محبوبترینها
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1798205056
ذکاء الملک در هیات دیپلمات
واضح آرشیو وب فارسی:فرهنگ امروز: فرهنگ امروز/ محسن آزموده: «دیروز از وثوق الدوله تلگرافی آمده. حاصل اینکه اگر جواب بعضی از سوالات شما را نداده ام برای این است که تکلیف معلوم نشده. کناره گیری شما هم مناسب نیست. از بابت پول هم دولت در ضیق است. اما ساعی هستم، بفرستم. حساب پول را هم بفرستید. مزه در این است که ما را اینجا سرگردان گذاشته اند و می گویند جواب شما را نمی دهیم، به واسطه اینکه تکلیف معلوم نیست. پس تکلیف را کی باید معلوم کرد و باید بکند؟ و چه تکلیفی می خواهند معلوم کنند؟»اینها بخش هایی از یادداشت های روز پنجشنبه بیست و یک شعبان ١٣٣٧ نوشته محمد علی فروغی ذکاء الملک (١٣٣١ -١٢٥٤ ه. ش.) است، به یک معنا شاید بتوان کل کتاب را در این پاراگراف خلاصه کرد؛ قصه سرگردانی و سردرگمی هیات ایرانی اعزام شده به پاریس که نمی داند باید چه بکند و تکلیفش مشخص نیست و از تهران نیز خبری نمی رسد. این یادداشت ها در سال اخیر به صورت کتاب یادداشت های روزانه سفر کنفرانس صلح پاریس منتشر شده است. فروغی این یادداشت ها را در سفرش به اروپا به همراه هیات ایرانی داشت. این یادداشت ها با عزیمت از تهران در صبح روز سه شنبه ٢٥ آذر ١٢٩٧ (١٧ دسامبر ١٩١٨) آغاز شده و با ترک پاریس در ٢٠ مرداد ١٢٩٩ (١١ آگوست ١٩٢٠) خاتمه می یابد. این یادداشت ها در شش دفترچه به قطع جیبی بخشی از دفترچه های یادداشت محمد علی فروغی است. او در این یادداشت ها در تمام طول سفر کارها و وقایع هر روز را با انضباط کامل یادداشت کرده است . نثر کتاب چنان که آشنایان با نثر فروغی در سایر آثارش آشنا هستند، روان و شیوا و به شیوه گزارش نویسی ترکیبی از جملات کوتاه و خبری است. نویسنده در این یادداشت ها که تقریبا هر روز را شامل می شود، شرح گویایی از کارهایی که کرده، جاهایی که رفته، غذاهایی که خورده، آدم هایی که دیده، اخباری که شنیده و حرف هایی که گفته را به همراه مختصری از حال و احوال شخصی اش بیان می کند. فروغی در این یادداشت ها کمتر به نظریه پردازی و تحلیل پرداخته و بیشتر کوشیده روایتگر و توصیف کننده باشد. با این همه در جای جای این نوشته ها اظهارنظرهای او را درباره مکان ها، سیاستمداران، افراد، شرایط و... می خوانیم و می بینیم که چطور ذکاءالملک از کارشکنی های انگلیسی ها و سیاست های مخفی کارانه دولت و ناکارآمدی سیاست داخلی ایران شاکی است و دل نگران وضعیت. همچنین تعلق خاطر مولف به کتاب ها و دانشمندان در جای جای سطور مشهود است. کتاب همچنین شامل سه پیوست است که پیش از این منتشر شده بودند: نخست متن مهمی که نامه ای از پاریس نوشته فروغی خطاب به دوستانش است و در آن نگاه این سیاستمدار به قرارداد ١٩١٠ و انتقاداتش به دولت وثوق و کارشکنی های انگلیسی ها بازتاب یافته است. دوم نامه خصوصی فروغی به محمود وصال (وقار السلطنه) که تاریخ ١٧ دسامبر ١٩١٩ پاریس را دارد و در آن نیز بار دیگر دغدغه های وطن دوستانه فروغی و نگرانی اش از وضعیت نابسامان سیاست ایران مشهود است و در نهایت نیز نطق مشهور فروغی در کنفرانس صلح پاریس در ١٩١٩ است که معلوم نیست ایراد شده یا خیر، اما در آن فروغی بالاختصار تاریخ ایران و روابطش با دولت های غربی را بیان می کند و می کوشد ادعاهای بحق ایران را در بیانی منطقی و عقلانی بیان کند. موضوع اصلی کتاب مذاکرات صلح پاریس است. فروغی بعد از جنگ جهانی اول و در زمان هایی که ریاست دیوان عالی تمییز را در اختیار داشت، به همراه هیاتی به ریاست علیقلی خان انصاری، مشاور الممالک، وزیر امور خارجه به پاریس سفر کرد. در این هیات غیر از این دو، سید ابوالقاسم خان انتظالم الملک (عمید) رییس کابینه وزارت خارجه، میرزا حسین خان معین الوزاره (علاء) وزیر سابق فواید عامه و تجارت، آدلف پرنی مستشار وزارت عدلیه و میرزا عبدالحسین خان انصاری (پسر مشاورالممالک) در مقام منشی هیات نیز حضور دارند. در ایام جنگ جهانی اول (١٩١٨-١٩١٤) ایران شرایطی سخت و طاقت فرسا دارد. کابینه های متعدد روی کار می آیند و سقوط می کنند، قدرت نظامی کشور سخت کاهش یافت است، وضع داخلی آشفته است و احمد شاه جوان علاقه ای به سلطنت ندارد. چند سال پیش از آن (١٩٠٨ و ١٩١٥) روسیه و انگلیس در توافقنامه ای ایران را بین خود تقسیم کرده اند. با شروع جنگ با وجود اعلان بی طرفی از سوی ایران، دول متخاصم حریم ایران را به رسمیت نشناختند و خسارات زیادی به کشور وارد کردند. درباره زیان هایی که به ایران وارد شد، آمار و ارقام تکان دهنده ای منتشر شده است. در نوامبر ١٩١٨ قرارداد متارکه بین متفقین و آلمان و اندکی بعد متحدانش (اتریش و عثمانی) امضا شد و در ژانویه ١٩١٩ کنفرانس ورسای برای بررسی روند صلح و خسارات جنگ برگزار شد. اعزام هیات ایرانی از سوی دولت وثوق الدوله به همین منظور صورت گرفت. اهداف کلی هیات ایرانی به شرح ذیل بود: ١- شرکت ایران در کنفرانس صلح ٢- استقلال سیاسی، اقتصادی و قضایی ٣- جبران خسارات وارده ٤- اصلاح خطوط سرحدی چنان که گفته شد در این زمان وثوق الدوله، رییس الوزرا سیاستمدار انگلوفیل بر سر کار بود که «مردی مقتدر و با کفایت بود که عمیقا باور داشت ایجاد ثبات و امنیت و به طور کلی هر نوع اصلاحاتی در ایران نابسامان آن روزها تنها به شرط حمایت انگلستان ممکن است.» از قضا در همین زمان انگلستان در ایران قدرتی بی سابقه داشت، زیرا بعد از فروپاشی روسیه در انقلاب اکتبر ١٩١٧ روس ها سخت تضعیف شدند. در این زمان سیاستمداران انگلیسی چون لرد کرزن و سرپرسی کاکس می کوشیدند نقش دولت انگلیس را در ایران تقویت کنند و درصدد بودند که قرارداد معروف ١٩١٩ را که به قرار داد تحت الحمایگی ایران زیرنظر انگلیس است، به تصویب برسانند. در چنین وضعیتی شرکت ایران در کنفرانس صلح که غیر از اهداف یادشده، پای امریکایی ها و فرانسوی ها را نیز به ایران باز می کرد، چندان مقبول طبع بریتانیا نبود. به همین دلیل دولت بریتانیا تمام تلاشش را کرد تا به بهانه اعلام بی طرف بودن ایران در جنگ، مانع شرکت هیات ایرانی در کنفرانس صلح شود. وثوق الدوله نیز هیات اعزامی را بی خبر و تکلیف نگه می داشت و آنها را در جریان تحولات داخلی ایران قرار نمی داد. مساله بعدی برخی ادعاهای گزاف ایران به خصوص در مورد مسائل مرزی بود، مثل اینکه شهرهای قفقاز و سراسر کردستان عثمانی و شهرهای مقدس نجف و کربلا و کل ترکستان روسیه به ایران بازگردانده شود! خود فروغی درباره این ادعاها می نویسد: «درباب دعاوی ارضی پرده پوشی نمی کنم که این یک ادعای زیادی بود که ما کردیم، مبالغه آمیز بود. مخصوصا نقشه ای که کشیدیم مزخرف بود.» در نهایت نیز هیات نمایندگی ایران اجازه نیافت مدعاهایش را در کنفرانس صلح مطرح کند و به هدف هایش دست نیافت. اگرچه توانست چند معلم فرانسوی را استخدام کند. فروغی نیز در این سفر چند سخنرانی در فرانسه و آلمان درباره تاریخ و ادبیات ایران ایراد کرد. کتاب یادداشت ها گزارشی از این سفر است و در موضوعات نظری و تئوریک عنوان نشده است. با این همه کل مبنای نظری بحث های فروغی را که صد البته بسیار اهمیت دارد می توان در چند سطری که در پایان نامه اش به ایران آمده خلاصه کرد. او در این سطور از فقدان مفهوم مصلحت همگانی (از مفرداتی که از قضا جواد طباطبایی نیز بر فقدان آن در اندیشه سیاسی ایرانی تاکید می کند) شکایت می کند و می نویسد: «ایران اول باید وجود پیدا کند تا بر وجودش اثر مترتب شود. وجود داشتن ایران وجود افکار عامه است. وجود افکار عامه بسته به این است که جماعتی- ولو قلیل باشند- از روی بی غرضی در خیر مملکت کار بکنند و متفق باشند. اما افسوس، بس که گفتم زبان من فرسود.»نکته مهم تر کتاب که آن را به خصوص برای پژوهشگران تاریخ معاصر به سندی ارزشمند بدل می سازد، فارغ از بحث مذاکرات که به آن اشاره شد، اسامی و نام هایی است که در لابه لای کتاب به آنها اشاره شده است. محمد علی فروغی چنان که همگان می دانند، شخصیتی ذوابعاد است. او به همان میزان که سیاستمداری استخوان دار و با پرنسیب است، در فرهنگ و ادب نیز نامی شناخته شده و موثر محسوب می شود و به همان میزان که با اصحاب سیاست دم خور است و در یادداشت هایش از ایشان یاد می کند، به اهل فرهنگ و قلم نیز توجه دارد و در گوشه و کنار یادداشت ها به کرات به آنها اشاره کرده است. در متن یادداشت ها در کنار اسامی سیاستمدارانی چون احمدشاه، وثوق الدوله، نصره الدوله، ناصر الملک، ممتازالدوله، لرد کرزن، مشاور الممالک، حسین خان علایی، انتظام الملک و... به نام هایی چون محمد قزوینی، ولتر، پاستور، افلاطون، ویکتور هوگو و... نیز بر می خوریم. همچنین یادداشت ها شامل گزارش های جذابی از تئاترها، کنسرت های موسیقی، مهمانی های اشراف و تفریحات و به طور کلی زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم انگلیس در آن سال هاست. به طور کلی متن یادداشت های روزانه محمدعلی فروغی اثری قابل توجه و ارزشمند است که گزارشی زنده از زبان یکی از فرهیخته ترین ایرانیان سال های پر هیاهوی ایران پس از جنگ جهانی اول ارایه می کند.
شنبه ، ۷آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فرهنگ امروز]
[مشاهده در: www.farhangemrooz.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 12]
-
گوناگون
پربازدیدترینها