فرصت‌ها و چالش‌های صادرات به عمان؛ راهکارهای عملیاتی

بازار عمان، با توجه به قدرت خرید بالا و تنوع اقلام مصرفی، همواره به عنوان یک مقصد جذاب برای صادرکنندگان محصولات غذایی به شمار می‌رود. اما سهم ناچیز ایران در این بازار، پرسش‌های بسیاری را در خصوص دلایل این امر و راهکارهای بهبود آن مطرح می‌سازد. گزارش اخیر اتاق بازرگانی تهران، ابعاد مختلف این چالش را بررسی کرده و نشان می‌دهد که رقابت شدید با تولیدکنندگان جهانی و ضعف در حوزه‌های مختلف زنجیره ارزش، از جمله موانع اصلی بر سر راه افزایش سهم ایران در بازار عمان است. در این گزارش به بررسی دقیق‌تر دلایل این وضعیت و فرصت‌های موجود برای توسعه صادرات به عمان خواهیم پرداخت.

مطالعات اخیر نشان می‌دهد که علی‌رغم پتانسیل بالای بازار عمان برای محصولات غذایی، سهم ایران در این بازار بسیار ناچیز است. رقابت شدید با تولیدکنندگان مطرح جهانی و ضعف در حوزه‌های مختلف زنجیره ارزش، از جمله موانع اصلی بر سر راه افزایش صادرات ایران به عمان محسوب می‌شود.

گزارش اتاق بازرگانی تهران حاکی از آن است که عمان با جمعیتی حدود 5 میلیون نفر، به دلیل قدرت اقتصادی بالا و سبک زندگی مدرن، بازار قابل توجهی برای محصولات غذایی دارد. با این حال، سهم ایران از واردات 4.7 میلیارد دلاری مواد غذایی عمان در سال 2022، تنها 72.5 میلیون دلار بوده است. این در حالی است که ایران در 11 گروه کالایی، مزیت نسبی صادراتی دارد و پتانسیل تامین بخش قابل توجهی از نیازهای این کشور را داراست.

یکی از دلایل اصلی این وضعیت، رقابت شدید با تولیدکنندگان مطرح جهانی است. این رقابت در دو سطح رخ می‌دهد: اول، رقابت در سطح محصول، جایی که تولیدکنندگان ایرانی باید بتوانند محصولاتی با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای بین‌المللی تولید کنند. دوم، رقابت در سطح زنجیره ارزش، جایی که ایران باید در حوزه‌هایی مانند بازاریابی، برندسازی و خدمات پس از فروش نیز با رقبا رقابت کند.

علاوه بر این، وابستگی بالای صادرات ایران به محصولات خام و فرآوری نشده، مانع از افزایش ارزش افزوده و کسب سهم بیشتر از بازار عمان شده است. در حالی که محصولات فرآوری شده حاشیه سود بالاتری دارند، سهم ناچیزی از صادرات ایران به عمان را به خود اختصاص داده‌اند.

با این حال، همه چیز ناامیدکننده نیست. بررسی مزیت‌های نسبی ایران نشان می‌دهد که در برخی محصولات مانند گوجه فرنگی و ماست، پتانسیل بالایی برای افزایش صادرات به عمان وجود دارد. با تقویت زیرساخت‌ها، بهبود کیفیت محصولات و سرمایه‌گذاری در بازاریابی، می‌توان سهم ایران از بازار عمان را به طور قابل توجهی افزایش داد.