واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: شیره حیات درختان بنه در کاسه دستفروشان یاسوج- ایرنا- بهره برداری سودجویانه و بی رویه از گونه های ارزشمند و کهنسال بنه که با عمری طولانی به عنوان منبع درآمدی برای روستاییان و عشایر کهگیلویه و بویراحمد محسوب می شود، حیات این گونه ارزشمند جنگلی را به مخاطره انداخته است.
روستاییان کهگیلویه و بویراحمدی برای کسب درآمد ناچیز ناشی از سقز بنه در فصل بهار اقدام به زخمی کردن این درختان می کنند و سمغی را که از جای این زخم ها بیرون می آید به عنوان داروی ضد عفونت زخم به فروش می رسانند.
برخی بهره برداران با تهیه کاسه های گلی برتنه خراشید درخت بنه پس از ترشح سقز و ذخیزه سازی در کاسه تعبیه شده اقدام به جمع آوری آن می کنند.
میوه خوشه ای شکل بنه در فصل پاییز نیز جمع آوری با قیمت هر کیلوگرم 40 تا 100هزار ریال به فروش می رسد.
این درختان که به وفور در جنگل های کهگیلویه و بویراحمد یافت می شود دارای میوه سبز رنگ ، سرشار از چربی، عطر و طعم لذیذی است میان مردم این دیار طرفداران فراوانی دارد.
یک کارشناس گیاهان دارویی در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: بنه دارای خواص دارویی فراوان از جمله زهکش کلیه و ریزکننده سنگ کلیه است ، اخلاط سینه و ریه را پاک می کند، خارج کننده ی کرم معده نیز هست.
هادی نگین تاجی می گوید: شیره درخت بنه در طب سنتی ایران دارای خواصی به مراتب بیشتر از میوه آن است که در اصطلاح محلی رایج در کهگیلویه و بویراحمد "بریزه" یا همان سقز نام دارد.
وی افزود: این دارو مقوی معده بوده و به هضم غذا کمک میکند، محرک اشتها است و با محلول الکلی آن در صنعت نوعی ورنی فسادناپذیر ساخته می شود.
اما روی دیگر سکه این درختان تبرهای بی رحمانه ایست که هر ساله با شروع فصل بهار از سوی برخی افراد سود جو بر قامت تنومند این گونه با ارزش جنگلی زده می شود.
این افراد سودجو با ایجاد زخم ها و شیار های عمیق بر روی پوسته این درختان عظمت این گونه مهم جنگلی را به بهای ناچیز از بین می برند.
تعداد زیادی از این افراد که در میسر میدان هفت تیر تا میدان نیروی انتظامی شهر یاسوج اقدام به فروش شیره های از قبل آماده شده می کنند می گویند هر بسته 50 گرمی از این شیره را به قیمت چهار هزار تومان می فروشیم.
استقبال زیاد مردم در کهگیلویه و بویراحمد از این دستفروشان موجب شده تا هرساله بر تعداد فروشندگان این داروی گیاهی افزوده شو و به تبع این رویه درختان بیشتری در خطر نابودی قرار می گیرند.
یکی از فروشندگان این داروی گیاهی "بریزه" با سقز بنه می گوید ما تنها یک زخم کوچک بر تنه این درختان ایجاد می کنیم و این تا کنون موجب خشک شدن این درختان نشده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد در این خصوص گفت: ایجاد زخم های کوچک بر تنه درختان روزنه ورودی برای انواع بیماری از جمله کرم چوبخوار می شود.
عزت الله بهشتی فر افزود: در سال های اخیر علاوه بر آتش سوزی های مکرر افراد سودجو نیز اقدام به از بین بردن مساحت زیادی از جنگل ها و گونه های کمیاب این کهگیلویه و بویراحمد کرده اند.
وی بیان کرد: درختان بنه دارای دو ارزش غذایی و دارویی است که در سال های اخیر بسیاری از این درختان را از بین برده اند.
هرچند بهره برداری های سنتی از محصولات فرعی درختان مانند صمغ ها، مان ها، میوه ها و گال ها در جنگل های گستره زاگرس از گذشته کم و بیش رایج و مرسوم بوده است؛ اما بدون شک در هیچ زمانی چون امروز، این رویشگاه های جنگلی راهبردی در کشور، این گونه شکننده و با تهدیدهای طبیعی مثل تغییر اقلیم و خشکسالی های سال های اخیر و تهدیدهای انسان ساز از قبیل زراعت در زیراشکوب، چرای مفرط دام، قطع جنگل، طغیان آفات و بیماری ها، آتش سوزی ها، ریزگردها، رها سازی زباله و پروژه های عمرانی مخرب مواجه نبوده اند.
شیره درخت بنه یا همان سقز که دارای ارزش اقتصادی فراوانی است، جزو اقلام صادراتی است که از نظر ارزآوری حائز اهمیت فراوان است.
کاربرد سقز در صنایع چسب، صنایع لاک، صنایع رنگ، صنایع پلیمری، صنایع داروسازی است و همچنین به عنوان امولسیون کننده، در تهیه روغن چاپ و روغن کابل، در تهیه پارکت و کفپوش، آهارهای کاغذ به عنوان قارچ کش جهت حفاظت چوب و کاغذ و پارچه مورد استفاده قرار می گیرد.
اما ناآگاهی روستاییان در شیوه غیر اصولی برداشت این شیره موجب شده تا بسیاری از درختان بنه در کوه های زاگرس از بین روند.
یک کارشناس جنگلداری می گوید شیره درخت بنه در فصل بهار و تابستان به صورت خود جوش بیرون می آید و نیازی به زخم کردن این درختان نیست.
سعید نظری اظهار کرد:بسیاری از درختان بنه در کوه های شهرستان بویراحمد به علت ایجاد زخم های فرواوان و از بین رفتن پوست این درختان خشک شده اند.
وی عنوان کرد: در برخی موارد دیده شده که بیش از 100 زخم تبر بر تنه درختان بنه زده شده و این کار زمینه خشک شدن این درخت را فراهم کرده است.
برداشت سقز از درختان بنه غیر مجاز است و افرا سودجو به صورت غیر قانونی اقدام به این کار می کنند.
نظری ابراز داشت : به علت اینکه درختان بنه در ارتفاعات می رویند در بیشتر موارد از نظر ماموران منابع طبیعی مخفی می ماند.
اما حفاظت و از منابع ملی به خصوص گونه های کمیاب وظیفه همگانی است که به نظر می رسد این امر در کهگیلویه و بویراحمد نهادینه نشده است.
در وسعت 900هزار هکتاری جنگل های بلوط کهگیلویه وبویراحمد به تناوب گونه های غالب بلوط درختان بنه نیز وجود دارد.
7529/671
18/06/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 28]