگر سخت باشد اما. پی نوشت ها : 1- در وادی محبت، مجموعه بیانات مقام معظم رهبری به مناسبت میلاد حضرت زهرا(س) درباره ی مداحی، از سال 68 تا سال 81، شرکت چاپ و نشر بین الملل، ص 120 2- همان، ص 127 3- همان، ص 44 4- همان، ص 73 منابع : 1- در وادی محبت ، مجموعه بیانات مقام معظم رهبری به مناسبت میلاد حضرت زهرا (س) درباره ی مداحی ، از سال 68 تا سال 81 ، شرکت چاپ و نشر بین الملل 2- رسانه‌ی شیعه ، جامعه‌شناسی آیین‌های سوگواری و هیأت‌های مذهبی در ایران ، محسن حسام مظاهری ، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل 3- نشریه‌ی سوره ، تحریریه‌ی چهارم ، شماره‌ی هفتم ، ویژه‌نامه‌ی هنر دینی 4- نشریه‌ی سوره ، تحریریه‌ی چهارم ، شماره‌ی شانزدهم
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 523]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها