تور لحظه آخری
امروز : چهارشنبه ، 5 دی 1403    احادیث و روایات:  پیامبر اکرم (ص):سلام را رواج ده تا خير و بركت خانه ‏ات زياد شود.
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها

تبلیغات

تبلیغات متنی

صرافی ارکی چنج

صرافی rkchange

سایبان ماشین

دزدگیر منزل

اجاره سند در شیراز

قیمت فنس

armanekasbokar

armanetejarat

صندوق تضمین

Future Innovate Tech

پی جو مشاغل برتر شیراز

خرید یخچال خارجی

موسسه خیریه

واردات از چین

حمية السكري النوع الثاني

ناب مووی

دانلود فیلم

بانک کتاب

دریافت دیه موتورسیکلت از بیمه

طراحی سایت تهران سایت

irspeedy

درج اگهی ویژه

تعمیرات مک بوک

دانلود فیلم هندی

قیمت فرش

درب فریم لس

خرید بلیط هواپیما

بلیط اتوبوس پایانه

تعمیرات پکیج کرج

لیست قیمت گوشی شیائومی

خرید فالوور

پوستر آنلاین

بهترین وکیل کرج

بهترین وکیل تهران

خرید از چین

خرید از چین

تجهیزات کافی شاپ

کاشت ابرو طبیعی و‌ سریع

قیمت بالابر هیدرولیکی

قیمت بالابر هیدرولیکی

قیمت بالابر هیدرولیکی

لوله و اتصالات آذین

قرص گلوریا

نمایندگی دوو در کرج

رفع تاری و تشخیص پلاک

پرگابالین

دوره آموزش باریستا

مهاجرت به آلمان

بهترین قالیشویی تهران

بورس کارتریج پرینتر در تهران

تشریفات روناک

نوار اخطار زرد رنگ

ثبت شرکت فوری

تابلو برق

خودارزیابی چیست

فروشگاه مخازن پلی اتیلن

قیمت و خرید تخت برقی پزشکی

کلینیک زخم تهران

خرید بیت کوین

خرید شب یلدا

پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان

کاشت ابرو طبیعی

پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا

پارتیشن شیشه ای

اقامت یونان

خرید غذای گربه

رزرو هتل خارجی

تولید کننده تخت زیبایی

مشاوره تخصصی تولید محتوا

 






آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1844163357




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

جاودانگي شهادت امام حسين (ع)


واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
جاودانگي شهادت امام حسين (علیه السلام)
جاودانگي شهادت امام حسين (ع) نويسنده: عبد العزيز ساشاديناترجمه‏ي: علي آخشيني پرسش اصلى كه ما مى‏خواهيم در اين مقاله مطرح كنيم از اين قرار است: پس از رحلت پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله به ويژه دوره خلافت عثمانى، چه بر سر اسلام آمده بود كه امام حسين عليه‏السلام لازم دانست ـ با قيام خود ـ آسيبهايى را كه امويان بر آن وارد ساخته بودند، برطرف سازد؟اسلام ماهيت انسان را بر حسب نيازهاى معنوى و مادى، هر دو در نظر مى‏گيرد و به معناى دقيق كلمه هرگز تنها به طرح آرمانها بسنده نمى‏كند، بلكه پيوسته خواهان به كارگيرى آنهاست. قرآن براى مسلمانان تمام دلايل را آورد تا خواستار دولت و جامعه‏اى باشند كه بر اساس اسوه حسنه‏اى كه ابعاد سياسى و آرمانى رسالت پيامبر بر روى زمين برقرار كرده بود، استوار باشد. ولى رفتار سياسى عمده رهبران صدر اسلام به طور اجتناب‏ناپذيرى عدم تعهد نسبت به «اسوه حسنه» را نمايان ساخت. از زمان عثمان، طبقه حاكم، از اسلام كم و بيش به منزله نماد هويت استفاده كرده بود. در همان حال كه آرمانهاى اسلامى در بردارنده تعهد اجتماعى مسئولانه و مساوات‏طلبانه بود، اين حاكمان مشغول ايجاد طبقه ممتازى از برگزيدگان كوچك بودند كه ميراث مشترك عربى، آنان را به هم پيوند داده بود. معانى ضمنى چنين انحرافى از آرمان اسلامى براى مسلمانانى كه نسبت به مسئوليتهاى اخلاقى و سياسى برخاسته از ايمان اسلامى بسيار جدى بودند، آشكار گرديد. آشكارترين معناى ضمنى اشاره به ميراث اعراب در تنظيم زندگى عمومى و خصوصى بدين معنى بود كه آيين اسلام، كه طبقه حاكم ممتاز اعراب را به هم پيوند داده بود، رشك برانگيز بود. اين پيوند رشك برانگيز طبقه حاكم، اسلام را به صورت آيين اسماعيلى (چون اعراب از نسل اسماعيل فرزند ابراهيم بودند) در آورد، همان‏گونه كه گروندگان آيين اسرائيلى يهود، تنها به دليل آنكه از نسل ابراهيم بودند، عضو جامعه به شمار مى‏آمدند. به رغم جامع بودن آرمان اسلامى و سمت و سوى جهان‏گرايانه آن، ستايش اعراب به منزله نژادى از نسل اسماعيل و ايجاد جامعه قوم مدار به صورت بخشى از برنامه امويان از نيمه دوم دوره خلافت عثمان درآمد. مهم‏ترين نتيجه اين رسالت سياسى كه به تدريج آشكارتر گرديد، اين بود كه با مسلمانان به طور برابر رفتار نمى‏شد؛ يعنى بر طبق حكم قرآن به «برادرى تمام مؤمنان» و سفارش پيامبر به مسلمانان براى ترك همه منازعاتِ مبتنى بر نسب و خانواده(2). برعكس، خانواده‏هاى بزرگ مدينه كه از اخلافِ اصحاب نزديك پيامبر بودند برتر شمرده شدند و احساس مصونيت از تعرض براى افرادى از طوايف عرب در برابر نص قرآنى، يعنى آنكه يك مسلمان، جداى از وابستگى قومى‏اش بايد به آن آزادى و كرامت دست يابد، تقويت گرديد(3).رشد اشكال گسترده تجمل‏پرستى شهرى، و تمايز اجتماعى با نگرش ضد مساوات ‏طلبانه رهبران مسلمان اوليه هماهنگ بود. دستاورد فتوحات در قالب غنايم جنگى و درآمد دولتىِ حاصل از سرزمينهاى فتح شده سبب توزيع نابرابر ثروت در ميان تمام مسلمانان عرب گرديده بود. در نتيجه، ثروت در ميان خانواده‏هاى فاتح متمركز شده بود و آنان امتيازاتى را بر مبناى تمايزهاى خودسرانه مقام خود مى‏توانستند كسب كنند. به گفته ذهبى، در طى حكومت عثمان آن چنان ثروتى در مدينه وجود داشت كه يك اسب يكصد هزار درهم به فروش مى‏رفت، در حالى كه يك باغ چهارصد هزار درهم قيمت داشت. به گفته ذهبى، امويان در طى اين دوره در انباشتن ثروت آن چنان غيرعادلانه عمل مى‏كردند كه مقام خلافت را به منزله ضامن سهم مساوى از ثروت به دست آمده مسلمانان از طريق غنايم جنگى و مالياتهاى حاصل از سرزمينهاى فتح شده بى‏اعتبار ساخته بود(4). معاويه كه نماد گرايشهاى رايج اشرافيت عرب در سده نخست اسلام است آشكارا سياستهايش را به منزله سركرده اعراب كه احتمالاً كمتر به دستورهاى قرآن و سنّت پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله توجه داشت شكل داد. اين امر را مى‏توان با اسناد فراوانى تأييد كرد كه حاكمان اموى براى تحكيم امور اسلامى كمترين تلاش را كردند. حاكمان اموى و واليانشان كه در مجموع نه پرهيزگار بودند و نه متعهد، در برابر اسلام از كسانى نبودند كه حيات اجتماعى و دينى را مطابق سنّت پيامبر اعتلا بخشند.در واقع اشاره به سنّت لزوما اشاره به سنّت پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله نبود ، بلكه معاويه بارها به سنّت عُمَر در تنظيم سياستهاى مالى حكومت اشاره مى‏كرد(5). توجه چندانى به زندگى دينى توده مردم نمى‏شد. آنان به منزله اعراب راستين، چه در رفتار خودشان و چه در رفتار زيردستانشان، به دين توجهى نداشتند. اگر مردى در حال انجام دادن فريضه دينى‏اش ديده مى‏شد كه در مسجد صادقانه عبادت مى‏كند چنين تصوّر مى‏شد كه وى پيرو سلسله اموى نيست، بلكه از حاميان پرشور على عليه‏السلام است(6).نمونه‏هاى خاصّى كه شمارى از سنّت‏گرايان موثّق اظهار داشته‏اند، اوضاع را از حيث جهل رايج در ميان امويان در باره اعمال عبادى و احكام دينى در سده اول نشان مى‏دهد. در سوريه كه امويان سرسختانه حمايت مى‏شدند، همه نمى‏دانستند كه پنج نوبت نماز روزانه وجود دارد و براى اطمينان از اين امر، تصميم گرفته شد از صحابه‏اى كه هنوز زنده بود در اين باره سؤال شود(7). كاملاً غير ممكن است در حالى كه حاكمان اموى توجه چندانى به درك قوانين و موازين اسلام نداشتند، اوضاع رايج در حكومت امويان را بتوان درك كرد. در حقيقت، به چنين دوره‏اى در حديث نبوى اشاره شده است. در اين حديث، آينده بحرانى دين در جامعه مسلمانان پيش‏بينى شده است: «حاكمانى بعد از من خواهند آمد كه نماز را تباه مى‏كنند، امّا همچنان در اوقات معيّن آن را به جا مى‏آورند.»(8)علاوه بر اين، نفرت امويان از هاشميان، به ويژه خاندان پيامبر، كه در حكومت معاويه و جانشينانش آشكار بود، سبب بروز مجادلاتى در ميان مسلمانان در موضوعات اسلامى، سياسى يا عقيدتى گرديد. روش امويان در جعل، و پنهان نگاه داشتن احاديث نبوى در توصيه‏اى كه معاويه به والى‏اش المغيره در بد نام كردن على عليه‏السلام و اصحابش كرده است آشكار مى‏شود: «از اهانت كردن به على عليه‏السلام و طلب رحمت الهى براى عثمان دست بر مدار، و اصحاب على را بد نام كن، آنها را از خود دور كن، از گوش فرا دادن به سخنان آنان بپرهيز؛ برعكس، طايفه عثمان را ستايش كن، آنها را نزد خود بخوان و به سخنانشان گوش فرا ده...»(9)اين توصيه به شكل تشويق رسمى براى جعل دروغهايى بر ضد على عليه‏السلام و مخفى نگاه داشتن اخبارى است كه مؤيد اوست. آشكارا امويان و پيروان سياسى آنان هيچ دغدغه خاطرى از ترويج دروغهاى مظلوم ‏نمايانه خود در قالب احاديث نبوى نداشتند و آماده بودند تا چنين دروغ ‏پردازيهايى را با [همراهى] مراجع مسلم خود مورد حمايت قرار دهند. يكى از اين مراجع ديندار زُهرى بود كه نتوانست در برابر فشارهاى مراجع دولتى مقاومت كند و مايل بود كه منافع سلسله اموى را با شيوه‏هاى دينى ارتقا بخشد. زُهرى از آن دسته مسلمانان بود كه معتقد بودند مصالحه موقت با دولت اموى مطلوب است، ولى حتى وى نتوانست بر گزارشى كه انس بن مالك در خصوص موقعيت سياسى بحرانى در تحت حكومت امويان نقل كرده بود سرپوش نهد. اين گزارش در صحيح بخارى در بخشى با عنوان ذيل محفوظ است: «اقامه نماز در غير وقت آن».زُهرى نقل مى‏كند كه انس بن مالك را در دمشق ملاقات كرد در حالى‏كه مى‏گريست. از او دليل گريه‏اش را جويا شد. وى پاسخ داد:«اينك هر آنچه را كه در روزگار پيامبر خدا مى‏دانستم نمى‏دانم. [و همه چيز از ميان رفته است]، جز اين نماز كه [آن هم] دارد از ميان مى‏رود [يعنى بدان‏گونه كه شايسته آن است اقامه نمى‏شود]»(10).اينكه شيوه‏اى كه در آن اين سنّت پايدار نبوى نماز خواندن، چه آگاهانه و چه به واسطه نگرش ضد سنّت و ضد على عليه‏السلام امويان ، تغيير كرده است، بيشتر با حديث ديگرى در صحيح بخارى ، با عنوان «پايان دادن به تكبير در سجده» نشان داده شده است. اين حديث با استناد به مُطرِّف بن عبداللّه‏ نقل مى‏شود كه مى‏گويد: «عمران بن حسين و من نماز را پشت سر على بن ابى‏طالب [در بصره] اقامه مى‏كرديم. وقتى على عليه‏السلام به سجده رفت، تكبير گفت؛ وقتى سرش را از سجده برداشت باز هم تكبير گفت و وقتى هم كه براى ركعت سوم برپا ايستاد گفتن تكبير را تكرار كرد. بعد از اتمام نماز ، عمران دستم را گرفت و گفت: «او [على] مرا به ياد نماز محمد صلى‏الله ‏عليه ‏و‏آله انداخت» يا [چيزى به اين مضمون كه]: «نمازى كه او به جا آورد همچون نماز محمد صلى‏الله‏عليه ‏و‏آله بود»(11).واقعيّات بالا كاملاً روند رايج در حكومت اموى را نشان مى‏دهد؛ حكومتى كه در آن، اسلام بيش از هر چيز، نماد اشرافيت اعراب متحد، و نيز اصول و ضوابط برگزيدگان فاتح بود. بدان‏گونه كه در دوره‏هاى بعدى آشكار شده است سنن اشرافيت عرب ارتباط نَسَبى بسيار اندكى با خود اسلام داشتند. در واقع، تحت حكومت امويان، روحيه مسئولانه و مساوات‏طلبانه اسلام به نفع سياستهاى قدرت طلبانه ناديده گرفته مى‏شد. در چنين شرايطى مؤمنان لازم بود به اين سؤال دينى و اخلاقى مهم پاسخ دهند: تا چه حدّى مسلمانان مى‏توانستند به اطاعت از فرمانروايانى كه كاملاً با تعاليم اساسى اسلام مخالف بودند رضايت دهند؟ مى‏توان از منابع گوناگونِ اين دوره از تاريخ اسلامى حدس زد كه امويان معضلى را براى مسلمانان متعهد فراهم آورده بودند مبنى بر اينكه چگونه آنان مى‏بايد زندگى دينى خود را تحت حكومت چنان فرمانروايانى نظم بخشند. البتّه برخى چون زُهرى بودند كه انحراف امويان را از واجبات دينى دليل كافى براى اطاعت نكردن از آنان و غير عادل خواندنشان به شمار نمى‏آوردند. اينان مرجئه بودند و اعتقاد داشتند كه براى پذيرش امويان به منزله مؤمنانى راستين، همين كه آنان به ظاهر به اسلام اقرار داشتند كافى است و لازم نيست كه در رفتار غير اسلامى آنان كنجكاوى كرد. بر اين اساس، اين مردم در برابر اقدامات ظالمانه امويان و واليان آنان در مقابل افراد پرهيزگارى چون حجر بن عدى و بعدها در مقابل امام حسين عليه‏السلام هيچ اعتراضى نكردند. اين دو از بيعت با امويان سر باز زدند، چرا كه به دليل مسئوليت دينى خود نمى‏توانستند مانند آنان عمل كنند. بر عكس، مُرجئه حتى از قتل عام پرهيزگارترين انسانها به دست امويان دفاع مى‏كردند. بهانه مُرجئه براى دفاع اين بود كه اين افراد با ايستادگى در برابر حكومت كه مظهر تمام مسلمانانِ جامعه بود، وحدت جمعى را بر هم زده بودند(12).در ميان اشخاص پرهيزگار كسانى بودند كه به رغم آنكه بى‏لياقتى امويان را در اداره جامعه قبول داشتند، معتقد بودند كه حكومت بالفعل امويان به نفع كشور و وحدت اسلامى است(13). آنان بدين طريق در پذيرش فرمانروايان مؤثر بودند و مردم در پى هدايت آنان رژيم غير اسلامى را تحمل كردند و با آن بيعت بستند. علاوه بر اين، نگرش مصالحه‏جويانه اين گروه مقدمه پذيرش هر ادعاى مشروعيت را توسط حكومت اسلامى كه توانست قدرت را از طريق شورش يا انقلاب به چنگ آورد، فراهم ساخت. از سوى ديگر، ما اشخاصى مانند امام حسين عليه‏السلام را داريم كه از قبول اين رهبران فاسد و نمايندگانشان سر باز زدند و در برابر آنان مقاومت كردند. در چنين وضعى، امام حسين عليه‏السلام و پيروانش نسبت به مصالحه با سياستهاى اموى آشكارا مخالفت مى‏كنند. نگرش دينى انعطاف ‏ناپذير امام حسين عليه‏السلام برخاسته از اعتقاد وى به مسئوليتهاى سياسى است كه بايد با پذيرش انقلاب اسلامى آنها را رعايت كرد. امام حسين عليه‏السلام در نامه‏اى به مردم كوفه كه وى را ترغيب كرده بودند براى پذيرش مسئوليتهاى امام به عراق بيايد، مجددا بر آگاهىِ نافذ خود از مسئوليتهاى دينى و سياسى امام تصريح مى‏كند. وى مى‏گويد:«من رسما اظهار مى‏كنم كه اگر كسى مطابق كتاب [خداوند] عمل نكند و [در معامله با مردم [از عدالت پيروى نكند و تابع حقيقت نباشد و خود را كاملاً وقف اللّه‏ نكند، امام نيست»(14).بدون شك انسان مى‏تواند اشاره ياد شده را در سخنان امام حسين عليه‏السلام ملاحظه كند كه در برابر ارتش حُرّ، كه راه امام حسين عليه‏السلام به عراق را بست، ايراد كرد. اين سخنان، نفرت پرهيزگاران را از زندگى تحت حكومت امويان خدانشناس نشان مى‏دهد: «آيا نمى‏بينيد كه ديگر كسى از حقيقت پيروى نمى‏كند و [هيچ كس] مانع دروغ نمى‏شود؟ در واقع، مؤمن حق دارد كه آرزوى ديدار خداوند را داشته باشد. همانا مرگ را [در چنين حالى] جز شهادت نمى‏بينم؛ و زندگى با ظالمان را جز ننگ نمى‏شمارم»(15).آشكار است كه امام حسين عليه‏السلام [در چنين شرايطى] به عكس العمل مى‏پرداخت، چرا كه شرايط عمومى فساد، مؤيّد آموزه‏هايى به نام اسلام بود كه امويانِ ضد مذهب پديد آورده بودند و نيز نگرش رايج مصالحه‏جويى در ميان مسلمانان توسط متكلمانى تشويق مى‏شد كه به بهاى ناديده گرفتن اصل قرآنىِ عدالت، حامى نظم موجود و خواهان منع درگيرى داخلى بودند. بنابراين وقايع سال 61 ق / 680 م در پرتو اصرار قرآن بر برقرارى نظم اجتماعى عادلانه تحت هدايت خداوند و در قالب كتاب خدا و «اسوه حسنه» پيامبر و شيوه‏اى كه نمايندگان جامعه مسلمان با استفاده از آن، بعد از وفات پيامبر، از اين هدف منحرف شدند، مفهوم مى‏شود. علاوه بر اين، تعهّد در برابر آرمانهاى اسلام بود كه مسير انتخابى امام حسين و پيروانش را در كربلا در روز عاشورا تعيين كرد؛ روزى كه ادامه دارد و ادامه خواهد داشت تا تصورات ما را از معيارهاى احترام و شناخت انسانى، تا زمانى كه وجدان بيدارى بر روى زمين وجود دارد، مورد سؤال قرار دهد. من بر اين باورم كه پيام حقيقت و عدالت و به طور كلى وحى اسلامى است كه مطالعه و يادبود شهادت امام حسين عليه‏السلام را شايسته شگفتى و سوگوارى ما مى‏سازد. در تاريخ اسلام هيچ واقعه ديگرى وجود ندارد كه بتواند تمام مسئوليتى را كه يك مسلمان در برابر خداوند و همنوعان خود دارد، به نمايش بگذارد. علاوه بر اين، هيچ «اسوه» ديگرى نمى‏توان يافت كه همچون اسوه‏هاى خانواده پيامبر تعهد اجتماعى مساوات‏طلبانه‏اى را، كه اسلام از هوادارانش انتظار دارد، به وجود آورد. ماهيت سرمشق‏گونه زندگى امام حسين عليه‏السلام بنا به وعده قرآن براى تمام كسانى است كه مبارزه مى‏كنند و جان خود را در راه خداوند فدا مى‏سازند:«هرگز كسانى را كه در راه خدا كشته شده‏اند، مرده مپندار، بلكه زنده‏اند كه نزد پروردگارشان روزى داده مى‏شوند». (آل عمران / 169)پي نوشت : 1- سخنان متواتر از پيامبر به مناسبت حجة الوداع در: ابن هشام، سيرة النبىّ، ص 821؛ يعقوبى، تاريخ، ج 2، ص 123. 2- در بالا اشاره كرده‏ام كه بذر اين تبعيض زودتر از دوره عثمانى پاشيده شد. براى مثال بنگريد به: ابن ابى‏الحديد، شرح نهج البلاغه، ج 8، ص 11 كه مؤلّف اصل «برترى اجتماعى» التفضيل را كه عُمَر در سال 20 ق / 640 م معرفى كرده، در اين امر دخيل مى‏داند. در اين سال، عُمَر مقرّريها را بر اساس «برترى» توزيع كرده است. بنابراين، حتى مهاجرين به مهاجرين قريش و غير قريش دسته‏بندى شده بودند؛ در حالى كه تمام مهاجرين بر تمام انصار برترى داشتند، و تمام اعراب بر تمام غير عربها (عجم) و جز آن. از قرار معلوم، عُمر در طول سالهاى آخر حكومتش به تدريج متوجّه خطا بودن خط‏مشى‏هاى سياسى و اجتماعىِ خود شد و از اجراى آنها اظهار تأسّف كرد. اين امر در انتقاد وى از يكى از واليانش در سال 23 ق / 643 م مشهود است كه لايه‏بندى طبقاتى و اخلاق اشرافيان را در اجتماع خود پذيرفته بود. بنگريد به: طبرى، تاريخ، ج4، ص 25. 3- ذهبى، تاريخ اسلام، ج 4، دو صفحه زوج و فرد 125. مشكل انباشتن ثروت و توزيع غير عادلانه غنايم جنگى به دوره قديمى‏ترى بر مى‏گردد كه به گفته طبرى، رهبران عرب شيوه‏هاى ساده [زيستى [خود را با استقرار در مراكز انباشت ثروت سوريه تغيير دادند. وقتى عُمَر معاويه را در سوريه ملاقات كرد، از ديدن شيوه‏اى كه معاويه ثروتش را در هر بار ملاقات خليفه با وى، به رخ او مى‏كشيد به شدّت منقلب شد (تاريخ، ج 6، ص 184). 4- يعقوبى، تاريخ، ج 2، ص 264. 5- دينورى، اخبار الطِوال، ص 249. 6- ابو داوود، سنن، ج 1، ص 142؛ نَسائى، سنن، ج 1، ص 42؛ دارمى، سنن، ص 195. جهل عمومى مسلمانان در باره امور دينى بيشتر با گزارشى تأييد مى‏شود كه بيانگر زمانى است كه عتبه بن نحّاس عجلى بيتى از شعر عدى بن زيد را قرائت كرد و آن را در هنگام وعظ به خداوند نسبت داد، مردم تصور كردند كه آن بيت واقعا مربوط به قرآن است، تا آنكه هشام بن كلبى سخت از وى انتقاد كرد. بنگريد به: ابن نديم، فهرست، ص 91. در سنن نسائى صفحه 46-47، در اينجا احاديثى وجود دارند كه نشان مى‏دهد تا زمان حجّاج و عمر بن عبدالعزيز، مردم هيچ اطلاعى از اوقات صحيح نماز نداشتند و پرهيزگارترين مسلمانان در باره قوانين كاملاً ابتدايى نيز مطمئن نبودند. 7- ترمذى، سنن، ج 1، ص 37. 8- طبرى، تاريخ، ج 2، ص 112. 9- بخارى، صحيح، ج 1، ورق 301، حديث شماره 507. براى اطلاع از رابطه الظهورى با امويان بنگريد به: ابن عبد ربّه، العِقد الفريد، ج 2، ص 130. 10- بخارى، صحيح، ج 1، ورق 417، حديث شماره 753. 11- جالب است يادآور شويم كه بسيارى از فقهاى نخستين به فرقه مرجئه تعلق داشتند و مى‏خواستند كه امويان از آنها به منزله ابزارى استفاده كنند؛ مثلاً از ابوحنيفه پرسيده شد كه آيا فردى شرور مى‏تواند رهبر جامعه مسلمانان شود و گزارش مى‏شود كه وى پاسخ مثبت داده است. با وجود اين برخى پيروان مكتب حنيفه، آن گونه كه انتظار مى‏رفت، در دوره بعدى چنين نسبتى را به وى تكذيب كرده‏اند. بنگريد به: احمد بن عمر شيبانى، ادب القاضى، ورق 26. 12- ابن طقطقاء، تاريخ الفخرى، ورق 41. بسيارى از سنن مرتبط را مى‏توان در ترمذى، سنن، ج 2، 191، 15 و ابوداوود، سنن، ج 1، 252، مشاهده كرد. 13- طبرى، تاريخ، ج 5، ص 353. 14- همان، ج 5، ص 404. منبع: پایگاه سراج
#دین و اندیشه#





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 463]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


دین و اندیشه
پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن