تور لحظه آخری
امروز : پنجشنبه ، 22 شهریور 1403    احادیث و روایات:  امام علی (ع):منافق، بى شرم، كودن، چاپلوس و بدبخت است.
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1815079286




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

شخصيت مرموز ابليس(3)


واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
شخصيت مرموز ابليس(3)
شخصيت مرموز ابليس(3)     منظومه رفيع و سترگ بهشت گمشده در دوازده فصل سروده شده که در دو فصل پاياني، «آدم امتداد گناه خود را مي بيند و همه آن چه را که تا زمان ظهور حضرت عيسي مسيح(ع) بر روي زمين رخ مي دهد، مشاهده مي کند. سپس، از آمدن منجي بزرگ که همان پسر آسماني است خبر مي يابد و اين که چگونه با کمال بزرگواري و سخاوتمندي، خود را قرباني گناه اوّليه بشر مي کند تا گناه او را خريداري نمايد و نسل بشر را دوباره به رستگاري هدايت فرمايد. پسر آسماني در واپسين صحنه داستان، شهادتش را بر روي صليب محقّق مي سازد و به ابديّت مي پيوندد».(ميلتون ، 1383، ص133) در اين داستان با شکوه، شيطان حسود و مغرور سبب رانده شدن آدم و حوّا از بهشت مي شود. به راستي اين شيطان کيست؟«شيطان از نظر ميلتون، يک شورش است. ميلتون در وجود شيطان همه نفرت و نااميدي و يأس را جاي داده است».(ميلتون، 1383، ص33) شيطان همه خصوصيّاتي را که لازمه شکل گيري موجودي فاسد و منحرف و شرورو مغرور است، داراست. «شرارت وي از غرور، جاه طلبي و لجاجتش سرچشمه گرفته است».(ميلتون، 1383، ص222) شيطان به هر حالتي که بخواهد خود را درمي آورد. زماني که با نيزه خود به راه رفتن مي پردازد، از کالبدي جسماني برخوردار است امّا در هنگام عبور از دوزخ و ورود به دنياي جديد در خطر سقوط و غرق شدن در خلاء حضور دارد و تنها با کمک بخارهايي که به بالا صعود مي کند در هوا معلّق باقي مي ماند. «آن زمان که در کالبد حيواني حلول مي کند به نظر مي رسد که تنها شبحي بيش نباشد، به گونه اي که مي تواند بنا به ميل و خواسته خود، در هر زمان که ارداه کند مادّه شود و آن هنگام که در برابر جبرئيل قرار مي گيرد از نيزه و سپري براي دفاع خود بهره مند مي باشد و به همان نسبت، بازوان فرشتگان ديگر نيز از ماهيّتي جسماني برخوردار مي باشند».(ميلتون، 1383، ص222) به طور کلّي، شيطان در هر موقعيّتي که از کارهاي آدم بيم دارد، به شکل جسماني ظاهر مي شود. با همه اين احوال و با وجود اين همه اقتدار و اختيار که در وجود شيطان مشهود مي باشد، سرانجام سقوط مي کند. آري شيطان در اوج وحشتي باور نکردني و توصيف ناپذير سقوط مي کند و حالتي کاملاً خارج از کنترل دارد. حتي ترس و وحشت آدم نيز، به هنگامي که از بهشت رانده مي شود، به پاي ترسي که شيطان تجربه کرد نمي رسد. اين سقوط چگونه انجام مي گيرد؟ چگونه مي توان به سرعت وارد دوزخ شد؟ معلوم است که اين ورود «با سقوطي وحشتناک که در کمال خشونت صورت گرفته است، آن هم به مدت نه روز و نه شب صورت مي گيرد».(ميلتون، 1383، ص430) نکته مهمّي که در منظومه بهشت گمشده قابل توجه است اين است که ميلتون به هيچ وجه مايل نيست که شيطان به گذشته خود بنگرد و يا خواننده، ماهيّت ملکوتي و زيباي او را پيش از نافرماني شومش به وضوح مشاهده کند. ميلتون عميقاً مايل است که خواننده، شيطان را آن گونه که (در حال حاضر) است، ببيند، به عنوان موجودي نافرمان و شرور که پيوسته به کارهاي بد و بدتر رو مي کند. ميلتون وقتي منظومه را آغاز مي کند، در همان ابتدا خواننده را با شيطان رويارو مي سازد و چنان احساسات پر شور و شديدي را در وجود او آشکار مي کند که خواننده فرصت نمي يابد از خود سوال کند اصل و منشأ آن شور و انرژي عجيب و منفي از کجا نشأت گرفته است. 4ـ کمدي الهي   دانته، شاعر توانا و پرآوازه ايتاليا -(1265-1321م) که برخي وي را شاعر اعظم جهان ناميده اند- در طول 56 سال زندگي خود آثار مختلفي پديد آورده که اهمّ آنها شاهکار کم نظير کمدي الهي در سه کتاب مجزّا و به هم پيوسته مي باشد. اين مجموعه از 100سرود و هر کتاب از 33 سرود تشکيل مي شود که قسمت دوزخ يک سرود اضافي دارد. هر سرود بندهاي سه بيتي و از 110تا 160مصرع را شامل مي شود و هر کتاب داراي 10طبقه مي باشد که در هر طبقه وقايع ويژه اي اتّفاق مي افتد. کمدي الهي، منظومه اي است داستاني که با قدرت و انسجام و زيبايي تمام سروده شده است و سراسر منظومه پر از تمثيل ها و اشارات و استعاراتي است که با وجود گذشت بيش از ششصد سال هنوز بسياري از آنها کاملاً روشن نشده است. طرز گفتار و شيوه نقل حوادث و وقايع و دقّتي که در وصف جزئيّات و ريزه کاري هاي سفر به دوزخ و برزخ و بهشت به کار مي رود، آن را به شکل يک سفرنامه واقعي يک مسافر درآورده است.(دانته، 1378، ص35) جنبه معنوي و تمثيلي کمدي الهي عالي ترين جنبه ها و امتيازات آن است. سراسر مجموعه طولاني، شرح سفري است که از راهي دراز، پر از موانع و مشکلات از وادي گناهکاري به سر منزل رستگاري و صفاي معنوي صورت مي گيرد و به حقيقت (جهاد با نفس) نام دارد راهي است صعب، و در اين سفر، دو نيرو به کمک مسافر مي شتابند، اوّلي عقل و دومي عشق است که هر دو ياري رسان راهنماي مسافر مي شوند و مسافر به کمک اينان، هرگز راه به مقصد نمي برد. راهنماي عقل در اين منظومه (ويرژيل) و راهنماي عشق (بئاتريس) نام دارد که در جاي جاي اين اثر، مددکار و راهبر مسافر مي باشند.(دانته، 1378، ص36) کتاب دوزخ دانته شاهکاري کم نظير است و در سراسر آن هيچ نکته اي نيست که از آن مفهوم معنوي خاص و عميقي مراد نباشد. دسته هاي گناه کاران، هر يک به نوع خاصي کيفر مي بينند. «عذاب ها عبارتنداز محروميّت جاوداني از اميد، طوفان ابدي، گنداب و لجن زار، باران آتش، ماران و افعيان، ابليسان تازيانه بر دست، سگان درنده، مرغان شوم، قطران گداخته، بيماري، زخم هاي گوناگون و سرماي طاقت فرسا، همه جا ديوان، عفريتان، شياطين و در آخر کار؛ شيطان اعظم که فرمانرواي کل دوزخ است از اقامتگاه خود در نقطه مرکزي کره زمين، اين کشور عظيم ظلمات را اداره مي کند. شياطين در هر مرحله به کمين نشسته اند و در صدد فريفتن مسافران هستند. در آغاز سفر، يکي از زادگان اهرمن که پاسدار بزرگ دوزخ است او را وسوسه مي کند که به درون جنگل خطا بازگردد و بيهوده بدين سفر نرود».(دانته، 1378، ص50) در سرود هشتم که مربوط به طبقه پنجم دوزخ و جايگاه ارباب غضب و محلّ استقرار شهر شيطان (ديته) است، «قسمت علياي دوزخ که شامل پنج طبقه اول آن بود، به پايان مي رسد و دوزخ سفلي آغاز مي گردد. در اين جا، دانته و راهنماي خردمندش ويرژيل (سمبل عقل) با مقاومت غير منتظره و عجيب شياطين مدافع دژ مستحکم ديته مواجه مي شوند، ويرژيل اعتراف مي کند که براي نجات آنها از اين مهلکه، امداد و سروش آسماني ضروري مي نمايد از نظر تمثيلي، اين مقاومت شيطان و عجز ويرژيل و کمک غيبي، نشان آنست که عقل و منطق انساني، آنجا که پاي ماهيّت و جوهر(شرّ) و (شيطان يا اهريمن) در ميان باشد، از آن بي خبرند. در نهايت تنها راه نجات، به شکل ايمان و خلوص ظاهر مي شود که همان کمک الهي است».(دانته، 1378، ص185) سرود سي و يکم به توصيف عفريتان و ديوان دوزخ متعلّق دارد. اينان پاسداران طبقه نهم دوزخ يعني آخرين طبقه جهنم هستند که مقرّ فرمانروايي (امپراتور دوزخ) يعني شيطان اعظم است. اينان موجوداتي عظيم الجثّه و خوفناک هستند که ديدارشان بيننده را متوجه مخافت و مهابت نيروي نهفته و«در زنجير کشيدن آنان مي کند. چنانکه اگر اين نيرو در خدمت بشر به کار افتد تعادل قوا به نفع اهريمن برهم خواهد خورد».(دانته، 1378، ص475) دانته در سرود سي و دوم از دفتر کار ابليس اعظم که به جرم عصيان به خداوند از آسمان فرو افتاده، پر و بالش سوخته و بر جاي ايستاده، سخن مي راند. ابليس در واقع بزرگترين کل از گناه کارترين ارواح خبيث مستقرّ در دوزخ مي باشد که از اين مقرّ (طبقه نهم دوزخ) که در نقطه ي مرکزي کره ي ارض قرار دارد، قلمرو وسيع خويش يعني سراسر دوزخ را اداره مي کند. از برجسته ترين نمايندگان دوزخيان اين طبقه، (قابيل) پسر برادرکش آدم و (يهودا)حواري خائن است که عيسي(ع) ولي (نعمت خود را به سکّه اي چند بفروخت».(دانته، 1378ص495) آخرين سرود کتاب رفيع و اعجاب آفرين دوزخ (يعني سرود سي و چهارم) به طبقه نهم، جايگاه خيانت کاران و خائنين به ولي نعمتان اختصاص دارد و در واقع آخرين منزل سفر دوزخ مي باشد. اين منزل آخرين و جالب ترين همه منازل است، زيرا(پادشاه دوزخ) يعني شيطان بزرگ در آن جاي دارد. اين شيطان با قد غول آساي خود در وسط قلمرو يهودا درست در وسط کره زمين ايستاده است. شيطان در اينجا داراي سه صورت و شش دست است که نشان جمع سه وجود يک وجود است. اين سه صورت سرخ، زرد و سياه نماينده سه اصل؛ غضب و کينه و جهل اند که اساس هستي اهريمن به شمار مي آيند و در مقابل سه اصل؛ محبّت و بخشش و دانايي قرار دارند که ترکيب آنها اساس ذات يزداني است. دانته به همراه استادش ويرژيل، تمامي اين مراحل را با تحمل شدايد و سختي هاي فراوان با موفقيّت طي مي کنند. و سرانجام از دام ابليس مي رهند و قدم در عالمي ديگر (برزخ) مي گذارند که مرحله توبه و پشيماني است. دانته ورود به عالم برزخ را با اين جملات در کتاب دوزخ اعلام مي کند: «او - ويرژيل - از پيش و من از پس به جانب بالا رفتيم، چنانکه عاقبت در آن سوي روزنه اي مدوّر، زادگان زيباي آسمان را ديدم، و در آنجا سر بر آورديم تا ستارگان را باز ببينيم.» (دانته، 1378، ص540) نتيجه گيري   از مجموع پژوهش هاي به عمل آمده در خصوص ابعاد شخصيّت ابليس و با جمع بندي خلاصه همه مطالبي که در کتاب هاي ديني، مذهبي و ادبيّات کلاسيک ايران، انگليس و ايتاليا نقل شده، نتايج زير جلب نظر مي کند: خير و شر يا اهورامزدا و اهريمن از کهن ترين موضوعاتي است که اذهان متفکران، روحانيان مذهبي و فلاسفه را مشغول کرده است. اين دو موضوع يا موجود، در اسلام در خدا و شيطان نمود پيدا مي کند که البته در کتاب آسماني ما اين دو با هم برابر نيستند و شيطان، جزو مخلوقات خداست و هرگز توانايي او به قدرت لايزال الهي نمي رسد. در باور عده اي از مسيحيان، اساس هستي اهريمن سه اصل«غضب»، «کينه» و «جهل» مي باشد که صورت هاي سه گانه او را نشان مي دهند و در مقابل سه اصل «محبّت» و«بخشش» و«دانايي» قرار دارند که ترکيب آنها اساس ذات يزداني است و در تعبيري ديگر اين سه چهره، مظهر تثليث الهي يعني (اب، ابن، روح القدس) مي باشد، و برخي نيز اساس هستي اهريمن را مظهر سه گانه گناهان دوزخ که در قالب گرگ، شير و پلنگ نمودار شده، دانسته اند. در اظهار نظر درباره شخصيّت ابليس، هم زمان با آشکار ساختن ماهيّت پنهاني و منفور وي، حالت دلاورانه، جسورانه و بي باکانه اي که با نوعي قدرت تحمل و پذيرش رنج و شکنجه همراه باشد، به وجود او نسبت داده مي شود، به گونه اي که شيطان در قالب موجود پاکباخته و از همه جا رانده شده، ظاهر مي شود که با اين که نماد همه بدي ها، فسادها و گمراهي هاست امّا بزرگي و جلال خود را محفوظ نگاه داشته و در پذيرش مصيبت، کوشا، صبور و شجاع مي باشد. سرچشمه طغيان ابليس، خودخواهي، غرور و خودستايي است که در او جسارتي عظيم پديد مي آورد و ترجيح مي دهد که از بهشت رانده شده و در دوزخ فرمانروايي کند، اما تسليم اوامر الهي نباشد. در مباحث موجود (غير از تحقيقات قرآني و عرفاني) شيطان به صورت موجودي پليد، زشت و تبهکار معرفي مي شود و ماهيّت ملکوتي و زيباي او، پيش از نافرماني شومش به نمايش گذاشته نمي شود. و در نتيجه همه گناهان در قضيّه هبوط آدم و حوّا به گردن ابليس انداخته مي شود و انسان همواره به دور ساختن خود از شيطان و کارهاي شيطاني، تلاش مي کند که ابعاد فاجعه مربوط به خوردن ميوه منع شده را کم رنگ و محدودتر سازد، غافل از اينکه شيطان همواره در کار اغواگري و انحراف اوست. مسأله اي که در اين آثار به چشم مي خورد نقش اين موجود در ايجاد شرّ و فساد است و همچنين اين موجود علاوه بر عامل گمراهي انسان، خود و عواملش نقش فرمانروا و شکنجه گران دوزخ را نيز ايفا مي کنند. در بهشت گمشده، شيطان با دگرديسي و انحطاط نشان داده شده است. اين موجود از نظر فيزيکي، تغيير شکل مي يابد که هم سو با تغيير شخصيّت اوست. خصوصيّات اصلي شيطان، غرور و تکبر اوست، که همه شکارچيان قدرتمند بشريّت، از نمرود گرفته تا ناپلئون و... آن را در وجود خود داشته و پرورش داده اند، و پنداشته اند که بايد به نداي «انگيزه دروني» که در وجود خويش مشاهده مي کنند، گوش تسليم سپارند. منابع و ماخذ: 1ـ الباقي، محمد فؤاد، المعجم المفهرس الفاظ القرآن کريم، قم، نشر بيدار، 1372 2ـ ابن طفيل، زنده بيدار، ترجمه بديع الزمان فروزانفر، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360. 3ـ اسميت، ژوئل، فرهنگ اساطير يونان و رم، ترجمه شهلا برادران خسروشاهي، فرهنگ معاصر، روز جهان، 1384 4ـ بهار، مهرداد، پژوهشي در اساطير ايران، تهران، نشر آگه، 1378 5ـ پورنامداران، تقي، رمز و داستان هاي رمزي در ادب فارسي، تهران، شرکت انتشارات علمي و فرهنگي 1383 6ـ تروپ فراي، نور، تحليل نقد، ترجمه صالح حسيني، تهران، نشر پژمان، 1377 7ـ تفضّلي، احمد، تاريخ ادبيّات ايران پيش از اسلام، تهران، مهارت، 1383 8ـ جي -اي کادن، فرهنگ ادبيّات و نقد، ترجمه کاظم فيروزمند، تهران، نشر شادگان، 1380 9ـ حسينجاني، ابوالقاسم، مقدّمه اي بر شيطان، تهران، شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي، 1375 10ـ دانته، کمدي الهي، ترجمه شجاع الدين شفا، تهران، انتشارات امير کبير، چاپخانه سپهر، 1378 11ـ دهخدا، 1436، فرهنگ دهخدا 12ـ رستگار فسائي، منصور پيکر گرداني در اساطير، تهران، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي 1383 13سجادي، سيد جعفر، فرهنگ معارف اسلامي، تهران، انتشارات کومش1373 14ـ سنائي، مثنوي هاي حکيم سنائي به انضمام شرح سير العباد الي المعاد، تصحيح و مقدّمه از محمدتقي مدرس رضوي، تهران، انتشارات دانشگاه، 1384 15ـ کيخسرو، دستور جاماسب جي جاماسپ آسا، ارداويرافنامه، مقدّمه کتايون مزداپور، تهران، توس 1382 16ـ ميلتون، جان، بهشت گمشده، ترجمه فريده مهدوي دامغاني، تهران، نشر تير، 1383 17ـ ميرباقري فرد، علي اصغر، تاريخ ادبيّات ايران(1)، تهران، سمت، 1383 18ـ هميلتون، اديب، سير ي در اساطير يونان و رم ترجمه عبدالحسين شريفيان، تهران، اساطير، 1383 19ـ ياحقي، محمدجعفر، فرهنگ اساطير و اشارات داستاني در ادبيّات فارسي، تهران، سروش، 1375 20-Bradford, Richard The complete critical to John Milton, London,2001 21-Cliffs Notes on milton s paradise Lost. New york. 1963,1966 22-Elledye,scott. ed.paradise Lost.Newyork.1973 23-Monarch Notes dantS Divine Comedy. New york.1964,1960 24-Patterson , Annabel.edjohn Milton. New york.1992 منبع:پايگاه نور- ش 13 /ن  
#فرهنگ و هنر#





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 662]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


فرهنگ و هنر

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن